Morgunblaðið - 11.02.1925, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ.
Stofnandi: Vilh. Finsen.
Ctgefandi: Fjelag í Reykjavík.
Kitstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjóri: E. Hafberg.
Skrifstofa Austurstræti 5.
Símar: Ritstjórn nr. 498.
Afgr. og bókhald nr. 500.
Auglýsingaskrifst. nr. 700.
Heimasímar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Áskriftagjald innanbæjar og í ná-
grenni kr. 2,00 á mánutSi,
innanlands fjær kr. 2,50.
í lausasölu 10 aura eint.
Innlendar frjettir.
n
Löngu er það orðið þjóðkunnugt,
'4ð þjóð vor á engan gleggri, víð-
•'S.yvvivi og mentaðri fjárniálámann
n Jón Þorláksson. Með hverju ári
flei' því traust þjóðarinnar á iionuin
Mixaridi. í fyrra vakti* fjárinála-
íyrirlestur lians er liann hjelt
^köinhiu fyrir þing, almenna og
^rðuga athygli. Gerði hann þar
sv0 ^lögglega upp búskap þjóðar-
lnáar, að önnur eins skilagrein
^afði ekki sjest. Pyrir áramótin síð-
nstn köm út fjármálarit haris ,,Lág-
«engið“ ; er íærði mönnum heijn
'árminn mn það, að liann var ekki
?1áasta fær um að glöggva sig á
i(1ikningum og tölum, heldur hefði
^ann og aflað sjer raimgóðrar,
l||Jkkiiigar á hinum margþættu og
^l'iknu fjái'lmálaefnuan nútímans. !
Enginn andstæðingur lians dirf-
’ú að mótmada því sem hjer er sagt.1
^inginn revnir það. því það er al-j
..... • ■ - - 1
(Eftir símtali við Sauðár-
krók í gær.)
Stórhríðin. —
Tveir menn verða úti.
Símabilanir eru ekki nærri allar
komnar í lag síðan um helgina,
■enda var stórhríð á Norðurlandi
í gær, þó veðurhæðin værí ekki
önnur eins og á smmudaginn var.
í fyrradag var hægt að dytta að
símanum nokkuð, en dagurinnent-
ist ekki. því bilanir voru svo
víða.
1 gæv hafði Morgunblaðið tal
af Sauðárkróki, og voru þessar
frjettir helstr.
í stórhríðinni á sunnudaginn \
urðu tveir menn úti, sem frjest
hafði um til Sauðárkróiks. Annar
fór frá Blönduósi áleiðis að Hnjúk
um á Asum. 'Hjet hann Vermund-
ur Guðmundsson. Var hann mað-
Ur aldurhníginn og lasburða. Lík
þans fanst daginn eftir skamt frá
túngarði á Hujúkum.
í Svarfaðardal varð unglings-
piltur viti, eða dó af hrakningi í
hríðinni. Var hann með lífsmarki
er hann fanst, en raknaði ekki
við. Um nafn hans var ekki frjett
gær, eða nánari atvik.
Greinargerö
fjármálaráðherra fyrir fjárlagaræS-
unni, sem birt er hjer á öSrum stað
í blaðinu í dag.
A
urðu allmil
mn. Tvær
svo ti
SIGLUFRÐI
lar skemdir á brýggj-
bryggjur eyðilögðust
alveg, Asgeirs Pjetursson-
Sörens. Goos.
Af tekjulöggjöfinni falla lögin
um 20% bráðabirgðaverðtoll af
nokkrum aðfluttum vörutegund-
um xrr gildi í lok þessa árs. pess-
ar tekjur mega þó ekiki missast,
og eru áætlaðar r fjárlagafrv.
með 450 þús. kr., og er jafnframt
lagt lagafrumvarp fyrir Alþingi'
urn framlengingu á gildi verðtolls-
laganna til 1. apríl 1926, þannig
að næsta Alþingi geti þá tekið
i ákvörðrm um frekari framleng-
ingu, með brejdingum, ef svo
svnist.
