Morgunblaðið - 07.12.1913, Síða 6

166
MORGUNBLAÐIÐ
Gættu Amaliu —
en ekki meira!
Símfréttir.
Akurcyri, í qœr.
Nýtt blað er að koma út hér í
bænum og heitir »Mjölnir«. Rit-
stjóri þess er Guðmundur Guðlaugs-
son og fylgir blaðið eindregið stefnu
sjálfstæðismanna. Fyrst um sinn
kemur það dt hálfsmánaðarlega, en
á að verða vikublað þegar er föng
verða á.
Guðrn. á Sandi hefir flutt fyrir-
lestur um Giámsaugun, veigalítinn en
vel sagðan. í kvöld heldur hann
annan fyrirlestur, og er mönnum
•ókunnugt um efni hans.
Frú Val%. Briem, ætlaði að hafa
söngskemtnn hér i bænum fyrir
nokkru, og flyktist fólkið að, svo
færri fengu aðgöngumiða en vildu.
En þá vildi svo illa til, að hún
veiktist og gat ekki sungið. Nii
hefir frúin boðað til skemtunar á
morgun (sunnudag) og er þeirrar
stundar beðið með óþreyju.
Afli er hér lítill; helzt smásild
sem veiðist. Run.
Njósnarmálið í Stokkhölmi.
Prinsessan og sendiherrann.
Sá kvittur gaus upp fyrir nokkru,
að rússneski sendiherrann í Stokk-
hólmi og nokkrir undirmenn hans,
hefðu misbeitt stöðu sinni í meira
lagi, til að afla sér mikilvægra upp-
lýsinga um landvarnir Svía. Styrkt-
ist orðrómurinn eigi lítið við það,
að sendiherrann og einn af undir-
mönnum hans stukku skyndilega úr
landi. Við rannsókn í málinu kom
Vilhjálmur Svíaprins.
það í ijós, að orðrómurinn var á rök-
um bygður. Er mælt að Svíar hafi
krafist þess, að einslakir menn í
sendiherrasveitinni yrðu kallaðir heim,
en Rússar hafi neitað og eigi talið
nægar sannanir fyrir hendi. Fullvíst
er það samt talið, að Savinsky sendi-
Gættu Amaliu —
en ekki meira!
herra muni ekki eiga afturkvæmt til
Stokkhólms.
En það er ekki alt búið með
þessu.
Næstelsti sonur Sviakonungs er
Vilhjálmur, hertogi í Södermanlandi
að nafnbót. Hann er kvæntur Marlu
Pavlovnu, stórfurstadóttur úr Rúss-
landi. Það hefir lengi verið á vit-
orði kunnugra manna, að samfarir
þeirra hjóna voru eigi góðar, en milli
prinsessunnar og rússneska sendi-
herrans var vinátta hin mesta. Sama
daginn sem sendiherra yfirgaf Stokk-
hólm, fór prinsessan einnig úr landi
og hvarf heim til föður síns í Par-
ísarborg. Varð það skjótt hljóðbært,
að hún mundi eigi vitja aftur á fund
eiginmanns sins. Af öllu þessu hafa
menn nú dregið þá ályktun, að prin-
sessan muni hafa notað stöðu sina
við hirðina til að útvega rússnesku
sendiherrasveitinni upplýsingar þær,
er fyr var getið. Hefir þetta verið
sagt berum orðum i helsta blaði
jafnaðarmanna í Stokkhólmi, og eigi
verið borið tii baka. Annars vilja
sænsk blöð sem minst um málið tala
vegna konungsættarinnar.
Vilhjálmur hertogi kvað fara til
Afríku á næstu dögum, og ætlar
hann að hafa þar af sér við dýra-
veiðar i vetur.
Blaðaútgáfa á sjónum.
Þeir timar eru liðnir þegar þreyttir
kaupmenn gátu leitað næðis og hvíld-
ar á Atlanzhafsskipunum, og stjórn
málamenn og miljónamæringar, sem
lifið verður oft óbærilegt, fá ekki
lengur hina notalegu hvíld frá um-
heiminum, sem langar sjóferðir veittu
í fyrri daga.
