Morgunblaðið - 09.06.1918, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 09.06.1918, Blaðsíða 4
f MORGUNBLAÐIÐ 1913: útfluttar 1914: — 1915: — 1916: — *9l7 '■ — 48.674 smál, 51-633 — 67.230 — 58.166 — 27.125 — Hlulfallið er likt og á innfluttu vörunum: Útflutningur sjávarafurða er meira en helmingi minni siðasta ár, en hann var 1916. III. Tolltekjurnar. Þær eru taldar án þess að dregin séu frá innheimtalaun, í yfirliti hag- stofunnar. Nema þær 1676 þús. kr. fyrir síðasta át og er það næstum hálfri miljón (460 þús. kr.) minna en 1916, og um 130 þús. kr. minna en 1915. Munar mest um kaffi- og sykurtollinn, sem. varð 820 þús. kr. Næstur er tóbakstollurinn: 235 þús. kr. Annars má bera tolltekjurnar fyrir tvö siðastliðin ár saman á þessu yfirliti (talið í pús. kr. ): T9X7 1916 Vínföng og gosdrykkir 43 67 Tóbak og vindlar . . 235 ■ 309 Kaffi og sykur .... 820 . 565 Te og súkkulaði . . . 56 49 Vörutollur ...... 194 378 Útflutningsgjald . . . 80 216 Verðhækkunartollur . 248 S31 Karl Marx. Hundrað ára afmæli. Hinn 5. maí voru liðin 100 ár frá fæðingu Karls Maix, föður jafn- aðarmannastefnunnar, ef svo mætti að orði kveða. í tilefni af því reit frú Niua Bang eftirfarandi minningar- grein um hann i »Politiken*. Karl Marx var fæddur hinn 5. mai 1818. Foreldrar hans voru af Gyðingaættum og áttu heima í Trier i Rínarlöndum. Um það leyti var auðveldið að ryðja sér til rýms og umskapa þjóð- skipulagið í öllum löndum Norður- álfunnar og afleiðingin varð sú, að óánægja jókst og margfaldaðist. Auðveldið var þó misjafnlega langt á veg komið í hinum ýmsa löndum. I Englandi hafði það skapað borgara- stétt og verkmannastétt vorra tíma. Borgarastétttin hafði skapað sér vi?- skiftafræði (Nationalökonomi) sem skýrði að nokkru leyti framleiðslu- skilyrðin nýju og vegsamaði þau, en verkamenn höfðu komið á fót hjá sér hreyfingu til samvinnu, bæði í sérstökum greinum og eins í stjórn- málum til þess að endurbæta þjóð- félagsskipunina. I Frakklandi kom auðveldið aðallega fram hjá fjármála- mönnum og kaupmönnum og var þungt ok á smáborgurunum og kveikti þvi hjá þeim byltingahug- myndir og hillinga-hugsjónir um þjóðfélag þar sem allir væru jafnir. í Þýzkalandi bar enn Htið á auðvald- inu; samkepnin við Englendinga hafði enn eigi komið framleiðslu smáborgaranna á svo hátt sig, og þess vegna voru þeir enn ver settir. Og hinar nýju kringumstæður sköp- uðu hér nýja heimspeki, sem kend er við Hegel og kennir það að and- stæðurnar hér í heiminum berjast hver gegn annari, en sættust að lokum, því að þá sameinist þær i æðii einingu, og á þann hátt skapist öll framþróun. Öllum þessum nýja straumum í Hfsfari þjóðanna — er voru mis- munandi eftir menningarmismun þjóðanna — kyntist Karl Marx smám saman. í heimspeki Hegels fann hann fyrst þá rannsóknaraðferð er gerði honum kleift að finna sam- ræmið i þeim niðnrstöðum er hann komst að síðar. Til allrar hamingju varnaði stjórnin honum þess, að fá stöðu sem kennaii í heimspeki, og þvi var það að hann komst í ritstjórn rótnema blaðs i Köln, þá 24 ára að aldri. Og þá hrapaði þessi læri- sveinn Hegels ofan úr skýjaborgun- um, eins og hann sjálfur komst að orði, og niður á jafnsléttu. í land- þingi Rínhéraðanna kom fram frum- varp