Alþýðublaðið - 23.04.1958, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 23. apríl 1958
Alþýðublaðið
Ræða Eggerts 6. Þorsteinssonar:
FRUMVARP ÞAÐ, sem hér
um ræðir og ég hef leyft mér
að flytja ásamt háttvirtum bing
manni Akureyrarkaupstaðar,
fjallar um fræðslustofnun
launþega.
A tveimur undanförnum b>ng
u'm hafði ég og tveir sam-
flokksmenn mínir flutt þings-
ályktunartillögu um þetta sama
efni, þ.e.a.s. um fræðslustofn-
ixn launþega eins og það var þá
liefnt og er frdmvarp þetta
samið á grundvelli þeirrar
meginstefnu, sem í þeirri þings
ályktun var mörkuð.
MARKMIÐIÐ ER AUKIN
FRÆÐSLA OG FÆRRI
ÁREKSTRAR.
Höfuðtilgangurinn með því
að koma slíkri fræðslu á, sem
frumvarpið að lögum um
fræðslustofnun launþega gerir
ráð fyrir, er að halda uppi fvr-
ir trúnaðarmenn og félagsfólk
verkalýðsfélaga og annarra
launþegasamtaka hvers konar
skipulögðu fræðslustarfi, er
stuðla megj að auknum áhuga
og þekkingu á sögu, heil-
forigðu starfi og starfsháttum I
viðkomandi samtaka.
Það fer ekki á milli mála, hve
starfsemi verkalýðssamtakanna
er að verða snar þáttur í dag-
legu starfi síaukins fjölda þjóð-
arinnar. Það má því með sanni
segja, að skyldurækni og þekk-
ing starfsmanna verkalýðlsfélag
anna, sé ekki aðeins nauðsyn
fyrir meðlimi viðkomandi
samtaka, slíkir eiginleikar eru
orðnir beint hagsmunaatriði
foeggja aðila, — þeirra sem
vinnuna selja og hinna er vinn
una kaupa.
Enginn getur haft á móti bví
að slik stofnun, sem yrði í líf-
rænu sanibandi við sjálfa vinn-
uná, yrðj á stofn sett og fáir
sem kvnnt hafa sér alla starfs-
hætti, munu efast um nauðsyn
þess að slík stofnun sé starf-
rækt.
Það er hægt að deila um
þjóðhagslegar nytsemdir
menntastofnana, og vissulega
er fræðslukerfi þjóðarinnar orð
íð ærið umfangsmikið og dýrt.
Um menntun eða fræðslu til
aukins skilnings á réttindum
og skyldum vinnandi fólks
setti hinsvegar ekki að þurfa
að deila.
EKKI LANGA SKÓLAVIST,
HELDUR AÐ KOMA
FRÆÐSLU OG ÞEKKINGU
TIL FÓLKSINS.
Hvernig hyggjast flutn-
ingsmenn þá láta stofnun þessa
ná tilgangi sínum í þessu þýð-
ingarmikla hluitverki? Er nú
rétt að víkja að því örlítið nán-
ar.
Eins og fram kemur í greinar
gerð er hér ekki hugmyndin
að setja á stofn stórt skóla-
bákn, á einum stað í landinu,
sem vart mundi ná tilgangi
sínum, eða ná þannig til sem
flesíra um öll nauðsynleg át-
riði er máli skinta. — Það er,
að færa námið til fólksins. Þess
er vart að vænta að trúnaðar"
menn og stjórnarmeðlimir ein-
stak'-a verkalýðsfélaga færu að
setjast á skólabekk Iangtímum
sanr'n, tii þess að öðlast slíka
fræðslu.
Meginhluti þessara starfa er
£ dag urrninn í hvildar- og fri-
tímum launafólksins og þá sem
algjörlega ólaunað áhugastarf.
Langrar skólavistar verðu.r
því vart krafizt til slíkra starfa,
enda algjörlegn óraunhæft og
öll almenn fræðsla í skyldu-
námi orðin það fullkömin, að
þess ætti ekki að gerast sérstak
lega þörf í slíkri stofnun.
NORÐURLÖNDIN OG
DÝRMÆT REYNSLA
ÞEIRRA.
I sambandi við umræður um
þessi mál að undanförnu hefur
ærið oft verið vitnað til Norð-
urlandanna um framþróun þess
ara mála þar.
I þessum tilvitnunum hefur
gætt nokkurs misskilnings. í
Danmörk t.d. er hin almenna
skólaskylda tveim árum styttri
en hér er, og ber því meira á
einskonar framhaldsfræðslu
hins almenna náms í þessum
stofnunum þar, sem ekki ætti
að vera sérstök þörf á hér. Þeg-
ar hinum fast-a skólatíma lík-
ur, þá er efnt til einskonar
stuttra námsskeiða „kursusa11
þar sem mögulegt er að velja
á milli hinna ýmsu félagsmála-
greina. Sá hluti í starfi þess-
ra stofnana mun betur eiga
við.alla staðhætti hér og verða
heilladrýgri.
