Morgunblaðið - 30.12.1922, Page 2

MORGUNBLAÐIÐ
Þópunn Björnsdóttip, Ijósmóðir.
Tímamót, hvort heldur er í æfi
þjóða eða einstakra manna, hafa
a-finlega þau áhrif, að menn
staldra ögn viS og' líta aftur yfir
farinn veg.
Svo fer og mjer að þessu sinni,
er jeg vil, meS fáum orðum, minn-
ast þess, að í ár eru liðin 25 ár
síðau Þórunn Á. Björnsdóttir,
Ijósmóðir byrjaði að starfa í þess-
um bæ.
Með komu henuar liingað hefst
nýr tími í sögu ljósmóðurstarfs
í þessu landi, því hún byrjaði á
mörgu er til stórbóta hlýtur að
teljast. Má þar til nefna, að það
er frá henni komið, að nú fær
hvert Ijósmóðurefni, sem hjer
stundar nám, að vera við nokkrar
fæðingar áður en gengið er til
prófs. Sömuleiðis byrjaði hún
íyrst á, að bókfæra alt, er laut
að fæðingum þeirra barna er hún
tók á móti, svo og lengd þeirra,
þyngt o. fl. Og þetta alt áður
en nokkur sýslugerð var heimt-
uð þessu viðvíkjandi. Þess verð
jeg líka að geta hjer, að Þór-
barna sinna í hennar hendur og
hún heíir aldrei brugðist.
Orðfá og aðgætin, ráðholl og
óttalaus hefir hún staðið hjá þeim
á þrautastundunum, og jafn orð-
fá, en innileg hefir hún glaðst
með þeim, og altaf sami mannvin-
urinn.
Þórunn Á. Björnsdóttir er
fædd 30. des. 1859, að Vatns-
homi í Skorradal. Voru foreldr-
ar hennar Björn hrepstjóri Ey-
vindsson frá Brú í Grímsnesi og
Sólveig Bjömsdóttir prests Páls
sonar prófasts á Þingvöllum, en
móður-amma hennar og nafna var
Þórumi Björnsdóttir prófasts frá
Hítardal. Og er það úrvals kyn
i báðar ættir.
í júnílok 1897 flutti Þórunn
ljósmóðir hingað til Reykjavíkur
og byrjaði að starfa hjer; og
hefir síðan, svo að segja, ekki
farið daglangt úr bænum, að und
anskildu sumrinu 1911 er hún brá
sjer til útlanda til þess, af eigin
raun, að kynnast framförum þeim
viðvíkjandi Ijósmóður störfum, er
III-
Mjólkin
unn ljósmóð'r ber það mjög fyrir
brjósti, að hæfar stúlkur fáist til
þessa staría, og að þær verði
sem best mentar í sinni græði.
En þótt jeg geti þessa fyrst,
henni til maklegrar viðurkcnn-
ingar, verður það ekki þetta, sem
heldur minningu hennar lengst á
lofti, nje heldur er það þetta, sem
veldur almenningshylli hennar og
öjmenningsvirðingu í þessum bæ.
Nei, það gerir starfræksla hennai'
sjálfrar, það gerir ósjerplægnin
hennar, fórnfýsin, þolinmæðin,
stillingin, það gerir þrautsegjan
og maslausa öryggið, það gerir
samviskusemin og trúmenskan, það
gerir handlægnin.
Áldrei hefi jeg cnnþá þekt
hokkurn mann annan ganga með
slíkri alúð að starfi, aldrei svo
óskiftau buga, svo óþreytandi ást
og djúpa virðingu, sem húu hefir
á þeswu lífsstarfi sínu.
Þetta hafa konurnar fundið.
Öruggar hafa þær lagt Hf sitt og
orðið hefðu úti í heiminum síðan
1890, er hún dvaldi á fæðingar-
stofnuninni í Kaupm.höfn.
Annars altaf unnið, nótt og dag,
ár út og inn í 25 ár.
Nú véx lijer upp, í kringum
Þórunni ljósmóður, stærri Ijósu
barnahópur en áður eru dæmi til
í þessu landi. Þau þekkja „ljósu“
y-ði mismikið, en öllum er þeirn
óhætt að treysta því, að fyrstu
hendurnar, sem snertu þau í þess-
um heimi voru hreinar, hlýjar og
mjúkar. Og eins víst er hitt, að
fyrstu hugsanirnar, sem hugsaðar
voru yfir þeim í þessu lífi, vom
jafn hreinar, hlýjar og mjúkai
eins og hendurnar.
V'ið þessi 25 ára starfstímamót
vil jeg því, í nafn allra sem þegið
hafa hjálpar hennar, þakka henni
af heilum hitg og árna henni allrar
blessunar á komandi tímum.
Sá ,Guð, sem að ávöxtinn gefur'
allra góðra verka, geymir henni
la unin.
Ljósubani.
