Vísir - 09.08.1958, Side 4

f
Maua&ráaginn 9. 6j^tst 1850
HDLLUSTA 0B HEILBBIGHI
Heyrnarlaus börn læra
að beita röddinni.
1 Vel heppnaðar tilraunir hafa
Verið gerðar með nýrri aðferð til
að kenna lieyrnarlausiun börn-
um að beita röddinni, þeffar þau
tala.
Um er að ræða börn, sem eru
fædd heyrnarlaus, og sem þrátt
fyrir öflugustu hjálpartæki geta
ekkert heyrt, ekki einu sinni
sína eigin rödd.
Undanfarinn aldarfjórðung
hafa menn unnið að því að kenna
algjörlega heyrnarlausum börn-
um að beita röddinni á mismun-
andi hátt, en engin aðferð hefur
reynzt fullnægjandi. Börnin gátu
ekki skynjað þau blægrigði, sem
fá röddina til að hljóma þægi-
lega og skiljanlega í eyrum
þeirra, sem hafa fulla heyrn.
Með hjálp hinnar nýju aðferð-
ar getur barnið „séð“ og metið
tónhæð raddarinnar, styrk henn-
ar og hljóm, og með því að fara
að dæmi kennara síns, byrjar
það að ná valdi á röddinni.
Græn ljósrák.
Hljóðnemi, sem haldið er við
háls bamsins, tekur upp hreyf-
ingarnar frá raddböndum þess.
Hljóðneminn er tengður litlu
rafeindatæki, og á sjónskifu
þess koma hreyfingar raddband-
anna fram sem græn ljósrák.
Ljósrákin rís og fellur eftir því,
hvort röddin liggur hátt eða iágt,
og lengd hennar er mismunandi
eftir styrk raddarinnar. Rákin
hverfur, þegar órödduð hljóð eru
borin fram.
Wýtt véiifida.
Skurðlæknirinn Henry J.
Heimlich skýrði nýlega frá upp-
skurði, sem var gerður í Monte-
fioresjúkrahúsinu í New York.
Sjúklingurinn var 35 ára göm-
ul kona, sem ekki gat kyngt
fastri fæðu vegna krabbameins,
er hún hafði I vélindanu. Við
aðgerðina var losað stykki úr
maganum ofanverðum og mynd-
uð úr þvi pipa áföst við magann,
og kom hún í stað hins skemmda
vélinda. Fyrir aðgerðina hafði
sjúklingurinn ekki getað tekið
Tilraunir voru gerðar meðal tn sin fasta fæðu- en um 10 döS'
barna í Old Kent Toad School for um síðar borðaði hún nautasteik
the Deaf í Englandi, og kom í °S franskar kartöflur. Með þess-
ljós, að börn allt frá 6 ára aldri 'ari skurðaðgerð kvað dr. Heim-
gátu skilið þessa mynd af tón- (iicb vera hæSf að koma 5 veS
hæð raddarinnar. Að loknu fyrir> að sjúklingar með krabba-
stuttu æfingatímabili lærðu sex mein * véBndá deyi úr hungri, en
börn á aldrinum 10—11 ára, sem
öll voru algerlega heyrnarlaus
og einhljóða, að breyta tónhæð
raddarinnar eftir vild innan tón-
stiga einnar áttundar.
Tæki þetta er teiknað hjá G.
R.G. Plant, og félagið Speech
Research for the Deaf, sem ekki
er verzlunarfyrirtæki hefur stað-
ið fyrir framleiðslu þess í Lond-
on.
Skordýra-hormónar notaðir
við yngingartilraunir.
Tólffótungar og silkiormar koma við sögu.
Undir stjórn prófessors Carr-
oll M. Williams við Harvard-há-
fskólann fara nú fram rannsókn-
ir og efnagreiningar á liormón-
Um skordýrs eins, þar sem talið
er, að þar muni fundinn lykill
að leyndarmálinu um það hvern-
ig menn geta haldið sér ungum,
þótt árin færist yfir þá.
, Þessir hormónar eru nefndir
„æskuhormónar" eða „Peter
Pan“-hormónar. Eru þetta tveir
kirtlar, sem nefnast „corpora
allata" og finnast í heila lirfu
einnar (tólfótungs) áður en
hún breytist í litskrúðuga flugu.
* Þegar tólffætlan verður kyn-
þroska, hætta kirtlarnir að fram-
leiða hormóna þessa og lifran
vefur sig púpu, unz hún breyt-
ist í fiðrildið.
