Vísir - 09.08.1958, Blaðsíða 10

UL
VÍSIB
Laugardaginn 9, ágúst >958
ÐœUur:
Fyrir uitga og gamla.
Charles D. Brower: King
of the Arctic. A Lifetime of
Adventúre in the Far
North. Robert Hale Ltd.
London 1958. (160 bls. -f-
8 myndasíður. 8s. 6d.).
Þráfaldlega senda forleggjár-
ar umsagnareintök af bókum
sínum löngu fyrir útkomudag,
en geta þess þá ávallt, hvenær
bókin eigi að koma út. Er við-
takanda til þess treyst að láta
ekki ritdóm eða umsögn birtast
fyrr en hinn tiltekna dag. Þykir
það jafnan hið mesta slys, ef út
af ber um þetta, enda á það sér
sjaldan stað. Ekki er það þakk-
lætisvert, að þessum trúnaði
hefi ég aldrei brugðizt, f-yrr en
að ég geri það nú. Og í þetta
sinn geri ég það í þeirri trú, að
fáir muni lesa Vísi á Englandi,
og þeim hinum fáu, er það gera,
treysti ég til að forða mér frá
hneisu og spyrja ekki eftir bók
þessari fyrr en 24. september;
en þann dag á hún að koma út,
ásamt fimm bindum öðrum í
nýjum bókaflokki, er nefnast
á World Adventure Series. Hitt
er bóksölum heimilt, að panta
muni líklega enn á lífi, og sé
það rétt, er hann nú orðinn
hálftíræður (f. 1863). En lífs
eða liðinn mun hann vera á
Point Barrow, nyrzta odda Al-
aska, þar sem hann tók sér ból-
festu 1886, eftir að hafa einu
sinni komið þar áður. En þá
mátti heita að þar væru ein-
göngu Eskimóar, sem lifðu við
ákaflega frumstaéða (en líka að
sumu leyti ákaílega merkilega)
menningu, höfðu sín sérstæðu
trúarbrögð, og yissu ekkert um
kristna trú.. Það er saga hinna
rótnæmustu breytinga, sem hér
er sögð, sögð af lifandi list ein-
faldleikans. En það er ekki
breytingin, byltingin, sem tek-
ur huga okkar fanginn — a. m.
k. ekki minn — heldur lífið
sjálft með sinni þrotlausu bar-
áttu, stundum kátlega hlægilegt
en hitt veifið svo átakanlega
raunalegt að hverju hjarta hlýt-
ur að blæða við lesturinn. —
Svona þekkti Shakespeare líf-
ið: frá hátindum gleðinnar nið-
ur í botnlaus undirdjúp sorgar,
hörmunga og mannrauna. Og
svona er lífið enn í dag. Svona
ir!” Var þannig ísinn brotinn, Hún er of göfug til þess að
og mun hvorugum hafa þótt verða afskræmd. Frá þessari
tíminn langur, því báðir höfðu ósk minni sagði ég góðum vini,
í mörgum æfintýrum lent. Loks er kom og sá bókina á borðinö
komu'dæturnar að sækja hann. hjá mér„ en gat þess um leið,
Þegar þau voru öll þrjú komin að ef ég lifði það, að sjá hana
út aftur, spyrja systurnar hvort í illri þýðingu og gæti þá enn
hann hafi haft margt að segja haldið á penna, mundi ég ekki
forseta. Þá var eins og hann sitja hjá þegjandi, ekki heldur
rámkaði við sér og segir: ,,Ég reynast mjúkmáll, en þó leitast
er hræddur um að ég hafi þreytt við að finna orðum mínum stað.
hann.“ „Nei, pabbi, það gerð- Eins og vonlegt var, spurði
irðu ekki,“ sagði Elísabet; ,,ég hann á hvern ég mundi bend-a
sá það á augunum í honum.“ til þess að gera þýðinguna. .—
En þetta er nú mögur saga á Þessu velti ég fyrir mér, en
móti svo mörgum öðrum í bók- segi svo: „Mitt ráð mundi að
%mi. |hafa tal af Björgúlfi Ólafssyni;
Þegar Þórhallur Bjarnarson engum treysti ég betur.“ Við
tók saman Skólaljóðin, beztu lengri íhugun stendur þessi nið-
1 anþólógíu íslenzkra ljóða, lagðl arstaða óhögguð. En þar með
1 hann þann mælikvarða á kvæð- er ekki sagt að ekki kynnu aðrir
in, hver þeirra hann vildi helzt a® gera vel; hér þýða margir,
! kjósa að böm sín lærðu. Eftir sem ég veit ekki hvernig leysa
' þeirri reglu valdi hann. Ekki verk sitt af hendi. Þó munu nú
var mér sama hvað mín börn góðar þýðingar fáséðar.