til laga, þar sem átti að slá þvi föstu að það væri þjófnaður að safna bienni í skógunum. í fyrsta s'kifti sá nú Karl Marx að »mórall- inn« er kominn undir hagsmuuum stéttanna. Hann sá að jarðeigendur ætluða með þjófstimp iuum að hrifsa hinn síðasta sameiginlega rétt alþýðu til jarðeignanna úr höndum hennar — litinn og auðvirðilegan íétt að visu, en þó rétt. Eignarrétturinn birtist honum nú í tveim myndum: rétti alþýðu og rétti einstakra manna. fafnframt kyntist hann þá starf- semi Weilings skraddara meðal þýzkra verkamanna og frönsku jafnaðar- mannastefnunni og afiéð hann þá að kryfja þessar nýju hugsjónir til mergjar og reyna þær. En bráðlega þar á eitir var blað hans gert upp- tækt. Hann fór þá til París til þess að reyna að komast í samband við franska jafnaðarmenn, en þeir treystu honum eigi og fóru undan í flæm- ingi- Þó stóð hann eigi einn uppi. Hann fann dyggan félaga og Vin í í lifsbaráttu sinni, þar sem var landi hans Friedrich Engels. Hann var tveim árum yngri en Marx, var kaup- maður og hafði numið verzlunar- þekkingu í Manchester og kynst þar stóiiðnaðinum. Arið 1844 hitt- ust þeir Marx í París, og þeir böfðu þá báðir komist að sama skilmngi á sÖ£U einishyggjunnar, þótt sina leiðina hvor. Vegna þess að það eru föt, fæði og bústaðir, sem eru fyrstu skilyrð- in fyiir því, að maðnrinn geti lifað, þá v.^r þið að þeirta skoðun fram- boð og frair.lviðsh og flutningur þessara hluta, sem hafði gagngerð- ust áhrif á líf þjóðanna. Framboð* á lifsnauðsynjum er mismunandi á- ýmsum tímum. Það tekur sífeldum framförum eftir því sem mennirnír komast Jengra i því að þekkja nátt- úruna og öfl hennar, og ná þeim í þjónustu sína. Not hinna ýmsu náttúruefna fara sivaxsudi og menn- irnir finna æ upp nýjrr og fullkomn- ari vélar og framleiðsluaðferðir. í stað þess að menn börðust áður tómhentir gegn náttúrunni, fær mann- kynið nú æ meira vald yflr krölt- um hennar, framleiðir æ meiri birgð- ir lífsnauðsynja og ýmislegs annarsr er gerir lífið betra en áður og iéttir lifsbaráttuna. En vegna þess, að þessi lífsskil- yrði, er nú voru talin, eru hin allra- nauðsynlegustu og hafa þess vegaa mesta þýðingu fyrir mannkynið, þar sem alt líf þess er undir þeim kom- ið, þá hlýtur öll framþróun að vera háð framleiðslu þessara lifsnauðsynjar- Hinar mörgu breytingar, sem orðið hafa í lífi þjóðanna, eiga rót sína að rekja til breytinga á framlejðslunnir og öll framþróun er vottur uin það, að framleiðslan sé á framfarastigi,- og það setur mark sitt á alla menn- inguna, jafnvel hina andlegu menn- ingu. Með þessari skoðun sinni hefðuðu- þeir Marx og Engels auðvitað eigi að alt gengi andlaust af sjálfu sér eins og i vél. Þjóðaframþróunin fer sína eðlilegu og náttúrlegu brautr eu gengur þó ekki sjállkrafa án íhlut- unar. Frumur þjóðfélaganna eru skyni gæddar starfandi verur. Eng- in þeirra getur breytt rás framþró-- unarinnar, en þó geta einstakling- arnir haft áhrif á það, á hvern hátt- framþróunin skapast, og hve hrað- fara hún er. Eins og margar aðrar stórar fræði-- kenniugar er söguskilningur efnis- hyggjunnar i raun og veru svo auð- sær, að mann furðar á þvi að hann skyldi eigi fyr vera fram kominn. En það stafar af því, að að allar fram- RáOdelld og