Vísir


Vísir - 06.09.1958, Qupperneq 9

Vísir - 06.09.1958, Qupperneq 9
.Laugardaginn 8. september 1958 VlSIR 9 Framhald af bls. 4. honum föstum og e.t.v. geta þær dregið úr hraða hans. 1 öðru lagi mun kjarninn, sem hitta skal, og er hlaðinn aðhverfu rafmagni, hrinda honum frá sér af öllum kröftum, og sé það stór kjarni, með margar aðhverfar prótónur, þá er hann það öflugur, að hann getur hrundið „byssukúlunni“ frá — hrundið árásinni. En auðvitað getur maður reynt að herða á „skothríðinni" með því að auka hraða „byssu- kúlunnar“, sem er, eins og áður var sagt, 25,000 km á sekúndu, þegar ura er að ræða úraníum — radíum — eða kjarna, sem notað- ir eru sem „skotfæri". Fyrsti kjarnakljúfurinn. Tveir aðrir, enskir vísinda- menn, Cockcroft og Waiton fóru nú að brjóta þetta mál til mergj- ar og einn góðan veðurdag heppnaðist þeim að búa til eins- konar vél, svokallaða „akcellera- tor“ (hraðamagnara), sem gat skotið öreindum af afar miklum hraða og krafti. I staðinn fyrir alfa-eindir völdu þeir einstakar prótónur og notuðu þær sem ,,skotfæri“. Með þessari „byssu“ og þess- um „skotfærum" skutu Cockc- roft og Walton á lithium-kjarna. Það var árið 1932 og árangurinn varð sá, að lithium-kjarninn klofnaði í tvennt — í tvo jafn stóra hluta. Þannig tókst mönn- um að kljúfa atóm-kjarna í fyrsta sinn. Lithium-kjarni er gerður af 3 prótónum og 4 nevtrónum. f rauninni skeði það, að „skotfær- ið“ — þ.e. ein prótóna — „bor- aði“ sig fasta í kjarnann og á því augnabliki varð hann að beryllium-kjarna (4 prótónur og 4 nevtrónur), en samstundis klofnaði hann í miðju og nú var um 2 prótónur og 2 nevtrónur í hvoru brotinu að ræða, þ.e.a.s. hvor helmingurinn um sig var orðinn að helíumkjarna, eða, ef maður vill heldur þalla það alfa- eind, sem er það sama. Þannig var þá komið málum. En nú skulum vér snöggvast grípa til stærðfræðinnar: Vér skulum vega þessar eindir, sem þarna urðu til. Þyngdin er tákn- uð með sérstöku máli — þyngd- ariningu: einum sextánda af venjulegri súrefniskjarna-þyngd. Þá kemur í ijós, að einn lithium- kjarni vegur 7.0182 þyngdargin- ingar. Ein prótóna vegur 1.0081 þyngdareiningu, og loks vegur einn helium-kjarni 4.0039 þyngd- areiningar. Einn lithium-kjárni og ein prótóna vega þá samtals 8.263 einingar, og tveir heiíum- kjarnar 8.0078 einingar. En þá sjáum vér, að það vantar 0.0185 einingar! 8.263 að frádregnum 8.0078 er 0.0185. Eitthvað hlýtur þá að hafa tapast eða horfið um leið og berylliumkjarninn (lit- hium að viðbættri einni prótónu) klofnaði. Kenning' Einsteins staðfest. Með þvi að mæla þann hraða, sem báðum helium-kjörnunum var skotið með, hvorum til sinn- ar hliðar, gátu þeir Cockcroft og Walton reiknað út, hve mikil orka losnaði, þegar þeir urðu til — þ.e. þegar beryllium-kjarninn klofnaði í sundur. Þeir vissu þá þegar hve stór (eða réttara sagt lítill) hluti af einu grammi 0.0185 eining er, og þegar þeir margfölduðu þetta brot (brot úr grammi) með hraða ljósins í öðru veldi“ (með 900 trilljónum), fengu þeir h.u.b. nákvæmlega sama erg-fjölda og þeir höfðu fengið út, þegar þeir reiknuðu, hve mikil orka hafði