Morgunblaðið - 19.07.1924, Qupperneq 2

** OJK *? V N H I A »1»
IMhtihm
Höfum fvrirUggjanði
■rr/iww'..... • -*
Eúgmjöl.
Hálfsigtimjöl.
HaframjöL
Hveiti^ Cream of Manitoba.
Do. ,. Oák."
Do. Best Baker.
Hrísmjöl.
Gerhveiti.
Blandað Hænsnafóður.
Maismjöl.
Baunir, heilar.
i _
í y
Exportkaffi.
Melís.
Strausykur.
Kandís.
Flórsykur.
Bakaramarmelade.
Borðsalt.
Eldspítur.
Kanel, heilan.
Krydd.
Sinnep, Colman's
Drengjamót
Armanns
verður háð á íþróttavellinum í kvöld kl. 8 og kept í 80 m.
hlaupi, Kringlukasti, Langstökki, Spjótkasti og 400 m. hlaupi. —
parna verða margir knáir strákar úr 4 íþróttafjelögum.
Aðgangur kostar 1 kr. fyrir fullorðna og 25 aura fyrir börn.
starfssemi. Út á við hefir hann
styrkt aðstöðu ítalíu t. d. með
samningunum við Júgóslóvakíu og
Spán. En þetta var aðeins byrjun,
og margar af framkvæmdum hans
eru til orðnar með valdi. En það
1 • er ekki Mussolini sjálfum að
(kenna. Yaldið átti að vera bak-
j hjarl, aldrei voptn, en fflokks-
| bræður thans hafa oft misskilið
: hann og farið feti framar en
ihann hefði viljað. það er misjafn
j sauður í mörgu fje. 1 tölu þeirra
í þúsunda sem flokkuðust kringum
| hann, voru æfintýramenn, jafnvel
ribbaldar, sem hjeldu að nú væri
I tækifæri til að maka krókinn.
| Fascistar hafa framið margt í
bága við áform Mussolini. í kosn-
ingarhríðinni síðustu, brendu þeir
kaþólska góðgerðarstofnun ' í
vonsku yfir kcvsningarsigri ka-
þólska flokksins fi þeim stað. —
jpetta kom Mussolini fjandalega.
Hann hefir átt í hálfgerðum erj-
I um við páfann. petta bætir ekki
i úr skák. Fascistar brendu blöð
,mótstöðumanna sinna í kosning-
• unum og höfðu víða ofbeldi í
frammi við kjósendur. Fleira hafa
þeir ilt og ódrenglegt framið, en
það hefir enginn borið Mussolini
Glimufjjelagið Armann.
Horl 0 Mattsi.
Símskeyti hafa eflaust flutt
fregnina um þetta hermdaverk,
sem kalla má stórviðburð í sögu
fascismans, því svo lítur út, sem
ag5 stefnu þessari verði að veita
í nýja farvegi, ef hún á að stand-
árás þá, sem gerð hefir verið
á, hana í tilefni af morðinu. Hjer
skal stuttlega drepið á, hvemig
þetta atvikaðist. Matteotti þing-
maður í neðri deild, var á leið
tií þinghússins. pað er ráðist á
hann á afskektum stað á götunni,
hanri, er hneptur inn í vagn, gerir
mptspyrnu og er drepinn. Fas-
cjstar höfðu grun um, að hann
æftlaði að gera árás á þá í þing-
inji þann dag. peir óttuðust að
hann hefði skjöl í höndum, sem
sönnuðu fjársvik, er þeir höfðu
framið. pað varð að víkja hon-
ujn úr vegi, mannorð æðstu em-
bættismanna fascismans var í
voða. Einasta bjargarvonin var sú,
ftð láta öxina og jörðina geyma
híatteotti.
Aðalatriðið í viðburði þessum
er ekki sjálfur maðurinn, sem
'flyepinn var, mannslíf eru ekki
mikilsvirði á vomm tímum, ástæð-
an til að hann var myrtur og
hverjir það gerðu, verðúr að skoð-
ast sem aðalatriði í þessu máli.
petta. sannast af sjálfu sjer, þegar
afthugað er, hver var tilgangur og
t^kmark fascismans.