j lásu í uppvextinum, og ekki er Það mun verða hverjum
mér sama hvað þeirra börn þeim augljóst, er bók þessa les,
I lesa. Þessi bók, sem nú var frá að ekki muni höfundurinn sjálf-
j sagt, ætla ég með góðra manna ur hafa valið henni það nafn
! tilstyrk að reyna að sjá um að sem hún ber. Það hefur forleggj
komist í hendur sonasona minna arinn gert, enda almennt litið
og dóttursona. Hér heima ætla svo á, að um bókatitla hafi for-
ég að hennar verði lítill kostur leggjarinn úrskurðavald. Hitt er
að sinni, eins og nú horfir um svo annað mál, að vel ber hún
innflutning, en þó munu ein-juppi þetta stóra nafn sitt.
hverjir reyna að afla sér henn- Margir frægir norðurskauts-
nú þegar bækur þessar — ef, heldur það líka áfram að verða
þeir hafa nokkur tök á því.
Þann 24. júlí barst mér bréf
frá Robert Hale, þar sem hann
segir mér nokkuð frá þessu
nýja fyrirtæki sínu, og segist
sendá mér eintak af einni bók-
inni, til þess að ég geti gert mér
ljósari hugmynd um flokkinn.
Ég varð lítið glaður við, því
hann talaði um þetta sem ung-
lingabækur, en ég, á áttræðis-
aldri, tel mig kominn af æsku-
skeiði, og hugðist ekki mundu
hvernig sem menn láta sig
dreyma um sæluríki það, er
mannkynsins bíða. Skuggalaus
sæla verður aldrei annað en
draumur, sem ekki fær ræzt,
a. m. k. ekki í þessari jarðn-
esku veröld.
Charles Brower er Ameríku-
maður af góðu og vel menntu
fólki, bjargálna, að því er virð-
ist, en ekki þar fram yfir. Ber-
sýnilega hefur hann fengið gott
uppeldi og sæmilega menntun,
ar. Helzt hefði ég kosið að sem
flestir ungir menn læsu hana,
þeir, er það geta, og aldrei mun
farar koma hér lítillega við
sögu, t. d. Knud Rasmussen,
Sir George Wilkins, Roald
neinn sá, er les hana, koma og Amundsen, Richard Byrd og
segja að ég hafi ginnt sig til j Vilhjálmur Stefánsson. Ef bók-
að lesa marklausa bók. Ég hygg in kæmi á íslenzku, hefði verið
að hún verði engum til von-
brigða.
gaman að fá formála frá Vil-
hjálmi, sem var höfundinum
En svo er annað: ég hefði kunnugur.
kosið að sjá hana vel út gefna í j Um hin bindin fimm get ég
íslenzkri þýðingu — en ekki í ekki dæmt af eigin raun, en eft-
svo vesalli þýðingu, sem við ir þeim upplýsingum, sem for-
eigum nú almennt að venjast. leggjarinn hefur látið mér í té,
efa ég ekki, að þau muni merki-
leg. Geta má þess, að á meðal
þeirra er saga Magellans, þess
er fyrstur (um 1500) sigldi um-
hverfis jörðina. Saga þess mikla
æfintýris og þess ágæta manns,
hlýtur að vera merk bók.
Sn. J.
Lávarður skrífar
ævisögu kongs.
Að undanförnu hefur verið
á döfinni að semja ævisögu
Hákonar Noregskonungs fyrir
enska lesendur.
Er málið nú komið á þann
rekspöl, að búið er að ráða
mann til að skrifa bókina, og
er það Russel lávarður, sem
samdi á sínum tíma bók um
hermdarverk nazista og síðan
japanskra stríðsglæpamanna.
