Vísir - 26.08.1958, Blaðsíða 4

I
V 1 S I R
Þriðjudaginn 26. ágúst 1958
irisiis.
D A G B L A Ð
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Sitfitjómarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: (11660 (fimm línur)
Vísir kostar kr. 25.00 í áskrift á mánuði,
kr. 2.00 mntakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
MSréf:
Ambassadorri, ambassadorrar.
Lengi höfðum við í þessum 'una. Til allrar hamingju virðist
bæ haft valdsmann, er nefndist1 almúginn ætla að neita vend-
fógeti. En litla hríð skipti hann
um hann og varð lögmaður.
Þetta mætti vera mér minnis-
stætt, því oft hringdi þá síminn
hjá mér. Það hefir í marga ára-
ingu í sendiherramálinu. Fólk-
ið talar eftir sem áður um
sendiherra okkar. Svo á það að
gera.
En sundurgerðarmönnunum,
tugi tíðkast að líta á mig sem sem (eins og Guðmundur Frið-
Jíslenzk-enska orðabók, er væri jónsson mundi hafa sagt) „bitu
' almenningseign. Og nú komust1 í sporðstirtlu flónskunnar og
ótrúlega margir í bobba. Þeir ætla æfilangt að halda því
vissu að fógeti nefndist á ensku j taki“, vildi eg nú benda á það,
sheriff, en lögmaður — nei, þá að ofurlitla bragarbót mættu
Þið 1
Birtir í alþjóðamáfutn.
í síðustu viku gerðust um líkt
leyti tveir mikilvægir at-
burðir á sviði alþjóðamála.
Allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna tókst að nú sam-
komulagi um merka tillögu
varðandi málefni Araba-
þjóðanna og landanna fyrir
botni Miðjarðarhafsins. Þar
með var náð því marki, sem
sett hafoi verið, þegar þingið
var kvatt saman til auka-
fundar í skyndi. Um sama
leyti komust kjarnfræðingar
, að þeirri niðurstöðu, að unnt
mundi vera að fylgjast með
tilraunum með kjarnorku-
sprengjur, enda þótt ætlunin Menn
væri að halda þeim leynd-
um, svo að gerlegt ætti að
vera að koma upp eftirlits-
kerfi, ef gerður er sáttmáli
um, að kjarnorkusprenging-
um skuli hætt, og fylgjast
með því, að hann verði hald-
inn.
Þetta eru betri tíðindi,.en menn
hafa fengið að heyra af
vettvangi heimsmálanna um
langt skeið. Friðinum var
sannarlega hætt vegna at-
burðanna og ástandsins fyr-
ir botni Miðjarðarhafsins.
Skiptir ekki máli, hver und-
fór nú málið að vandast.
munuð þó geta nærri hverju eg
svaraði.
Sendiherra hafa ríki öldum
og hættulegar, hefir heim-'saman baf{ hvert hjá öðru. Al-I
urinn þó enn meira að óttast menna embættisheitið var
á sviði kjarnorkumálanna. minister, en frá því var sú und-
Vísindamenn luku fyrir antekn.ing' að sendiherra sína
nokkru ráðstefnu, þar sem ^ hvert hjá öðru kölluðu stór-
þeir ræddu hætturnar, sem veidin öðru heiti. Það var am-
mannkyninu stafar af geisl-| bassador (_eur). En fyrir
þeir vel gera. Með því að lengja
orðið um eitt atkvæði (og það
væri í samræmi við tízkuna,
sbr. akademía, fyrir akadem)
og segja ambassadorri, væri
þessarri leiðinlegu skepnu þó
að minnsta kosti gefin íslénzk
rófa — sem færi henni gróflega
vel, einkum þar sem treysta
má því, að veifað mundi þeirri
rófu. Raunar færi hún, blessuð
skepnan, þá að verða talsvert
íslenzk (og þægilegra eignar-
fall er -dorrans heldur en
-dorsins). Það er sem sé sögn
sumra málfræðinga (sjá t. d.
Fremmed-ordbog Meyers) að
fyrri hluti orðsins sé samstofna
við ambátt þó að búinn sé hann
að þvo sér í latínu.
Já, ánægjulegt væri það, að
sjá alla þessa kollóttu dorra
okkar samankomna á einn stað.’
Sn. J.
unum af völdum kjarnorku- ^ shömmu var svo komið um
tilrauna víða um heim. Þeir þrdun jafnaðar-hugsjónarinn-
komust að þeirri niðurstöðu
að geislun færi í vöxt með
svo miklum hraða, að ugg-
vekjandi væri. Sannar það
út af fyrir sig, að nauðsyn-
legt er að hætta tilraunum
með þetta hættulega leik-
fang, og það hið fyrsta.
voru til skamms tíma
hræddir um, að unnt væri
að gera tilraunir með kjarn-
orkuvopn á laun. Nú þykir
það sannað, að með því að
koma upp eftirlitsstöðvum á
heppilegum stöðum, sé fyrir
það girt, að nokkur tilraun
eða sprenging geti farið
framhjá eftirlitsmönnum. Er
þá fenginn grundvöllur fyr-
ir því, að hægt er að fram-
fylgja að nokkru samningi,
sem kynni að vera gerður
um bann við kjarnorkutil-
raunum og er það mjög
mikilvægt atriði.
ar (blessuð, farið þið ekki að
rugla henni saman við sósíal-
isma), að þessi greinarmunur
var orðinn óviðfeldinn. Var þá
Viðskiptaskráin 1958 er
nýkomin út.
lliiii er ú 2. [tiís. blaðsíður.
