Alþýðublaðið - 07.05.1958, Síða 7

Alþýðublaðið - 07.05.1958, Síða 7
Miðvikudagur 7. maí 1958 Alþýðublaðið 7 ión Þorsfeinsson lögfiæðingur: Góð'r Akureyringar! ' Verkamenn og verkakonur! ÍSLENZK vurkalýðshreyfing getur í dag litið með stolti til fortíðarinnar. Hún stendur á mörgum sviðum jafnfætis verkalýðshreyfingu erlendra forstuþjóða á sviði menningar og þjóðfélagshátta, þó hún é öðrum sviðum standi nokkuð að baki. En sé litið á lífskjör íslenzkrar aíþýðu eins og þau eru nú, höfum við áreiðanlega betur í samanburði við flestar !eða jafnvel allar þjóðir heims. Þessi staðreynd má þó ekki slæva baráttuþrek okkar, þvert á móti verður íslenzk verka- lýðshreyfing ætíð að standa vígreif og baráttufús til sóknar og varnar í hverju einasta hags xnunamáli alþýðunnar, sem hefir fylkt sér undir merki hiennar. Á þessum degi ganga verka- rnenn og verkakonur að jafnaði í kröfugöngum og setja fram kröfur sínar á hendur öðrum, það er að segja kröfur á hend- Ur vinnuveitendum, stjórnmála flokkum, ríkisvaldinu og þjóð- RÆÐIJ ÞESSA flutti Jón Þaríteinsson lögfæðin’gur og starfsmaður Alþýðusambands íslands á útifundi verkalýðsfélaganna á Akureyri 1. maí. félög eru starfandi, verið látin ráða. A sumum stöðum eru verkalýðsfélögin svo fámenn og ná yfir svo lítið svæði t.d. einn hrepp upp til sveita, að þau skortir öll skilyrði til að iifa og starfa. Félagssvæöin eru annars lega skýrt og ekki lögð næg á- hafa komið fram á Alþingi um herzla á að halda þessum stofn þetta efni. Verkalýðssamtökin. uhum við líði og á það þó eink- þurfa ekki að spvrja alþingis- um við fjórðungssamböndin.! menn um það, hvernig þau Til dæmis hefir aðeins um reki sír.ar fræðslustofnanir. helmingur v'arkalýðsfélaganna Það oina, sena ef til vill þyyfti í Norðlendingafjórðungi. verið að leita á náðir Alþingis með m.ðiimir Alþýðusamb. Norð- væru fjárframlög til skólaha'Ids urlands og væri sannarlega ins og væri þó bezt að geta þörf á því að það breyttist til verið án þess. Fræðslustoftiun batnaðar. Þá má nefna, að mun vera til á öllu landinu samningur um gagnkvæma að- stoð í vinnudeilum milli verka- lýðsfélaga, svo sem heimilað er í vinnulöggjöfinni. Á þessu sviði bíða mörg vegunar, afnema stærstu ann- hreyfingin þarf að taka skipu- lagsmáiin til vandlegrar yfir- vegunar afnema stærstu ann- markana núverandi skipulags- leysis, og leggja grundvöil að framtiðarskipulagi. I því efni má ekki sýna neinn einstrengis hátt. Væri sennilega hoppilég- ast að leiða þróunina innásvið |eða skóli verkalýðssamtakanna naumast ; er einkamál þeirra og þarf þar engar lagasetningar við, og engan ráðherra þarf vfir þá stofnun, en eitt megin ágrejn- ingsmálið milli flutnings- manna áðurgreindra frumvarpa er það. hvort stofnunin skuli fremur heyra undir mennta- málaráðherra eða félagsmála- ráðherra og benda líkur til, að þessi stórfelldi ágreiningur verði báðum frumvörpunum að aldurtila. Verkalýðshroyfingunni næg- ir ekki að búa yfir stvrkleika og krafti. Hún