Morgunblaðið - 24.12.1913, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
2V9
3ól á BrEtlandi.
Á Englandi er mikið um dýrðir
á jólunum eins og hjá oss, sérstak-
lega eru jólin hátíð barnanna; þau
hlakka tii jólanna og hengja upp
sokkinn sinn við rúmgaflinn á að-
fangadagskvöldið í von um að jóla-
sveinninn (»Sankti Klaus«) komi á
meðnn þau sofa og fylli sokkinn
með gjöfum. Eldra fólkið etur sitt
»Roast Beef« og sinn »Plum Pudd-
ing« og skiftist á jólakortum. í
þenna »Plum Pudding® (nokkurs
konar rúsinu-búðingur) eru látnir
þessir hlutir: Hringur, fingurbjörg,
buxnatala, og einn smápeningur.
Þegar búðingurinn er borinn á
borð, er helt á hann Whisky og
svo kveikt á og kemur hann
þannig logandi inn á borðið. Þegar
svo er farið að borða, er spenningur
á meðal borðgesta um það, hver
hreppa muni hluti þá, sem í búð-
ingnum eru faldir. Sá sem fær
hringinn á að giftast innan árs, sá
sem fær töluna eða fingurbjörgina, á
aldrei að giftast, og sá sem fær skild-
inginn, á auðvitað að verða ríkur.
Bæði á Englandi og Skotlandi er sá
siður að skreyta herbergin grænum
laufum með rauðum berjum (Nolly);
einnig er mistilteinn hengdur yfir
ofn, dyr eða i ljósahjálminn og fylg-
ir honum sá stóri kostur, að nái karl-
maður stúlku undir mistilteininum,
er honum leyfilegt að kyssa hana.
Á Skotlandi má segja að jólin séu
ekki haldin, að minsta kosti finst
okkur íslendingum það, sem vanir
eruro jólagleði frá barnsaldri. Þegar
eg var tíu ára gamall, var eg í Skot-
landi og man eg vel hve mikið eg
hlakkaði til fyrstu jólanna og hve
sárt mig tók það, þegar mér var
sagt, að það væri ekki siður að halda
upp á jólin. Aftur á móti halda
Skotar mjög mikið upp á fyrsta dag
ársins og er mikið um líf og gleði
á gamlárskvöld í borgunum á Skot-
landi. í höfuðborginni, Edinborg,
safnast múgur og margmenni það
kvöld við kirkju eina í High Street,
sem heitir Tron Kirk, þegar líður
að miðnætti, og bíða þess, að klukk-
an byrji að slá. Um leið og klukk-
an slær, draga menn pelann upp úr
vasanum og drekka hver annars skál.
Siðan fara þeir að heimsækja kunn-
ingjana og er það skozkur siður, að
sá, er fyrstur stígur fæti sínum i
hús vinar sins eða kunningja á nýja
árinu, verður að hafa gjöf meðferð-
is, má ekki koma tómhentur. Aðr-
ir safnast í guðshús og hlýða á messu
þetta kvöld, og er ein slik messa
haldin i dómkirkju skozku þjóðkirkj-
unnar og byrjar með bæn og ræðu
klukkan ellefu.
Ræðunni er lokið þegar klukkuna
vantar fimm minútur í tólf. í þess-
ar fimm minútur er steinþögn i
kirkjunni þangað til klukkan hefir
slegið siðasta slagið, sem tilkynnir
að gamla árið sé út runnið; um leið
heldur prestnrinn stutta bæn um
vernd og miskun alföður á hinu ný-
byrjaða ári.
Ásqeir Siqurðsson.
3ól í hafi.
Það var haustið 1876 að eg hafði
tekið mér fari með seglskipi.einmöstr-
ungi, er »Theodór« hét, frá Eski-
firði til Kaupmannahafnar. Theo
dór var 65 smálestir að stærð. þótt
»jakt«siglingu hefði, og traust skip.
— Eg fót með farangur minn um
borð að kvöldi 1. okt., því að við
áttum að láta í haf næsta morgun.
En þá var blæjalogn, svo að ekki
stóðu segl, og hélzt það út allan
mánuðinn. Að morgni 1. nóvbr.
rann á byr og komumst við út úr
firðinum. En úr þvi fengum við
dagstætt andvirði látlaust, af suð-
austri, og stundum ofsarokstorma.
