Morgunblaðið - 24.12.1913, Blaðsíða 2

2$2
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið óskar öll-
um skiftauinum sínum gleði-
legra jóla.
Nákvæmlega hið sama var það,
sem þeim Jósef og María var nú birt.
Og englar guðs vöktu yfir svein-
inum frá vöggu til grafar. Þeirra
varð lika vart við síðasta hvílurúm
hans. Þeir gættu hans, er öll mann-
leg hjálp var úti.
En sama föðurelskan, sem yfir
honum lét vaka, lætur og vaka yfir
hverjum einum af oss — frá vöggu
til grafar.
En hvert gagn er oss að slíkri
gæzlu, úr því að vér vitum ekki af
henni ?
Barnið veit fyrsta æfiskeiðið minst
um það, með hve dásamlegri um-
hyggju móðirin vakir yfir því, ein-
mitt þá, er því ríður mest á.
Vera má að því sé eins farið
utn oss.
í jarðlífinu erum vér á bernsku-
stigi tilverunnar. Þegai vér eldumst
og komumst hærra upp í eilífðarstig-
ann, greinum vér alt glöggvara.
Líkindi eru fyrir því, að guðleg
forsjón hafi komið beiminum svo
fyrir, að æðri verur stig af stigi vaki
yfir þeim, sem enn eru styttra komn-
ar. Bæri ekki slík niðurröðun vott
um vísdómsfullan kærleika?
í kvöld eigum vér hægast með að
trúa þessu. Jólaboðskapurinn hefir
frá bernsku vanið oss við þá hugsun.
Og hún er hverri hugsun hugg-
unarmeiri: Þú ert aldrei látinn af-
skiýtalaus, aldrei einn. Það er yfir
ptr vakað. Það er alt af einhver að
huqsa um pis> í œðri tilveru, einhver,
sem er karleiksrikari en mennirnir o%
meira hefir séð af $uðs dýrð.
Og bænin er hinn þráðlausi sími,
sem ber hugsanir þínar og óskir til
æðri heima.
Og guð sjálfur er uppi yfir til-
verustiganum og boðar enn sem fyr:
»Sjá, e% er með pér o% varðveiti pig,
hvert sem pú fer«.
Víða í sveitum þessa lands hélzt
lengi sá siður, að láta ljós loga alla
nóttina í baðstofunni. Ljósið, sem
logaði, meðan allir sváfu, var ímynd
guðs gæzku og speki, sem vakir yfir
oss öllum.
Við þá hugsun sofna börnin ró-
leg í kvöld, með gleði og frið í hjarta.
En vér, sem eldri erum, getum vér
ekki líka orðið börn í þeim skilningi
— um jólin?
Har. Nielsson.
Fluönupeningurinn.
[Sonn saga].
Einu sinni kom gjaldkeri Heilsu-
hælisins til mín og sagði mér, að
nú væri hann alveg ráðalaus, ekkert
fé fyrir hendi til að standast útgjöld-
in, og helzt útlit fyrir að við mynd-
um bráðlega verða að loka hælinu, eða
þá að heimta miklu hærri meðgjöf
af sjúklingunum; spurði hann mig
hvort mér hefðu ekki borist neinar
gjafir nýlega; en það var ekki því
að heilsa.
Eg man ekki hvort þetta var i
fyrra eða hittiðfyrra; og ekki man
eg hvort það var um jólaleytið, eða
á öðrum tíma árs; hælið er einlagt
í fjárþröng, einlægt sömu vandræðin.
En þau komu sárt við mig í þetta
sinn, það man eg; og þegar gjald-
kerinn var farinn, sat eg eftir í þung-
um þönkum og horfði i gaupnir
mér.
Þá var barið að dyrum, ofurhægt,
en þó svo, að eg hrökk upp og
harkaði af mér áhyggjurnar, fór til
dyranna og bauð gestinum inn.
Það var roskin kona, sem komin
var þarna að finna mig. Hún var
fátæklega til fara, föl og þreytuleg og
mikill mæðusvipur á henni.
»Eg er hérna með ofurlítið handa
Heilsuhælinu*, sagði hún, mjúkt og
stillilega, »eg vissi varla hvort eg
átti að fara með það, það er svo
lítið «.
Svo tók hún upp tveggja-króna-
pening, og sá eg að henni vöknaði
um augu, þegar hún rétti mér pen-
inginn.
»Frá hverjum er þessi gjöf«,spurði
eg, »og hvernig stendur á henm*.
Þá sagði hún mér upp alla söguna.