Fascisminn var í fyrstunni lít-
ill flokkur, sem aðallega ásetti sjer
þetta tvent, sem í sannleika sagt
díki var smáræði, 1) að aftra
ítölsku þjóðinni frá að lenda út í
kviksyndi kommúnismans og 2)
hvetja þjóðina til nýrrar menn-
ingar inn á við og efla vald henn-
«r og álit út á við. pað voru
©rfiðir tímar á Ítalíu eftir stríð-
ið eins og annarstaðar, og styr-
jöldin hafði spilt hugarfari þjóð-
»*tinnar. Blessun sigursins var
minni en ætlast var til. Fjárhags-
legir erfiðleikar gerðu vart við
sig, engu minna en áður, en það
var eins og þjóðina vantaði sið-
ferðislegt þrek til að byrja lífið
á ný. petta þróttleysi var ber-
sýnilegt, ekki síst meðal þeirra,
sem veita áttu þjóðinni forystu.
Hvað höfðingjarnir hafast að, hin-
ir ætla sjer leyfist það. pjóðin
virti þingið að vettugi og skeytti
sem minst um boð og bann yfir-
valdanna. pað var á hvers manns
vitorði, að margir af þeim, er
valdið höfðu, notuðu það í eigin
hagsmuni, flestir hugsuðu um
sjálfa sig, en fáir um hag og
framtíð þjóðarinnar. Mussolini
vildi vekja þjóðina úr þessum
dvala, fascisminn átti að verða
hreinsunareldurinn, fjárhagsleg,
stjórnarfarsleg og siðferðisleg
endurreisn. Hann kveikti bálið og
fascisminn rauk eins og eldur í
sinu um alt landið. Pað er óvíst,
hvort Mussolini hefir ætlað sjer
eins hátt eins og hann komst, en
1 bylgja viðburðanna bar hann
þangað: Hann varð æðsti valds-
maður landsins, ókrýndur konung-
ur við hlið konungsins. Saga fas-
cismans er afar einkennileg. petta
var í rauninni uppreistarflokkur
í mörgu andvígur þjóðskipulagi
landsins, en takmark hans, a. m. k.
foringjans., var göfugri. Ný
menning, nýjir Rómverjar, ítalska
þjóðin endurborin. peir hafa oft
beitt valdi og eru að því leyti
líkir kommúnistum, en takmark
þcirra var ekki bylting í venju-
legum skilningi. Ytra fyrirkomu-
lag þjóðfjelagsins gat verið sama
og áður, það var aldrei ætlun
þeirra að steypa konungsvaldinu.
pað voru aðallega innvortis kvill-
ar, sem ráða átti bót á. pví verð-
ur ekki neitað, að Mussolini hefir
orðið talsvert ágengt.
8íðan hann tók við forsætis- og
utanríkisráðherrastöðunni, hefir
fjárhagur landsins farið batnandi.
Hann hefir haft strangt eftirlit
með atvinnuvegunum og árangur-
inn varð aukin framleiðsla. Hann
kom nýju lífi í alla opinbera
!á brýn, að hann hafi kvatt þá til
stráksskapar.
Upp á síðkastið var það farið
að kvisast, að sumir fascistaem-
bætismenn í ráðuneytinu væru
'sekir um fjársvik. Svo er mál með
vexti, að ítalska stjórnin hafði
veitt m. a. amerískum fjelögum
leyfi til að vinna steinolíu á viss-
um stöðum í Dalmatíu. pað ljek
grunur á, að fjeð fyrir leyfið hefði
ekki runnið óskert í ríkissjóð.
Fascistar þóttust vita að Matte-
otti gæti komið svikunum upp og.
því var hann drepinn.
Hermdarverk þetta getur orðið j
Mussolini og flokk hans að faili.