Blaðinu hefur borizt eintak af
Viðskiptaskránni 1958, seni er
nýiega útkomið.
Þetta er mikil bók, röskar 1070
bls., og flytur margvíslegan fróð-
að því ráði horfiff, að nota heit-1 ]sih Um viðskiptalíf og félags-
ið ambassador um alla þessa mál landsmanna.
sendimenn.
, Af sama skilningsleysinu og
, áður var að vikið, fannst nú út-
varpsmönnum okkar, blaða-
mönnum og öðrum miður
heppilegum leiðsögumönnum
Uppdrættir.
Litprentaðir uppdrættir eru i
bókinni af Reykjavík og Kópa-
vogi og einnig Akureyri. Enn-
fremur uppdráttur af íslandi, af
ir rær, þarna var púður- Hingað til hafa stórveldin jafn-
tunna, sem hefði sprungið af
litlum neista. Síðan hefir úr
rætzt að þessu leyti, því að
Arabaþjóðirnar sjálfar hafa
gert með sér einskonar
griðasáttmála, þar sem þær
lofa að reyná ekki að hafa á-
hrif á frelsi og sjálfstæði
hverrar annarrar. Sé unnið
af heilindum, ætti þetta að
v tryggja það, að friðvænlegra
verði þarna í framt'íðinni, og
leiðir þá einnig til þess, að
Bretar og Bandaríkjamenn
munu telja sér fært að flytja
heri sína á brott frá Liban-
on og Jórdaníu.
En þótt deilurnar varðandi
löndin fyrir botni Miðjarð-
arhafsins hafi verið erfiðar
an tortryggt hvert annað, og
það hefir verið ein helzta or-
sök þess, að þau hafa ekki
getað bundið endi á hið svo-
nefnda ,,kalda stríð“. Nú
hafa vísindamennirnir sagt,
að vissa geti komið í staðinn
fyrir tortryggnina, því að
nú sé hægt að fylgjast með
því, hvort einhver þjóð
gengur á gefin heit, ef sam-
ið verður um að leggja
kjarnorkutilraunir alveg
niður. Það ætti að gera þjóð-
unuin mun auðveldara fyrir
við að komast að samning-
um um þetta atriði, er getur
ráðið svo rniklu um framtíð
mannkynsins.
Nýtt fasteignamat.
að því er tunguna varðar, að vitum og fiskimiðum kringum
héðan af gætum við ekki kallað , landið, af Hafnarfirði og loft-
okkar sendisveina sendiherra. j mynd af Akraneskaupstað með
Útlenda heitið yrðum við að áteiknuðum götuheitum.
I taka upp.
Síðastur manna skal eg am-
ast við því, að tekin séu upp í
málið heppileg erlend orð, þeg-
ar þess gerðist þörf. Við gerð-
um of lítið að "því nú á dögum.
Fyrir það fáum við svo mörg
ambögu-orð, sem nú lýta tung-
tilgreind eru fyrirtæki og ein-
staklingar, sem reka viðskipti í
einhverri mynd. En aðalkafli
bókarinnar er
Varnings- og' starfsskrár.
Þar eru öll fyrirtæki, verzjanir
og einstaklingar, sem tilgreind
eru í nafnaskrám hinna einstöku
staða, flokkuð eftir varnings- og
starfsheitum, og fylgir nærri
öllum heitum þýðing á dönsku,
ensku og þýzku til þess að auð-
velda útlendingum notkun bók-
arinnar. 1 kaflanum
Skipastóllinn 1958
er skrá um öll íslenzk eimskip
og mótorskip 12 smálestir og
Mikilvægt skref.
Bretar og Bandaríkjamenn hafa
tilkynnt, að þeir ætli að
hætta tilraunum með kjarn-
orkusprengjur í eitt ár frá
lokum október-mánaðar. Er
það að vísu mikilvægt skref
í þá átt, að slíkar tilraunir
verði endanlega lagðar nið-
ur, en gefur hinsvegar
Sovétríkjunum tækifæri til
nokkurs hagnaðar á sviði á-
róðursins og jafnvel að nota
fyrirvara þann, sem þau
höfðu forðum, þegar þau til-
kynntu, að þau væru hætt
tilraunum sínum. Hann var
á þá leið, að þau kynnu að
hefjast handa um tilraunir
aftur, ef ástæða þætti til.