»Það var hún dóttir min — bless-
uð litla stúlkan mín; henni gat hæl-
ið ekki hjálpað; það var alt um sein-
an. Henni þyngdi stöðugt, og
stundum var hún ósköp angurvær.
En svo var það einu sinni, að mað-
ur kom heim til mín, sem þekti
okkur. Hann gaf henni að skilnaði
tveggja-króna-pening. Og úr því
var hún einlægt glöð og ánægð.
Hún hafði aldrei eignast svona stór-
an og fallegan pening. Hún lék sér
að honum á hverjum deei og var
einlægt að hugsa um hvað hún ætti
nú að kaupa fyrir hann, þegar hún
væri orðin frísk. Hún hélt að hún
gæti fengið alla skapaða hluti fyrir
svona fjarska stóran pening, allan úr
silfri; þess vegna hlakkaði hún svo
mikið til, og var einlægt að spyrja
hvort hún yrði nú ekki bráðum frísk.
Svo var það daginn áður en hún
dó; þá var hún orðin svo máttfarin,
að hún gat ekki reist höfuðið frá
koddanum; hún var hætt að brosa,
gat það ekki lengui; og það var líka
auðséð, að nú fann hún það sjálf, að
hún mundi deyja.
Þá um daginn, þegar fór að skyggja,
gerði hún mér bendingu; hún gat
svo lítið talað fyrir þyngslunum.
»Mamma mín«, sagði hún, »þegar
eg — er dáin, þá — áttu að fara
— með peninginn minn — og gefa
hann — Heilsuhælinu«.
Nú var litla stúlkan dáin. Og
þarna var peningurinn hennar kom-
inn i mínar hendur. Móður hennar
varð erfitt um málið, þegar leið á
söguna; orðin komu á stangli, og
hverju orði af vör fylgdi tár af auga.
Hún stóð upp í snatri, kvaddi mig
og fór leiðar sinnar.
En peningurinn lá eftir á borðinu
fyrir framan mig, skínandi fagur;
því að ekkert skín eins bjart eins og
það, sem laugast hefir í tárum.
Nú ætti gjaldkerinn að vera kom-
inn, hugsaði eg, nú erum við ekki
peningalausir lengur; nú er hælinu
borgið, nú hefur það eignast auðnu-
penin^, sem við getum keypt fyrir
alla skapaða hluti, því þessi pening-
ur hlýtur að koma aftur, þó að við
látum hann, og aðrir fleiri með hon-
um.
Daginn eftir barst mér 500 kr.
gjöf handa hælinu.
Hælinu var borgið í þann svipinn.
En einlægt er það þó í vandræðum.
Og það er af því, að fólkinu gleym-
ist svo oft að skila aftur auðnuper.-
ingnum þess, þó að það fái hann
milli handa hvað eftir annað.
Það hefir farið fyrir mér líkt og
fátæku konunni. Hún var efins um
það, hvort hún ætti að færa hælinu
svona litla gjöf. Og eg hefi aldrei
komið mér að þvi, að segja þessa
litlu sögu. En það er núna, finst
mér, orðið svo langt siðan pening-
urinn kom síðast til skila. Og þess
vegna ættu allir góðir menn að gá
vel í pyngjuna; og ef þar er nokkur
tveggja-krónu-peningur, þá að hugsa
sig vel um, hvort það muni vera
vogandi að eyða honum í óþarfa,
hvort hælið muni ekki eiga tilkall
til hans, — hvort það muni ekki
vera auðnupeningur Heilsuhalisins.
G. Björnsson.
3ö l á dönsku prestssetri.
Þorláksmessumorgun. — En sá
aragrúi á járnbrautarstöðinni í Kaup-
mannahöfn. En sú tilhlökkun að
mega yfirgefa bæinn. Það var gleði-
svipur á mörgu andliti, af því að nú
var haldið á stað heim til þess að
halda jól. Ferð minni var heitið til
Lálands, þar dvaldi eg á prestssetri
bæði í sumarleyfi og jólaleyfi, svo
að eg hefi aldrei verið i Kaupmanna-
höfn á jólum.
Sérstaklega man eg eftir einni jóla-
ferð.
Lestin þaut áfram, allir klefar troð-
fullir, margir stúdentar voru á heim-
leið. í vagnklefanum, sem eg varí,
voru eintómir stúdentar; þar var
mikið skrafað, menn voru glaðir og
ánægðir. Alt í einu fóru allir að
syngja danska jólasálma. Skorað var
þvínæst á mig að syngja íslenzka
sálma, man eg eftir að eg söng
»Heims um ból* og »í dag er glatt
í döprum hjörtum«. Jólin voru kom-
in og þau voru haldin þarna bæði á
íslenzku og dönsku.