I Ef kirtlar úr óþroskaðri tólf-
' fætlu eru fluttir í kynþroska
tólffætlu stöðvast stigbreytingin
og lirfan heldur áfram að vera
tólffætla. Eí aftur á móti kirtl-
arnir í óþroska tólffætlu eru
numdir brott áður en hún verð-
ur kynþroska, stöðvast þroskinn
og tólffætlan breytist í örlitla
ellilega flugu á óeðlilega skömm-
um tíma.
Þessi hormónar vöktu fyrst
athygli visindamanna árið 193G,
og er V. B. Wigglesworth í
Cambridge nefndur í því sam-
bandi fyrst og fremst. En það
tók 20 ár að einangra vökva
þann, sem kirtlarnir framleiða.
Það var próf. Williams, sem áð-
tir er nefndur, sem það gerði.
, Var nú farið að nota silkiorm-
Inn (Cecrepia) við tilraunirnar
pg til að vinna hormónavökvann.
Þar sem tekist hefur að einangra
að sjálfsögðu aðeins, ef hægt er
að komast fyrir meinsemdina.
Flogaveikí læknuð mel
nýrri skur&aðgerft.
Veikiti stafar af skemmdum
heiiaberkimiin.
i
Bandariskir læknar hafa fund-
jð, að vissar tegnndir af floga-
veiki orsakast af skemmdum á
afmörkuðu svæði í heilaberkin-
iun — þ. e. ytra Jagi heilaits —
sem er myndað af þúsundum
niilljóna af taugafrumum.
Það er margt, sem getur vald-
ið skemmdinni —það getur ver-
ið ættgengur ágalli, meiðslr af
völdum höggs á höfuðið eða af
íalli eða gömul veikindi. En hver
sem orsökin er, þá geta mynd-
azt ör í vefnum og hið sýkta
svæði verður óeðlilega viðkvæmt.
Eðlilegar hreyfingar manns-
ins verða til og eru samþæfðar
EmföM bióðranitsókn segir
fyrir um fósturlát.
Með einfaldri blóðrannsókn er Beth Israel-sjúkrahúsinu telur
nú hægt að ákvarða mjög ná-
kvænilega starfsemi skjaldkirt-
ilsins.
Rannsakaðir voru 2.900 sjúkl-
ingar, og í 95 tilfellum af hverj-
um 100 reyndist aðferðin örugg,
þ. e. almennt ástand sjúldings-
ins og árangur af viðeigandi
læknismeðferð staðfestu • það,
sem í ljós kom við rannsóknina.
Rannsóknirnar voru gerðar í
Boston Beth Israel-sjúkrahúsinu
vökvann og efnagreina, er búist og við læknadeild Harvardhá-
við, að innan skamms muni efna-
samsetningin verða kunngerð,
skóla.
Er þessi
rannsókn var fram-
og ætti þá að vera hægt að búa kvœm(j á litlum hóp þungaðra
hormónavökvann til í rannsókn-
arstofum — framleiða hann
efnafræðilega.
Að vísu er ekki unnt að segja
á þessu stigi málsins, hvort efni
þetta hefur sömu áhrif á menn
og skordýr, en jafnvel þótt
svo sé ekki, er talið, að hér sé
fundin leið til þess að rannsaka
hvað gerist hjá lifandi verum,
þegar ellimörkin fara að gera
vart við sig og hrörnunin hefst.
kvenna, kom i Ijós, að þær kon-
ur, sem samkvæmt rannsókn-
inni höfðu ónóga skjaldkirtils-
starfsemi, misstu allar fóstur
síðar.
Gerð voru alls 142 próf hjá 48
barnshafundi konum, sem allar
reyndust hafa ónóga skjaldkirt-
ilsstarfsemi þótt
þeim sýndu sjúkdómseinkenni,
er staðfestu rannsóknina. Allar
konurnar höfðu síðar fósturlát.
Dr. Milton W. Hamolsky i
líklegt, að þetta bendi til þess, að
geta likamans til þess að binda
hvítuefni sé ekki nægileg. Ef
það reynist svo framvegis, að
rannsóknin sé öruggur leiðarvís-
ir um þaá, hvort hætta sé á
fósturláti, yrði hægt að gefa
konunum estrogen í tæka tíð til
þess að koma i veg íyrir það. Dr.
Hamolsky sagði ennfremur, að
aðrar tilraunir, sem gerðar hafa
verið við læknadeild Yale-háskól-
ans bendi einnig til þess að barns
hafandi konur sem hætt er við
fósturmissi, gætu haft gott af
estrogen-meðferð.
með taugaboðum, en það eru
rafmagnsboð, sem fara eftir
taugaþráðum. En þegar maður
þjáist af flogaveiki, er eins og
taugaboðin séu stjórnlaus og
berast venjulega markiaust út
frá hinum skemmda híuta h.eil-
ans. Algengast er, að aíleiðingia
verði krampi. En flogaveiki get-
ur einnig birzt í annari myad,
eins og t.d. sem ofsjónir eða
undarleg hegðun og fylgir því
meðvitundarleysi.