losnað. En nú reiknuðu þeir ekki orkuna í erg heldur í elcktrónu- voltiun, og orkan, sem losnaði, ; reiknaðist þá vera 17 milljónir slíkra elektrónuvolta, en „mass- inn“ eða efnismagnið margfald- að með „hraða ljóssins i öðru veldi" reyndist 17,4 milljónir elektrónvolta. Varla var hægt að hugsa sér auðveldari og greinilegri sönnun á áreiðanleik kenningar Ein- steins, enda kom nú hver sönn- unin af annari á daginn. Þess vegna gátu menn nú fullyrt, að þegar atóm-kjarnar klofna, losn- ar orka (af því að ofurlítið efn- ismagn eða „massi“ umbreytist) og hið sama skeður þegar tveir átóm-kjarnar sameinast í einn kjarna (eins og þegar helíum- kjarni og kvikasilfurs-kjarni verða að súrefnis-kjarna) og sú orka, sem losnar, nemur milljón- um elektrónuvolta. Hér er því um ólíkt meiri orkugjöf aö raeða heldur en þeg- ar einstök elektróna losnar og hverfur úr „atóm-skelinni", því að þá er aðeins um fáein elek- trónuvolt að ræða. Það er líka hægt að mæla orku í „kalorí- um“, en þá verður aðeins um nokkur hundruð kaloriur úr efn- is-grammi að ræða, en þegar um kjarnaklofning er að ræða telst þetta í milljörðum! Dýr orkuframleiðsla. Við þetta var þó það að at- huga, að þótt gífurleg orka feng- ist úr örlitlu efnismagni þá var þetta samt sem áður óverulegt, þar sem efnismagnið var svo ó- endanlega litið — þetta var allt í svo örsmáum stil. Þetta gat ekki haft neina verklega þýð- ingu. Þar við bættist, að sú orka, sem leiða þurfti til hraðamagn- arans (akcelleratorsins) var miklu meiri (og óhemjudýr í framleiðslu) en sú orka, sem Sitt af hverju utn tmOLiF. A yfirstandandi leikári hjá Golfklúbbi Reykjavíkur eru nú eftir þessir kappleikar: Öldungakeppni og nýliða- keppni, sem báðar hefjast í dag, „greensome“-keppni 20. september og loks bændagliman, sem verðui' um síðustu helgi í september. Hinn 30. september lýkur hinu opinbera leikári, en búningsherbergin og völlur- inn verða opin áfram, þannig að kylfingar geta iðkað iþrótt sína í allan vetur, þegar birta og veður leyfa. Margir nýliðar. Golfklúbbnum I Reykjavík hafa bæzt margir nýliðar í losnaði við klofninginn. Þetta ^°P^nn á þessu ári, fleiri en var líkast því að maður ætlaði undanfarin ár. Það virð- ist vera þannig með flesta menn, að ef þeir einu sinni kynnast golfíþróttinni, kemur áhuginn sjálfkrafa. Meðal þess- ara nýliða eru þó því miður engir unglingar. Sá yngsti mun vera rúmlega tvítugur. Sumir nýliðanna hafa sýnt mjög mikla framför í sumar ’og má búast við harðri viður- eign í keppninni um nýliða- bikarinn. aí kveikja i hverju einstöku kola-atómi með sinni eldspítunni hvora. Það hefði orðið dýr kynd- ing! Hér stóðu menn á vegamótum án þess að gera sér grein fyrir því. En þá komust þeir upp á það að kljúfa úraníum-kjarnann og framkalla keðjuverkandi klofning — endurverkanir án af- láts. Nýr heimur blasti við! Næsta grein: Nevtrónan — Lykillinn að heimi orkunnar. Efnt til alþjcðafundar um efna- hagsmál Indlands. Landið á í mikium greiðsluerfiðieikum. Nokkrir af helztu lánadrottn- J geta staðið við greiðslur lána, um Indlands kornu saman fyrir j sem falla í gjalddaga fram að 1. stuttu i Wasliington til þess að marz n. k hefja umræður á vegum Alþjóða bankans er leitt gætu til þess að Indlandi gæti staðið við greiðslu- skuldbindingar sínar í framtíð- inni. Undanfarið hefur greiðslujöfn- uður landsins verið mjög ó-hag- stæður og er talið að ef ekki tak- ist að ráða bót á því hið bráðasta muni fimm ára áætlun Inverja, sem nú er rúmlega hálfnnð, fara út um þúfur. Helztu lánardrottnar Indlands eru Bretland, Bandarikin, Kan- ada, V.