Bistihusið Irygguaskáli
víð Olvesá er til leigu nú þegar eða írá 14. maí n.k. Kaup á
eignihni geta eintiig komið til gre’na með mjög hagfeldum greiðslu
skilmálum, ^
Væntanlegir leigjendur og kaupendur stiúi sjer til hr. Stein-
dórs Einarssonar, Hafnarstræti 2 Reykjavík, í síðasta lagi fyrir
1, febrúar 1923,
Rafmagnsofnai*y
— lanvpar,
— luktii*
FyriHiggjandi mjög ódýrt.
K. Einapsson &
Simar: 915 og 1315.
Gefið þvfi gaum
Frh.
Það er le:ðinlegt verk að þakka,
þegar ekki er unt að láta þakk-
lætið koma í ljós í öðru en fá-
tæklegum orðum. Þessvegna vil
jeg biðja alla er eiga þakklæti
skihð af okkur, að taka viljann
fyrir verkið, eða öllu heldur, að
skoða getuleysi okkar sem vott
þfcss, að við e:gum þeim svo mikið
að þakka, að naumast er til nokk-
urs að reyna að sýna verulegau
lit á því. Það sem við getum hugg-
að okkur við, er að eðli sjálfrar
gieðinnar geldur mönnum mestar
þakkir og bestar. Þeir sem leitast
iðulega við að gleðja aðra, verða
sjálfir sírennandi gleðilindir, hvar
sem þeir fara. Því er eins farið
um gleðina og vatnið. Hún þarf
að renna eftir farvegum. Ef hún
gerir það ekki, — ef við öðlumst |
sjálfir gleði án þess að vilja
miðla öðrum mönnum af henni, I
þá fúlnar hún í okkur, líkt og1
vatn, er hefir lent í forartjörn, I
þar sem ekkert er frárensli. Kost-
um því kapps um, að verða gleði-
iíndir, en ekki andlegar fúlu-
tjarnir.
Og þegar sum ykkar lítið yfir (
jóiaröðina og þið þykist ef til v:ll (
sjá, að eitthvað okkar hefir ekki
ttkið jólunum sem skyldi, og orðið '
þannig til þess að höggva skarð ^
j' jólagleði annara, — þá b:ð jeg
ykkur að minnast þess, að jóla-1
gleðin býður stundum endurminn-j
ingunni heim. Og hún lciðir oft
söknuðinn sjer við hönd inn í
huga manna.
Mig langar til að minnast hjer
á þrenn jól, af þessum 25 jól-
um, sem liðin eru síðan við „nám-
um hjer land“. j
Fyrst vil jeg minnast á fyrstu
jólin. Aldrei hefir eftirvæntingin ‘ 1)iits’ aÖ spyrja^ hvort þetta eina
verið meiri en þá nje forvitnin
frá okkur er viðurkend fyrir að vera hreinust, heilnæm-
u s t og b e s t. Hringið til okkar í síma 517 og getið þjer þá
fengið hana senda heim daglega yður að kostnaðarlausu.
Virðingarfyllst,
Mjólkupfjelag Reykjavikup.
Rafmagnspressujárn,
— sfraujárn,
— skaftpottar
Símnefni: Einbjörn.
hve auðveldlega sterk og særandi efni i
sápum, get komist inn í húðina nm svita-
holumar, og hve auðveldlega sýruefni þau,
sem eru ávalt í vondum sápum, leysa npp
fitnna í húðinni og geta skemt fallegan
hðrundslit og heilbrigt útlit. Þá rntmið
þjer sannfærast um, hve nauðsynlegt þatí
er, að vera mjög varkár í valinu, þegar
þjer kjósið sápútegund.
Fedora-sápan tryggir yður, að þjer eig-
ið ekkert á hættu er þjer notið hana,
vegna þess, hve hún er fyllilega hrein,
laus við sterk efni, og vel vandað til efna í hana — efna sem
hin milda fitukenda froða, er svo mjög ber á hjá FEDORA-
SÁPUNNI, eiga rót sína að rekja til, og eru sjerstakleg.
hentng til að hreinsa svitaholurnar, auka starf húðarinnar og
gera húðina mjúka eins og flauel og fallega, hörundslitinn skír-
an og hreinan, háls og hendur hvítt og mjúkt.
Aðalumboðsmenn:
R. KJARTANSSON & Co.
Reykjavík.
Sími 1004.
áfjáðari. Það mátti heita
væru altaf að stinga saman uefj-
um fullar 3 vikur fyrir jól og
þangað til komið var úr kirkj-
nnni á aðfangadagskvöldið. Jeg
mau hvernig þær hvísluðu að
okkur hinum og þessum ágiskuti-
um, sem við, þessír hyggnari,
álitum að gæti ekki tiáð nokkurri
átt. Þær systurnar eftirvænting
liár, sem hann sá, væri reglulegt
að þær °úglahár, það er að segja hár,
t-r eiuhver, þokkiun eða óþokkhm,
liefði slitið úr höfði einhvers
cngilsins. En hann stilti sig, og
áttaði sig, von bráðar og slapp
Itjá því að verða að athlægi.
