Morgunblaðið - 19.10.1924, Blaðsíða 3

M0RGUNBLAB1&
MORGUNBLAUIÍí.
fttofnandi: Vilh. Pinaen.
fttgefandi: FJelag I Herkjavlk.
Ritstjórar: J6n Kjartanaaon,
Valtýr Stef*n»«on.
jf.tisiýBÍngastjöri: E. Hafberg.
fjkrifstofa Austurstrœti 6.
Pf«iar. Ritstjðrn nr. 498.
Afgr. og bölthald nr. 60(!
Auglýslngaskrifst. nr. 70d
iKetanasImar: J. KJ. nr. 742.
V. St. nr. 1230.
E. Hafb. nr. 770.
tfcakriftagjald innanbæjar og í ná-
grenni kr. 2.00 6 uánubl,
mnanlanda ÍJæ. kr. B,E0.
I 'iausasölu 10 aura eint..
isamvinnumálin yrðn dregin inn
í flokkapólitíkina. pessir menn
liafa sigrað í bili. Æðsta ráð sam-
vinnumanna, fulltrúafundur, liefir
samþykt að leggja fram ótak-
markað fje t!l útgáfu pólitískra
biaða.
SamvínnumáSin.
Fræöslufundir Jóns í Ystafelli.
Laust eftir áramótin síðustu
: tók Jón bóndi Sigurðsson í Ysta-
: fellr sjer ferð á hendnr um Suður-
land. Yar ferðin kostuð af Slátur-
fjelagi Suðurlands og Sambandi
íslenSkra samvinnuf jelaga, og
honuni falið, að því er sagt. var,
að halda fræðslufundi um sam-
vinnumál.
pað er gott eitt um það að
segja, að góðum mönnum sje fal-
ið að fræða almenning um sam-
vinnumál. Slík fræðsla, ef rjett
•er á haldið, verður ætíð hoilan
ahnenningi en fræðsla sú, er póli-
tísk blöð flytja. Síst væri vanþörf
á því, að slík fræðsla væri látin í
tje hjer á landi, því hvergi á
jörðu mun almenningi hafa
verið færð eins lituð fræðsla um
þessi mál, eins og átt hefir sjer
stað hjer, af sumum.
Blöð þau hjer á landi, semmenn
hafa nefnt „samvinnublöð“, þau
eru pólitísk flokksblöð. peito verð-
ur þess vegna ekki trúað fyrir því
■að flytja óhlutdræga fræðslu í
þessu máli, fremur en öðrum. —
Reynslán hafði líka sýnt þetta, og
, ef menn viija alveg óhlutdrægt
ciæma um afskifti þessara blaða af
. «amvinnumálunum yfirleitt, mun
•dómurinn áreiðanlega verða sá, að
þau afskifti hafa eltki verið mál-
staðnum til heilla.
pað er ófrávíkjanleg skoðun
bestu samvinnumanna um allan
heim, að samvinnumálum sje best
komið með þvi, að þeim sje haldið
fyrir utan flokikapólitíkina. pess-
ari skoðun fylgdu einnig okkar
bestu samvinnumenn, og fylgja
■enn. En sú skoðun hefir orðíð að
þoka nú. Nokkrir menn voru til,
sem sáu sjálfum sjer hag í því að
Aðeins 3 ár eru liðin síðan .Al-
þingi veitti samvinnustarfseminni
'hjer á landi, mikilvæg rjettindi,
með sjerstökum lögum. En þess
uríi rjettindnm fylgdi jafnframt
skyldur. Og auðvitað hlaut fyrsta
og aðalskyldan að verða sii, að
þessi starfsemi starfaði sjálfstætt
fyrir utan pólit'ískan flokkadrátt.
