Morgunblaðið - 31.08.1920, Page 2

2
MOEGUNBLAÐH)
(íikiiL Ji*. %t» »fc» ><tc
MOEGUNBLAÐIÐ
Eitstjóri: Vilh. Finsen.
Afgreiðsla í Lækjargötu 2.
Bími 500. — Prentsmiðjusími 48.
Ritstjórnarsímar 498 og 499.
Kemur út alla daga vikunnar, að
mánudögum undanteknum. -
Ritstjórnarskrifstofan opin
Virka daga kl. 10—12.
Helgidaga kl. 1—3.
----- i
Auglýsingum sé skilað annaðhvort
,i afgreiðsluna eöa í Isaföldarprent-
smiðju fyrir ki. 4 daginn fyrir útkomu
þess blaðs, sem iþær eiga að birtast í.
Auglýsingar, sem koma fyrir kl. 12, fá
að öllum jafnaði betri stað í blaðinu
(á lesmálssíðum), en þær sem síðar
koma.
Auglýsingaverð: Á fremstu síðu kr.
3.00 hver em. dálksbreiddar; á öðrum
stöðum kr. 1.50 em.
Verð blaðsins er kr. 2.00 á mánuði.
Afgreiðslan opin:
Virka daga kl. 8—5.
Helgidaga kl. 8—12.
■ * ■■*» v , , . '• ■ * ■ -♦* *♦* **■ "
Samgöngurnai
Herra ritstjóri!
í tilefni af grein þeirri, sem birt-
íst í Morgunblaðinu í fyrradag, nieð
þessari yfirskrift, leyfi eg niér að
biðja yður fyrir eftrfarandi línur.
Það er öldungis rétt, er þér skrif-
ið að það væri þægilegra ef ferð-
um skipanna væri hagað þannig, að
þau kæmu og færu með jöfnu miHi-
bili, þannig að fólk gæti ferðast
eins og því hentaði bezt. Oft og eiu-
att kemur fyrir, a.ð ferðimar falla
þannig, en á þeim tímum, sein vér
nú lifum, verður einnig að taka til-
lit til þes8, hvað svarar kostnaði
fyrir skipin, ekki sízt fyrir þau
skip, sem fá engan eyri í styrk
nokkursstaðar að.
Eins og yður líklega er kunnugt,
hefir Eimskipafélag íslands aðeins
haft eitt iskip í förum síðan í miarz-
mánuði, og af þessu eina skipi er
heimtað, að það sigli á hafnir úti
um land og haldi jiafnframt uppi
samgöngum við útlönd. Til þess að
halda uppj samgöngum innanlands
er „Sterling“ og „Suðurland“ ætl-
að, og bæði þessi skip sigla ávalt
eftir áætlun. „Villemoes“ hefir ver-
ið í Ameríkuferðum til þess að
sækja kol, og „Borg‘ ‘ hefir stöðugt
verið í förum til Norðurlandsins-
Maður sá, sem þurfti að bíða 6—7
vikur eftir að komast frá Öeyðis-
firði til Akureyrar, hefir gleymt að
geta um verkfallið sem stóð erlend-
is um þær mundir og tafði öll skip
í 5 vikur. „Villemoes“ var hið eina
skip, sem komst frá Kaupmanna-
höfn meðan verkfallið stóð yfir,
og tókst að ferma skipið þar, 'þrátt
fyrir talsverðar óeirðir, sem verk-
fallsmenn stofnuðu til, og tók síkip-
ið þá eins marga farþega og rúmið
á legubekkjum og gólfi frekast
leyfði.
Það stafar hvorki af hugsunar-
leysi eða fávizku, að skipin eru lát-
ijt koma norðan um land nú á næst-
unni. „Lagarfoss“, sem er nú á
leið frá útlöndum, hefir meðferðis
1100 smálestir af vöritm til Norð-
urlandsins en ekkert hingað til
Reykjiavíkur eða Vestfjarða. „Gull-
foss“, sem einnig kemur norðan
um land í næstu ferð, hefir því nær
Gunnar Egilson
Hafnarstrieti 15.;
Sjó-
Strlðs-
Bruna-
Lif-
Slysa-
Talsiml 608. 8ímiiefni: Shlpbreker.
| tvMSK!PAFJet |
fSLANDS /•
Es Suðurland
fer til Borgarness 3. september.
