Morgunblaðið - 23.08.1914, Qupperneq 4

1348
MORGUNBLAÐIÐ
Norski koQSúllinn varar menn
YÍÖ þYÍ.
í norska blaðinu »Tidens Tegn«
birtist þ. 29. f. mán. svo hljóðandi
grein:
»Menn munu hafa tekið,eftir aug-
lýsingu i norskum blöðum frá félagi
einu dönsku er nefnir sig Berliner
Export Magasin og á heima í Arós-
um. Heitir það ókeypis vörum fyr-
ir 2000 krónur.
»Handelsbladet« flutti nýlega
svæsna árásargrein á félag þetta og
viðskiftarekstur þess og varð hún
til þess að norska konsálatið í Kaup
mannahöfn tók að rannsaka hvers
konar félag þetta væri. Hefir það
nú sent utanríkisráðuneytinu skýrslu
sína og staðhæfir þar að þetta sé hið
argasta fjárglæfrafélag og bæri nauð-
syn til þess að vara menn við því
að skifta við það«.
Vér minnumsl þess að hafa séð
auglýsingar frá félagi þessu . í hér-
lendum blöðum og má það vel vera
að einhver hafi glæpst á þvf að
»freista hamingjunnar* og skifta við
það. En samt sem áður ættu við-
vörunarorð þessi að vera f tíma töl-
uð. Verður það aldrei nógu ræki-
lega brýnt fyrir mönnum að láta
eigi glæpast á útlendum skrumaug-
lýsingum. Það er svo sem ekki i
fyrsta skifti, og verður eflau«t ekki
heldur í siðasta skifti, að slik f)ár-
glæfrafélög eru stofnuð í Danmörku.
En vorkunnarlaust ætti mönnum að
vera það að láta þau ekki féfletta
sig, eftir að þeir hafa verið varaðir
við þeim.
Þýzk herskip í Atlanshafi.
Nú er það kunnugt orðið að 5
þýzk beitiskip eru á sveimi í Atlans-
hafi. Þau kváðu öll vera mjög hrað-
skreið og geta þau orðið hættuleg
brezkum siglingum. Flotamálastjórn-
in enska hefir sent 24 beitiskip út
í Atlanshaf til að leita að þessum
þýzku skipum. Segja Englendingar
að ekki geti liðið á löngu áður en
þeir finni þau, færa þeir það til, að
þýzku skipin hafi ekki kol nema til
14 daga. Hafi þeir ekki sökt þeim
á þeim tima, verði skipin að leita
hafnar.
Þess má sjá vott, að Bretum stend-
ur stuggur af þessum skipum. Eins
og getið var hér í blaðinu létu Bret-
ar Mauritaniu vikja út af leið og
halda til Halifax í stað New York
og var það af ótta við þessi skip.
Bretar búa mörg hraðskreið verzl-
unarskip að vopnum og ætla að láta
þau vera á varðbergi á siglingaleið-
um yfir Atlanshafið til að verja verzl-
unarflota sinn fyrir þýzkum ránskip-
um.
Takið eftir!
Á skósmíðav.innustofunni á Lauga-
vegi 22 (steinhúsinu) fáið þið
ávalt bezt gert við skóna ykkar.
Vönduð vinna, fljót afgreiðsla.
Virðingarfylst
Bjarni Sigurðsson,
skósmiður.
Kvenfólkið berst.
Þegar Þjóðvnrjar réðust inn í
Belgíu komu þeir til Herstal meðal
annars. í þeirri borg er vopnaverk-
smiðja, sem ríkið á. Karlar allir
voru farnir úr borginni og ekki eftir
nema konur og börn. Þær gripu
til vopna, höfðu bæði skammbyssur
og önnur vopn. Settust þær í verk-
smiðjuna og hugðust að verjast það-
an. Gerðu riddarasveitir Þjóðverja
hvað eftir annað áhlaup á verksmiðj-
una, en konurnar ráku þá af hönd-
um sér. Þegar skotfæri tók að jrjóta
hjá konunum heltu þær sjóðandi
vatni á óvinina og er mælt að þær
hafi sært og skaðbrent um 2000
Þjóðverja.
