Morgunblaðið - 17.02.1922, Page 2

MOIGUNILAIII
og eftir því sem þeir hafa tíma
11 frá annari nauðsynilegxi vinnu,
at umbæta á einn eða annan bátt
jrrðir sínar eins hjer eftir eins og
hingað til, geri jeg að vísu ráð
fyrir, þótt jeg reyndar búiist við,
að það muni þó alment reynast
enn örðugra en' áður, sakir vönt-
unar á vinnukrafti.*) En að menn
ráðist í nokkur stórfeld eða kostn-
aðarsöm fyrirtæki, án þess að hafa
mkkra vissu fyrir betri samgöng-
um og þar af leiðandi sæmilegum
fjárhagslegum arði af fyrirtækinu,
finst mjer alveg afskorið eða að
mundi ganga sem næst óðs manns
æði, ef í slíkt væri ráðist, með því
a^ það f je, sem til þess væri varið,
mundi áreiðanlega aldrei geta aft-
ur komið í hendur þeirra, sem
legðu það fram, á þann hátt að
jörðin gæfi þeim svo miklu meiri
arð en áður. Að komandi kyn-
slóðir, máske fjarskyldar þeim
sem til verksins hefðu stofnað og
lagt hefðu fram fjeð til þess,
kynnu að hafa gott af því, neita.
jeg vitanlega ekki, ef verkið er á
annað borð vel unnið og horfir
til umbóta. En að þeir eða næstu
niðjar þeirra, sem legðu frarn
kostnaðinn við slíkt fyrirtæki,
fengju hann uppborinn fjárhags-
lega, kæmi ekki til máíla með þeim
samgöngum, sem íbúar Suðurlands
undirlendisins eiga nú við iað búa.
Að mönnum getur fundist svo sem
sumar af þeim búnaðarframkvæmd
um eða jarðabótum, sem þegar
hafa verið gerðar og eitthvað
hefir kveðið að, . beri sig hvort
heldur um er að ræða þúfnasljett-
anir, girðingar eða áveitur, hygg
jeg að stafi aðallega af því, að
þær hafa að minstu leyti verið
unnar fyrir útlagt f je. Menn hafa
gjamaðarlegast og að mestu leyti
lagt í þær eigin vinnu sína og
sinna manna og þar af leiðandi
ekki fundið eins tifl. kostnaðarins
eins og ef þeir hefðu lagt fram
fje úr eigin vasa upp í hann eða
tekið lán til að standast hann.
Hefðu þeir farið þann veginn,
mundu þeir fljótlega hafa komist
iað raun um að verkið reyndist
ekki eins arðvænlegt og ráð var
fyrir gert. Og orsökin lá og ligg-
ur vitanlega í að samgönguörð-
ugleikamir hamla því, að það verð
fáist fyrir afrekstur jarðabótar-
innar, sem hæfilegt geti talist og
tilkostnaðurinn heimtar. — Þetta
hygg jeg að jeg geti sannað með
æði glöggu og sjálfum mjer ná-
komnu dæmi. Eftir því, sem jeg
fæ næst komist, mun það vera
rúm 4 þús. dagsverk, sem jeg hefi'
varið til umbóta ábýlisjörð minni
Breiðabólsstað, síðan jeg kom að
henni, fyrir utan það, sem geng-
ið hefir til húsabóta. Og sje dags-
verkið reiknað, eins og það tíðk-
aðist hjer hjá oss fyrir stríðið,
á kr. 3.00, gerir það rúmiar 12
þúsund. kr. Ef nú umbætur þessar
hefðu verið unnar á skömmum
tíma fyrir framlagt fje, er það
btrsýnilegt að þær hefðu með
engu móti svarað kostnaði. Ef
jeg hefði lagt fram það fje, úr
eigin vasa, hefði jeg lent í þeim
fjárhagskröggum, sem jeg aldrei
hefði getað komist úr. — En ef
*) í kaupstöðiHium sunnanfjalls
er og getur verið fjöldi af atvinnu-
lausum mönnum. En vegna ónógra og
óhentugra samgangna er ekki unt að
færa sjer á Suðurlandsundirlendinu
þann vinnukraft í nyt við jarðabóta-
störf, sem aðallega eiga sjer stað
bæði vor og haust, þegar svo stendur
á að jörð er þíð.