verður að búa yfir þekkingu, svo hún geti sótt kröfur sínar og varið málstað atvinnugreinasambanda annars vegar og stéttasambanda hins sinn með gildum rökum. Nú á ,vegar og láta síðan reynsluna tímum ér betta. einmitt sér- m.i °g mismunan i a s^ ær ^og s|,era úr. hvort f ormið reynist | staklega mikilvægt þegar efna betur eða hvort þau geta ekki, hagsmálin og önnur hagræn ?.r t í grúnd'va"-1 rreglá ríkj- andi um víðáttu þeirra. Sum félög taka aðeins yfir einn kaupstað eða sjávarþorp, önn- ur ná yfir heilar sýslur og hin þriðju hafa allt landið að fé- lagssvæði. Þegar litið er á samlagazt hlið eftir um. og þróazt hlið við hérlendum aðstæð- Á sviði fræðslumála eiga verkalýðssamtökin stóran akur Jón Þorsteinsson hátt gætt faglegra hagsmuna félagsmanna sinna. í skipulagsmálum verkalýðs félaginu sjálfu. Þá væri ekki úr hreyfingarinnar eru mörg verk vegí að verkalýðurinn hug- efni óleyst Fyrst má benda á ei di einnig, hvaða krófur ag utan héildarsamtakanna. A1 hann gæti gert a hendur sjalf-1 hýðUsambands íslands, standa um aer og smum samtokum. enn fjöfrnenn og áhrifamikil Eru verkalyðssamtókin s.^alf stéttasamtök með verkfalls þanmg ur garði gerð að ekki rétti f öðru lagi er rétt að gera se vert að leiða hugann að þvi, sér liósti að engin heildarstefna hvort par se ekki urbota þorf a er ríkjandi innan verkalýðs- hvernig félögin eru byggð upp óplægðan. . Skort hefir alla og til hvaða starfsstétta þau fræðslustarfsemi um verkalýðs taka kemur sama misræmið í mál. Þá fræðslustarfsemi má Ijós. Á sumum stöðum eru j hafa með ýmsum hætti, svo verkamenn, sjómenn og verka- sem fyrirlestrahaldi, nám- konur öll í einu verkalýðsfé-1 skeiðum eða rekstri skóla. lagi, en á öðrum stöðum eru Brýnustu nauðsyn ber til að þessar stéttir í tveim eða þrem : koma á fót námskeiðum eða félögum. Sum félögin eru. ein-1 skólahaldi, þar sem áhugasamir göngu fyrir iðnlært fólk, en önnur eru bæði fyrir faglærða menn og ófaglærða. Þannig er ósamræmið á öllum sviðum. Yfirleitt þekkjast varla nein landssamtök einstakra. starfs- stétta innan verkalýðshreyfing arinnar, svo sem sjómanna, iðn r , ^ uiíuí aíííííaíí * iiiii.T í*a 1 *-ííul , o v ovjíi oj v/iiiuniiC4, ivii ymsum svioutn, svo samtokin hreyíingarinnar í skipulagsmál, sveina, verkamanna éða ann- verði hæfari til að gegna hmu um j þeim efnum hafa tilvilj- | arra slíkra. — Starfssvið f jórð- menn úr verkalýðshreyfing- unni gætu fengið haldgóða fræðslu um hina ýmsu þætti verkalýðsmála, svo þeir yrðu hæfari til að taka að sér störf í þágu stéttarfélaganna eða hafa á hendi forystu þeirra. Þetta skólahald á vitanlega að vera með þéim hætti einum, sem verkalýðssamtökin sjálf ákveða. Að því leyti missa bæði illutvert<i ®lnu 1 anakennd sjónarmið hinna ein-j ungssambanda og fulltrúaráða aRlnu ,®em sver' °R stöku staða, þar sém verkalýðs hefir ekki verið afmarkað nægi frumvörpin marks, sem nvlega sk.ioldur alþyðunnar i kjara- baráttu hennar? Eitt helzta mein verkalýðs- samtakanna eru