Hvernig komast á að
SETTU MARKI.
Leiðirnar sem til greina
koma að áliti okkar flutnings-
manna eru:
1) að efna til námskeiða í
lengri eða skemmri tíma fyrir
trúnaðarmenn og almenna
meðlimi verkalýðssamtakanna.
2) að annast útgáfu á bók-
um, blöðum, bæklingum og
hverskonar öðru prentuðu máli.
1 þessu sambandi er rétt að
minna sérstaklega á nauðsyn
bess, að gefa út handbók um
t.d. fundarstörf og fundarregl-
ur gjaldkera og ritarastörf.
Meginefni laganna um stéttar-
fé'lög og vinnudeilur, atvinnu-
leysistryggingar, orlof, um
réttindi og skyldur opinberra
starfsmanna, öryggi á vinnu-
stöðum, uppsagnarréttindi
verkafólks svo nokltuð sé nefnt,
3) að koma upp bókasafni og
safna heimildum um sögu og
starfsemi launþega samtakanna
hér á landi og erlendis.
4) að útvega eða láta gera
kvikmyndir og önnur sjón-
kennslutæki er stuðli að til-
gangi stofnunarínnar,
5) að lána eða leigja slíkt
efni til verkalýðsfélaga eða
annarra lunþegasamtaka um
land allt,
6) að senda fyrirlesara eða
erindreka um landið, til að
ræða þessi mál á fundum við
komandj samtaka og að gang
a'st fyrir fræðslufundum.
7) að hvetja til aukins
fræðslu- og menningarstarfs
innan samtakanna,
8) að leita samvinnu við
skóla landsins og stuðnings
þeirra við þetta fræðslu- og
menningarstarf launþegasam-
takanna.
KAPPKOSTAD VERÐI AÐ
SEM FLESTIR NJÓTI ÞESS
SEM í TÉ ER LÁTIÐ.
Af þessu má augljóslega
ráða, að megináherzla er á það
lögð, að fræðslan geti farið
Eggert G. Þorsteinsson
fram við sem flestar aðstæður
og verið hreyfanleg með tilliti
i til hinna dreifðu félaga vinn"
andi fólks, um land allt, —- að
1 sem fíestir eigi kost að njóta
. þess, sem fram verður fært
ján verulegs tilkostnaðar.
| Eftir að lýst. hefur verið í
i megindráttum tilgangi þessar-
ar stofnunar, kvnni e.t.v. ein-
hver að segja, að slíkt fyrirtækj
ætti að rékast á kostnað og á
ábyrgð launþegasamtakanna
sjáífra.
Því er þá til að svara, að til
þess hafa launþegasamtökin
ekkert fjárhagslegt bolmagn,
og ekki fyrirsjáanlegí að svo
geti orðið í náinni framtíð. en
hliðstæða er til um slíkt fram-
lag ríkisins við fræðslu annarri
starfsgreina. Eriendis tíðkast
það jafnvel, að einstök verkr-
lýðssambönd kosti efnilega
1 menn úr sínum röðum til slíks
náms, en þess verður vart að
'vænta svo mjög sem fjárhag-
ur verkalýðsfélaga, er hér
. þröngur.
Eins og ég minntist á hér í
upphafi máls míns, er hér um
!svc- umfangsrnikið nauðsvnja-
starf að ræða. að telja verður
undir þjóðfélagslega. nauðsyn,
að rækt sé.
HIN BRÝNÁ NAUÐSYN Á
FRAMGANGI MÁLSINS
GERIR KOSTNAÐINN BÆRI-
LEGAN.
í Alþýðusambandi íslands
munu nú vera nálega 30 þús-
und manns, karlar og konur í
rúmlega 160 sambandsíélögum
og í Bandalagi starfsmanna rík
is og bæja u.þ.b. 3000 manns.
Þegar svo er tekið tillit t.il allra
þeirra, er þessar þúsundir
manna hafa viðskipti við, með
\ sölu vinnu sinnar, má öllum
Ijóst vera, hve mikið er í húfi,
j að farsællega takist um lausn
allra þeirra deilna, sem óhjá-
kvæmilega rísa upp um hin
fjölmörgu atriði, er til greina
koma á hverjum einasta degi.
Farsælari íausn þessa vanda,
verður vart fundin önnur en
stóraukin fræðslu um öl! þau
atriði er máli skipta.