jeg aftur á móti hefði fengið og
tekið lán til þess upp á prests-
kallið, hefði það þar með ver-
ið gereyðilagt, — Og orsökin til
þess er ákaflega. ljós. Orsökin er
sú, að verðið á afurðúm jarðar-
ir.nar er, eins og nú standa sakir,
of lágt til þess að hún geti með
þeim endurgreitt nokkurn veru-
legaai útlagðan kostnað henni til
umbóta. Ef aftur á móti jörðin
hefði fyrir greiðar og skjótar sam-
göngur — svo sem járnbraut —
sema. sem flutst nær þeim, sem
höfðu fulí not þess, sem hún getur
a’ Rjer gefið, þá hefði hún áreið-
anlega sjálf getað endurgreitt
slíka upphæð á tiltölulega skömm-
nxn tíma. í stað þess getur hún,
með þeir# samgöngutækjum, sem
nú eru, bersýnilega aldrei endur-
greitt það fje, sem til hennar hef-
i • verið varið, ef dagsverkið er
reiknað hæfilegu verði, kr. 3.00,
eins og það var fyrir stríð, og
allra síst að sú endurgreiðsla geti
r.okkru sinni komið aftur í vasa
þess, er hefir látið gena umbæt-
urnar. Til þess að gera sjer nokkra
von um, að sú endurgreiðsla gæti
átt sjer stað, mundi ærið nóg að
reikna hvert dagsverk að eiins 1
kr. enda mundu umbæturnar
reiknaðar aðeins með því • verði,
gera, eins háa f járupphæð og nokkr
um hefði getað til hugar komið að
bjóða í jörðina sjálfa, áður en
hún var bætt. Og enn mundi sú
upphæð tvöfölduð teljiast nægi-
legt verð fyrir jörðina Sjálfahúsa-
lausa, ef hún á annað borð væri
seljanleg.
Frh.
------4)-----
Sparnaður og eyðsla.
12 þingmenn í Nd. ha.fa mynd-
að með sjer kosningabandalag með
því markmiði, að vinna að spam-
•aði á öllum sviðum og stuðla að
því, að þingtíminn verði sem
stytstur.
Þessir 12 menn eru: Einar Þor-
gilsson, Hákon Kristófersson, Jón
Auðunn Jónsson,Jón Sigurðsson, Jón
Þorláksson, Magnús Guðmunds-
son, Ól. Proppé, Pjetur Ottesen,
Pjetur Þórðarson, Sigurður Stef-
ánsson, Þórarinn Jónsson, Þor-
leifur G-uðmundsson.
Þetta kosningabandalag hefur
kosið í fjárveitinganefnd þá Þó-
rarinn Jónsson, Pjetur Ottesen og
Jón Sigurðsson, og eru þeir allir
einbeittir sparnaðarmenn. Fjórði
maðurinn á þeim lista var Pjetur
Þórðarson og mátti ætla, að þetta
samband yrði nógu sterkt til þess
að koma að fjórum mönnum. En
það reyndist ekki. Hinir gerðu
samband í móti, til þess að halda
í fjárveitingarnefúdinni samskou-
ar meiri hluta. og verið hefir á
síðustu þingum, en fjárbruðlunin
þar hefir verið talin eiga rót sína
í skipun þessarar nefndar. Að
þessum síðamefndu samtökum
standa Framsóknarflokksmennirn-
ir í Nd., allir nema Jón Sig-
urðsson, ef hann á þá lengur að
teljast til þess flokks; þar næst
þvetsummennimir: Ðen. Sveins-
son og Bjami Jónsson, og svo
langsummennimir þrír: Magnús
Pjeturason, Jak. Möller og Magn-
ús Jónsson. Urðu þeir samtals 13,
og komu því 4 í nefndina: Bjarna
Jónssyni'frá Vogi, Magnúsi Pjet-
urasyni, Eiríki Einaresyni og Þor-
leifi Jónssyni.