Segir svo ekki af ferðinni fyrri en
síðasta nóvember; vorum við þá
ekki all-langt frá Líðandisnesi í Nor-
egi. Þá gerði rokstorm svo mik-
inn að við ekkert varð ráðið og rak
oss norður og vestur Englandshaf,
meira en miðvega; þá mistum vér
stafnbrandinn; hann hrökk sundur
rétt við stefnið og hékk fastur á
járnkettingu við stefnið og lamdist
svo í ósjónum við kinnung skips-
ins, svo að við var búið hvert augna-
blik að hann bryti gat á skipið.
Eina lífsvon vor var, að auðið væri
að höggva af oss stafnbrandinn, sem
velktist í sjónum, eða brjóta kett-
inguna, sem föst var í honum með
annan enda, en hinn í stefninu. —
Beykir var um borð með oss; skip-
stjóri skipaði honum að koma með
skipsöxina; en beykir fór að gráta,
og kvaðst ekki vita, hvar hún væri.
Skipstjóri fann hana þó; lét hann
binda sterkar festar um sjálfan sig,
tók öxina i hönd sér. »Verið þið
sælir«, sagði hann, »það er óvíst
þið sjáið inig lífs aftur« — og stökk
svo í sjóinn, en hásetar héldu í fest-
arnar, Eg fór aftur í káetu, tók
þar lítinn trékassa, sem eg átti þar,
tók upp úr koforti mínu handrit af
kvæðum mínum (þeim er út komu
ári síðar) lét þau í litla kassann og
fylti upp með höggspónum (sem
hafðir voru til uppkveikju), batt svo
á lokið og skar á það með hnlfn-
um mínum: J. 0. Eskiftrði. Iceland.
Þóttist eg vita, að kassinn mundi
lengi fljóta og, ef til vill reka ein-
hversstaðar og verða haldið til skila.
Ætlaði eg mér að háfa hann með
mér á þiljur upp, ef skipið tæki að
sökkva.
Rétt i þessu kom beiksi niður til
mín, háhrínandi og með fyrirbæn-
um. Eg bjóst við því, að við fær-
umst, en var rólegur og ekkert
hræddur; en alvarlegur var eg. Dauð-
inn vekur alvöru. En svo heyrði
eg á bænir beyksa, og að hann fór
að semja við guð; lofaði hann að
hann skyldi hætta að drekka, ef
guð vildi bjarga sér rétt í þetta sinn.
»J.i, og ef þú frelsar mig, guð minn,
nú, þá skal eg gangast við barninu,
sern hún Kristbjörg gengur með«
(það var vinnukona, sem var ólétt
af hans völdum eða hins beykisins,
sem verið hafði á Eskifirði um haust-
ið; ekki gott að vita hvor var 1) —
Þegar eg heyrði þessa bænagjörð,
setti að mér óstöðvandi hlátur. Manni
er oft hláturshættast, þegar mikil al-
vara er fyrir. — í þessu kom Han-
sen skipstjóri niður holdvotur. Hann
hafði losað okkur við stafnbrand-
inn.
Eg verð að fara fljótt yfir svo
þetta verði ekki of langt. 9. des.
komumst við að Stafangri vorum
dregnir þar inn. Þar lágum við viku,
meðan settur var nýr stafnbrandur
á skipið og bættar aðrar skemdir
þess.
12. des. að morgni létum við i haf á
ný, og sigldum hægan landkalda suður
með Jaðri, og seint um kvöldið sá-
um við á land ljósin í Eyrarsundi.
Eti um nóttina, er nær dró Líðandis-
nesi, rauk upp aftur ofsastormur á
suðaustan og rak okkur marga daga.
A Þorláksmessu tók að lægja; en
stormurinn hafði leikið okkur svo,
að sjórinn hafði brotið af allan öldu-
stokkinn (skanseklædning) öðrum
megin, svo að slétt var víðast af
þilfari út i sjó. Við höfðum tvo
skipsbáta, annan niðri i hinum, á
þilfari; eikarása tvo og gengu járn
ásar úr niður i járnlykkjur á þilfari.
Sjórinn lagði bátana saman eins og
pönnukökur, braut þá alla og skol-
aði i sjóinn. Vatnstunnur og ket-
tunnur og alt annað, sem fastskorð-
að var á þilfari, tók sjórinn út og
braut eldaskálann mjög. — Nú sletti
fyrst i logn á Þorláksmessu og fram-
an af aðfangadegi. En sjógangurinn
var svo mikill, að við ekkert réðst.