Til þess að útkonra.n á lands-
reikningi verði á sínum tíma eins
góð, eða heldur betri en áætlun
fjárlaganna, þurfa tekjurnar að
vera gætilega áætlaðar. En þó er
það ekki nóg. Gjöldin þurfa líka
að vera gætilega ,þ .e. nægilega
hátt, áætluð. Við sarnningu þessa
frv. hefir verið reynt fyrst og
fremst að áætla öll bundin gjöld
rneð fullri uppbæð, en bundin
kalla jeg þau gjöld, sem sam-
kvæmt lögum, sanrningnm eða eðli
málsins eru þannig ákvörðuð, að
framikvæmdarvaldið getur ekki
nreð ráðstöfunum símrm haft áhrif
á þau til lækkrmar. Hinsvegar
immgi svo kunnugt. og vérður.
^ki hrakiö.
En svo blint er hið æ.sta flokks-*
Jlgi sumra þleirra manna som nú
vit5 opinlvermal íneð þjóð vorri
^ Þeir svífast einskis. Peir láta
?kk(u>t tækifæri ónotað tvl þess sð.
rnanninum upp alskonar ill-j
hvatir, Ijúga á hann vömtnum ogj
s öhrmuiin — vitandi þó vil með
'^lfum sjer, að reyndari og ghigg-
^jgnari nr'ann væri ekki að fá í
*KSÍl ábyrgðanniklu stöðu. mann,
Sei» sífelf ber hag þjóðarheildarinn-
a* fyrir brjósti.
^leð framferði sími sýna and-
^■•'•ðingar J. Þorl. að þeiim gildir
einu hvaða hæfileika niaðurinn
(fir, fyrir þeim er hagur flokks
Mlls (>1tt og alt.
land,
nema
Á SAUÐÁRKROKI
rak alla uppskipunarbáta á
sem voru útj á höfninni;
einn sem sölkk. Einn hatanna
brotnaði í spón. Hinir löskuðust,
þar á meðal einn mótorbátur.
Alþing.
í báðum deildum voru
stjórnarfrv. til 1. umræðu.
nokkur
og var
getur verið varhugavert að Inekka
áætlanir um þau gjöld, senr ekki
eru þannig bundin, þótt reynslan
bendi til að hækkunar þurfi, því
‘ að ef langt. er farið í því efni,
gæti það máske dregið- úr hvöt
framkvæmdarvaldsins til sparsam-
legrar meðferðar á landsfje. Slíkir
liðir eru því ekki' alstaðar í frv.
hæklkaðir eftir því, sem þeir áð-
ur liafa reyrrst.
I 1 sanrráði við hagstofustjóra
hafa verið gerðar nokkrar hreyt-
ingar á niðurröðun tekna og
g.jalda, til gleggri sundurliðun-
ar, og er helsta nýungin sú, að
gjaldamegin er tekin upp ný 17.
gr., og þar taliri öli gjöld til al-
mennrar styrktarstarfsemi, sem
áður hafa verið talin hingað og
þangað innan um óskvld útgjöld
Hvi

Vr>,'t þ.jóðin hefir nýta forráða-
þeim öllum vísað til nefnda. í
neðri deild var fjárlngafrv. nr. a.
til rrmræðu, og hjelt fjármálaráð-
herra þá snjalla og' ágæta ræðu
1,111 fjárhag landsins. Ta.laði hann hefjr að halda að nrestn
þeirrí greinaskiftingu í frv., sem
venja undanfarinna. ára er búin
að festa.
vr
nri- hvort hag liennar er borgið
á aðra khikkustund, og var steins-
hljóð á meðan ræðan var fhrtt.
Er ræða ráðberrans prentuð á
öðrum stað hjer í blaðinu. j

aukatriði, sem þeir í of-
h'l),
°rðin.
s,nu sinua ekki — nema á vf-
u.
stmftegttir
Kyndari rotast.
Khöfn, 9. febr. PB.
o. Re/ge afsakar sig.