Má mikið vera, ef Bretar og
Bandarikjamenn hafa ekki
gefið sovétstjórninni tilefni
til að hverfa frá fyrri á-
kvörðun, og verður þá erfið-
ara að ná samkomulagi um
þetta mikla vand.amál en
ella. Sýnir þetta eins og
fleira, að þegar um áróður er
að ræða — og án hans er
víst ekki hægt að vera nú,
því miður — standast lýð-
ræðisþjóðirnar kommúnist-
um varla snúning.
Akureyringar unnu
Víking með yfirburðum.
Frá fréttaritara Vísis.
Akureyri í morgun.
Meistaraflokkur úr knatt-
spynufélaginu Víking í Reykja-
vík kom í heimsókn til Akur-
eyrar um síðustu helgi og háði
tvo kappleiki í knattsjpyrnu við
íþróttabandalag Akureyrar.
Fyrri leikurinn var háður á
laugardag og þann leik vann
Í.B.A. með 7 mörkum gegn 0,
en síðari leikinn, sem fór fram
í gær, unnu Akureyringar með
9 mörkum gegn 1.
Fjórði flokkur úr Val kom
einnig norður í keppnisför um
helgina og keppti við jafnaldra
sína á Akui'eyri bæði á laugar-
dag' ög sunnudag.
Sendiherra
Tyrkja hér.
Hinn nýi sendiherra Tyrk-
lands, Fuat Bayramoglu, af-
henti í gær forseta íslands
trúnaðarbréf sitt við hátíðlega
athöfn á Bessastöðum, að við-
stöddum utanríkisráðherra.
Að athöfninni lokinni snæddú
sendiherra og utanríkisráðherra
hádegisverð í boði forsetahjón-
anna, ásamt nokkrum öðrúm
gestum.
Reykjavík 21. ágúst 1958.
Eins og kunnugt er var mat á stærri. Getið er einkennisbók-
fasteignum hækkað í fyrra og jstafa, númers, efnis og aldurs,
kemur þetta nýja fasteignamat stærðar, vélarafls og heitis, eig-
á húsum og lóðum í Reykjavík, jenda og heimilsfangs. Loks er í
Hafnarfirði og á Akureyri nú í bókinni ritgerð á ensku: Iceland
fyrsta skipti í Viðskiptaskránni.
Lóðastærð og eigendur eru einn-
ig tiigfeindir.
Félagsmálaskrár
eru í bókinni fyrir 46 kaup-
staði á landinu auk Reykjavíkur
og eru þar tilgreindir alþingis-
menn, bæjarfuiltrúar, hrepps-
nefndir og félög. Þá eru
Kafnarskrár
fyrir alla sörnu staði, þar sem
— A Geographicel, Political and
Economic Survey, upprunalega
samin af dr. Birni Björnssyni
hagfræðingi, en endurskoðuð af
Hrólfi Ásvaldssyni.
Þetta er 21. árg. Viðskipta-
skrárinnar og segir í formála, að
hún hafi á þessum 20 árum
meira en fjórfaldazt að blaðsiðu-
tali. — Ritstjórn hefur annast
Gísli Ólafsson. Útg. er Steindórs-
prent h.f.
Helmsmet EIEiots — 3:54.5 mín.
Síssatíítt híiftiuv viö fjftiBSiSts
tatoisittva nisleteiattss’.
Hver getur ímyndað sér
Paavo Nurmi koma í mark 100
meírum á eftir 1. manni í mílu-
hlaupi. (Bezti tími Nurmi var
4:10.4 mín árið 1923). Ef hann
hefði hlaupið á þeim tíma í
Dublin nú fyrir nokkrum dög-
um, liefði útkoman orðið sú.
11 menn hófu .það ágæta
hlaup,. og fimm þeirra runnu
skeiðið á skemmri tíma en 4
mín. Fyrir nokkrum árum var
álitið að enginn .maður mundi
geta hlaupið míluna (1609 m)
á skemmri tíma en fjórum mín-
útum. Roger Bannister afsann-
aði þá kenningu 1954, en síðan
hafa 20 hlauparar hlaupið míl-
una 45 sinnum undir 4 mín.
Heimsmet Ástralíumannsins,
Herberts Elliot, 3:54.5, er
hvorki meira né minna en 3.5
sek. betra en -hið gamlá met
landa hans, John Landy.
Næstu þrír menn í mark voru
einnig undir hinum gamla
heimsmettíma Landýs: Mervin
Lincoln frá Ástralíu (3:55.9),
Ron Delany frá írlandi (3:57.5)
og Murray Halberg frá Nýja
Sjálandi (3.57.5). Annar Ástra-
líumaður, Albert Thomas hljóp
á skemmri tíma en Bannister
gerði fyrir 4 árum, en var þó
tæpum 30 metrum á eftir fyrsta
manni.
Hefði Gunder Hágg ’ verið
með í þessu hlaupi og hlaupið á
sínum bezta tíma (4:01.4,
það gerði hann 1945), hefði
hann komið í mark 45 metrum
á eftir fyrsta manni, a. m. k.
— Það er von að ýmsir spyrji:
Hvar endar þetta?