Forvitin rauð - 01.12.1972, Page 3

En arfleifð nútímafólks stendur víða rót-
um. Or bókmenntaarfi Islendinga hefur
margt af því, sem nú kallast þjóðlegt hér
á landi fengið næringu og endurnýjun. I
því tilliti stóð hin forna nafnahefð vel
að vigi. Ættarnafnaleysið varð ekki
fræknleik forfeðranna að fótakefli. Að
vísu eru fleygar reknir í gömlu norrænu
nafnavenjuna hér, þar eð ættarnafnavenjan
hefur þróazt að hluta samhliða henni. Upp-
haflega hófst sá siður hér, er Islendingar
tóku, við utanfarir að rita nöfn sín eftir
latneskri mynd og héldu því eftir heimkomu.
SXIkt þótti hafa á sér blæ víðförli og
menntunar. Með tímanum varð þetta að for-
dild hjá sumum og hafði ekkert með víðsýni
eða menntun að gera. Nokkur þekktustu
ættarnöfn hér á landi eru þannig til komin,
önnur eru eftiröpun. A tímabili giltu lög,
sem verkuðu sem hvati að upptöku ættarnafna.
Nýlega kom fram á Alþingi frumvarp, er
hróflaði við þeirri nafnahefð, sem er
ríkjandi á Islandi. Að vísu mun þetta
mél hafa orði'ð að víkja fyrir öðrum
efnivið þjóðmálanna, sem I brennidepil
komst um það leiti. En þarna er samt
falin vísbending um, að áður en við er
litið er hægt að læða yfir landslýð
grundvallarbreytingum á fornum þjóð-
legum venjum ef ekki er haldið vöku
sinni.
"Mín upphefð kemur að utan” lætur höf-
undur Strompleiks Kunstner-Hansen segja.
Til nokkurs væru áfrýjunar orð utanlands
frá ef þau opnuðu augu okkar gagnvart
því, sem hefur gildisauka fyrir innlent
mannlíf og styrktu almenna skoðanamyndun
við svo samgrónu málefni sem nöfnin okkar
eru. Með öðrum orðum ef við viljum hafa
samskonar nafnavenjur og hingað til þá
látum við ekki taka þær frá okkur, ef ekki
Þá er að láta reka á reiða.
Að lokum er ein sú röksemd með ættarnafna-
kerfinu, sem oft heyrist hérlendis. Þegar
Islenzk hjón ætla að fá inni á hótelum er-
lendis og vilja byggja sömu rekkju, kemur
iðulega babb I bátinn þegar til bókunar á
nöfnum kemur. Hjón með sitt hvort nafnið -
óheyrt á jarðarkringlunni. Og konan grípur
til þess, vegna siðferðisviðhorfa erlendra
hótelhaldara, að gerast "son" tengdaföður
síns. Vegna þessara örðugleika virðist,
að sumra mati, einsýnt að taka upp ættar-
nöfn. Þessi mál voru til umræðu á fundi
framhaldsskólanema síðastliðlnn vetur.
Einn fundarmanna kom með þá uppástungu, að
á íslenzk vegabréf vasri bætt athugasemd um
hver væri landsvenja I þessum efnum og þá
vandalaust að svæfa viðkvaaraa siðferðiskennd
erlendra. - Svo fá voru þau orð.
BjE.
Feimna lögreglan:
Við giftum okkur I haust...... Það er
hagkvæmt fyrir okkur bæði; okkur öll;
alla.
(Atómstöðin)
Ugla:
Ætli mér væri ekki nær að reyna að verða
manneskja fyrst....... Skilurðu ekki að
ég er ekki neitt, maður,...... kann ekkert,
veit ekkert, get ekkert, er ekkert.
(Atómstöðir
SnMiMNBcir
Að reisa látnum bautastein - hve virðingar-
vert og viðleitni I þá átt áköf meðal okkar
fámennra. Tími rúnarista og dýrtkveðinna
erfiljóða er liðinn. Efnishungruð dagblöð
eru vettvangur dagsins. Höldar hrökkva upp
af - það er Xögmál. A öld kúlupennans og
ritvélarinnar eru eftirlifendur höndum
seinni að freyða frá sér I mælsku um tilfinn-
ingar sínar I garð hins látna. Senn mun
fjölmenni brjóta af sér þennan ramma þjóðlífs-
ins. Seinnitíma fræðaþulir og eftirleitar-
; menn I heirai sagnfræðinnar raunu að vísu grafa upp
gullkorn I formi meitlaðara mannlýsinga -
undantekningar eru alltaf til. En hverfi-
depillinn I allsherjaruppskrift að minningar
og afmælisgreinunum er oftast fólginn lí
stjúpmóðursneiðinni til eiginkonu máttar-
stólpans á akri þjóðfélagsins: Frú Gari-
baldina bjó manni sínum einkar snoturt
heimili.
Puntum og basta afgreidd er hun.
BjE.