J
52 þús. krónum. Þetta skip kostar
V eggfóður
I
stærsta úrvai á landinu
Síriqi — Pappir
DANIEL HALLDORSSON, Kolasundi
fullfermi til Norðurlandsins en að
eins 130 smálestir tii Reykjavík-
nr; til Vestf jarða heíir skipið nokk-
uð af vörum, 12y2 'smál. til Pat-
reksfjarðar, 8 smál. til Arijarfjarð-
ar og llþá smál- til Dýrafjarðar.
Að skipið fer austur fyrir en ekki
vestur fyrir stafar af því, að það
á að taka hésta til útfiutnings og
getur því að sjálfsögðu eigi farið
norður um Land með þá.
Eins og áður er sagt, nýtur Eim-
skipafélag íslands eigi styrks úr
ríkissjóði. Það hefir því ekki efni
á að haga ferðum skipanna eins og
fólki hentar bezt að ferðast, þar eð
félagið þarf að hafa tekjur sínar
af því að flytja. vörur. Annars er
bæði skipum Eimskipafélagsins og
ríkissjóðs stjómað þannig, að þau
beri sig, um leið og m i k i ð t i 11 i t
er tekið til þarfa landsms og ail-
mennings. Það er rétt, að æskilegt
væri, að margt væri öðruvísi en er
um samgöngur landsins, og ýmis-
legt mætti gera til að bæta úr þeim,
en hver vill borga það sem það
kostar? Einu sinni fékk Eimskipa-
féiaig íslands 40 þús. króna styrk
en þessi styrkur v-ar tekinn af oss.
Ef tvö skip væru í strandferðum
úr landssjóði, fyrir þá peninga var
á þeim tímum hægt að gera margt,
kringum landið, myndu samgöng-
urnar auðvitað batna talsvert, en
það yrði dýrt á þessum tímum-
Jlalli á rekstri „Sterlings“ hefir
verið um 360 þs. 'kr. á ári hverju-
Hentugt straudferðaskip, með full-
komnum nútímaútbúnaði kostar nú
um 1.800.000 krónur. Til þess að
jafna að einhverju leyti 'hallann á
rekstri „Sterlings“ hefir skipið nú
í ár fiarið tvær ierðir til útlanda,
en að sjálfsögðu verða strandferð-
irnar óþægilegri fyrir það.
Eimskipafélagið hefir, eins og
áður er sagt, síðau í marzmánuði
■aðeins haft „Gullfoss“ til þess að
fullnægja flutningaþörfinni. Skipið
hefir siglt til Reykjavíkur og út
um land, eftir því sem hægt hefir
verið að komast yfir, og ekki legið
á liði sínu. Nú er „Lagarfoss“ far-
inn að sigla aftur, en á nií að fara
til Caniada til þess að sækja nauð-
synjavöru til landsins. Líklegt ér
að skipið fari síðar til New York til
þess að landsmenn geti selt gær-
urnar .annarsstaðar en í Danmörku
og Englandi. Meðan skipið verður
í þessum ferðum, má búast við að
greinar verði í blöðunum, þar sem
Eimskipafélagið er ávítt fyrir að
iáta ekki skipið vera í straudferð-
um um sama leyti.
Það er rétt, eins og stendur í
Morgunblaðinu, að ástandið er ó-
'þolandi eins og það er, en komið
með nokkrar miljónir króna, og við
skulum kaupa nóg af skipum, veit-
ið okkur styrk, svo að hægt -sé iað
sigla eins og fólkið óskar, og e'kki
þurfi að legg.ja aðaiáhersluna á
flutningania. Muníð það. að þótt nú
só 'kominn 26, ágúst, hafa skipin
aðeins haft farm til útlanda í eitt
einasta skifti, nú er „Gullfoss"
flutti hesta út til Vejle, o<g nam
flutningsgjaldið fyrir þá samtals
kr. 2740.76 að meðaltali á dag, eða
samtals árið 1919 kr. 1.000378.39.
Þegar skipið var hér síðast, aug-
lýstum vér að það færi til Isafjarð-
ar og Akureyrar ef flut.iugur væri
nógur og far'þegar gæfu sig fnam.
