Alþýðublaðið - 26.03.1958, Qupperneq 3

Miðvikudagnr 26. marz 1958
Alþ?ðublaðl»
3
Alþgöublaöiö
ÍJtgeíandi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingast j óri:
Ritatj órnarsímar:
Auglýsingaslmi:
Aígreiðsluslmi:
Aðsetur:
Alþýðuliokiturinn.
Helgi Ssemundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía Samúelsdóttir.
14901 og 1400 2.
1 4 9 0 6
14 9 0 0.
AlþýðuhUsið
Prenismiðja Aiþýðublaðsins, Hveríisgötu 8—10.
Pólitíska uppboðið
MGRGUNÍBLAÐIÐ hefur mikinn hug á því, að Sjálf-
stæðisflokkurimi konijst aítur til valda og áhrifa á íslandi.
Það býr sér til vonir og di'auma í þessu efni, en allt er til
einskis: Samstarfsaðilana vantar. Eins og stendur fæst eng-
inn íslenzkur stjórrunálaflokkur til samstarfs við Ólaf Thors
og Bjarna Benediktsson.
Bjarni reynir mjög í þessum vandræðum sínum að telja
kommíúnistum trú um, hvað þeim sæmi illa að sitja í rí'kis-
stjórn með Pramsóknarflokknum og Aiþýðuflokknum, Hann
tilnefnir tvær meginástaéður vanvirðunnar: Ameríski her-
inn er enn ekki horfinn 'brott af íslandi, og efnahagsmálin
hafa ekki verið leyst tii .framibúðar. Og svo kallar Bjarni
Benediktsson hástöfum yfir. ána til' kommúnista: ;,Hvernig
í ósköpúntim getið þið unað öðru eins og þessu? Komið
heldur ýfir til okkár feðá kánnsM að við~eigum að bregöa
okkur yfir til ykkar?“
Á áð skilja þélta svo,. að Sjálfstæðisflokkurinn sé
reiðubúinn að láta ameríska herinn hverfa brott af Js-
landi, ef- hann.. fær í staðinn kommúnista til Siamstarfs
við sig um landsstjórnina? Og jupp á hvað vill hann bjóða
kommúnistum varðandi lausn efnahagsmálanna? Hing-
að til hefur Morgunhlaðið ekki léð máls á að gera grein
fyrir stefnu ,Sjálfstæðsflokksins í bví efni. Hins vegar
vita allir, að Sjálfstæðisflokkurinn hefur löngum auga-
stað á gen-gislækkun til lausnar á þeim vanda efnahags-
málanna, sem hann stofnar til og ber ábyrgð á. Alþýðu-
bandalagið lýsir sig við hvert tækifæri andvígt þeirri
ráðstöfun. Verkalýðshreyfingin hefur sömuleiðis tekið
afstöðu gegn gengislækkunarhugmyndinni eins og glöggt
kom fram á síðasta Alþýðusamband^þingi. Þar var deilt
um margt, en samþykktin gegn gengislækkun var gerð
einróma. Hér virðist þv:í ekki um annan samkomulags-
möguleika að ræða ,með kommúnistum og Sjálfstæðis-
flokknum en Sjálfstæðisflokkurinn geri kommúnistum
það til geðs að láta ameríska herinn hverfa af landi brott
gegn því að kommúnistar geri Sjálfstæðisflokknum það
til geðs að sætta sig við gengislækkun. Er það kannski
þeíta, sem vakir fyrir Morgunblaðinu?
Sannleiku'rinn mun sá, að Sjálfstæðisflokkurinn veit
ekkert hvað hann vill varðandi landsstjórnina. Hins veg-
ar langar hann ósköpin öll að komast aftur í stjórn. Þess
vegna er Morgunblaðið látið halda pólitískt uppboð á hon-
um dag eftir díag, en enginn vill bjóða í gripinn —- ekki einu
sinni kommúnistar. Og þetta breytist ékkert við það, þó að
Bjarni Benediktsson gretti s:g framan í kommúnista á ann-
arri síðu Mórgunlblaðsins en brosi við þeim á hifini. Sjálf-
stæðisflokkurinn heldur áfram að vera á þeim rétta
íslenzkra stjcrnmála, sem honum var búinn í síðustu ai-
þingiskosmngum.
ÞJÖÐVILJIN'N hefur undanfarin ár fordæmt liarðlega
kjarnorkutilraunir Bandar,íkj amanna og ekki linnt látum
að. verða sér úti urn upplýsingar varðandi skaðræði þeirra.
