Morgunblaðið - 17.02.1922, Blaðsíða 2

Morgunblaðið - 17.02.1922, Blaðsíða 2
 MOIGUNILAIII og eftir því sem þeir hafa tíma 11 frá annari nauðsynilegxi vinnu, at umbæta á einn eða annan bátt jrrðir sínar eins hjer eftir eins og hingað til, geri jeg að vísu ráð fyrir, þótt jeg reyndar búiist við, að það muni þó alment reynast enn örðugra en' áður, sakir vönt- unar á vinnukrafti.*) En að menn ráðist í nokkur stórfeld eða kostn- aðarsöm fyrirtæki, án þess að hafa mkkra vissu fyrir betri samgöng- um og þar af leiðandi sæmilegum fjárhagslegum arði af fyrirtækinu, finst mjer alveg afskorið eða að mundi ganga sem næst óðs manns æði, ef í slíkt væri ráðist, með því a^ það f je, sem til þess væri varið, mundi áreiðanlega aldrei geta aft- ur komið í hendur þeirra, sem legðu það fram, á þann hátt að jörðin gæfi þeim svo miklu meiri arð en áður. Að komandi kyn- slóðir, máske fjarskyldar þeim sem til verksins hefðu stofnað og lagt hefðu fram fjeð til þess, kynnu að hafa gott af því, neita. jeg vitanlega ekki, ef verkið er á annað borð vel unnið og horfir til umbóta. En að þeir eða næstu niðjar þeirra, sem legðu frarn kostnaðinn við slíkt fyrirtæki, fengju hann uppborinn fjárhags- lega, kæmi ekki til máíla með þeim samgöngum, sem íbúar Suðurlands undirlendisins eiga nú við iað búa. Að mönnum getur fundist svo sem sumar af þeim búnaðarframkvæmd um eða jarðabótum, sem þegar hafa verið gerðar og eitthvað hefir kveðið að, . beri sig hvort heldur um er að ræða þúfnasljett- anir, girðingar eða áveitur, hygg jeg að stafi aðallega af því, að þær hafa að minstu leyti verið unnar fyrir útlagt f je. Menn hafa gjamaðarlegast og að mestu leyti lagt í þær eigin vinnu sína og sinna manna og þar af leiðandi ekki fundið eins tifl. kostnaðarins eins og ef þeir hefðu lagt fram fje úr eigin vasa upp í hann eða tekið lán til að standast hann. Hefðu þeir farið þann veginn, mundu þeir fljótlega hafa komist iað raun um að verkið reyndist ekki eins arðvænlegt og ráð var fyrir gert. Og orsökin lá og ligg- ur vitanlega í að samgönguörð- ugleikamir hamla því, að það verð fáist fyrir afrekstur jarðabótar- innar, sem hæfilegt geti talist og tilkostnaðurinn heimtar. — Þetta hygg jeg að jeg geti sannað með æði glöggu og sjálfum mjer ná- komnu dæmi. Eftir því, sem jeg fæ næst komist, mun það vera rúm 4 þús. dagsverk, sem jeg hefi' varið til umbóta ábýlisjörð minni Breiðabólsstað, síðan jeg kom að henni, fyrir utan það, sem geng- ið hefir til húsabóta. Og sje dags- verkið reiknað, eins og það tíðk- aðist hjer hjá oss fyrir stríðið, á kr. 3.00, gerir það rúmiar 12 þúsund. kr. Ef nú umbætur þessar hefðu verið unnar á skömmum tíma fyrir framlagt fje, er það btrsýnilegt að þær hefðu með engu móti svarað kostnaði. Ef jeg hefði lagt fram það fje, úr eigin vasa, hefði jeg lent í þeim fjárhagskröggum, sem jeg aldrei hefði getað komist úr. — En ef *) í kaupstöðiHium sunnanfjalls er og getur verið fjöldi af atvinnu- lausum mönnum. En vegna ónógra og óhentugra samgangna er ekki