Morgunblaðið - 24.12.1918, Blaðsíða 7

r
MORGUNBLAÐIÐ
9
áhorfandi. Það var bóndaskilningi
hans ofvaxið, að til væru þeir
menn, sem ekki liöfðu séð eða heyrt
ueitt um hinar afskaplegu píslir
hans. Ensmám saman kom þó saga
hans í stuttum setningum, kröfug-
um blótsyrðum og hryglustmium
og varð eg þó fremur að geta upp
á, en að hann segði frá.
Eftir árangurslausa árás, sem
gerð hafði verið á skotgrafir óvin-
anna, hafði hann legið heila nótt
meðvitundarlaus og með brotinn
fót, rétt fyrir framan gaddavírs-
girðingar okkar. En þegar dagaði,
fleygðu þeir krókunum eftir hon-
um. Það eru stórir járnkrókar,
bundnir á ltaðal, og notaðir til þess
að draga líkin af vinum og féndum
inn í skotgrafirnar, áður en Görz-
sólin hefur starf sitt. Með einum
slíkum krók, sem krækt hafði ver-
ið í þúsund lík, hafði einhver þorp-
ari — guð hegni honum fyrir það
— rifið alla kinnina á honum, áð-
ur en öðrum handlægnari fiski-
manni tókst að draga hann inn.
Og nú vildi hann gjarna — ef hann
mætti fara fram á það — fá sig
fluttan sem fyrst til sjúkraskál-
ans, því að hann var hræddur —
— um fótinn á sér, og að hann yrði
örkumlamaður og betlari.
Eg hljóp á stað eins og fætur
toguðu, yfir steina og trjáboli og
til næstu hersveitar. Árangúrs-
laust! Það var ekki einn einasti
vagn til í öllum skóginum, og eg
hafði léð þessum þremur náungum
seinasta vagninn minn! ....
Hvers vegna hafði eg ekki skor-
að á þá að flytja með sér þenn-
an eina særða mann, sem lá á eng-
inu, og skilja hann eftir í sjúkra-
skálanum um leið og þeir færu
fram hjá? Og hvers vegna hafði
þeim eigi sjálfum komið til hugar
að inna þessa mannúðarskyldu af
hendi! ....
Eg krepti hnefana í bræði og
greip ósjálfrátt til marghleypunn-
ar, eins og eg gæti enn skotið þessa
kátu menn í vagninum!
Lafmóður og brennheitur eftir
hinn langa sprett, staulaðist eg til
haka, skjálfandi í knjáliðunum og
lotinn, eins og eg bæri á herðum
mínum hina blýþungu mynd
þeirra manna, sem gera sér það til
gamans, að kasta út önglum eftir
mannahræum. Einkennileg, svíð-
andi og kyrkjandi kend, sem eg
hafði ekki orðið var við áratug-
nm saman, kom í háls mér, þá er eg
var kominn aftor til stöðva minna
°g varð að hlusta á kveinstafi hins
h.iálparlausa vesalings.
Hann var nú ekki einn lengur.
h'jöldi lítt særðra manna hafði sezt
hjá honum meðan eg var burtu.
^egar eg gægðist fram á milli
^jánna, sá eg þá sitja þögla og
nnipra sig saman í hóp á enginu,
sá sem hafði verið kræktur,
°Ppaði um á öðrum fæti, eirðar-
aus óþolandi kvölum, hélt um
r°tna fótinn með annari hendinni
fleygði höfðinu til skiftis út á
nxlirnar,
Um miðjan dag sendi eg undir-
liðsforingja mína á stað og hét
þeim stórfé fyrir það, ef þeir gætu
náð í vagn. En sjálfur hljóp eg
aftur út á engið með koníaksflösku
í hendinni.
Nú hoppaði hann ekki lengur.
Mitt á meðal hinna lá hann á
knjánum, laut áfram og velti höfð-
inu fram og aftur á jörðunni, eins
og það væri einhver dauður lilut-
ur. En svo stökk hann alt í einu
á fætur aftur með ógurlegu lcvala-
ópi, og þá kvað við skelfingarklið-
ur frá hinum særðu mönnunum,
sem höfðu setið kærulausir hjá og
að eins hugsað um sínar eigin þján-
ingar.
Þetta var ógurlegra en svo, að
nokkur maður gæti þolað! ....
Skinnið á kjálkanum, sem eigi
þoldi meiri þenslu, hafði rifnað.