-Þýzkaland og Japan. Nehru, sem undanfarið hcíur staðið fyrir samræðum í Was- hington, hefur tjáð sig reiðubú- inn til að aðstoða við áðurnefnd fundahöld AlþjÓðabankans ef j það kynni á nokkurn hátt ao f flýta fyrir lausn vandarnálanna. j Sjálft var Indland • ekki boðað | sem aðili að ráðstefnunni, Aðal- j viðfangsefnið er eins og áður j sa.gði, að finna leiðir til að standa j Heyrzt hefur að Bretar hafi í hyggju að lána indyersku stjórn- inni 100 miijón sterlingspund, en úr því sem komið er þykir lík- legt að þær ráðstafanir sem gerð- ar kunni að vera til að rétta við ir f járhag landsins verði samræmd : dómi margra ar í viðræðunum í Washington meistaranum, þessa dagana. I mundssyni, og öðrum góðum Þess má gcta til fróðleiks, að mönnum óiöstuðum — skilið að utanrikisráðherra Indlands fór hljóta nafnbótina: íþróttamað- fór á s.l. ári til Bandaríkjanna í Ur ársins 1953. Þörf á unglingadeild? Sá misskilningur virðist vera nokkuð almennur, að golfíþrótt in henti bezt fólki, sem er kom- ið nokkuð til ára sinna. Að vísu er það svo, að íþrótt þessa geta margir stundað fram á elliár, og sumir rosknir menn geta náð mjög góðum árangri. Ei þar skemmst að minnast hinnar glæsilegu frammistöðu Hafliða Guðmundssonar á íslandsmeist- aramótinu í júlí s.l„ er áðeins 6 högg af 317 skildu hann og íslandsmeistarann; er Hafliði þó kominn yfir fimmtugt. Fyr- þetta afrek sitt á hann að - og að íslands- Magnúsi Guð- Reykjavíkurflugvallar. Slíkuri æfingavöllur þyrfti ekki nauð- synlega að vera á vegum Golf- klúbbsins heldur gæti hana verið á vegum íþróttavalla bæj- arins, á svipaðan hátt og mjög tíðkast í Skotlandi. Hlutaðeig-. andi bæjaryfirvöld ættu að taka mál þetta til mjög alvar-« legrar íhugunar og skjótra að- gerða, enda yrði kostnaður við slíkan æfingavöll tiltölulegá mjög lítill. Þetta gæti orðið mikilvæg viðbót við þá lofs- verðu tóms.tundastarfsemi ung- linga, sem nú er hafin fyrir forgöngu æskulýðsráðsins, templara, bæjaryfirvalda og annarra. v Nýi völlurinn við Grafarvog. Vinnu við hinn nýja 18 hoia golfvöll í landi því, sem bær-< inn hefur úthlutað Golfklúbbn- um fyrir innan Grafarvog, hef- ur miðað mjög vel áfram í sumar. Eftir mun vera að ryðjá aðeins 5 brautir af 18. Yfirum- sjón með verkinu hefur Guð-< laugur Guðjónsson úr stjórn G. R. og vinnur hann þar mikið og óeigingjarnt starf. Væntan- lega verður lokið við að ryðjá síðustu fimm brautirnar nú í haust, og verður þá hægt að sá' í þær næsta vor, þánnig að hægt ætti að vera að leika á’ vellinum sumarið 1960 eðá 1961. í * • < Vitið þér, að golf er útbreiddastai íþrótt í heimi? Virkir kylf- ingar eru fleiri en virkirf