Þessi meiri hluti ræður nú for-
mannsvali í nefndinni og þar með
nefndarstarfinu öllu. En líklegt
er, að Bjöm Hallsson, sem enn er
ókominn til þings, bætist við í
Umvöndun.
menn hafi sýnt list sína á þess-
. um samsetningi, og þá úm ieið.
, Mig langíar til að varpa á 'hversu mmtun ^ilTa er ***
bandalag sparnaðaratefnu-mann- ; Morgunblaðið nokkrum orðnm; er gölluð. Ht þykir mjer til þess
anna, svo að-enn getur farið svo, lesendur >ess sjái eðtt heyri; og að vita, að vel gefnir ungir m«nn
að þeir verði ekki í mmni hluta, k ■ b ; ,h , t * ba* bau með nokkurra ára. skólagóngu aö
]Mígar til úrslitaima aU flXdámá >»*■ aj.r
;um bækur, lesendum sínum til hvað -ÖÍUtiTa starf„eða >arfa^
; leiðbeiningar, og er ekki tiltöku-
Skugga-Sveinn.
! mál, þó að þeir orki stundum tví-
hvort sem gert er til gamans eða
t’jár, en þó grranst mjer meira
við blaðamanninn, er samþykkist
þmælis, en nú hefir það tvisvar
------ hvað ofan í annað haft þær tóð- ósómanum’ elur 4 11011,1,11
Annað kvöld verður Skugga- bfciningar á boðstóium; sem jeg ur haim- heimta meiri ábyrgð'
Sveinn leikinn í fyrata skifti fyr- vil ekki að tekið sje með ^ artilfkmingu af honum. Ha»n
ir almenning. í kvöld verður loka- Þoguin kynni að verða ,skiljn sem nefnir þetta stælingu eftir sáíma-
æfrng og hafa leikendumir boðið .samþykki; en þar skýtur heldur skáldskaP 17 ■ aldar, en það minnir
þangað fullu húsi, ednkram börnum s;kokku við mig á annað eldra og verra. Að vísu
Hlutverkaskipunin í leiknum er Það er ekki langt síðan það dettur nl-íer ekki 1 lhug. neimi i]1'
þessi: Sigurður í Dal Axel And- lflutti dóm um nýja ijóðabók og vilji við 1>assinsá.lmanna nje höf-
rjesson, Asta dóttir hans Anna lofaði hana mjog. Stjerstakleg-a undar beirra hafi ráðið >essu til'
Ivarsdóttir, Grasa-Gudda. Tryggvi hafði >að orð á tveimur kvæðum tæki’ en Það svo algerðu
Magnússon, Gvendur Indriði sem frekiega misbuðu almennu virðingarleysi fyrir því, sem heil-
Waage, .Jón sterki Helgi Eiríks- velsæmi, og lýsti yfir allshugar ‘'•F1 er> °g svo hnausþykkri va»-
son, Lárentíus sýslumaður Krist- aðdáun ’ sinui ‘ að blygðmiarleysi >ekkiogu og skilningsleysi á ann-
mn Kristjánsson, Margrjet Rósa hö(fundarinS; sem það nefndi ari euis >Jð»argeraemi og Passíu-
Ivara, Hróbjartur vinnumaður Nil- dirfskU; hreinskilni og beraögli, salmarnir eru> það minnir mi«
jóníus Olafsson, stúdentamir eu virtist líta meðaumkunaraug-
Iblgi og Grímui Einar \ iða.r og um á ;;piparmeyjar og hina SVo
Oskar Norðmann, Galdra-Hjeðinn kölluðu siðvöndu menn”, sem ekki hann kallaður- ~ Hann fíekk hJa
Friðþjófur Thorsteinsson, Grani ekki mundu geta notið unaðarins 1)ontlm umráð >"flr ^austrunum
Viggó ^Þorateinsson, Geiri^ Gotti af þesBum dygðum. Til þess að Viðey og á Helgafelli, umtumaði
gefa dómi sínum enn þá ineira
gildi og ægja sauðsvörtum íslend-
ingunum tekur það þá Hamsun
og Fröding sinn við hvora hönd
á afrek eins siðbótarskörungSins
á 16. öld — Gleraugna-Pjetur var
Bemhöft, Skugga^Sveinn Eríend-
ur Pjetursson, Ögmundur Angan-
týr Guðmundsson, Haraldur Ste-
fán Þorvarðarson, Ketill Þórður
Albertsson. Hljóðfærasvit Þórar-
ins Guðmundssonar leikur á und- má mikið vera> ef j ritum þeirra
an.„.lelknum °g mÍ1H Þátta‘ 011 höfunda finst nokkura staðar svo
þeim, reif niður kirkjuna og setti
að sögn salemi, þar sem hún stóð
áður, og lagði saurþróna þar, sem
altarið var, en hroðabrennur voru
og segir: Hjer eru vitnin. Það gerðar að skjölnm og bókum. Hver
veit, nema næst taiki einhver Glet-
n’ignap.jeturinn sig til og sn iu
tjold i leiknum em ný, og allur ógeðslegt klám> sem j ogru kvæð. þjóðsálmmum okkar „Ó, guð vors
buumgur sem notaðir verða sömu- iniU; en þótt svo vœri hy lands” í lofsöng um Bakkus,
leiðis og ha'fa þeir venð gerðir þá Morgunblaðið, ,að Islendingar handa drafandi tmigum að raul»
í fullu samræmi við tímann, sem allir sjeu sv0 lítilsigldir eða ginn- jvið lögbrotadrykkjur.