Eins og geislar á áttavita lágu
breiðar sprungur í allar áttir; en
í miðju vall út rautt og brenn-
heitt kjötið.
Og hann hljóðaði! .... Hann
barði með knýttum knefunum á
hinn gríðarmikla, blóðrauða kepp,
þangað til hann hneig aftur til
jarðar veinandi undan sjálfs sín
höggum.
Það var orðið dimt þegar hann
að lokum var tekinn í vagn. Og
þegar kvöldþokan greiddi hægt
vef sinn í gegn um skóginn og eg
lá aleinn og andvaka milli hinna
svörtu trjástofna. sem virtust færa
sig saman í myrkrinu, þá kom
hann aftur, stóð nppréttur í tungls-
ljósinu fyrir framan mig og hina
afskræmdu og bólgnu kinn hans
bar helbláa við svarta trjástofna.
Eg sá hann alls staðar og hann
birtist mér nótt eftir nótt í hverj-
um draumi, svo að eg sperti upp
augun með fingrimum — þangað
til líkami minn þoldi ekki mátið
lengur, en gafst upp eftir tíu skelf-
ingarnætur og var lagður sem
hljóðandi og slcjálfandi lík inn í
sama sjúkraskálann, þar sem hið
prestsýkta blóð hans hafði dregið
hann til dauða!
Og nú er eg geðveikur! Það
stendur svart á hvítu á spjaldinu
yfir rúmi mínu. Menn klappa mér,
eins og þeir vilji stilla hræddan
hest, þegar eg krefst þess að fá að
fara á fætur og komast út úr þessu
húsi, þar sem ætti að taka binn
inn.
En þeir eru frjálsir! Úr glugg-
anum mínum sé eg út á götu, yfir
múrvegginn umhverfis húsagarð-
mn, og þar sé eg þá fara fram og
aftur, taka ofíin, heilsast með
handabandi og þyrpast utan um
síðustu fregnirnar. Eg sé konur og
stúlkur ganga spariklæddúr og
metnaðarfullar við hlið manna,
sem hafa kross á brjóstinu til
merkis um það, að þeir séu morð-
ingjar. Eg sé ekkjur með blakt-
andi sorgarslæður, en síþolinmóð-
ar; unga pilta, með hlómsveigi á
hjálmunum og búna til að fara til
vígstöðvanna. Enginn möglar!
Enginn sér húðfletta, sundurtætta
menn leynast í dimmum skotum, !
rifna á hol eða með helbláa, sjálf-
lýsandi kinn.
Þeir hlaupa fram hjá glugga
mínum, baða út höndunum guð-
móði gripnir; — því að orðin, sem
guðmóðinn vekja,koma alt af fersk
á markaðinn á hverjum degi, og
hver maður telur sér vel borgið,
þegar hann glaðvær lætur sér þau
um munn fara og fagnaðarlætin
ganga á alt í kring um hann. Eg
veit þeir þegja, jafnvel þá er þeir
vildu tala, hljóða, æpa; að þeir
eru höfuðsetnir, sem vilja segja
skoðun sína og ámæla ekki hinum
þúsund sinnum verri hugleysingj-
um, sem eigi hafa látið stóryrðin
lileypa sér í gönur, en sjá glögg-
lega brjálsemina í þessum miljóna-
morðum, en þora þó ekki að opna
varirnar af ótta við ásakanir hinna
hugsunarlausu.
Út, um gluggann minn sé eg all-
an lieiminn snarsnúast eins og
hann væri vitlaus, laminn áfram af
hinum liáu og hálaunuðu herrum
og leiguþýjum þeirra.
Eg sé allan hópinn! Eg sé æs-
ingaseggina, sem aldrei hafa getað
orðið að mönnum, en vilja sitja
við þann eldinn, sem bezt brenn-
ur. Eg sé fantana, sem fjöldinn
verndar, elur og fóstrar, horfa
hræsnisaugum á þá grýlu, sem þeir
hafa sjálfir fundið upp, og lemja
grýlutrúna inn í meðvitund mil-
jóna hraustra manna, þangað til
þeir hafa skapað þann fjölda, sem
hvorki hefir hjarta né heila fram-
ar, en trúir að eins í blindni og
hatar. Eg sé æðið halda áfram í
blóði og þjáningum, sé að áhorf-
endurnir ganga kærulausir fram
hjá, og er kallaður heimskingi,
þegar eg svifti opnum glugganum
og hrópa út, að börnum þeim, sem
þau hafa alið og fóstrað — mönn-
unum, sem þær hafa elskað, sé
slátrað eins og skepnum, þeir séu
eltir eins og óargadýr, með hjartað
fult af kvíða fyrir heimilunum.
