Alþýðublaðið - 23.01.1958, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 23. janúar 1958
Alþý*ubla5i5
RANNSÓKNARNEFND sú,
er aðalfundur Útgerðarfélágs
Akureyrar á s.l. sumri fól
stjórn félagsins að skipa og láta
rannsaka tekstur félagsins og
skila tillögum um úrbætur, hef
ur nú skilað áliti um rekstur-
inn, og lauslegum tillöguin um
úrbætur eða lagfæringar.
Álit nefndarinnar er allýtar-
legt, eftir því sem s.já má við
fl.l'ótan yfirlestur. Hafði nefnd-
in þann hátt á um athugun
sína að bera saman rekstur
iiínna 4 skipa ÚtgerðérféÍags
Akureyrar annars vegar árin
1955 og 1956 við rekstur 4 eim-
togara Bæjarútgerðar Reykja-
víkur og 2 ísafjarðartogara og
2 Siglufjarðartogara hins veg-
ar.
.Nefndin tekur fram í áliti
sínu, að ýmislegt í samanburð-
inum kunni að orka tvímælis,
m. a. vegna mismunandi fisk-
magns samanburðarflokkanna
verkuðu í skreið. saltfisk eða
írystun, en nefndin hafi reynt
efíir beztu getu — og no+;ð til
'þess aðstoðar reynslusérfróora
smanna — að umleggja aflann í
samskonar einingar.
Til grundvallar athugun
sinni lagði nefndin reksturs-
reikninffa viðkomandi skípa
árin 1955 og 1956.
Auk reksturs togaranna gerði
nefndin og athugun á rekstri
saltfiskverkunar Útgerðarfé-
lags Akurevrar oe skreiðarverk
suftar. Allt til ársloka 1957.
AFLAMAGN
SKIPANNA.
Nefndin hafði þann háttínn
á. að telja eina lest saltfisks
jafngiida 2 lestum ísfisks, en
saltfiskí landaðan erlendis
breytti hún þó í reikningum
sínum í ísfisk með tölunni 2,22.
Úegar öllum afla skinanna er
þannig brevtt í ísaðan fisk, verð
Mr meðalafli samanburðarskm-
anna 8 4 979 lestir ár;ð 1955
:móti 4.280 lesta meðalafla Ak-
Taíeyrartogaranna. F^r hæsta
sainanburðarskípið bað ár í
6.004 lesta afla móti 4.562 hvsta
.hæstum afla Akurevrartosara.
Lægsta samanburðarskioið er
:með 4.003 lesta afla móti 3.825
lesía afla l=°gsta Akurevrartog
aft'ans, Slétthaks. en hann var
aillengi í viðgerð á árinu.
Arið 1956 verður þessi sam-
anburður hins vegar haastæð-
ari Akureyrarskiounum. Þá var
jmeðaiafii samanbu"ðarskfpanna
4.422 lestir, móti 4.791 lest Ak-
wreyrartogaranna. Enn er
hæsta skin úr hóoi samanburð-
arskipanna nokkru h^rra en
hæ.sti togari hér (5.921 lest :
5.417 lestum), en Akui'evrar-
skipin eru nú drjúgum jafnari.
AFLAVEBÐMÆTI.
Samkvæmt tölum reksturs-
S'eiknínganna er hins vegar afla
verðmæti AkurevrarsVinanna
sneira að .meðaltali bæðí 1955
<og 1956. eða 1955 5.6 millí. kr.
á móti 5.0 millj. kr. og 1956 5.8
Enillj. kr. móti 5.0 millj. kr.
Til skýrngar tekur nefndin
Iram, að afli sé misverðmætur
eftir bví hve mikið hann er
blandaður verðlitlum tegund-
am, eða hve nukið er af góð-
fíiski í honum. En miklu triur
5hún skinta varðandi árið 1955
gérstaele^a. að bá er f.iskverk-
sunarstöðin hér látin ereiða tog-
airunurn talsvert hærra fvrir
íiskinn en hjá samanburðar-
Skipunum var gert. Héfur hetta
að siálfsögðu engin áhrif á
heildarreksturinn, en orkar bví,
að togararnir koma betur út,
fiskverkunarstöðin verr.
H.ER SEGIR frá niðurstöðum nefndar þeirr-
ar, sem rannsakaði rekstur Útgerðarfélags
Akureyrar, en hún telur, að skreiðarbirgð-
arnar séu nær þrjú hundruð tonnum og salt-
fisksbirgðarnar rúmlega þúsund tonnum
minni en vera ætti eftir færslurn. fram-
kvæmdastjómarinnar. Hins vegar kemur í
ljós af skýrslunni, að möguleikar til togara-
útgerðar frá Akureyri séu hliðstæðar og ann-
ars staðar á landinu.