Það er ætlun okkar flutn-
ingsmanna að fastakostnaðu;
og kennslukostnaður greiðisl:
úr ríkissjóði. Bókakaup og
bækiingaútgáfa ásamt leigu
k,vikmynda yrðu að einhverjum
hluta gegn mótframlagi við- .
komandi stéttasamtaka.
LOFORÐ RÍKISSTJÓRNAR-
INNAR OG YFIRSTJÓRN
STOFNUNARINNAR.
Frumvarp þetta um fræðslu-
stofnun launþega gerir ráð fyr-
ir að stjórn stofnunarinna;:.-.
skuli skipa Alþýðusamband Is-
lands 3 og Bandalag starfs-
manna ríkis og bæja 1, en for- .
maður yxði skipaður af mennta
málaráðhérra. Þá er hugsan-
legt, að sérstakt fræðsluráö
vrði einnig starfrækt er kæmi,,
| saman tvisvar til þrisvar á ári,
,væri ráðgefandi en ólaunað, ,
| Ég mun láta þessi orð nægja
um málið að sinni. Eins og ég
j gat um í upphafi, þá var þings-
, ályktun um þetta efni flutt
jsíðla á síðasta Aiþingi og aft-
I ur nú og enn ekki hlotið af-
greiðslu. Ég vil vænta þess að
sá tími. sem háttvirtir þingdeilcl
armenn hafa nú haft málið til.
athugunar tryggj því jákvæða
' afgreiðslu yfirstandandi þings.
i Það sem þó sérstaklega eykur
á vonirnar um þessa afgreiðsíu
lAIþingis, er aö hæstvirt ríkis-
^stjórn hefur heitið verkalýðs-
. samtökunum því. að málio
j skuli ná frarn að ganga.
I Að svo mæltu óska ég eftir
að málimi verði að lokinni þess
ari umræðu vísað til heilbrigð-
I is- 02' félassmálnefnd-ar.
KverínapáttuT
KAKAÓDEIG 1
SEM álegg á brauð með kaffi
og í nestispakkann má gjarnan
nota eftirfarandi kakaódeig, sér;
er ákaflega Ijúffengt álegg og
auk þess ekki mjög dýrt í fram-
leiðslu.
Blandið 100 grömmuin a
sykri í 3 matskeiðar aí kakaó
bræðið þetta í litlu af sterku
kaffi yfir hita. Bræðið 100
grömm af Palmín og blandið
kakaóupplausninni í það eftiv
að hún hefur verið kæld. Setjið
síðan í þetta allt 1 velþeytt egg
og híærið í á meðan.
Hellið deiginu í ferhyrnt forir.
og látið það kólna. Þegar deigið
er orðið stíft, má skera þaö í
þunnar sneiðar rneð beittum
hníf.
UNGVERSKT GULLASH
Skerið 14 kíló af góðu kjöti í
smáteninga og brúnið það ásamt
tveim laukum, sem skornir hafa
verið í sneiðar, í 25 grömmum
af smjörlíki. Hellið smávegis af
vatni með á pönnuna og látið
þetta sjóða í ca. þrjú kortér.
Sjóðið 250 grömm af hreinsuð-
um sveppum með síðasta kort-
érið. Hellið síðan með 1 lítilli
dós af baunum ásamt einum
bolla af tómatkrafti og sjóðið
þetta allt saman í eitt kortér
til viðbótar. Hrærið í svolillu
af hveitijafningi og sósulit.
Til að gera bragðið sterkara
má láta í þetta lítið eitt af paþ-
riku, salti og pipar.
Látið þetta á miðju fats og set.;i
ið soðin hrísgrjón utan með og
pressaðar rúsínur.
PRINSESSUBÚÐINGUR
75 gr. smjörlíki.
100 gr. hveiti.
3 desilítrar mjólk.
4 egg.
50 gr. sykur.
1 msk. vanillusykur.
Safinn úr einni sítrónu.
Smjörlíki og rasp.
Bakið upp hveitið og smjörlik ^
ið og hrærið mjólkinni út í. Lát
ið þetta bakast vel og takið pott
inn af hellunni og hrærið eggja-
rauðunum í einni og einni í eina.
Hrærið öllu val sarnan milii
hverrar rauðu. Bætið í sykrin-
um, vanillusykrinum og safn-
um úr sítrónunni og au lokum
eggjahvítunum stífþeyttum. Lát
ið deigið í form smurt með
smjörlíki o.g stráð með rasph
Leggið pergamentpappír yfir og
setjið lok á. Sjóðið þetta síðan
j po.d rneð va-tni í einn og hálf •
: an tnna. Hvolfið búðingnum á
| fat og framreiðið hann með a-
I vaxtasósu.