Þessir heimskingjar þarna úti,
sem fórna ljósi og yl lífs síns fyrir
veglegar samhrygðarheimsóknir og
meðaumkunarsvip, láta fleygja
holdi sínu og blóði í gaddavírinn,
láta það rotna sem hræ á mörkum
úti—hafa enga aðra huggun en þá:
að hafa gert „óvinunum“ sömu
skil. Þessir heimskingjar eru frjáls-
ir ferða sinna og fá leyfi til þess
að knýja daglega nýja bráð fram
fyrír fallbyssukjaftana! En eg
verð að sitja hér athafnalaus, al-
einn, ásamt hinum miskunnarlausa
félaga mínum, sem samvizka mín
endurfæðir dag eftir dag.
Eg stend hjá glugganum — og
milli mín og götunnar liggur ógur-
legur valköstur allra þeirra manna,
sem eg hefi séð falla. Eg get ekk-
ert að hafst, — því að marghleyp-
an, sem mér var fengin til þess að
skjóta með á heimþrársjúka ves-
linga, sem ómild forlög höfðu
dæmt til þess að vera í öðru vísi
einkennisbúningum, — hún var
tekin af mér af ótta við það, að eg
kynni ef til vill að beina henni að
einhverjum stórmorðingjhm og
senda þá, öðrum til aðvörunar, til
þeirra, er þeir höfðu orðið að bana_
Eg verð því að bíða hér í þessu.
búri, sjáandi maður meðal blindra,
og get eigi gert annað en beðið
vindinn fyrir þessi blöð, — skrifa
að nýju dag eftir dag og strá blöð-
unum jafnharðan út á götuna.
Eg skal skrifa látlaust. Eg skal
sá blöðunum yfir allan heiminn!
Þangað til fræið lifnar í hverri sál,
þangað til einhver ástvinur — blá
vofa — birtist í hverju svefnher-
bergi og sýnir sár sín, og þang-
að til að lokum — að lokum
heyrist miljónraddað heiftaróp:
„m ann-a-sa-lat“ þruma \iti
fyrir glugga mínum, sem dýrlegur
fyrirboði um endurlausn heimsins.
Á r n i Ó 1 a
þýddi.
fiátföamEssur.
í Dómkirkjunni:
Aðfangadagskvöld kl. 6 Biskupinn
1. Jóladag: Kl. 11 síra Jóh. Þ. —
Kl. 1 y2 síra Bj. J. (dönsk messa). —
Kl. 5 síra Fr. Pr.
2. Jóladag: Kl. 11 aíra Bj. J. —
Kl. 5 síra Jóh. Þ.
í Fríkirkjunni:
Aðfangadagskvöld kl. 0 síra Ól. ÓJ.
1. Jóladag: KJ. 12 síra Ól. ÓL —
Kl. 5 prófessor Har. Níelsson.
2. Jóladag: Kl. 2 Skírnarguðsþjón-
usta.
í Jesú hjarta kirkju (Landakoti):
1. Jóladag: Kl. 6, 6y3 og 7 f. h. Lág-
messur. — Kl. 10 Hátíðarmessa. —
Kl. 6 síðd. Hátíðarguðsþjónusta.
2. Jóladag: Kl. 6% f. h. Lágmessa.—
Kl. 10 Hámessa. — KL 0 síðd. Hátfð-
arguðsþjónusta.
í Garðaprestakali:
Aðfangadagskvöld: Á Bessastöðum
kl. 5, síra Á. B. — í Hafnarfirði kl.
7%, síra Á. B.
1. Jóladag: Á Vífilsstöðum kl. •
f. h., sira Á. B. — 1 Hafnarfrði kl. 12,
síra Á. B.
2. Jóladag: f Hafnarfirði Id. 12,
síra Fr. Fr. — Á Bessastöðum kl. 12,.
síra Á. B.
í Fríkirkjunni í Hafnarfirði:
Aðfangadagskvöld kl. 9 síra ól. ÓJ.
1. Jóladag kl. 6 síðd. sfra ÓI. ól.