Tuttugu og tveir farþegar gáfu sig
fram og flutningur reyndist sama
sem enginn. Til þess að fiara þessa
ferð þurfti „Gullfoss“ að fá kol
hér, og kolaeyðslan ein myndi nema
kr. 15.000.00, auk annara útgjalda,
tekjur af ferðinni hefðu numið
3—4000 krónum samtals, auk þess
átti „Kora“ að fara norður um
sama leyti-
Að samgöngurnar með ströndum
fram hafa verið ónógar, stafar með-
fram aí því, að skip Sameinaða
félagsins hafa aðeins siglt. ti'l
Reykjavíkur allan þann tíma, sen|
„Lagarfoss“ hefir verið í viðgerð,'
en strandlengjan á íslandi er svo
víðáttumikil, að það þar.f töluverð-
an skipakost til þess ,að fullkomnar
samgöngur fáist, að ekkert verði
út á þær að setja. „Sterling“ hefir
í hverri ferð aústur um landið kom-
ið við á einhverjum Austfjarðanna,
þótt ekki hafi verið gert ráð fyrir
því í áætluninni, og hafi eitthvað
verið að gera á höfnum vestan-
lands, höfum vér ávalt verið fúsir
til að koma 'þar við ef það var ekki
inikið úr leið.
Fólk getur verið þess fuilvíst,
að ineð skipurn Eimskipaféiagsins
og ríkissjóðs verður gert það sem
hægt er til þess að hjálpa landinu
og þjóðinni, en oft eru kröfurnar
3vo ótrúlega ósanngjamar, svo sem
eins og þegar vér feúgum símskeyti
Erá einurn af Austf jörðuuum und-
irskrifað af fjölda, nianns, um að
láta skipið koma þar við með eina
bifreið og þessa er 'krafist þótt kol-
in kosti 300 kr. smálestin.
Það er alment álitið, að Eim-
skipafélag íslands hafi grætt mik-
ið, og það -getur verið satt, eftir
íslenzkum mælikvarða, en félagið
þarf líka að kosta miklu til endur-
nýjunar Lagarfoss (þarfinnur mað-
ur mest ti I að hafa mist „Goða-
Eoss“), og þarf einnig á pening-
am að halda til þess að grei'ða hinn
tiýja „Goðafoss“, sem mun kosta
yfir tvær miljónir 'króna, og þá
ipphæð 'þarf að afskrifa svo fljótt
sem unt er.
Á þessum tíma, sem liðinn er síð-
111 latidið eignaðist bæði skip Eim-
ikipafélagsins og ríkissjóðs, hafa
3au orðið oss að ómetanlegu gagni,
jg ef vór hefðum ekkj átt þaa,
íefðum vér verið alveg hjálpariaus-
r. Það var skipunum að þak'ka,
ið vér komumst betur af meðan á
ítríðinu stóð, en nokkurt annað
and, já án þess að okkur þyrfti
ið vanta margt af 'því, sem aðrar
?jóðir vantaði. Vér g'leymum þessu
ift og kvörtum yfir smámununum,
•ins og maðurinn sem vegna. verk-
'aílsins komst ekki til Eyjaf jarðar.
Það voru fleiri en hann sem ekki
gátu farið ferða sinna, og þúsund-
im saman urðu menn að hverfa frá
’yrirætlunum sínum.
Að lokum vil eg taka fram, að
iamgöngumar verða betri þegar
Cottaoleum
Ágætur GÓIfdúkur, . G ó 111 e p p i úr sama efni.
TTIjÖQ ídgt verð/ Tiomið og skoó'^1
Guöm, AebjörpBBOB,
Sími 555.
Laugaveg 1«
Jörðin Kleifar
við Seyðisfjörö vestra
er tíl sölu með öllum húsum og maanvirkjtirf
í landi jarðarinnar ágætt land undir sildverknnarstöð.
Lysthafendúr snúi 3Ír til eiganda jarðarinnar, Eggerts Regmb®^
sonar, Kleifum, eða Gríms Jónssonar kaupmanns, Súðavík, fyrst urf
staddur á Vesturgötu 48, Reykjavik.
sioi
Kjallari
næiri fullgerður, á góðum stað i
austurbænum, er til sölu.