unt að færa sjer á Suðurlandsundirlendinu þann vinnukraft í nyt við jarðabóta- störf, sem aðallega eiga sjer stað bæði vor og haust, þegar svo stendur á að jörð er þíð. jeg aftur á móti hefði fengið og tekið lán til þess upp á prests- kallið, hefði það þar með ver- ið gereyðilagt, — Og orsökin til þess er ákaflega. ljós. Orsökin er sú, að verðið á afurðúm jarðar- ir.nar er, eins og nú standa sakir, of lágt til þess að hún geti með þeim endurgreitt nokkurn veru- legaai útlagðan kostnað henni til umbóta. Ef aftur á móti jörðin hefði fyrir greiðar og skjótar sam- göngur — svo sem járnbraut — sema. sem flutst nær þeim, sem höfðu fulí not þess, sem hún getur a’ Rjer gefið, þá hefði hún áreið- anlega sjálf getað endurgreitt slíka upphæð á tiltölulega skömm- nxn tíma. í stað þess getur hún, með þeir# samgöngutækjum, sem nú eru, bersýnilega aldrei endur- greitt það fje, sem til hennar hef- i • verið varið, ef dagsverkið er reiknað hæfilegu verði, kr. 3.00, eins og það var fyrir stríð, og allra síst að sú endurgreiðsla geti r.okkru sinni komið aftur í vasa þess, er hefir látið gena umbæt- urnar. Til þess að gera sjer nokkra von um, að sú endurgreiðsla gæti átt sjer stað, mundi ærið nóg að reikna hvert dagsverk að eiins 1 kr. enda mundu umbæturnar reiknaðar aðeins með því • verði, gera, eins háa f járupphæð og nokkr um hefði getað til hugar komið að bjóða í jörðina sjálfa, áður en hún var bætt. Og enn mundi sú upphæð tvöfölduð teljiast nægi- legt verð fyrir jörðina Sjálfahúsa- lausa, ef hún á annað borð væri seljanleg. Frh. ------4)----- Sparnaður og eyðsla. 12 þingmenn í Nd. ha.fa mynd- að með sjer kosningabandalag með því markmiði, að vinna að spam- •aði á öllum sviðum og stuðla að því, að þingtíminn verði sem stytstur. Þessir 12 menn eru: Einar Þor- gilsson, Hákon Kristófersson, Jón Auðunn Jónsson,Jón Sigurðsson, Jón Þorláksson, Magnús Guðmunds- son, Ól. Proppé, Pjetur Ottesen, Pjetur Þórðarson, Sigurður Stef- ánsson, Þórarinn Jónsson, Þor- leifur G-uðmundsson. Þetta kosningabandalag hefur kosið í fjárveitinganefnd þá Þó- rarinn Jónsson, Pjetur Ottesen og Jón Sigurðsson, og eru þeir allir einbeittir sparnaðarmenn. Fjórði maðurinn á þeim lista var Pjetur Þórðarson og mátti ætla, að þetta samband yrði nógu sterkt til þess að koma að fjórum mönnum. En það reyndist ekki. Hinir gerðu samband í móti, til þess að halda í fjárveitingarnefúdinni samskou- ar meiri hluta. og verið hefir á síðustu þingum, en fjárbruðlunin þar hefir verið talin eiga rót sína í skipun þessarar nefndar. Að þessum síðamefndu samtökum standa Framsóknarflokksmennirn- ir í Nd., allir nema Jón Sig- urðsson, ef hann á þá lengur að teljast til þess flokks; þar næst þvetsummennimir: Ðen. Sveins- son og Bjami Jónsson, og svo langsummennimir þrír: Magnús Pjeturason, Jak. Möller og Magn- ús Jónsson. Urðu þeir samtals 13, og komu því 4 í nefndina: Bjarna Jónssyni'frá Vogi, Magnúsi Pjet- urasyni, Eiríki Einaresyni og Þor- leifi Jónssyni. Þessi meiri hluti ræður nú