Morgunblaðið - 26.08.1917, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Sigurvegararnir.
;

/

Að neðan eru þrjár myndir. Þær sýna það hvernig listamennirnir hugsa sér sigurvegarana. En að ofan er mynd af því hvernig sigurvegar
arnir eru í raun og veru.
hafi aldrei þrælar verið. Nú
mætti það vera hverjum mamf
ljóst, að ekki er sá þrældómur-
inn beztur, að sitja í skóla móti
vilja sínum, og verður sú kvöð
því fjarstæðari sem sá er eldri,
er hlut á að máli. Séþaðábyrgð-
arhluti að kveðja menn nauðuga
til vinnu, þá er það ekki síður
varhugavert, að skylda til náms
fulltíða mann, sem vill vinna en
ekki læra. Sumir eru svo skapi
farnir frá barnsaldri, auk þess
sem unglingur getur átt nýtar
hugsjónir, sem hann verður að
strita fyrir, eða þeim skyldum að
gegna, að skólakvöð yrði honum
beinn tálmi og nauðung..
En þó að nú svo reyndist, að
slík fræðslulög mættu verða okk-
trr góð og farsæl, þá skiftir hitt
máli að þessu sinni, að#hverju
gagni það mætti koma að fela
stjórnarráðinu að rannsaka slíkt
stórmál og álitamál sem þetta er.
Alíka umliugsunareí'ni og þetta
hafa fremstu menningarþjóðir
heims feugið helztu mentamála-
frömuðum sínum og uppeldisfræð-
ingum til rækilegrar yfirvegunar
um ára bil. Ilins mupu fá dæmi
eða engin, að stjórnarráðsskrif-
stofur hafi slík efni til þeirrar
meðferðar, er hér ræðir um.
Auk þess mun þetta óvenju-
erfitt rannsóknarefni, því að engin
þjóð mun hafa reynzlu eða nein
veruleg rannsóknargögn handbær
í þessu máli. Við höfum engin,
og þetta fer að mestu öfugt við
aðferð annara þjóða, öfugt við
allar þær aðferðir, sem reynzla
er fengin um.
Þetta er efui til umhugsunar
og tilrauna, og það fyrst og
fremst fyrir þá menn, sem hafa
lífsreynzlu í þessum efnum sér-
staklega og allan sinn hug óskift-
an á þessum málum. Þetta er
sízt af öil skrifstofumál.
Það eru því lítil líkindi til þess,
að önnum kafnir stjórnmálamenn
sæu sér fært að leggja með starfs-
menn síua út á algerlega nýja
braut til rannsókna í uppeldis-
málum, og væri þeim ekki lá-
andi, þó að þeir vildu heldur að
þingið lýsti á einhvern annan
hátt trausti sínu á þeim.
Rækilegasta rannsóknin á mál-
inu væri það, að reyna hugmynd-
ina í framkvæmd. En til þess
mundi stjórnin vísa málinu bein-
ustia leið til löggjafarvaldsins
aftur; það eitt saman hefir heim*
ild til að gera slíka tilraun á
þjóðinni.
Niðurlag tillögunnar er þess
efnis, að stjórnin vannsaki »hversu
bætt verðr úr verstu göllunum á
því fyrirkomulagi sem er ....
einkum hvern veg megi
komast hjá að láta kenn-
ara sæta miskunnarlausri
meðferð*.
LöggjöfunTfm ætti að vera
það ekki ókunnara en öðrum, að
kennarar sæta miskunnarlausri
meðferð samkvæmt frœðslulögun-
um. Og hvað getur stjórnin
gert í þvi efni, annað en að
beina því til löggjafarv aldsins ?
Hún verður að fara eftir fræðslu-
lögunum. Hún verður ekki siður
en aðrir að hlýða landslögum.