Surnt atf því hefur verið augljós áróður, en eigi að siíður ber
að játa, að hættan af kjarnorkutilraununum er mi'kil og
vafamál, hvort þær svari kostnaði fyrir mannkynið. Nú
hregður hins vegar svo við, að Rússar eru orðnir ssmkeppn-
isfærir við Bandaríkjamenn á sviði kjarnorkutilráunanna.
Þeir hafa til dæmis gert þrjár kjarnorkutilraunir undanfar-
ið og láta m'kið af árangrinum. Hvernig bregzt svo Þjóð-
viljinn við þeim tíðindum?
Hann gleymir .allij fordæmingu, en telur hins vegar
athyglisvert fagnaðarefni, að Rússar skuli samkeppnis-
færir við Vesturveldin um framleiðslu vopna, sem eiga
að boða dauða og djöful, ef Bandaríkjamenn éiga hlut að
máli. Kjarnorkusprengjurnar eru góðar ,austur í Rúss-
landi, en vondar vestur í Bandaríkjunum. Og SVO á ís-
lenzkur almennin-gur að blekkjast af friðarvilja mami-
anna, ,sem haldnir eru þessari áráttu.
Slíkt mun tilgangslaust. Gleymska Þjóðviljans er engin
filviljun. Þeir mega ekki muna eftir neinu því, sem var-
hugavert er af rússnesku ættinni.
( Utan úr heimi )
FRANSKI stjórnmálamaður-
inn Edgar Faure hefur sagt um
Guy Mollet, -að hin óbifanlega
og margumtalaða rósemi hans
stafi af því, að hann hafi aldrei
efazt um nokkurn skapaðan
hlut. í landi þar sem efinn er
gáfnaeinkenni, þar er Mollet
undantekning. Enginn frýr hon
um póliíískrar hæfni, og hann
er vafalaust einn af áhrifa-
mestu mönnum í frönskum
stjórnmálum í dag.
Guy Mollet hefuf tekizt að
halda JafnaðarmÖnnum í
Frakklandi saman þrátt fyrir
miklar deilur og ógnþrungna
atburði. Hann ræður algerlega
yfir 100 atkvæðum í franska
þinginu, aðeins kommúnistar
ráða fleiri atkvæðum. Slíkt er
óhemjumikils virði í landi
hinna mörgu flokka.
Guy Mollet sendi nýlega frá
sér bók, sem nefnist „Uppgjör
og framtíð sósíalismans“. Er
hún eins konar varnarrit. og
skýrir manngerðina Guy Mollet
allvel.
rembingsstjórn. Þær væru sjálf ir jafnaðarmenn geta breytt
síæðar innan mikillar efnahags í gangi sögunnar, en þjóðernis-
I bók sinni ræðir hann flest
vandamál heimsins, og þá eink
um Frakklands. Framsetningin
er éinföld og ljós. Guy Mollet
er það laus við efasemdif að
hann hefur róandi áhrif á þá,
sem lesa bókina, sérstaklega þó
á Frakka.
Aðalinntak bókarinnar eru
skoðanir Mollet á sjálfstjórnar
rétti þjóðanna og vandamálum
hinna lítt þróuðu landa. Nú til
dags virðast allir vera sammála
um og telja eðlilegt að þjóðern
issinnuð öfl taki völdin í lönd-
um, sem sjálfstæði hljóta, og
sjálfstæðiskröfur séu söguleg
nauðsyn. En Guy Mollet er á
annarri skoðun, — hann neitar
því að nokkuð sé til, sem heit-
ir söguleg nauðsyn og heldur
því fram að einstaklingurinn
geti breytt gangi sögunnar að
vild. Og hann hefur tekið að
sér að hafa áhrif á gang sögunn
ar -— með aðs'.oð franskra Jafn
aðarmanna. I þessum tilgangi
hefur hann búið sér til starfs-
skrá. — Þjóðirnar eru ekki fær
ar til að stjórna sér sjálfar fyrr
en efnahagur þeirra er kominn
í viðunanlegt horf og réttarör-
yggi tryggt. Fyrsta viðfangs-
efnið er því að skapa mögu-
leika á nýtingu auðlinda við-
komandi landa. Því næst að
grundvalla lýðræðislegt stjórn
•arfar í landinu, en það eitt get-
ur tryggt alhliða framfarir. —
Frakkland ber því ábyrgð á
nýlendum sínum og því hvemig
þær fara með sjálfstæði sitt
þegar þar að kemur.