»Hvar er Rasmus«? varð mér að
orði, er eg yfirgaf lestina á Lálandi
og ætlaði heim á prestssetrið. Öku-
maðurinn hét Rasmus. Hann bauð
mig velkominn og eg settist upp í
vagninn. — Síðast er eg var hér,
sá eg sveitina í grænu skrúði, akr-
arnir gulir, trén græn, sólskin og
fuglakvak. Nú hvít ábreiða yfir öllu,
akrar og skógar voru komnir í jóla-
fötin.
»Velkominn hingað*. Það voru
prestshjónin, sem tóku á móti mér
og nú var eg á meðal vina. Prests-
setrið er eldgömul bygging, stein-
veggir, stráþak, fremur lágt undir
loft, en öll herbergin aðlaðandi og
þýðleg. Ein stofan er svo stór, að“
í henni geta verið 50 manns. Þetta
prestssetur var bygt um 1700 og
sóknarbörn kalla staðinn »gamla
hreiðrið*. Stór og mikill blómgarð-
ur er bak við húsið og hávaxinn
skógur. Skrifstofa prestsins gæti sagt
frá mörgu, ef hún fengi mál. Þar
hafa margar ræður verið samdar,
þangað hafa menn komið á gleði- og
sorgarstundum.
Nú var eg eins og heima hjá mér,
í skóginum standa sígræn greni-
tré. »Hvert okkar skyldi verða sótt
í ár?«, hugsuðu trén, þegar eg og
sonur prestsins komum með öxi
reidda til þess að sækja jólatré.
Við völdum eitt álitlegasta tréð,
3 álna hátt, og bárum heim.
»Nú verðið þið að skreyta það«,
sagði prestur. Við hlýddum. Sótt-
ist verkið vel og stóðst á endum,
að við vorum búnir, þegar jólamat-
urinn var á borð kominn.
Alt heimafólk settist að borðum
og var nú snæddur danskur jólamat-
ur — hrísgrjónagrautur og gæsasteik.
»GIade Jul, dejlige Jul«. Búið
var að tendra öll jólaljós. Þar stóð
tréð í hátíðabúningi, allir slógu hring
um það og sungu jólasálma. Út
við vegginn stóðu borð og á þeim
jólagjafir. íslendingnum var ekki
gleymt. — Gleðin skein á hverju
andliti. Nú gekk presturinn fram
á gólfið, las upp jólaguðspjallið,
talaði um dýrð drottins, um engla-
sönginn og hinn mikla fögnuð. All-
ir sungu um Betlehemsbarnið, sem
kom úr himnadýrð til þess að gleð-
in gæti búið hér á jörðu.
Aðfangadagskvöldið var á enda,
presturinn bað kvöldbæn og þvinæst
leituðu menn hvíldar. En áður en
eg fór að hátta, gekk eg út og leit
á hinn stjörnubjarta himin og hina
hvitu jörð — en þá hugsaði eg heirn
og í huga mér komu fram myndir
af mörgum jólakvöldum.
Frost og snjór og klukknahljóm-
ur. Það fer vel á sliku á jólunum.
Jóladagurinn rann upp og nú var
haldið til kirkju, hún var auðvitað
full af fólki. Karlmenn hægra meg-
in, konur vinstra megin. Tvö jóla-
tré inni i kórnum. Hvert manns-
barn söng hina yndislegu sálma. Að
guðsþjónustunni lokinni heilsuðust
menn og óskuðu hverir öðrum gleði-
legra jóla. »Það er skemtilegt, að
jólin skuli vera hvít í ár«, sagði fólk-
ið. Annan jóladag var haldin barna-
skemtun í samkomuhúsi þorpsins
og auðvitað haft jólatré. Þá fræddi
eg börnin dálitið um ísland og nokk-
ur þeirra lærðu »Eldgamla ísafold*
— fyrsta erindíð. — A jólunum var
eg í heimboði á mörgum bændabýl-
um og skemti mér vel, og oft varð
eg að segja frá því, hvernig jólin
væru haldin hér heima á Fróni.
Þegar jólaklukkurnar láta það boð
út ganga, að nú sé hátiðin komin,
þá get eg ekki annað en hugsað
einnig um jólin á danska prestsetr-
inu, um vini mína, sem létu sér ant
um, að eg fengi að njóta gleði og
ánægju á jólunum, þó að eg væri í
ókunnu landi.
Bjarni Jónsson.