leikurinn fer fram á. Hefir alt keyptjr fyrir útlenjskunni, að þeir, ^undi Worgunblaðið líka taka
verið gert til þess, að gera leikinn sjái ekki, að saur er saur, þó að fegim hondum slíkum viðauka við
sem best úr garði, og segja þeir, náðarsól Morgunblaðsins skíni á bokmentirnar? Ekki tmi jeg því
sem horft hafa á æfingar, að ágæt hann> eða þori ekki að kalla hannjá Htstjórann, hvork. mannmn nje
tilþrif sjeu hjá flestram leikend- rjettu nafni; þð að hlann væri frá:akáidið- JeS trúi því ekki heM'
unum, þótt flestir þeirra hafi aldr- Hamsun eða Fröding? |UT’ að Það S)e með hans vilía’ a°
I Á laugardaginn var flytur það.Mrbh hefir rjett hönd ti! ÞeSS’
’aftur' ritfregn um bæHing, er!að dra"a hel^an dom 1 skara °g
jkoma mrani á boðstóla þann dag,!vakið raeð Því éhl^ "Tem]U
j og skýrir frá nafni hans og efni.!fjölmarí?ra lesenda sinna- Þeir er“
Um efnið er það að segja, að nokk-1 varla mar«ir- sem Un^ar ti] að
rum Passíusálmum Hallgríms Pjet- jbörnin sín kynmst. Pa^iuaáimun'
urasonar er þar snúið upp í skop-;um af Þt ssari utgáfu.
ei komið á leiksvið áður.

í
I
Herra Ingimar Jónsson, prestsefni! h,'a,g tim handtöku Ólafs Friðriks-
Yður þóknaðist að minnast með nokkr- sonar og þeirra f jelaga. Bragnum
um orðum á pjesa þanrt, sem jeg gaf er skift J 9 sálma, mörgum alkunn-
út fynr skömmn og Píslarþankar um orgum orðtækjum Bassín-
heitir. Finnið þjer yöur þar kmiðan . _ „ _
til að koma á prent slúðursögum, er salmanna haldlð °S Plfnvel helh
þjer segist hafa heyrt viðvfkjandi því, um veraum því nær óbreyttum,
hverjir sjeu aðstandendur bæklingsins. en mál og kveðandi víða gert af-
1 Teljið þjer þar upp 3 menn og er kárlalegt til athlægis. Formáli Hall
Magmis Helgason.
auðsjeð hver tilgangur yðar er með
gríms fyrir Passíusálmunum er
Nokkrum athugasemdum verð
jeg að hnýta aftan við þessa um-
vöndunargrein. En fyrst og fremst
þakka jeg höf. hennar fyrir, að
bann hefir snúið sjer nieð hana
til Mrgbb sjálfs, í tstað þess að
koma henni annars staðar fyrir.