Þröng þjóðernissinnuð stefna
er úrelt nú á dögum. Við lif-!
um á tímum hinnar miklu sam
vinnu. Þegar nýlenduþjóðimar
eru færar um að velja sér
stjórnarform, þá á að bjóða1
þeim sæti í samtökum hinna
stærri þjóða. Alsír og Senegal
eiga að vera í nánu efnahags-
legu og pólitísku sambandi við
Frakkland. Og þó væri hálfu
betra að stofnað yrði Eurafríka
— stórt sambandsríki sexveld
anna og Afríkuþjóða.
Ef nýlenduþjóðirnar ganga
að þessu, þá er sjálfstæði þeirra
betur tryggt en þótt þær njóti
sjálfstæðis í orði, undir þjóð-
heildar
Ein setning í bók Mollet er
lykillinn að skoðunum hans:
— Við verðum að gera nýlendu
þjóðunum klevft að hlaupa yfir
þj óðer nissinnatímabilið.
En eríiðleikarnir byrja þeg-
ar þjóðirnar neita að sleppa því
tímabili úr sögu sinni. Enda
segir Guy Mollet, að ef nauð-
syn beri til þá verði að neyða
með valdi stjórnarformi uppá
nýlenduþj óðirnar. Og hann
virðist telja það þjóðunum til
góðs eins að þær séu valdi beitt
ar. Þetta er harmleikurinn í
Alsír. Guy Mollet veit að Sov-
étríkin styðja þjóðernissinna í
nýlendunum. Og hann álítur,
að ekki sé um raunverulegt
frelsi að ræða í landi þar sem
þjóðernissinnar éru við völd.
Þá opnast allar dyr fyrir kom-
múnisma og yfirráðum Rússa.
Frelsi og sjálfstæði Vesturlanda
er órjúfanlega tengt nýlendu-
þjóðunum.
Þannig farast Guy Mollet orð.
Og í lokin virðist eitthvað
bresta í röksemdafærslunni.
Hann afneitar hinni sögulegu
þróun þegar um er að ræða
hann sjálfan eða Jafnaðar-
menn. En þegar hann minnist
á nýlenduþjóðirnar og þjóðern
issinna þeirra þá er hin sögu-
lega nauðsyn allt í einu orðin
óumflýjanleg, nema því aðeins
að Evrópuþjóðirnar komi til
hjálpar. Það er að segja: Fransk
sinnar í nýlendunum ekki. Hér
bregst Mollet hin franska rök-
vísi og auglsir um leið van-
traust sitt á mannfólkinu. Eða
réttara sagt: — hann treystir
aðeins Frökkum — og í hæsta
lagi Evrópumönnum. Og hér
er kannski um að ræða það hug
arástand, sem er forsenda þess,
að stríð er háð í nýlenduríki,
Þetta er harmleikur franskra
stjórnmála. Bók Guy Mollet er
frábær sviðsetning þessa harm-
leiks.
Iþrótiir
Framhald af 9. síðu.
Brown. Ayre 2, Lucas.
Ipswich (2) 3 - Cardiff (1) I
Rees D. 2, Garneys. Bonson.
Lincoln (2) 2 - Midcllesb. (1) 3
Harbertson, Holliday,
Brook. McLean, Clough.
Notts C. 0 - Liverpool (2) 2
. Melia, Bimpson.
Sheff. Utd. (1) 3 - Stoke 0
Hawksworth (vítasp.),
Pace, Russel.
Svansea (3) 4 - Doncaster (2) 3
Allchurch I., Walker,
Terry 2, Reeson,
Allehurch L. Higham.
West Ham (2) 2 - Grimsby 0
Musgrove, Richardson (sjálfsm.)
W. Ham 35 19 9 7 87:49 47
Charlton 35 20
Liverp. 36 18
Swansea 35
Notts C. 34
Lincoln 33
6 9 85:59 46
8 10 68:51 44
8 19 55:87 24
5 20 53:46 32
9 19 37:72 19
Konunglega leikhúsið í Kaupmannahöfn minntist sextugsaf-
mæliis skáld'klei'ksins Kaj heitins Munk með sýningu á leik-
riti hans, Hugsjónamaðurinn. Myndin er af frumsýningu þess
og sýnir viðureign milli Heródesar konungs (Henrik Bentzon)
og Mariamme drotnningar (Astrid Villaume).