hin hatrömmu stjórnmálaátök, sem eiga sér stað innan margra verkalýðs- félaga, svo og heildarsamtak- anna, Alþýðusambands íslands. í rauninni ættu allir stéttvísir verkamenn, hvar í flokki sem FYRIR SKÖMMIJ veitti Poe- um náttúruna og hversdagslíf-1 hyltingar, • sem orðið hafi á vandamál sverfa að þjóðinni ótt og títt og úrlausnir eru tor- fengnar. Mættj í raun og veru ekki minna vera en að verka- lýðssamtökin hefðu fastan hag- fræðing í þjónustu sinni, sem samtökin í heild og einstök verkalýðsfélög gætu ætíð snú- ið sér til með öll hagfræðileg úrlausnarefni. Tökum til dæm- is jafn alménnar og brennandi spurningar eins og hver er kaupmáttur launanna, héfir hann aukizt- eða rýrnað frá því síð-ast var um samið og hverj- ar sru orsakir þess? Vissulega væri mikil bót að þvi að geta fengið hlutlaus vísindaleg svör við bessum spurningum, óháð skoðunum ríkisvaldsins og stjórnmálaflokka. En þegar Varkamenn og verkakonur setia fram slíkar spurningar, bá er gripið í tómt, verkalýðs- hrevfingin getur ekki gefið neitt svar. Hagfræðileg þekk- ing í þjónustu verkalýðssam- takanna hefir aldrei verið nauð svnlegri én nú, þegar samtök- jn leggia sitt þunga lóð á vog- arskálina að lausn efnahags- vandamáia þjóðarinnar. Kröfum verkalýðsins um mannsærnandi laun og örugga afkomu er yfirleitt fullnægt á try Society of America (Kvæða ið á bændabýlunum þéir standa, að^geta sameinazt; félag Bandaríkjanna), Robert Englandi. umj Frost verðlaun þau, sem kennd Nýjá-! ytra borðinu. Hann er skáld tvennan hátt. I fvrsta lagi með ■ ínnan verkalýðsfélágann samkenndar vorrar og vona og stéttarleg hagsmunamál. Þeir j eru vig Alexandér Droutzkoy. þyrftu jafnframt að sameinast um að halda þessum málum sem mest aðgreindum frá stjórn málalegum ágreiningsefnum, og vísa á bug öllum tilraunum stjórnmálaflokkanna til beinna afskipta af verkalýðshreyfing- unni og yfirráða yfir henni. í þeim málum sem verkalýðs- hreyfingin lætur aðallega til sín taka á hún fremur að vera herrar stjórnmálaflokkanna en þjónn þeirra. Hún á að vera sjálfstæð, óháð og voldug og sækja fram í órofa fylkingu á hinum faglega grundvelli, þótt á stjórnmálagrundvellinum sé sótt fram í mörgum fylkingum og ærið sundurleitum. Þetta misræmi er í sjálfu sér eðli- legt. þar sem stjórnmálin taka yfir miklu víðáttumeira svið heldur en verkalýðsmálin og því miklu fremur grundvöllur fyrr ágreiningi á stjórnmála- sviðinu. Eins og nú er komið málum eru stiórnmáladeilur innan vierkalvðsfélaganna beim í mörgum tilfellum fiötur um fót, svo bau geta síður en ella á heilbrigðan og árangursríkan Viðstaddir verðlaunaaf'hending una voru fjögur hundruð for- ustuimenn a sviði lista, bók- mennta, visinda og skóla- mennsku og hélt Eisenhower forseti aðalræðuna. Fórust hon um svo orð meðal annars: — ,,Það er þjóð vorri mikil ham- ingja, að eiga á að skipa mönn- um sem Robert Frost, — mönn- é.m sem tjá íilfinningar vovar og lífsviðhorf á svo frábæran og einfaldan h!átt.