„Goeben“ og „Breslau“
Eins og lesendum Morgunblaðsins
munu muna, var getið um það hór í
blaðinu um daginn að Þjúðverjar hefðu
selt Tyrkjum þau tvö herskip, sem
þeir í ófriðarbyrjun höfðu í Miðjarðar-
hafinu. Mörgum þótti sá ráðahagur
Þjóðverja harla undarlegur og var þess
helzt getið til, að kaupin myndu vera
gerð til málamynda — til þess að
hindra að Frakka floti eyðilegði skip-
in. Tyrkir eru enn hlutlausir og slíkt
hið sama höfðu Þjóðverjar og gert við
skemtiskipið stóra, Prins Friedrich Wil-
helm, sem hóðan fór um daginn. Þeir
seldu það til málamynda Norðmönnum
í Bergen. En að öðrum kosti vildu
Norðmenn ekki leyfa skipinu að dvelja
í Bergin. Hefði skipið farið þaðan,
hefði það verið tekið af brezkum beiti-
skipum, sem vissi um ferðir þess og
biðu komu þess rótt fyrir utan Bergen.
— Hvað herskipum Þjóðverja í Mið-
jarðarhafi viðvíkur, þá er það rótt
herrat, að Tyrkir hafa keypt þau, en
síðustu blöð (frá 15. ág.) kveða Þjóð-
verja enn stýra skipunum og alla skips-
höfn vera þýzka. Þegar eftir »kaup-
in<£ voru herskipin látin fara inn í
Hellusund og hafast þau þar við.
Rannsaka þau öll skip sem um sundið
fara og hegða sór að öllu leyti sem
njósnarskip.
Frakknesk blöð álíta þessi kaup
Tyrkja brot á hlutleysi þeirra, þar eð
fullsannað er, að kaupin eru að eins
málamyndakaup. Annars er búist við
því að stórveldin munu neyða tyrkja-
stjórn til þess að láta skipin af hendi
eða segja upp hlutleysi sínu. En geri
þeir það, eiga þeir víst, að beeði Grikk-
ir og Búlgarar muni segja þeim stríð
á hendur og mætti þá mikið vera ef
dagar Tyrkja í Evrópu væru þá eigi
talir. Stórveldin ætla ekki að líða
Tyrkjum að hjálpa þjóðverjum án þess
að þeir taki þátt í ófriðnum.
Ofriðarsmælki.
Brimd Þjóðverja. Ungur Frakki,
sem staddur var í Baden er ófrið-
urinn hófst, segir þessa sögu og
býðst til að staðfesta hana með eiði:
Á brautarstöðinni í Leurrach var
hann tekinn fastur af þýzkum her-
mönnum og, ásamt nokkrum öð-
rum frakkneskum og rússneskum
föngum, fluttur á afvikinn stað.
Safnaðist þar saman fjöldi hermanna,
sem hæddu þá á alla lund. Einn
Frakkanna hrópaði: »Lifi Frakkland«.
Hann var undir eins skotinn. Þrír
hinna ávíttu hermennina, en voru
einnig skotnir þegar i stað. Alls
drápu þeir 5 Frakka og 2 Rússa,
sem ekkert höfðu gert fyrir sér.
Hvílík dæmalaus grimd!
Brezkir klerkar um ófriðinn. Brezk-
ir klerkar tala oft um ófriðinn í
ræðum sínum í kirkjunum. Hér er
sýnishorn:
»Vér heyjum ekki stríð af því vér
viljum ófrið, heldur af því að vér
viljum frið«. —
»Aldrei hefir Bretland háð ófrið
jafn réttmætan og þenna. Vér
sælcjum eigi eftir landvinning, vér
verjum rétt vorn gegn réttlausum
óvinumc. —
Hvað vilja Tyrkir? Embættis-
menn víðsvegar í Tyrklandi hafa
neitað að taka nokkur laun fyrst um
sinn, en gefið stjórninni launin til
þess að kaupa herskip fyrir. En til
hvers? spyrja brezk blöð.