for- mannsvali í nefndinni og þar með nefndarstarfinu öllu. En líklegt er, að Bjöm Hallsson, sem enn er ókominn til þings, bætist við í Umvöndun. menn hafi sýnt list sína á þess- . um samsetningi, og þá úm ieið. , Mig langíar til að varpa á 'hversu mmtun ^ilTa er *** bandalag sparnaðaratefnu-mann- ; Morgunblaðið nokkrum orðnm; er gölluð. Ht þykir mjer til þess anna, svo að-enn getur farið svo, lesendur >ess sjái eðtt heyri; og að vita, að vel gefnir ungir m«nn að þeir verði ekki í mmni hluta, k ■ b ; ,h , t * ba* bau með nokkurra ára. skólagóngu aö ]Mígar til úrslitaima aU flXdámá >»*■ aj.r ;um bækur, lesendum sínum til hvað -ÖÍUtiTa starf„eða >arfa^ ; leiðbeiningar, og er ekki tiltöku- Skugga-Sveinn. ! mál, þó að þeir orki stundum tví- hvort sem gert er til gamans eða t’jár, en þó grranst mjer meira við blaðamanninn, er samþykkist þmælis, en nú hefir það tvisvar ------ hvað ofan í annað haft þær tóð- ósómanum’ elur 4 11011,1,11 Annað kvöld verður Skugga- bfciningar á boðstóium; sem jeg ur haim- heimta meiri ábyrgð' Sveinn leikinn í fyrata skifti fyr- vil ekki að tekið sje með ^ artilfkmingu af honum. Ha»n ir almenning. í kvöld verður loka- Þoguin kynni að verða ,skiljn sem nefnir þetta stælingu eftir sáíma- æfrng og hafa leikendumir boðið .samþykki; en þar skýtur heldur skáldskaP 17 ■ aldar, en það minnir þangað fullu húsi, ednkram börnum s;kokku við mig á annað eldra og verra. Að vísu Hlutverkaskipunin í leiknum er Það er ekki langt síðan það dettur nl-íer ekki 1 lhug. neimi i]1' þessi: Sigurður í Dal Axel And- lflutti dóm um nýja ijóðabók og vilji við 1>assinsá.lmanna nje höf- rjesson, Asta dóttir hans Anna lofaði hana mjog. Stjerstakleg-a undar beirra hafi ráðið >essu til' Ivarsdóttir, Grasa-Gudda. Tryggvi hafði >að orð á tveimur kvæðum tæki’ en Það svo algerðu Magnússon, Gvendur Indriði sem frekiega misbuðu almennu virðingarleysi fyrir því, sem heil- Waage, .Jón sterki Helgi Eiríks- velsæmi, og lýsti yfir allshugar ‘'•F1 er> °g svo hnausþykkri va»- son, Lárentíus sýslumaður Krist- aðdáun ’ sinui ‘ að blygðmiarleysi >ekkiogu og skilningsleysi á ann- mn Kristjánsson, Margrjet Rósa hö(fundarinS; sem það nefndi ari euis >Jð»argeraemi og Passíu- Ivara, Hróbjartur vinnumaður Nil- dirfskU; hreinskilni og beraögli, salmarnir eru> það minnir mi« jóníus Olafsson, stúdentamir eu virtist líta meðaumkunaraug- Iblgi og Grímui Einar \ iða.r og um á ;;piparmeyjar og hina SVo Oskar Norðmann, Galdra-Hjeðinn kölluðu siðvöndu menn”, sem ekki hann kallaður- ~ Hann fíekk hJa Friðþjófur Thorsteinsson, Grani ekki mundu geta notið unaðarins 1)ontlm umráð >"flr ^austrunum Viggó ^Þorateinsson, Geiri^ Gotti af þesBum dygðum. Til þess að Viðey og á Helgafelli, umtumaði gefa dómi sínum enn þá ineira gildi og ægja sauðsvörtum íslend- ingunum tekur það þá Hamsun og Fröding sinn við hvora hönd á afrek eins siðbótarskörungSins á 16. öld — Gleraugna-Pjetur var Bemhöft, Skugga^Sveinn Eríend- ur Pjetursson, Ögmundur Angan- týr Guðmundsson, Haraldur Ste- fán Þorvarðarson, Ketill Þórður Albertsson. Hljóðfærasvit Þórar- ins Guðmundssonar leikur á und- má mikið vera> ef j ritum þeirra an.