Undrunin hafði tekið frá honum
i bili þetta litla vit, sem guð
haíoi gefið honum. En er liann
hafði sjeð englahárið, gat liann
búist við öllu. Hann hafði ekki
og forvitni, liiifðu talið ljósin á
jólatrjenu, löngu áður cn búíð var, framar /a6t und l' fótum 1 áSisk'
að reisa það, og mig minnir, að unum sínum,
þær segðu, að þau ættu að vera j Vil jeg ekki þreyta ykkur á
milli 30 og 40. Hærra þorðu þær því, að segja ykkur frá öllum
J
ekki ttð fara, því þær gátu átt á ágiskunum okkar sjúklinganna.
hættu, að engin mundi vilja trúa En jeg vildi, að jeg gæti lýst
teim. Og þá var skrautið á jóla-1 fyrir ykknr undruninni, sem við
trjenu. Hvernig mundi það verða?(urðum öll gagntekin af, er við
Ja, það var nú gátan? Við viss- sáum jólatrjeð standa í allri ljósa-
itm að frk. Júrgensen (nú frtí dýrðinni. Það var og skreytt
Bjarithjeðinsson), sat kvöld eftir hiint fegursta skrauti, sem fæstir
kvÖld við einhvern uudirbúning. h.öfðtt haft hugmynd um, eða ef
Allar líkur bentu í þá átt, að hún til vill engan sjúkling hafði þá
æri að klippa út kárla og kerl- órað fyrir að væri til. En undr-
'ngar, liesta, kindur og kýr og ttriinni verður ekki lýst. En
t’íest það kvikt, er prýðir þessti nttuiið að þetta var fyrsta jóla-
syndugu jörð. Og þotta átti ;tð trjeð, sem við sámn. Nú erum við
vera fcil þess að skreyta jóiatrjeð- J orðin svo fögru víiit, að undrun
At\ik eitt varð samt, til að grtur ckki skolið itpp í huga okk-
beina ágiskunum í aðra átt. Frök-Jar, er við sjáum jólatr.jeð standa
enin Imfði látið vitmutnanninn hjer, og þótt við hins vogar unn-
sópa forstofuna, er hún var búin 1 tttn því og okkur þyki það ynd-
10 skreyla jóíatrjeð, Og hann islega l'iillegt. l’egar jeg lingsa
sýndi okkur það, sem haim kallaði um Cyrstu jólin, koma þau mjer
englahár. Engir liöfðu slíkt nefnt fyr'r sjónir, eins og giæsilegt
fyr, hvað þá heldur sjeð annað málverk, sem málað hefir verið
ins. Englahár! Ekki iicma það á dÖkkan grutm. Fyrst sje jeg
qó. Jeg veit, aó þið trúíð því ijómatiíi, cr staí'ar af jóiatrjenu
ekki, sem jeg ætla að segja ykkur, og mannkærleika þeim, er blasti
en það er satt. Jeg vissi, að sú við okkur, af hálfu þeirra ailra,
j hugKÍin flaiig um heiln 16 vetra er ljetu sjer ant urn, að við gæturn
r.otíð jólagleðhinar, eins og annað
fólk. Svo sje jeg enuþá gleði-
svip:nn á andliti fjelaga minna.
En í aftursýn, getur að líta skugga
þá, er stóðu af sjúkdómnum. Þá
var hann allur annar og hræði-
legri en nú. Þeir einir, er hafa
verið hjer um 15 til 20 ár, geta
gert sjer hann í hugarluud.
t
»
Önnur jólin sem jeg vil minn-
ast á, voru jólatrjeslaus jól. —
Þá vorum við daufari í dálkihn,
en venja var til. Fanst okkur
ærið skarð fyrir skildi, þar sem
jólatrjeð vantaði. Það hafði ein-
hvern veginn vilst til Austfjerða
og kom ekki fyr en einum eða
tveimur dögum fyrir þrettánda.
yfirhjúkrunarkonan frk. Harriet
Kjær, gerði að vísu eins glæsilegt
jólahovðið og það gat orðið. Og
við reyndum að talja okkur trú
um, að þetta vau'i ekki annað
en ágæt tilbre.ytiug. En jeg veit
ekki, hvort við trúðum sjálfum
okkur. Jeg' held ckki. En svo
kojn þrettándinn. Þá var auð-
vitað kveikt á jólatrjenu. Og
pre/Sturinn okkar. sr. Fr. Fr.,
sagði okkui', að jólin hefðu upp-
haflega verið haldiu á þrettánda,
Þetta voru því hin rjettú jól, En
jeg ve't ekki hvernig það var,
jc.g vildi ckki rengja manninn, en
ckki sá jcg þá gleðiira ljóma á
andliti tímans, er hann fjell fram
af hamrabrún hátíðarinnar. Var
það mjer þá og verður sÖnnun
þess, að engiim maður getur búið
til jól. ÞaU Verða að koma af
sjálfu sjer.
r
Þriðju jólin, se'hi jeg vil mintl-