fyrirhyggja. Þeir sem ætla sér að ferðast þann- ig, að búa í tjaldi og sjá að öllu leyti um sig sjálfir, verða að vera ráðsnjallir og fyrirhyggjusamir. Þeir verða að temja sér reglusemi og skjótleika og hafa ráð undir rifi hverju. Erfiðleikar eða óvænt atvik eiga aldrei að gera þá ráðþrota. Þegar þeir leggjast til hvildar að kveldi, verða þeir að búa sig þann veg og ráðstafa öllu svo, að þeir séu viðbúnir hverju sem að hönd- um ber. Mér er ljóst, að slík fyrirhyggja kemur að mestu með reynslunni, en margt má varast, og hjá mörgum óþægindum geta menn sneitt, ef þeir hafa vakandi auga og eru athugulir. Menn eiga að færa sér i nyt sína eigin reynslu og annara, því að stöðugt koma fram umbætur á út- búnaði og ferðasoiði, sem gera ferða- lagið skemtilegra og auðveldara. Hér verður að eins drepið á það, sem menn þurfa nauðsynlega að vita. Sjálfir verða þeir að læra af reynslunni, hvers þeir þarfnast, til þess að auka sér þægindi og ánægju. SambúO. Skemtilegast er að nokkrir menn haldi hóp, sem eiga skap siman og þekkjast vel. Enda er það nauð- synlegt við flutning á farangrinum, sem getur verið allmikill. Er þá og sjálfsagt að hver ,maður hafi ákveð- inn starfa, er hinir skifta sér ekki af, nema sérstaklega standi á. Slík stmbúð sparar og mikinn kostnað við áhöld og útbúnað. Áhöld. í byrjun hættir mönnum við að kaupa ódýr og léleg áhöld, svo að kostnaðurinn verði sem micstur. En slikt er skammæ sparsemi. Nokkurra aura sparnagur á þann veg, koscar oft margar krónur siðar. Kaupið vöndnð áhöld. Sækist ekki mjðg eftir að þau séu glæs'leg út- — 6 — lits, heldur að þau lcomi að sem beztum notum og dugi vel. Hafið ekki með yður nein óþöif áhöld eða verkfæri, sem að eins eru til byrði. Þeir sem ofmikið hafa með sér eða útbúa sig óþarflega glæsilega, eru ætfð i vandræðum með sig og sitt. Siðar verður hér skýrt frá hvað menn þurfa að hafa með sér af áhöldum og verkfærum. Tjöld. Þau tjöld, sem hentugust eru fyr- ir fáa menn, kallast A-tjöld eða Indianatjöld. A þeim eru engar hliðar, heldur nær þekjan alveg nið- ur að jörð. Þau eru létt og litil fyrirferðar og hafa þann stóra kost að á þeim eru engir strengir, nema einn, sitt til hvors enda. Fjórir tnenn þuifa tjald að stærð 2'/aX2l/4 tn. Efni þess á að vera úr þunnum segldúk (10 onz), helzt ekki hvitum. Hentugastur er ljósbrúnn litur (khaki). Enda er hann þægifegri fyrir augun og margreynt að menn eru rólegri og sofa betur í þannig litum tjöldum. Þegar menn velja sér tjöld, er þessa helzc að gæta: Stren%-au%un þurfa að vera svo traust, að ekki slitni út úr þeimr Ijaldskörin verður að falla vel að og má ekki vera fest með krók og lykkju, heldur reimuð aftur. Hornin verða að vera úr tvö-- földum dúk, því á þau reynir mest þegar tjaldað er. Sömuleiðis verða busthornin að vera vel gerð, þvi að þar ganga súlurnar upp undir. — Nauðsynlegt er að brotið sé inn af tjaldinu öllu megin, þannig að inn- brotið leggist undir gólfbreiðuna. Tjáld8Úlurnar. Þær er tvær og hvor i þrem hlut-- um. Eru partarnir tengdir saman með járnhólkum svo sterkum, að ekki geti dalast, þótt verðifyrir ein- hverju áfalli. Ekki mega þeir samt vera svo efnismiklir að þyngsli verði — 8 —

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.