Um nón á aðfangadaginn kom kul
á vestan, og settum við þá segl; en
svo voru þau og skipið illa leikið,
að ekki voru tiltök um annað en
halda beint undan. Margt var að
gera að þrífa til og koma í lag eftir
óveðrið, en skipverjar fáir. Spurði
skipstjóri mig, hvort eg kynni að
stýra skipi, og játti eg því. Stóð
eg svo við stýri til kvölds, og allan
Jóladaginn líka, nema meðan eg
mataðist.
Á jólanóttina höfðum við ekki
annað lil matar en skonrok og ost
og kaffi, sem hitað var í káetunni,
því að eldhúsið var enn í ólagi. Á
Jóladaginn var gert við eldhúsið. Við
fórum inn í búlka um hleragat úr
káetunni. Tókum við þar kassa
með ijúpum í, að mínum hvötum.
Hann heyrði farminum til að vísu,
en við vorum í matarþröng. Á jóla-
' kvöld fengu allir skipverjar steiktar
rjúpur, og hefir mér sjaldan þótt
matur betri, þvi að fátt hafði verið
til bjargar dagana fyrir.
Á annan í jólum náðum við til
ijörgvinjar. Þá var skipið lekt, og
varð að afferma það og gera við það
jar. Minnir mig það kæmi til Hafn-
ar seint í febrúar. Sjálfur fór eg 2.
janúar með gufuskipi, sem varð ósjó-
fært á leiðinni og varð að leggja
upp í Christiansand eftir 6 daga úti-
vist. Þar gekk eg af því. En slörkugt
gekk ferðin enn, því að ekki náði
eg til Hafnar fyrri en að kvöldi 18.
janúars.
Jón Ólafsson.
3ól í kotinu.
Eg hafði hlakkað til jólanna frá
>ví í desemberbyrjun. En eg var
íeldur ekki nema á sjöunda árinu.
Jólin komu hjá okkur börnunum
>egar byrjað var á því að »baka«, og
>að var vanalega viku áður. Þá kom
»laufabrauðsdagurinn«, sem var nærri
>ví eins skemtilegur og jólin sjálf.
Við vorum á fótum fyrir allar ald-
ir, gátum ekki sofið fyrir tilhlökkun.
Og svo var setið við allan daginn
að skera brauðið. Eg man eftir þvt
að sumir voru snillingar í þeirri list.
En eg var þá svo lítill, að eg kunni
ekki að skera laufin. Pabbi kunni
þó ráð við því. Hann smíðaði mér
dálítinn hníf, vinkilbeygðan, og með
honum skar eg svo brauðið allan
daginn. — Að kvöldi vorum við
börnin orðin dauðþreytt af erfiði
dagsins og fegin hvíldinni, en þó
hafði þetta verið skemtilegasti dag-
urinn á árinu.
Næstu dagarnir á eftir voru að vísu
með nokkru hátíðasniði, en okkur
leiddist þá. Við þráðum jólakvöld-
ið, ljósin, sönginn og það, að fá að
fara i fallegustu fötin okkar.
Og svo rann aðfangadagurinn upp,
heiður og fagur, með nokkru frosti.
Eg var snemma á fótum. Þó hafði
eg ekkert að gera, en eg fékk að fara
með pabba í fjárhúsin og vera þar
hjá honum meðan hann gaf kind-
unum. Og mér fanst það svo sem
sjálfsagt, að pabbi gæfi þeim meira
hey og betra þennan dag en endra-
nær. Það var líka fádæma ósköp-
sem hann bar fram i garðann af heyi,
hvert hneppið eftir annað og egvar
alveg hissa á því, hve mikið kind-
urnar gátu etið. Og mér leiddist
ekki meðan eg horfði á þær. En
þegar eg kom inn aftur, þá greip
mig órói og þrá. Eg óskaði þess af
hjarta, að dagurinn væri liðinn.
Þó var hann ótrúlega lengi að
liða, dagurinn sá. Klukkan var vart
meira en fimm þegar eg var kominn
í sparifötin. Hinir krakkarnir lika,
og nú vildum við að kveikt væri á
kertunum.
Nei, það mátti ekki fyr en eftir
kl. 6, þá byrjuðu jólin. Eg skildi
ekkert i því, hvað fullorðna fólkið
gat verið rólegt. Það var svo að sjá
sem þeim stæði alveg á sama um
það, hvort jólin kæmu einni stundu
fyr eða siðarl
En það tómlætii
Jæja, svo komu þó jólin. Kveikt