Hreysti Belga. Sem dæmi um
hreysti Belgíumanna og rólyndi má
geta þessa. Daginn (6. ág.) sem
ákafast var barist við Luttich átti að
halda próf við háskólann. Nú skyldu
menn ætla að hætt hafi verið við
prófið, en svo var þó ekki. Það
var haldið á tilsettum tíma, en jafn-
skjótt sem því var lokið, tóku
kandídatarnir byssur og gengu út á
vígvöllinn. Margir þeirra lágu liðið
lík eftir 4 kl.tíma.
Furstar á Indlandi hafa skrifað
brezka landsstjórnanum þar og boð-
ið honum lið sitt og persónulega
hjálp í ófriðnum. Indverjar í Cal-
cutta höfðu mikinn viðbúnað 7. þ.
m. til allsherjarfundar, þar sem ráðg-
ast átti um, hvernig þeir gæti helzt
orðið Bretum að liði 1 ófriðnum.
Þjóðverjum á Indlandi er bannað að
fara paðan úr landi.
HvaOanæfa úr nýlendum Breta
berast fregnir til Englands um sam-
hug cg hjálpfýsi nýlendubúa. Vilja
þeir bæði leggja fram fé og herafla
Bretum til styrktar.
Þýzkt kaupfar tóku Bretar 7. þ.
m. í Irlandshafi. Það var hlaðið
6000 smálestum byggs. Annað skip
tóku þeir sama dag og fluttu til
Leith. Það var hlaðið dýrum trjá-
viðarfarmi. Frakkar tóku sama dag
5000 tonna kaupfar af Þjóðverjum.
Þýzk kaupför í Astralíu hafa verið
kyrsett.
Siðustu
striðsfregnir:
japanar
1
stríðinu
reykja helzt Special Sunripe sigar-
ettur fiá R. & J. Hill Ltd., London.
(Contractors to the Japanese. to-
bacco Regie).
*ffinna
Dugleg og þrifin eklliús-
stúlka óskast í vist á gott heim--
ili. Hátt kaup. R. v. á.
^ cVaupsfiapur
Fæði og húsnæði, yfir lengri
og skemri tíma, fæst bezt og ódýr-
ast á Matsölu- og kaffihúsinu Lauga-
veg 23, simi 322.
Brezkir fangar. Englendingur
sendi svofelt skeyti frá Hollandi 7.
þ. m.:
»Eg er kominn hingað frá Berlin.
Þegar skýrt hafði verið frá þvi í
Berlin, að England hefði hafið ófrið
gegn Þjóðverjum, var árás gerð á
bústað brezka sendiherrans. Fjöl-
menni sat um bústaðinn svo að!
tímum skifti og braut allar rúður.
Það eru um 40 brezkir þegnar i
kastalanum i Spandau. Sendiherra
Bandaríkjanna býst við að geta leyst
þá úr varðhaldi.
Meðal fanganna er Holland kap-
leinn, einn þeirra brezku herfræð-
inga, sem leiðbeint hefir sjóliði
Tyrkjac.
ÞjóBverjum öllum og Austurrikis-
mönnum var boðið um miðjan mán-
uðinn að yfirgefa Portsmouth, flota-
höfn Breta, innan þriggja daga.
Lögreglan gengur ríkt eftir að þeir
fari.
Skeyti frá New-York, 15. þ. m.,
segir útlendinga, einkum Germanir,
keppast um að kaupa borgarabréf í'
Bandarikjunum, síðan ófriður hófst.
Strangur vörður er haldinn við
brýrá Thumes og öðrum fljótum á
Englandi. Bátum og skipum er
bannað að sigla undir þær nema Þ
björtu.
Útlagir hafa Þjóðverjar og Austur-'
rikismenn verið gerðir úr fursta--
dæminu Monaco.