BOSTNAÐARLIÐIR.
Samkvæmt samanburðar-
skýrslu nefndarinnar um ýmsa
kostnaðarliði kemur þetta í Ijós
varðandi árið 1955:
Ak.skip: Sb.skip:
(meðaltal í þús. kr.)
ICaup skipv. 2501 2471
Fæðiskostnaður 341 334
Viðhald 719 608
Tryggingar 290 334
Veiðarfæri 506 720
Olíur 949 902
Kostn. í höfn 489 496
ís og salfe 342 277
Kostn, erlendis,
vextir o. fl. 757 539
Meðalkostn. samt. 6893 6278
Árið 1956 (eins talið):
Kaup skipverja 3050 2836
Fæðiskostnaður 505 387
Viðhald 604 632
Tryggingar 314 360
Olíur 1512 1245
ís og salt 449 363
Vinnulaun í landi 486 468
Veiðarfæri 755 741
Meðalkostn. samt. 7675 7039
vegið fiskmagn úr skipi skili
17%’ af skteið til útflutnings,
og telur nefndin þetta mjög
varlega áætlað, enda miðað við
almenna venju. Nefndin athUg
aði bæði árín 1955 og 1956
saman, þar eð glögg mörk v&u
eígi á milli áfanna að henni
þótti, hvað framleiðsluna
snerti. Síðan athugaði nefndin.
svo, hvað bírgðirnar ættu að
vera í árslok 1957, eftir því
sem þær voru taídar 1. jan.
1955 og komið hafði og farið
síðan, og hvað þær raunveru-
lega væru. Þessar voru niður-
stöður nefndarinnar:
Birgðir 1. jan. 1955 taldar
625.000 kg., reiknaðar á kr. 10
pr. kg., en söluverð reyndist
verða að meðaltali þessi 2 ár
8.50 kr. kílóið, og er birgða-
verðið lækkað í lok ársins um
1 kr. á kg. og sú upphæð. kr.
625 þús. fært sem tap á skreið-
597.690.00 að arverkuninni það ár auk taps
oöl meðaltali, en á samanburðar-1 á relístursreikningi hennar kr.
’ • ------- ' *-------- 129.644. Tap er svo bókfært
um koStiiaðarliðunum hér bet-
ur niðri en gert hefur verið, ef
fyllstu aðgæzlu hefðí verið
beitt.
REKSTURSHALLINN.
Samkvæmt athugun nefndai’
innar varð reksturstap á togur-
Eins og sjá má af þessu yfir-
\ liti er meðalkostnaður við út-
hald togaranna hér um 3/á
millj. króna hærri 1955 og 600
þús. kr. hærri 1956, en saman-
burðarskipanna. Flesta liðina,
sem hærri eru hjá Akureyrar-
skipunum telur nefndin eðli-
IéBa. Þó teíur hún fæðískostn-
að hærri hér en fullskýrt megi
telia, en bendir á, að Reykia-
víkurskipin njóti mjög hag-
kvæmra innkaupakjara.
Viðhald, sem er allmiklu
hærra 1955 hiá togurunum hér j
en samanburðarskipunum, staf
ar frá flokkunarviðgerð eins J
þeírra, og snýst þetta svo við j
1956.
Olíur eru hér dr-júgum hærri |
kostnaður, en það skýrir nefnd
in með aðstöðuleysi hér fram
á árið 1956 að taka hér ódýr-
ari gerð brennsluolíu.
ís og salt er hér hærri liður
sökum meiri söltunar hér á
afla, en salt dýrara en ís. Einn-
' ig er bent á, að um skeið
bjuggu Akureyrartogararnir
I við það mikla óhagræði að
1 verða að sækja ís í staði utan-
bæjar, stundum til Reykjavík-
ur.
Samt sem áður gefur þessi
fróðlegi samanburður nefndar
innar á kostnaðarliðum glögg-
ar hugmyndir um, hve ráð-
: deild og útsjónarsemi útgerð-
arforstöðunnar getur haft að
segja um rekstursafkomuna óg
ugglaust hefði mátt halda sum
hins vegar meðaltap á Akureyr
artogara eiiis reiknað kr. 766,-
909,00, en á samanburðarskip-
unum kr. 501.221.00. Hækkar
tilkóstnaður við skipin það ár
Akureyrartogurunum verulega
í óhag, því að það ár ern með-
alaflatekjur þeirra enn taldar
SKREIÐIN.