Einusinni skýrði þreyttur amerísk-
ur miljónamæringur mér svo frá úti
á einu hinna stóru Atlanzhafsskipa,
að hann hefði í síðastliðin 15 ár
ferðast yfir hafið hvern júnímánuð,
til þess að losna við störf sín. Hann
vildi vera einhversstaðar þar, sem
engin blöð sæust. Þess vegna valdi
hann sjóinn. »En nú«, segir hann,
»koma loftskeytin og gjöra lífið jafn
þreytandi hér á skipinu og á landi,
Hvers vegna eruð þið að þvælast
með þetta blað ? Verið þið ekki að
þreyta okkur. Látið þið verðbréfa-
skýrslurnar falla burtu, þótt ekki sé
Gættu Amaliu —
en ekki meira!
nema einn dag*. Um leið rendi
gamli maðurinn bænaraugum til loft-
skeytamannsins, sem gerði honum
svo mikinn ama.
— Með þeim umbótum sem loft-
skeytin hafa tekið, var þnð auðvitað,
að skip á rúmsjó tækju að nota þau
til þess að leita frétta. í þessu augna-
miði lét svo Marconifélagið gera 2
stórar loftstöðvar, sem eingöngu
beindu skeytum sínum til annarra
Marconistöðva á sæ úti. Frá Poldhu
á Suður-Englandi og frá Cape Cod,
í grend við Boston, voru síðan send-
ar á hverri nóttu dagfregnir og merk-
ismál út í loftið, á ákveðinni stundu.
Á öllum skipum, sem eru innan til-
tekinnar lengdar, hérumb. 2000 míl.,
sitja símritararnir og hlýða á og
þýða smádepla og strik, jafnóðum
og þau koma. Þeir sem hafa heim-
sótt nýjustu Marconistöðvar, hafa
sjálfsagt tekið eftir litlu herbergi með
mjög þykkum veggjum og tvöfaldri
hurð. Það er hið svo nefnda »Silent
Room«, og ætlað til þess að taka á
móti þessum nýjungum. Þangað nær
enginn hávaði eða hristingur af hreyf-
ingum skipsins. í daglegu máli er
það kallað »kossinn«. Eftir erfiðan
dag fer þá »þráðlausi maðurinn« inn
í kassann og tekur þar við aðalfregn-
um dagsins, sem venjulega eru að
orðafjölda hérumbil ein 600 orð,
mjög samandregin.
Það er enginn hægðarleikur að
stýra nýjustu loftskeytastöðvum á
skipum. Til þess verða menn að
vera vel að sér í rafmagnsfræði,
hraðir að rita loftskeyti, góðir i
tungumálum og liðlegir blaðamenn.
Það mundi vera ógjörningur að láta
prenta nýungarnar, eins og þær eru
sendar. Tveir tímar fara í það að
taka við fregnunum í kassanum, og
þá kemur að því, að vinna úr efn-
inu, og eru því samfara allar þær
kvalir, sem blaðamenn kannast við.
Farþegar, sem sofa á daginn og vaka
á nóttunni — en þeir eru jafnan
margir — berja á dyr og spyrja:
»Hvað er í fréttum ? Hvenær kem-
ur blaðið ?« Prentarinn kemur og
vill fá efni til að setja, því að blaðið
á að vera til kl. 7. Prentsmiðju-
sendillinn kernur hlaupandi og segir
að handritið, sem loftskeytamaðurinn
og ritstjórinn hafa soðið saman hálf-
sofandi, sé ólæsilegt. Og alt þetta
úti á miðjum meginbylgjum Atlanz-
hafsins.