Það var Ólafur konungur, sem
sneri sér persónulega til Russ-
els með beiðni um að skrifa
bókina.
Frægur kappi ferst
í kappakstri.
Brezki hraðaksturskappinn
Peter Collins beið bana í hrað-
aksturskeppni í Vestur-Þýzka-
landi í fyrradag.
Hann átti ófarinn % leiðar-
innar, er bifreið hans hentist
út af brautinni og lézt hann áf
meiðslum þeim er hann hlaut
örskammri stundu eftir að
hann hafði verið fluttur í
sjúkrahús. Hann ök 'Ferrári-
bifreið. — Peter Collins vár
26 ára, kvæntur Louise King,
amerískri leikkonu.
lesa bókina, sem barst mér þó 0g greindin er augljóslega í
sama daginn. allra bezta lagi. Þegar á ung-
En nú mátti ég sem löngum lingsárum gerist hann sjómað-
fyrr sanna orð Grettis, að verð-
ur það er varir, og svo það, er
ekki varir. Fyrir siðasakir leit
ég í bókina, án þess að hyggja
til lesturs. En mér fór þá eins
og flestum að ráða ekki mínum
næturstað. í stað þess að leggja
hana frá mér, sinnti ég nú ekki
öðru fyrr en ég hafði lesið hana
orði til orðs. Og þá bað ég guð
að náða þann mann, sem fyrir
elli sakir getur ekki notið þess-
arar bókar. Hann á sannarlega
að taka undir með Job og biðja
dauðann að miskunna sér. Ann-
ars skal ég segja það hér, að sú
unglingabók, sem ekki er líka
fyrir fullorðið fólk, hún er lítil
gul hæna og léleg unglingabók.
Hamingjan gefi að við fáum
sem fæstar slíkar.
Bókin er saga höfundarins.
En því segir hann sögu sína,
að það sem hann vill segja frá
ur, og þegar hann stendur á tví-
tugu, er hann sendur norður til
Alaska til þess að leita þar að
^teinkolum og dvelja þar ár-
langt. Enda þótt liann færi
heim aftur úr þeirri för, var
þess ekki langt að bíða, að hann
kæmi þangað á ný, og settist
að fyrir fullt og allt, svo að
síðan fór hann aldrei suður
til átthaganna nema í stutt-
ar heimsóknir. En allar
voru þær heimsóknir á ein-
hvern hátt merkilegar og
stundum næsta sögulegar ög af-
drifaríkar. Veturinn 1905—06
dvaldi hann þar syðra og um
páskana var hann í WaShington
til þess að sýna dætrum sínum,
fimmtán og seytján ára, borg-
ina. Þá var hann orðinn nafn-
togaður maður fyrir afrek sín
og mun Theodore Roosevelt
forseti, sem eins og allir vita
er svo samofið hans eigin æfi, var sjálfur hin mesta hetja, hafa
áð með öðru móti verður ekki látið í Ijósi ósk um að hitta
frá því sagt. Jiann dregur sjálf- hann. Fyrir tilmæli milligöngu-
an sig í hlé eftir því sem það
er með nokkru móti mögulegt.
Og því söknum við að lestrinum
loknum svo margs, sem okk-
ur langar að fá að vita. En hvað
manns, lét Bro-.ver tilleiðast að
fara í heimsókn til forseta. En
þó að Brower væri annars ó-
'kvíö-inn, 'vár hann ekki kviða-
iaus þegar- hann gekk á fund
við tökum þá lílca hjartanlega þessa- volduga manns. Aldrei
undir rneð skáldihu 'elskulega hefði hánn þuift.áð kvíða þeim
og barnalega: „Mikill góður
maður sporar mörgum braut í
sarnfundum, en svo gerðist þar
þá líka dálítið óvænt. Þegar
timans fjall“. þarna höfum við hann kom, rak forseti augun í
i sannleika fengið að kynnast lítið merki ,er hann bar, en af
þeim manni, er minnir á þessi
orð.
Mér skilst að höfundurinn
því mátti ráða,að hann tilheyrði
tilteknu bræðralagi, og hrópaði
þá forseti hjartanlega: „Bróð-
Hann unit sér vel þarna — hvuttinn, — þar til farið er að ræsa bíli..:i.