Alþingi hefir aldrei ætlast til
þess, að þessi mál yrðu dregin inn
í flokkapólitík'na. Og eins og
samvinnumálin voru komin hjer
á landi árið 1921, var það gáleys-
islegt af Alþingi, að afgreiða sam-
vinnulögin. En Alþingi hefir
treyst því, að þeir menn, sem báru
aðalábyrgðina á þessum málum,
væru ekki með í þeim leik, ,sem
virtist vera leikinn: að draga mál-
in inn í flokkapólitíkina. En nú
hefir reynslan sýnt annað, eins og
framkoma síðasta aðalfundar
Sambands íslenskra samvinnufje-
laga sýnir.
Grundvallarreglur þær, sem
samvinnulÖgin frá 1921 byggjast
á, ihafa sýnt sig að vera svo við-
sjárverðar á ýmsan liátt, að Al-
þingi getur með engu móti setið
hjá lengur, síst þegar sjerstakur
pólitískur flokkur á að fram-
kvæma lögin. Samábyrgðarákvæð-
ið eitt er viðsjárvert, og hefir þeg-
ar komið í ljós, að það er stór-
hættulegt. Alþingi hlýtur þess
vegna þegar á næsta þingi að end-
urskoða lög þessi,
Yms önnur mikilsvarðandi f jár-
hagsatriði eru einnig með' sam-
vinnulögunum, fengin samvinnu-
f jélögunum í liendur. Og þegár Al-
þingi sjer, að hinir ráðandi menn
innan samvinnufjelaganna, hafa
tekið að sjer að styðja og styrkja
ákveðinn, pólitískan flokk, og
láta hann með því njóta þe'rra
hlunninda, sem samvinnulögin láta
i tje, getur það eklri lengur setið
hjá 'Og horft á þegjandi.
Erí. símfregmr
Khöfn 18. okt. FB
Verksmiðjum Zeppelins bjargað
frá niðurrifi.
j LofMripasmiðjum Zeppelins í
Friedriehshafen verður ef til v!ll
bjargað frá niðurrifi, enda þótt
þær, samkvæmt friðarsamningun-
um, ættu að hverfa úr sögunni.
Astæðan til þess, að verks'miðj-
unnm verður máske leyft að halda
áfram er sú, að frakkneskt fjelag
hef'r beðið skaðabótanefndina um
leyfi til að mega láta smíða í
Friedrichshafen risavaxin loftskip.
sem notuð eiga að verða t.il sam-
! gangna, og' renni andvirði loft-
sk'panna í skaðabótasjóðinn,
Kosningarnar í Englandi.
Kosningasamvinna stjórnarand-
stæðinga í Bretlandi er orðin mjög
viðtæk, A kauphöllinni í London
virðast menn gera ráð 'fyr'r, að
ibaldsmenn sigri.
Bestu
Höfuöfötin
selur
Og einmitt vegna þess, að sam-.
vinnumálum vorum er stefnt út á
þessa vi.llubraut fara menn eflaust |
að skilja það, að það er ekki með ^
það fyr'r augum, að fræða al-j
menning um samvinnumál, að'
menn <eru sendir út um sveitir!
landsms til þess að halda þar
fundi. Og þá skilja menn eflaust
einnig skýrslu iþá, sem samvinnu-
skólastjórinn, Jónas frá Hriflu,
gefur í síðasta tímariti samvinnu-
fjelaganna, um ferð Jóns í Ysta-
felli. Eflaust hefir skólastjórinn
skráð skýrslu þessa eftir frásögn
Jóns sjálfs. En mönnum verður,
sem vænta rná, leit eftir fræðslu,
í skýrslu þessari.Hún finst hvergi.
Aftur á móti er þar nóg að hafa
af persónulegum dylgjum og sví-
virðingum um emstaka menn, sem
hafa það eitt til saka unnið ,að
vera pólitískir andstæðingar Tíma-
' íliunnar.
Trá Danmörku
Friðrik ltrónprins fór á mið-
vikudaginn með e.s. Frederik VII1.
í skemtiferðalag suður í Miðjarð-
arhafslönd.