XJm ritdóminn, sem Mrgbl. flutti
því, sjerstaklega að því er snertir
fyrverandi skólabróðir yðar og collega stældllr með sama hætti. Salmam- . „ ,
sem þjer með kennimannlegri wamúð ír eru 9, líkleg'a með tilliti til j1,111 kvæði Stefans
og kristilegu hugaijþeli hafið vil.jað \þess, að níuviknafastan byrjaði j Hvítadal, er því til að svara, <1(
st.vrkja við embættisprófið. Þessir da<dl) eftir að þeir komu át, og þá bann er skrifaður undir nafni 0£
menn munu s.jálfir svara fyrir sig, hefir ^ ja um land alt i ‘ ~ -
A T 1 Tl T 1 »1 T, A l rA IT , T /\ n ri I A A r, T „ rl n J
ef þeir finna sig knúða til að stanlda , ■ , ” . , paíls.
yður reikningskap á gjörðum sínum. 1'ær aldlr að h^rla a , , ,
1 Jeg undraðist stórum vandlætingu íusálmiana um hönd yio nuslestra.
þá og umvöndunarsemi, sem lýsti sjer Mrgbl. hefir ekki neitt við bækl-
í grein yðar. Hefði jeg síst átt von ing þenna að athuga, þvert á mótj
á slíkri yöru úr þeirri átt. Jeg hjelt boðar fvrirfram útkomu hans eiHB
að þjer hefðuð eigi gleymt öllum yðar , • u m , - •
skáldskap frá gamaHi' og nýrri tíð, °? einhverrai morkisbókar, skynr
t. d. 30 vísna bragnum um skóla- frá efninu í hverjum ,,salmi ,
bræður yðar, sem þjer áttuð mjög lýkur lofsorði á fráganginn og
mikinn þátt i og hinmn og þessum gerir sjer góða von um að menn
íausavísum af b'ku tagi. Þjer skák- ]æri mörg erindiu það að
íð ef til vill i þvi Skjólinu, að enginn , .
viti um þessi afrek yðar, af því að sallmarmr sjeu stæfMir eftir salima
(S^erningnr er, sökum oröfævis, skaldskap 17. aldar, en 'gptirr ekki
birta slíkt á prenti, en ef þjer "elið Passíusálmanna sjeratáklega, hvort
frekari tilefni, skal r.jettum aðstand- gem , að er ,af því; að sá; sem rit.
egdum gefinn ^ verf fregnina sa.mdi, hefir baft hug-
yðar saman við pjesa pann, sem &
þjer nú mest hneykslist á. boð um, að það mundi vekja evo
Ekki meira að sinni. En eitt ráð almenna andstygð, að spillla kynni
, að lokum herra Ingimar: Gætið þess, sölunni, eða hann er svo ókunn-
að einblína eigi svo mjög á flísina uo.ur Passíusálmunum, að haam
í auga náungans, að þjer sjáið eigi þ, ,ekki frá öðrum sáIm-
um 17. aldar. Börn voru svo höfð
; til að bjóða. og selja þennan ó-
þverra á strætum bæjarins. Það
bjálkann í yðar eigin auga.
Jónatan Pálsson.
a ábyrgð þess manns, sem hann
skrifaði, en ekki Mrgbl. Þarna
eiga hlut að máli tveir töluvert
þektir rithöfundar, og Mrgbl. sjer
ekki, að því berj skylda til að
gera sig að dóma.ra yfir skoð-
unum þeirra á þeim málum, sein
hjer er um að ræða. Þá fyrst
hefði verið ástæða til að víta Mork
unblaðið út af þessram sökum. ^
það hefði meinlað öðrum að lát»
í Ijósi gagnstæðar skoðanir í blað-
inu, eða koma fram með aðfinö'
ingar. En það befir það ekki gerk
Um síðara umvöndnnarefnið er
að sumu levti öðm máli að gegna-
Mrgbl. hefir sagt, að stælingar
þær á sálmiakveðskap 17. aldar'
innar, sem hjer er ura að ræða>
sjeu vel gerðar. Það er ekki r.iett
hjá hinum mikilsvirta höf. um
vöndunargreinarinnar hjer a un
an, að það sjera Passlrasálmar Ha
gríms Pjeturssonar, sem
er sagt, að einn eða fleiri menta- stældir þama. Mest sýnist
mest eru
vera