Néfndin gerði athugun og
yfirlit á verkun skreiðar hjá
Útgerðarfélagi Akureyrar og
útkomá hcnnar árin 1955 og
1956. Vár bjTggt á töldum
skreiðáfbirgðum félagsins 1.
janúar 1955. Tekur nefndin
frarn, að Útgerðarfélag Akur-
eyrar hafí reiknað með, að inn-
1956 kr. 225.339.00, eða sam-
anlagt bæði árin kr. 979.984.00,
en þá telur nefndin óreiknings
fært í árslok 1956 kr. 359.509,00
sem er verð magnrýrnunar á
skreiðinni samkvæmt birgða-
uppgjöri félagsins, en hins veg
ar ekki tekið með í reikninga.
Alls er sú óbókfærða magn-
rýrnun 46.374 kg.
Síðan athugaði nefndin,
hverjar birgðir Útgerðarfélag
Akureyrar ættu að vera í árs-
lck 1957 samkvæmt töldum.
birgðum í ársbvrjun og inn-
vegnum fiski í skreið og burt-
fluttri skreið,
og virðist henni þá að 299.665
kg. eða nær 300 lestir vanti
upp á birgðirnar, en það gerir
í krónum sem næst 2.529,172,
reiknað með kr. 8.44 á kílóið,
núverandi útfl.verði skréiðar.
Nefndin telur vel geta verið,
að þessi undraverða rýrnun
geti hafa gerzt að einhverju
leyti fyrir 1955, en hvað sem
í því er þá sé hún að þeirra
dómi óskiljanleg.
Verkunarkostnað á skreið tel
ur nefndin vera talsvert lægri
hér, en í samanburðarstöðvum,
SÁLTFISKVERKUNIN.
Neíndin gerði sams konar at-
hugun á saltfiskverkuninni
bæði um verkunarkostnað og
fcirgðir. Verkunarkostnaður er
hér alls ekki óhagstæður aö
hennar dómí, en rýrnun verður
hér einnig afar mikil fram yíir
það, sem framkvæmdastjórn
Útgerðarfélags Akureyrar hef-
ur talið. Vantar samkvæmt at-
hugnn nefndarinnar í árslok
1957 1.169.997 kg. eða rösk
1100 tonn upp á að birgðir séu
eins miklar og þær ættu að
vera eftir reikningum félags-
ins..
Reiknaö með meðalsölu-
verði ársins 1956 kr. 3.33 á
kg. gerir þetta £ kr. 3.896.090.
Og samanlagt verðmæti skreið
ar- og sáitfíSkrýrnunarinnar,
frarn yfír áður reikningsfært
um kr. 6.4 millj.
NIÐURSTAÐA
NEFNÐARINNAR.
í niðurstöðu nefndarinnar
kemur fram, að hún telur tap
Útgerðarfélags Akureyrar 1955
og 1956 ALLS VERÁ KR. 14
MÍLLJÓNIIR.
Um skreiðarbirgðarýrnunina
segir. að nefndin téiji hana
„MEÐ ÖLLU ÓEÐLILEGA OG
GETI ENGA VIÐHLÍTANDI
SKÝRNGU GEFIÐ Á“ HENNI.
Um saltfískrýrnúnina ségir,
að hún
verði „varla skýrð með öðru
I en að hún sé að nokkru til-
komin á fíeivi árum. Er ótækt
að rýrnun, hver sem hun er,
frá ári íií árs, komi ekki fram
á viökomandi ári. Eins og
greint er í skýrslunni, flytzt
meira og mitma af framleiðslu
miíli ára í útflutningi og í bók
haltli. Kom fram, að engisi sér
stök birgðabók er haldin, er
sýni, hvernig framleiðsla
livérs árs skálar sér, bæði að
Framhald á 9. síðu..
Á lögmætum hluthafafundi, sem haldirm var í Loftleiðum hf. laugardag
inn 18. janúar sl., var samþykkt að auka hlutafé félagsins úr kr. 2.000,000,00
— tveimur milljónum króna, — í kr. 4.000.000,00 — fjórar milljónir króna.
Njóta hluthafar forkaupsréttar að bréf unum, svo sem samþykktir mæla fyrir
um, og gefst þeim því kostur á að skrif a sig fyrir auknmgarhlútmn skv. of-
ansögðu til 1. marz nk.
Ennfremur verða seld, samkvæmt ’samþykkt fundarins, þau hlutabréf,
sem félagið á nú sjálft, samtals aö upphæð kr. 159,800,00 í réttu hlutfalli við
bréfaeign og gefst Muthöfum einnig kostur á að skrifa sig fyrir þeím.
Aihendmg allra bréfanna hefst 1. marz nk. gegn greiðslu á andvirði
þeirra, en hluthöfum ber að gera fulln aðarskil fyrir 10. marz n.k. éljá áskilur
stjórnin sér til að selja bréfin öðr um. Skráning og afhending fer fram í
skrifstoíu félagsins við Reykjarnessbr aut hér í bænum.
Reykjavík 21. janúar 1958.
rr
rr