Valdimar Árnason
Vitastíg 9.
heimurinn kemst. í samt lag aftur,
og þessum síféldu verkföllum liun-
ir, þá verður hægt að gera fierða-
áætlanir og fara e’ftir þeim, en þang
að til verðum vér að hafa dálitla
þolinmæði.
Emil Nielsen.
- yff
Morguiiblaðinu er Ijúft að birta
hina fróðlegu og yfiriitsgóðu grein
hr. framkvæmdarstjóra E. Nielsens
Og það því fremur, sem hairn er
samþyk’kur aðalatriði greinar þeirr
ar, sem stóð hér í blaðinu um sam-
göngurnar: að innonlands skipa-
göngur eru óþolandi eins og þær
eru, og að þær þurfa gagngerðria
umbóta við-
Hitt er auðvitað miál, að þau skip
sem nú ganga milli lianda geta ekki
bætt úr þörfinni mnanlands’ nema
að litlu leyti, og því að eins, að
reynt sé að haga ferðum þeirra
þannig, að 'þtiu gangi e'kki um sömu
hafnir hvert í kjölfar annars með
stuttu millibili. En þar ræður vit-
anlega miklu um siá farmur, sem
þau flytja frá útlöudum.
I m manninn, sem „strandaði“
á Seyðisfirði, er það að segýa, að 'þó
verkföllin erlendis teptu siglingar
og fyrirfram áætlaðar ferðir, þá
hefði það engin áhrif 'haft á för
mannsins, e f innanlan'ds samgöng-
urnar hér hefðu verið betri. Á
'þeim strandaði ait og strandar ait
af. Manninum varð engin 'skota-
skuid úr því að komast tii iand'S-
ins. Eu meðfram ströndum iands-
ins ■—- þar voru öll sund lokuð. Og
um þá örðugleika fjallaði 'grein
vor.
Lifskjör dansira rithöínnðí'
Eitt af dönsku blöðunum ^
nýlega snúið sér tii ^
unda, skálda og bókaútgef0íl
þar í landi, og beðið þá að
í ljósi álit sitt um fnamtíðar lí£s^^°
danskra rithöfunda.
AÚs sendu 16 skáld, rithöfirf1^
og bókaútgefendur svar. Og er
'þeirra næsta siuidurleitt- 1 .
einn þetta og annar 'hitt orsÖl1*11
til þeirra erfiðleika, sem vithóí^,
ar þar í landi — ems og anna'°
lar — eigy, nú við að búa.
sumir 'kaupendum um, að þeh' %
'engan gaum að innlenduö1
dönskum — bókmentum, en
ji
allar þýðingar, þó hraklegasta
sé. Aðrir kenma ritböfundlirlU
sjáifum um, télja þá gefa roeira (
en 'það, sem eigi skilið að lif®,
geymast. Þeir hafi steypt yfir
b°
iria fossfaili af lít ilsverðum
um. Nú sé kominn lafturkipP111
les'trarfýsn manna á þesskonar
n
ment. Og þeir ‘geti því kent sl3"
lálí'u
sér um, ef bækur þcirra ,seljlS*'
eða bókaútgefendur vilji ekki £
þær út.
vaf Þ
Aftur voru énn aðrir, og '
laðallega rithöfundurinn ^al8
Bergstedt, sem héldu frarfl’
blómatíð danskra hókmenta va
nú útrunnin og dagar rithuf11
anna taldir. Þjóðarbókmentí ^
yrðu að þoka fyrir heimshók111
unum. Og þetta væri ámegi11^
ekkí angurs-efni. Þvi vildi .
veraldareiningu og heimsír >
yrði maður jafnframt að t»ka
uiunum til þess. Og eitt v!l’rl
að þjóðarmenningin hyrrl’ . y
mentir og tunga. Aftur á m ^
rithöfundurinn Paul Levin a f'
11 l/UUi uuu ui ruj.i 1 ciu.* . y j
stæðri skoðun. Hann játað1 a
launileg kjör rithöfunda1111'
hami taldf örugt um, ao 8
þjóðarinnar mundu sígia ^
fluttar að lofcum, þvl °^fe, þc
gæti verið afl
og engin þjóð
væru nll°;
merita, sem. Irunnar jaí
hjartarótum 'hennar sja