Á miðvikudaginn lagði Staun-
ing forsætisráðherra fyrir fólks-
þingið frumvarp til bankalaga,
sem í flestum gíeinum ier sam-
hljóða frumvarpi Neergaard fyrv.
forsætisráðherra; en þó hefir ver
ið 'hert á sumum ákvæðum. pannig
þarf, samkvæmt frumvarpi þessu,
sjerleyfi, frá ráðuneytinu til þess
að stofna nýja banka, og áætlað
er að sjóður sje stofnaður til þess
að hjálpa bönkum, sem íþröng eru
staddir. Ennfremur eru ákvæði
um ábyrgð stjórnenda og banka-
stjóra, og um takmörkun um þátt-
töku banka í fyrirtækjum og um
stærð sjóðs. Bankaeftirlitsmáður-
inn á framvegis að samþykkja til-
lögu stjórnar um útborgun arðs
af hlutafje, og í hverjum banka
e’ga að vera. að minsta kosti tveir
endurskoðendur, og skal atvinnu-
málaráðuneytið skipa annan
þeirra. Sparisjóðir og bánkar
mega einir taka á móti innlánum
frá óákveðnum og böeytil'egum að-
ilum; en þau fyrihtæki, sem hafa
haft slíkt með höndum undanfar-
ið, fá þriggja ára frest til að skila
af sjer.
18. okt.
Henrik Hoffmeyer stiftsprófast-
ur á Friðriksbergi andaðist fimtu-
daghin 16. þ. m. eftir uppskurð
við botnlangabólgu.
Málmforði pjóðbankans danska
var 14. þ. m. 51,4% en hafði vik-
una áður verið 50,4%.
(
Smjörverið var fimtudag 16. þ.
m. kr. 615 — hver 100 kílógr.
Nsrskar fiskilinar
fa*á O* Pilssess it S§n.
H5fum vié fyrirliggfaitdi:
3lbs. 60 fm. bikaðar 21 þættar 6 lbs. 60 fm. óbikaðar
3þ£>-----— óbikaðar 21
4---------— bikaðar 24
4 —--------óbikaðaj* 24
5 — — — óbikaðar
Ongult. 18” og 20” 4i/2/4 ogVt
Önglar 7 ex. ex. long.
Önglar 8 ex. ex. long
Önglar 9 ex. ex. long.
í hússtjórnardeild
Kvennaskólans
geta 2 námsmeyjar komist að nú
’mgar.
IJpplýsingar gefur
Fofstöðukonan.
Gengid
Rvík í gær.
Sterl. pd . .. 29.00
Danskar kr . .. 111.32
Norskar kr . .. 91.90
Sænskar kr . .. 172.00
Dollar . .. 6.47
Franskir frankar .. . . .. 34.18
Hvergi sEns ódýrl, eemjið þvi við
okkur meðan kírgðirnar eru nagar.
Veiöarfærav. Geysir.
ReykJ vlk.
Þessa dagana hleður skip í Englandi með aðeins
80 tonn af bestu
Smlðakolum
sem hægt er að kaupa þar í landi. Ennfremur nokkur
hundruð tonn af þvegnum
Yorkshire hnotkolum
og aðeins 150 tonn af muldu
koksi.
Menn eru vinsamlega beðnir að senda pantanir í
þessari viku.
H.f. Kol & Salt.
B ó k i n
iinmgka
fæst hjá Ax-inhirni Sveinbjarnarsyni og í Bókaverslun Isafoldar.
. „Armann“
heldur aðalfund sinn, I Iðnó uppi, mánudag
20. pessa mánaðap kl. 8 siðdeyis.
Tilboð öskast
í að grafa fyrir húsgrunni. [Upplýsingar á Hverfiagðtu 84
hjá Sigupði Jónssyni.
Vigfús Guðbrandsson
. klœðakeri. Aðalstræti 8‘
Ávalt vel birgur af fata- og frakkaefnura þar á meöal Álafos*- og
Qefjunardúkum. — Sími 470 og 1070. Simnefni »Vigfús«.
m- ig Mllsir ávalt fyrirlijgjandi. ÍDOWS
Fl. EinarssDn 5 Ftmk c Portvín
Temphíra^und 3. » op vin hinna vendlAtu. 1