Forvitin rauð - 01.05.1975, Qupperneq 6

6
VERKAKONUR-VERKAMENN
Herdls Ókafsdóttir
Hefur nokkuö hugsaö úc í þaö, aö konur eru aö veröa
langfjölmennasti hópur verkamanna á Islandi.
I bæjunum, þar sem einhver iönaöur hefur þróasc
auk fiskiönaöarins, þar eru þaö konurnar, sem er
fjölmennasti hópurinn, sem vinnur aö því aö
skapa þau verömæti sem gerir þjóöinni þaö
mögulegt aö lifa því lífi, sem hún lifir. 1
Kvennadeild Verkalýösfélags Akraness eru 325
konur en £ verkamannadeildinni tæplega 270 karl-
ar. I sjómanna og vélstjðradeildum eru um
150 manns. Konurnar eru langstærsti hðpurinn
eins og þessar tölur bera meö sér. Mæöur, upp-
alendur og verkamenn á lægstu launum þjðöfélags-
ins er hlutverk konunnar í láglaunastéttunum.
Og hvernig hefur veriö búiö aö henni 1 þessu
margþætta hlutverki ? Getuf hún veriö áhyggju-
laus vegna barna sinna á meöan hún dvelur á vinnu-
staö ? Nei. Dagheimili hafa ekki veriö tiltæk
nema aö litlu leyti. Hún hefur £ mörgum tilfell-
um ekkert atvinnuöryggi, og sú ðvissa skapar þaö,
aö hún getur varlá reynt aö tryggja sér dagheim-
ilispláss, þó þaö væri fyrir hendi, vegna þess
aö hún veit varla hvaö lengi vinnan varir. Hrá-
efni f fiskinum er ekki fyrir hendi nema eftir
þvf sem atvinnurekendum og fiskinum hefur gott
þótt, enda ekki kostaö þá neitt aö hafa konurna#
heima, Ekki veitir þeim þá af aö gæta barnanna,
matbúa og gera annaö, sem aö heimilishaldi lýtur.
Þær mega vera fegnar aö fá aö vera heima, þó þær
fái ekkert kaup, ekkert kostar arvinnurekendur
ef ekki er nðg hráefni fyrir hendi, þvi mestan
hluta verkafðlksins, konurnar, má senda kauplaust
heim. En svo koma tfmar, sem fiskurinn veiöist.
Allt verður á kafi £ vinnu. Þá er sagt við
konurnar:"Nú veröur aö bjarga verömætum". Ein-
mitt þetta fólk, sem ekki nýtur neins öryggis £
vinnu, þaö veröur aö bjarga verömætum, vinna nótt
og dag, ef meö þarf. Þvf er ekki kallaö til
skrifstofufðlksins og eins annarra sem vinna
reglubundna vinnu hjá fyrirtækjunum, þvi er ekki
kallaö til þessa fólks til aö bjarga þessum marg-
umtöluðu verömætum ?
En er þá ekki komin trygging f frystihúsum ?
3u, ju svo er nu aö kalla. Meö viku fyrivara má
segja upp þessari margnefndu kauptryggingu, sem
loks var samiö um f Loftleiöarsamninunum og
Atvinnuleysistryggingarsjóöur var opnaður til
aö greiöa langstærstan hluta þessarar marglofuðu
trY8gingar kvennanna. Til er aö atvinnurekendur
hafa ðbeint hðtaö-konum og níöst á þeim f sambandi
viö kauptrygginguna, sem er 60% greidd úr eigin
sjóöi verkalýöshreyfingarinnar. Einnig hefur
konum veriö hótaö uppsögn, þegar þær ganga eftir
þvf aö vera teknar á tryggingu, og ef þær fá
umbeöiö frí, auövitað kauplaust. Þá hefur fylgt
meö niöurfelling á kaupi fyrir tryggöa daga. Þetta
er þó skýlaust brot á samningi og dálftiö þræla-
haldslegar aöfarir og f meira lagi kyndugar f þvf
tilfelli, aö stærsta hlutann greiöa, já ef svo
má segja, konurnar sér sjálfar.
Karlmenn hafa ekki fariö á kauptryggingu, þvf
þeir eru f fastri vinnu, aldrei sendir heim enda
mundu þeir ekki lúta þvf á meöan nægileg atvinna
er f landinu. Þeir geta skroppiö burt f vinnu
inní Sigöldu, til sjós og fleiri möguleika eiga
þeir. Konur veröa aö standa fyrir sfnu hlutverki
á heimiliunum, bera ábyrgö fyrst og fremst á börn-
unum og uppeldi þeirra. Þær veröa aö vera heima
viö og taka því, sem býöst. En þær hafa fengiö
nokkuð, kauptryggingu þrjá daga f viku hverri
meö viku uppsagnarfresti og 60% tryggingarinnar
er greidd úr Atvinnuleysistryggingarsjóönum, sem
verkalýöshreyfingin gat samiö um eftir harövftugt
verkfall og deilu fyrir 2o árum síðan og hlutverk
hans var aö mæta áþján atvinnuleysisins, sem er
alvarlegasti ógnvaldur verkafólks, því yfir þaö
skellur fyrst atvinnuleysi, ef þaö ber að höndum.
Þessi sjóöur er eign verkafólks. Þaö var látinn
hluti af kauphækkunarmöguleikum verkafólks til
þess aö tryggja sig fyrir atvinnuleysinu og stofn-
aö var til Atvinnuleysistrygginga. Og enn ætla
þeir aö lftilsviröa konurnar og sjálfsagöan rétt
verkakvenna til fæöingarorlofs, en ljóst er aö
ekki verður mikiö lengur staöiö gegn þvf. A
þessu þingi hefur verið bent á leið sem fær er,
(en hún er f gegnum Almannatryggingarj öllum sæm-
andi og nauösynleg til aö koma þvf máli 1 höfn.
I staö þess á að opna á ný Atvinnuleysitrygginga-
sjóðinn til enn óskyldara verkefnis en kauptrygg-
ingin er.
Ekki er ljðst hvaö hér er á ferðinni. Er meiningin
meö "fæöingarorlofsatvinnuleysistryggingunni" aö
sleppa atvinnurekendum viö aö greiöa þessar þrjár
vikur, sem loks var samiö um á síöasta ári, eöa er
meining frumvarps Ragnhildar Helgadóttur og félaga aö
að auk þess komi 90 dagar úr Atvinnuleysistrygg —
ingasjóöi ? Þaö verður kóróna á öryggisleysi
láglaunakvenna, sem þó taka þátt t þvf ásamt
öörum borgurum aö greiöa konum f störfum hjá rfki
frh. bls. 12