Mótstöðumenn hans hafa nú biturt
vopn í hendi, ekki einungis morðið
heldur og hitt, að svo gífurleg
spilling hafi getað þróast meðal
manna þeirra er hann best trúði:
, Stórviðir flokks hans voru orm-
jetin trje.
En hitt getur líka orðið end-
irinn, að þetta komi Mussolini að
gagni. Honum gefst nú tækifæri
til að losa sig við þá flokksbræður
sína, sem svik hafa haft í frammi
og ennfremur þá, sem grunaðir
eru um græsku.
Fascisminn á sjer ekki aftur-
kvæmt á sama grundvelli og áður.
Mussolini verður að leita sam-
vinnu við mótstöðumenn sína. Ná-
ist samtökin, verður Mussolini aft-
ur voldugastur maðurinn á ítalíu,
og þá á það nýtasta í fascismanum
öruggari framtíð en áður.
Höfn, 25. júní.
Tr. S.
nokkra viðstöðu. En frá Scapa
Flow, rjett hjá Kirkwall, leggja
þeir upp, ef veður leyfir, 29. júlí
að inorgni, og koma að kvöldi
sama dags til Hornafjarðar, ef
alt gengur að óskum. Er leiðin
milli Scapa-Flow og Hornafjarð-
ar 7 tíma flug, í sæmilegu veðri.
Frá Hornafirði til Reykjavíkur er
stútt dagleið, og fljúga flugmenn-
irnir hana vitanlega í einum á-
fanga. En viðstaðan í Hornafirði
verður að líkindum 2 dagar, má-
ske 3, svo að hingað koma flug-
mennirnir annaðhvort 1. eða 2.
ágúst, nema forföll, sem nú eru
ófyrirsjáanleg, hamli ferð þeirra.
Flugmennirnir hafa þegar lokið
svo miklum hluta leiðarinnar, að
ekki er ástæða til annars en að
ffitla, að það sem eftir er gangi í
uppfylling og að fyrsta flugið
kring um jörðina verði staðreynd
eftir nokkrar vikur, draumur, sem
enginn hefði dirfst að láta sig
dreyma fyrir 20 árum, nema þeir,
sem taldir voru loftkastalamenn.
peim árangri sem amerísku flug-
mennirnir hafa þegár náð, má
þakka því, að til fararinnar hafa
verið valdir úrvalsmennirnir úr
einni stærstu flugmannasveit heims
ins, og í öðru lagi því, að bak við
þetta fyrirtæki stendur þjóð, sem
ekki horfir í nein útgjöld til þess,
að undirbúningur allur, hvar sem
komið er við, og hvar sem farið
er um, sje hinn allra fullkomn-
asti. Hvenær sem komið er á á-
fangastað, er ýmislegt í vjelunum,
sem máske er ekki í því ástandi
sem óskað yrði, þar athugað, þó
við það megi notast. En þar eru
ávalt varahlutar til að bæta úr,
13
mikið úrval
Liagiiigs liiut!

Elsta og einasta
Auglýsingaskrifstofa á fslandi.
••••••••••••
heimsins. pessi ferð er að vísu
aðeins tilraunaför. En hún bendir
í áttina til þess, að í framtíðinni
geti orðið hraðari samgöngur
Heimsflug
Bandarikjjahersins.
í fyrradag komu flugmenn þeir,
sem taka þátt í heimsflugi Banda-
ríkjahersins, allir þrír til Brough
í Englandi, heilu og höldnu, á-
samt förunautum sínum. Hafa
þeir verið afarfljótir frá Calkutta
til Englands, svo fljótir, að ef
alt fer að líkindnm, koma þeir
hingað nálega heilum mánuði fyr,
en ráð hafði verið gert fyrir.