þátttakendur 1 nokkurri! annarri vþróttagrein; að skilyrði til golfiðkaná eru betri á íslandi en í flest- um öðr.um löndum, að því leyti, að hin björtu sumar- kvöld nýtast að fullu? þvi skyni að fá þar lán, og talaði hann af. talsverðri bjartsýni um að hann ætlaði sér að afla 1.400 millj. dala I þeirri ferð. Sú varð þó ekki raunin. Völlurinn í Eyjuni stækkaður. Gólfvöilúrinn í Herjólfsdal í Vestmannaeyjum hefur nú | verið stækkaður um 3 brautir, 1 og eru tvær þeirra með lengsta ía- við endurgreiðslu lána sem þeg- ar eru fallin eða eru um það bil að falla í gjalddaga. Alþjóða- bankinn hefur þegar lánað Ind- landi 425 milljónir dala til þess að hjálpa til við greiðsluvand- ræðin, en þrátt fyrir þær ráð- stafanir hefur gjaldeyrisforði landsins minnkað um 10 milljón- ir dala á viku, og fyrirsjáanlegt að sá 600 milljóna dala varaforði, sem landið hefur yfir að ráða verði uppurinn innan þriggja ósyrlfr s Lendoi!. Wveiht 3 g'ipní’iifotm M Öfc k BS S33 e.3SS 33 33. Ekki má þó gleyma þeirri | staðreynd, að þeir, scm byrja f móti. Völlurinn er þá orðinn 9 að stunda golf á ungiingsárum.: h°iur, jafnstór cðrum golfvöll- 14—16 ára, eiga betri mögu-1 um> sem nú eru á landinu, en leika á því að komast í hóp;Þeir eru: Reykjavík (Eski- beztu kylíinga en aðrir. | hlið), í Hveragerði, á Hellu og Epginn vafi er ..á því, að til á Akureyri. eru . ' fjölmargir unglingar í Verði síðar hægt að bæta við Reykiavík, sem myndu í senn ^ brautum, þannig r.ð völlui- hafá tagn og ánægju af því að| lnn í Herjólfsdal yrði 18 hciur, fá .•‘íækifæri til að stunda golf. jSasti hann komizt . í hóp úi- En' ' starfsskilyrðin vantar því, valsgolfvalla á heimsmæli- rniMir. ' i kvárða, enda mun víða ura Til þess að ráða bót á þessu j úeim leit að jafn fallegu \ all- þyrfti að*gera tvennt: að stofna unglingadeild innan golf- 1 , klúbbsins og að koma upp litl- [um æfingavelli, 3—6 holum, á 1 Enn kom til kynþáttaóeirða í vesturhluta Lundúnaborgar gærkvöldi. Lögregla var kvödd á vcttvang og slökkviliðið. jhentugum stað í bænum. I olíudósum 0g Þessu sambandi mætti jafnvel híbýli 'bcnda á ákveðinn stað: svæðin í námunda við flugbrautir Kveikt var þeim varpað inn blökkumanna. Er lögreglu- maður kom út úr húsi til þess að varpa logandi olíudós út, neyddi múgurinn hann til þess að nopa inn aftur með dósina. Heimatilbúnum sprengjum var mánaða ef ekki verður að gert. varpað inn í kjallaraíbúð, sem Mo_le, Nú þarf Indland þegar á 1000 blökkumenn búa í, en þar var ' millj. dala að halda til þess að enginn heima. Dreift var flugmiðum meðal fjöldans og munu þar hafa ver- ið að verki menn, sem aðhyllgst skoðanir fascistans Sir Oswald arstæði. * > I' u:; Landsmétið 1959 t verður í Vestmannaeyjum. Á golfþinginu 1958, sem háð var á Akureyri í júlí í sam- bandi við landsmótið, var á- kveðið að næsta landsmót; skyldi háð í Vestmannaeyjum, og tilkynnti forseti golfsam- bandins, Ólafur Gíslason, þetta að loknu landsmótinu. Kylfing- ar í Eyjum eru mjög áhuga- samir og starfsamir og eru þys vel að þessum heiðri komnir. i Ó. B. ]

x

Vísir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.