„.lelknum °g mÍ1H Þátta‘ 011 höfunda finst nokkura staðar svo þeim, reif niður kirkjuna og setti að sögn salemi, þar sem hún stóð áður, og lagði saurþróna þar, sem altarið var, en hroðabrennur voru og segir: Hjer eru vitnin. Það gerðar að skjölnm og bókum. Hver veit, nema næst taiki einhver Glet- n’ignap.jeturinn sig til og sn iu tjold i leiknum em ný, og allur ógeðslegt klám> sem j ogru kvæð. þjóðsálmmum okkar „Ó, guð vors buumgur sem notaðir verða sömu- iniU; en þótt svo vœri hy lands” í lofsöng um Bakkus, leiðis og ha'fa þeir venð gerðir þá Morgunblaðið, ,að Islendingar handa drafandi tmigum að raul» í fullu samræmi við tímann, sem allir sjeu sv0 lítilsigldir eða ginn- jvið lögbrotadrykkjur. leikurinn fer fram á. Hefir alt keyptjr fyrir útlenjskunni, að þeir, ^undi Worgunblaðið líka taka verið gert til þess, að gera leikinn sjái ekki, að saur er saur, þó að fegim hondum slíkum viðauka við sem best úr garði, og segja þeir, náðarsól Morgunblaðsins skíni á bokmentirnar? Ekki tmi jeg því sem horft hafa á æfingar, að ágæt hann> eða þori ekki að kalla hannjá Htstjórann, hvork. mannmn nje tilþrif sjeu hjá flestram leikend- rjettu nafni; þð að hlann væri frá:akáidið- JeS trúi því ekki heM' unum, þótt flestir þeirra hafi aldr- Hamsun eða Fröding? |UT’ að Það S)e með hans vilía’ a° I Á laugardaginn var flytur það.Mrbh hefir rjett hönd ti! ÞeSS’ ’aftur' ritfregn um bæHing, er!að dra"a hel^an dom 1 skara °g jkoma mrani á boðstóla þann dag,!vakið raeð Því éhl^ "Tem]U j og skýrir frá nafni hans og efni.!fjölmarí?ra lesenda sinna- Þeir er“ Um efnið er það að segja, að nokk-1 varla mar«ir- sem Un^ar ti] að rum Passíusálmum Hallgríms Pjet- jbörnin sín kynmst. Pa^iuaáimun' urasonar er þar snúið upp í skop-;um af Þt ssari utgáfu. ei komið á leiksvið áður. í I Herra Ingimar Jónsson, prestsefni! h,'a,g tim handtöku Ólafs Friðriks- Yður þóknaðist að minnast með nokkr- sonar og þeirra f jelaga. Bragnum um orðum á pjesa þanrt, sem jeg gaf er skift J 9 sálma, mörgum alkunn- út fynr skömmn og Píslarþankar um orgum orðtækjum Bassín- heitir. Finnið þjer yöur þar kmiðan . _ „ _ til að koma á prent slúðursögum, er salmanna haldlð °S Plfnvel helh þjer segist hafa heyrt viðvfkjandi því, um veraum því nær óbreyttum, hverjir sjeu aðstandendur bæklingsins. en mál og kveðandi víða gert af- 1 Teljið þjer þar upp 3 menn og er kárlalegt til athlægis. Formáli Hall Magmis Helgason. auðsjeð hver tilgangur yðar er með gríms fyrir Passíusálmunum er Nokkrum athugasemdum verð jeg að hnýta aftan við þessa um- vöndunargrein. En fyrst og fremst þakka jeg höf. hennar fyrir, að bann hefir snúið sjer nieð hana til Mrgbb sjálfs, í tstað þess að koma henni annars staðar fyrir. XJm ritdóminn, sem Mrgbl. flutti því, sjerstaklega að því er snertir fyrverandi skólabróðir yðar og collega stældllr með sama hætti. Salmam- . „ , sem þjer með kennimannlegri