“ Robert Frost, sem var 84 ára á síðastliðnum vetri, er elztur amerískra skálda, beirra, sem nokkuð kveður að. Honum var fyrst ve’itt athygli uppúr 1910 ,og siðan hefur hróður hans vaxið með ’hverri nýrri bók, sem hann hefur frá sér sent. Pulitzverðlaunin hefur hann hlotið alls fjórum sinn- um, og á sjötugasta og fi.mmta afmælisdegi hans, samþykkti þjóðiþingið einróma þakkará- varp til hans. Vinsældir Robert Frost byggj ast fyrst og fremst á einfald- leik og hógværð Ijóða hans. — Ljóð hans eiga emdi til allra og eru lífvænleg. Hann yrkir Einn gagnrýnandi segir um hinni síungu tiifinningu fyrir nýplægðum ökrum og ilmi vor- moldar. Frost yrkir um hina "yrirfeTSalitlu en djúpu r&ynslu hess, sem veit, að sól og mold mu íóstrur vor aiira. Rober-t Friost fædd:'st í San Francisco hinn 26. inarz 1874. Faðir hans var ritsi.jóri og lézt þegar R'obert var elliefu ára að aldri. Móðir hans flútti þá til Massachussett ög ólst dengur- inn þar upp hjá afa sínura. — Fékkst hann síðar við margt, vann um skeið í verksmiðju, en , gerðist kennari, ritstjóri og loks bóndi. Fyrsta bók hans kom út 1913. Var hún gefin nt í Englandi. Síðan rak hver bókin aðra. — Voru fyrstu bækur Fr.ost rósa- lióð, en seinna nocaði hann Robert Frost. m argvísleg form cg rím. Síðasta bók Frost „Steeple kaup og kjarasamningum viS vinnuveitendur og í öðru lagi með löggjöf. Mörg réttindamál verkalýðsins hafa verið leyst með lagasétningu. Þó aðeins sé farið tvö til þrjú ár aftur í tím- ann, má benda á mál eins og atvinnuleysistryggingar, vinnu miðlun. aukinn orlofsrétt, lög um uppsagnarfrest og veikinda daga og að lokum lífeyrissjóð togarasjómanna, sem væntan- lega verður lögfestur innan fárra daga. Á þessum stutta tíma híefir því mjög mikið á- unnizt í réttindabaráttunni. AI'- þingi það, sem situr á yfirstand 1 andi kjöltímabili, er kjörið var sumarið 1956, hefir verið mjög vinsamlegt verkalýðssamtökun*- unr í þessum efnum og ber vissulega að meta það að verð- leikum. Á hinn bóginn ber að gjalda varhug við því að lög- gjafinn seilist inn á svið kjara hann: — Ekkert skáld núlifandi Bush“ er að mestu leý.ti hug- ] samninganna, svo sem með yrkir af slíkri tilfinningu um hversdagsmanninn. Ljóð hans eru fullkomin að formi hrynjandi. Þegar Robert Frost varð átt- ræður, skrifaði New Ýork Tim- es: — Hann er skóid þeirra hluta, sem eru eilífir í amerísku lífi, þrátt fj7rir þær geysilegu leiðingar um ýmis eíni, baráttu mál dagsins og snjal.iaf athuga- og semdir. I Undanfarin þrjátíu ár hefur Robert Frost dvalizt á sumrum beinum kaupákvörðunum eins og nú mun standa fyrir dyrum. Jafnvlél þótt1 slík lagaákvæði séu verkalýðnum hagstæð út af fyrir sig, þá er fordæmið of í sveit sinni en kennt á vetrum hættulegt til að hægt sé að fella við Harward háskólann. Er sr£ vi^ þetta. Síðar kynni svo hann snjall fyrirlesari, dáður a<i tara a® þingmeirihluti, sem. og virtur af nemeudum sínum, Framhald á 8. síðu.

x

Alþýðublaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.