Á öllum farþegaskipum, sem hafa
Marconitæki, kemur með þessum
hætti út blað á hverjum morgni, —
mjög fjölbreytt að efni. Það kem-
ur út í landi, beggja megin hafsins,
og hefir að geyma ritgerðir með
myndum um listir og bókmentir
eftir fræga rithöfunda og ritdómara,
nýjustu tízku i kvenfatnaði, ferða-
sögur, glensgreinar um dagsins ný-
ungar og smáskritlur; svo er skilið
eftir hæfilegt bil fyrir þær nýungar,
sem koma þann og þann daginn i
loftskeytunum, og eru þá prentaðar
og skeytt inn í blaðið af prentara
skipsins. Fjöldamargar auglýsingar,
sumar með myndum frá kaupmönn-
um stórbæjanna, eru hafðar með til
uppfyllingar. Það er talið hyggilegt
að auglýsa i sjóarblöðunum, því að
þar ná kaupmenn eyrum þeirra manna,
sem færastir eru til að kaupa og
flestra þjóða menn, og á leiðinda-
stundum sjóferðarinnar lesa menn
oftast alt blaðið, auglýsingarnar líka.
Það er líklega þessu að þakka, að
hægt er að láta hvern farþega hafa
blaðið ókeypis. Útgefandi er Mar-
conifélagið.
Eg hefi einusinni heyrt talað um
ungan Englending, sem þótti hitinn
óþolandi í »kassanum«, þegar hann
var í Suðurlöndum, og átti að taka
við firðfregnum. Hann klæddi sig
úr hverri spjörinni af annari, uns
hann var eftir í sokkunum einum,
og kom þá fyrir sá merkisviðburður,
að nakinn maður hafði gefið út dag-
blað, tekið við nýungum í það, unn-
ið úr þeim og fært þær í stílinn.
Um kl. 8 á morgnana má heyra
að blaðadrenguriun kallar lágt i göng-
unum. Hann ber að dyrum hjá
»Mylord« og kastar blaðinu inn um
dyrnar. Miljónamæringurinn, sem
ekki óskar þess, að morgunsvefni
sínum sé raskað, lítur illum augum
á blaðið, sem á gólfinu liggur, og
og hristir höfuðuð. Enska kven-
frelsiskonan þrífur blaðið með áfergju
og brosir ánægjulega þegar hún sér
nafn sitt á prenti. Einstöku ferða-
menn mundu helzt kjósa að ekkert
blað kæmi út, og að þeir fengi að
lifa í friði fyrir umheiminum, með-
an ferðin stendur yfir, — en flestir
taka blaðinu fegins hendi, þegar því
er varpað inn um dyrnar til þeirra
á morgnana. Og þeir, sem i raun
og veru ekki vilja vita það, sem við
ber í heiminum, geta samt sem áð-
ur ekki stilt sig um, að hnýsast eftir
nýungunum, meðan unt er að afla
þeirra. Þetta á einnig við um vin
minn, miljónamæringinn.
Eftir samræðu þá, sem áður er
getið, ætlaði loftskeytamaðurinn að
gera honum greiða og senda hon-
um ekki blaðið einn morguninn. —
Nokkru síðar kom hann upp og
kvartaði yfir að sig hefði vantað
blaðið og rauk með áfergju í eitt
eintak, sem lá á borðinu. Gerðist
þá karl heldur en ekki léttbrýnn við.
Síðan skrifaði hann dularskeyti til
New-York, og skildum við ekkert
af því. Fimm tímum síðar barst
honum svar, einnig með dulletri.
Siðan sást hann ekki í 2 daga, en
þegar hann kom upp við landtöku
í Cherbourg, lagði hann höndina á
öxl loftskeytamanninum og sagði þurt
og þumbaralega, eins og Ameríku-
mönnum er eiginlegt: »Ungi vinur,
þér hafið kent mér að meta blöðin
á sjónum. Eg átti heima fyrirliggj-
andi fáein gúmmí-hlutabréf. í blað-
inu sá eg um daginn að þau höfðu
hækkað, svo eg sendi skrifara mfn-
um skeyti um að selja þau. Hann
svaraði á þá leið, að hann hefði seit
þau öll, en nú sé eg, er eg lít í
blaðið, að gúmmí fellur aftur í verði.
Eg á það loftskeytunum að þakka,