Undanfarin tíu ár eða þar
bil hafa heilaskurðlæknar í
Bandaríkjunum og öðrum lönd-
um unnið að þvi að fullkomna
skurðaðgerðir, sem felast í þvi,
að hinir skemmdu hlutar heil-
ans eru fjarlægðir. Þeir frara-
kvæma þessar aðgerðir venjuíega
með þvi að nota aðeins stað-
deyfingu til þess að forðast sárs-
auka 5. höfuðleðrinu. Beilinn
sjálfur er tilfinningalaus og
sjúklingurinn hefur fulla meðvit
und. Skurðlæknarnir nota fyrst
sérstakar elektróður — en það
eru fínþráða tengingar, sem
flytja rafmagnsstrauma. Teag-
ingar þessar eru lagðar á yfir-
borð heilans, og þær hafa hvetj-
andi áhrif á taugafrumurnar og
framkalla starfsemi, sem hjálp-
ar skurðlæknunum til þess a3
finna hið skemmda svæði. Komið
hefur I ljós, að þrír af hverjuin
fjórum sjúklingum verða heil-
brigðir, þegar hið skemmda
svæði hefur verið fjarlægt.
Vísindamenn uppgötva
nýtt lyf gegn berklum.
Vísindamenn við Trudeau- leiða áhrifameiri efni, sem eyði-
Saranac-stofnunina í New York leggja skaðlega sýkla.
aðeins 6 af hafa uppgötvað, að blanda, sem
inniheldur að hálfu 1% Clor-
pactinupplausn, getur eytt stór-
um berklavöxtum á tœpri mín-
útu.
Clorpactin er hvítt duft, sem
inniheldur chlorine í sérstakri
efnafræðilegri mynd, þannig að
það síast sérstaklega auðveld-
lega gegnum himnur þær eða
Jhylki, sem umljúka sýkilinn.
Tilraunir í öðrum rannsókn-
arstofum leiða í Ijós, að þetta
sterka sóttvarnarlyf hefur einn-
ig áhrif á marga aðra sýkla,
vissa vírusa og fótsveppa.
Clorpactin hefur verið reynt
til lækninga við læknadeild Col
umbiaháskólans, á sjúkrahús-
um í Nevv York og í fleiri mið-
stöðvum læknavísindanna í
Efnaverksmiiliar á flugi
utan gufuhvoífsins?
Ameríska efnafrœðifélagið
hélt nýlega fund, þar sem mœtt-
ir voru 6 þúsund efnafrœðing-
ar. í skýrslu fundarins er meðcl
annars getið um fyrirhugaðar
flugvélar, sem fljúga án eids-
neytis gegnum ytra lag gufu-
livolfsins.
Stærð þeirra getur verið allt
frá fisléttum, málmhúðuðum
„flugdrekum“ og upp í heilar
efnaverksmiðjur með áhöfn.
Þessar nýtízkulegu flugvélar
yrðu knúnar þrýstiloftshreyfi-
um, sem vinna orku úr efnum
Bandaríkjunum. ■— Sérstaklega hins þunna lofts í yfir 96 km.
| hefur það reynzt vel við upp- hæð, segir í skýrslunni.
I skurði til þess að koma í veg
‘j fyrir húðígerðir eftir skurðað-
Gengi þessarar nýju flug-
tækni er fyrst og fremst undir
gerðir — og til sótthreinsunar ] því komið, með hve miklum
á skurðáhöldum. Ihraða hægt er að fá hina ein-
Þá er verið að reyna þetta stöku súrefniskjarna háloftsins
nýja sóttvarnarlyf í sambandi til þess að sameinast og mynda
Myndin cr af bandarísku vísindamönnunum tvcim, Malcolm við tannlækningar og húðsjúk-1súrefnisgassameindir. Undirbún
Ross og Lee Lewis, sem nýlega komust í 28 km. liæð , loftbelg, dóma. Samtímis framkvæma , ingsrannsóknir hafa verið gerð-
er sendur var upp í rannsóknarskyni. Þeir voru alls 34% klst. rannsóknarmenn nák\>æmar at-
í lofti, eins og áður hefur verið getio liér í blaðinu. Hið fyrsta, ■ hugánir á verkunum efnisins,
sem beir búðu i'.m, er þeir höfðu lent, var sterkt lcaffi. * með það fyrir augum að fram-
ar í einstökum atriðum í orku-
veri, sem vinnur kjarnorku úr
súrefni.
_______________»