Frá Brough halda flugmenn-
irnir norðnr eftir Bretlandscyj-
nm til Kirkwall og hafa þar
svo alt sje í góðu standi. En þó j milli Islands og nágrannaþjóð-
þetta sje gert, er það einskis anna. Samgöngur, sem ekki standa
virði, ef flugmennirnir sjálfir eru «ð baki þeim, sem nú eru milli
ekki víkingar á sviði fluglistar- ^tórþjóðanna.
innar. Crumrine liðsforingi kom hing-
En það eru þeir einmitt menn- fyr'r nokkru og verður hjer
irnir, sem valdir hafa verið til|ÞanSa<5 til flugmennirnir fara
flugsins. L. H. Smith liðsforingi (hjeðan. Hefir *hann stnndað und-
var valinn foringi fararinnar, eft- (irbúningiún með mikilli kostgæfni,
5r að Martin majór hlektist á í og verið sívinnancli að ýmsu því,
Alaska í byrjnn ferðarinnar í of- scm mönnum mundi ekki t.il hug-
viðri, og sneri aftur. Er Smith ar ^oma að væri svo mjög áríð-
einn af fræknustu flugmönnum ’ an(lj. Hann fær veðurskeyti dags-
Bandaríkjanna og á ýms stórfeld úaglega, ekki aðeins frá þeim stöð-
afrek að baki sjer. • Sama er að, um, sem veðurskeyti eru tekin
segja um Leigh Wade liðsfor- frá að öllum jafnaði, heldur líka
ingja. Báðir þessir menn hafa frá öðrum stöðum, til þess að geta
flogið einna lengstar fjarlægðir spáð um veðrið þá daga, sem flug-
mennirnir verða hjema, og 1
Grænlandi. Samkvæmt nmmælum
hans er flugið frá Scapa Flow til
fslands barnaleikur einn hjá flug-
inu hjeðan til Angmagsalik og
þaðan til Canada.
allra flugmanna í Ameríku, bæði
í einum áfanga og samanlagt, og
því fyrir löngu orðnir átrúnaðar-
goð þjóðarinnar fyrir flugfrækni.
priðji maðurinn í förinni, Erik
Nelson, er Svíi að ætt og á mörg
flugafrek a8 baki sjer. Er hann
sjerfræðingur þeirra ferðalang-
anna í öllu því, sem vjelfræði
snertir, og ihefir unnið ýms fremd-
arverk í flugher U. S. A. pað sem
af er leiðarinnar sýnir, að ekki
hafa verið gerðir út neinir lið-
ljettingar eða vafageplar til þess
að vinna stærstn flngþrautina,
sem nú liggúr fyrir höndum a®
leysa. fyrir það. Svo er barnið skírt og
Fyrir fslendinga hefir för þessi ^ prestiirinn fær 10 krónur, en ritstjór-
sjerstaka þýðingu. Fyrst og fremst inn fær kr. 00. Barmð eldist og gift-
þá, að íslendingar eru eina Norð-
Ei ir MII Mlfl H Slfl.
paS fœðist barn í sveitinni og lækn-
irinn fær 20 krónur fyrir að taka á
inóti því.Ritgtjórinn getnr sm krakka-
smáðann og fæðingu hans og sendir
foreldrunum blaðið. Hann fær kr. 0
urlandaþjóðin, sem áætluð er við-
koma í fluginu. Og í öðru lagi er
það, að ef för Ameríkumanna
tekst, verða þeir fyrstir manna til
þess að fara í loftinu milli fs-
lands og Evrópu, — fyrstir
ist að lokum. Ritstjórinn skrifar lof-
samlega um þá fögru brúði, hvað ljót
sem hún kann að vera, og allan þarui
hátíðlega viðburð. Presturinn fær 30
krónur og allskonar kræsingar en rit-
stjórinn kr. 000. pegar maðurinn a»
síðustu deyr skrifar ritstjórinn æfi-
sögu hans £ 2 dálkslengdum, yrkif
til þess að komast hingað ffá- kvæði og sendir samhrygðarspjald og
Skotlandi á 7 tímnm, í gtað þess | fœr kr. 0000 að launum. Jú, ekki ei
að áður hafa 3 sólarhringar verið von að blöðin beri sigl
stysta leiðin milli okkar og nm-1 (Eftir ameríakn blaði.)