wamúð ír eru 9, líkleg'a með tilliti til j1,111 kvæði Stefans og kristilegu hugaijþeli hafið vil.jað \þess, að níuviknafastan byrjaði j Hvítadal, er því til að svara, <1( st.vrkja við embættisprófið. Þessir da<dl) eftir að þeir komu át, og þá bann er skrifaður undir nafni 0£ menn munu s.jálfir svara fyrir sig, hefir ^ ja um land alt i ‘ ~ - A T 1 Tl T 1 »1 T, A l rA IT , T /\ n ri I A A r, T „ rl n J ef þeir finna sig knúða til að stanlda , ■ , ” . , paíls. yður reikningskap á gjörðum sínum. 1'ær aldlr að h^rla a , , , 1 Jeg undraðist stórum vandlætingu íusálmiana um hönd yio nuslestra. þá og umvöndunarsemi, sem lýsti sjer Mrgbl. hefir ekki neitt við bækl- í grein yðar. Hefði jeg síst átt von ing þenna að athuga, þvert á mótj á slíkri yöru úr þeirri átt. Jeg hjelt boðar fvrirfram útkomu hans eiHB að þjer hefðuð eigi gleymt öllum yðar , • u m , - • skáldskap frá gamaHi' og nýrri tíð, °? einhverrai morkisbókar, skynr t. d. 30 vísna bragnum um skóla- frá efninu í hverjum ,,salmi , bræður yðar, sem þjer áttuð mjög lýkur lofsorði á fráganginn og mikinn þátt i og hinmn og þessum gerir sjer góða von um að menn íausavísum af b'ku tagi. Þjer skák- ]æri mörg erindiu það að íð ef til vill i þvi Skjólinu, að enginn , . viti um þessi afrek yðar, af því að sallmarmr sjeu stæfMir eftir salima (S^erningnr er, sökum oröfævis, skaldskap 17. aldar, en 'gptirr ekki birta slíkt á prenti, en ef þjer "elið Passíusálmanna sjeratáklega, hvort frekari tilefni, skal r.jettum aðstand- gem , að er ,af því; að sá; sem rit. egdum gefinn ^ verf fregnina sa.mdi, hefir baft hug- yðar saman við pjesa pann, sem & þjer nú mest hneykslist á. boð um, að það mundi vekja evo Ekki meira að sinni. En eitt ráð almenna andstygð, að spillla kynni , að lokum herra Ingimar: Gætið þess, sölunni, eða hann er svo ókunn- að einblína eigi svo mjög á flísina uo.ur Passíusálmunum, að haam í auga náungans, að þjer sjáið eigi þ, ,ekki frá öðrum sáIm- um 17. aldar. Börn voru svo höfð ; til að bjóða. og selja þennan ó- þverra á strætum bæjarins. Það bjálkann í yðar eigin auga. Jónatan Pálsson. a ábyrgð þess manns, sem hann skrifaði, en ekki Mrgbl. Þarna eiga hlut að máli tveir töluvert þektir rithöfundar, og Mrgbl. sjer ekki, að því berj skylda til að gera sig að dóma.ra yfir skoð- unum þeirra á þeim málum, sein hjer er um að ræða. Þá fyrst hefði verið ástæða til að víta Mork unblaðið út af þessram sökum. ^ það hefði meinlað öðrum að lát» í Ijósi gagnstæðar skoðanir í blað- inu, eða koma fram með aðfinö' ingar. En það befir það ekki gerk Um síðara umvöndnnarefnið er að sumu levti öðm máli að gegna- Mrgbl. hefir sagt, að stælingar þær á sálmiakveðskap 17. aldar' innar, sem hjer er ura að ræða> sjeu vel gerðar. Það er ekki r.iett hjá hinum mikilsvirta höf. um vöndunargreinarinnar hjer a un an, að það sjera Passlrasálmar Ha gríms Pjeturssonar, sem er sagt, að einn eða fleiri menta- stældir þama. Mest sýnist mest eru vera

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.