^j'mað frá Oslo, a.ð Berge af-
U. *It' ’heð því a.ö hann hafi ekki
^andi ata ^óhþingið og þar af
'ííii o- • ^^benning fá vitneskj
'Jíii or • a^Tr*enning fá vitneskjv
^ÍklnsIla StuðnÍnRÍ,m fi' IIan',
Vvst* , V0&na alarienns van-
erf;AVi0,rikUnUm * fjarlia-s
un,,m og tjarhags-
W 'U'flðleika .vfirleitt. Andsta'ð-
ftdr Be.rwo
rjj XVJUlSL<eO-
ílWi- V1Rt' avit« harðlega þessa
C, ,UU\.0g ';kki það, að
epge ko x- lst Paö> aö
tiölrið áf 1 Vnnfmnur 1924, þegar
PlI1!hð * T ‘r Peg^r
AT'v'*08 að '‘■‘;illpa þankanmn
ahð talið ákaflega flókið.
Á sunnudaginn var sendi skip-
stjórinn á Crullfossi svobljóðandi
skeyti til Einrskipaf jelagsins frá_
Aberdeen:
„Gullfoss koin hingað kl. II í
morgun. Pjekk sjó yfir framskipið,
sem tók kyndara, Einar Einarsson.
og kastaði honum eftir þilfarinu.
Pór strax inn til Peterhead til a:ð
fá lækni. En maðurinn var dauður.
þegar lælcnirinn konv í skipið.“
Einar Einarsson sál. átti heinva
hjer í bœnum, á Hverfisgötu 101,
var kvæntur maður, og átti 2 börn
í ómegð.
í skeytinu frá sikipstjóranunv var
ennfremur spurst fyrir um það,
Frumvarp það til fjárlaga fyr-
ir árið 1926, sem hjer liggur fyr-
ir, er suiðið mjög mikið eftir fjár-
lógunum fyrir árið 1925, er af-
greidd voru sevn lög frá síðasta
Alþiugi. Heildarupphæðir fw.
tekju- og gjaldamegin eru dálvtið
hærri en í fjárlögmpvm 1925,
gjöldin í frv. tæplega 8% oviljón,
evv á fjárlögvmvun 1925 eru þau
vúvnlega 8)4 vniljón. Hækkvvn
gjaldanna nevnur 457 þús. kr. A-
stæðurnar til hæk.kunarinnar eru
tvær. Önnur sú, að þar sem heita
má að allar fjárveitingar til
verklegra framkvæmda, nevua
ti! viðhalds, sjeu niðvvr
feldar vvr fjárlögmvvvnv 1925,
þá hefir ekki þótt. rjett að gera
þetta vneð öllu í frumvarpinu fyr-
ir 1926; eru þó enganveginn áætl-
aðar venjulegar eða fullkonvnar
franvkvæmdir, heldur minkaðar að
i mun frá því sem áður var, 02
hvort líkið sikyldi flvt.jast heivn. Og, , , »• , ■,
J J . verða þarf aftur, þegar fjarhag
hafa vervð gerðar raðstafamr tvl
þe.ss, að það komi nvleð Lagarfoss
18. eða 20. þ. m.
urinn leyfir. Munu það vera um
288 þvis. kr. af hækkuninni, sem
stafa af þessu. pær 170 þús. kr.,
sem þar eru framyfir, stafa eiu-
göngu af leiðrjettingum á of iágri
áætlun bundiuna eða lögmætra
hða á fjárlögunum fyrir 1925, og
evu stærstu upphæðirnar fravnlag
til prestlaunasjóðs og lavm barna-
kennara; þessa liði þurfti að
hækka vvm 65 þvis. kr. hvov’n fyrir
sig, til þess að áætlvmin nægi fyr-
ir útgjöldunum eins og ætla má
að þan verði 'eftir núgildandi lög-
gjöf. Að öðru leyti eru svo í frv.
smávægilegar hækkariir og lækk-
aiiir móts við fjárlögin 1925, sevn
jafnaist upp.
Tekjur v frumvarpinu áætlaðar
sem nvest jafnháar gjöldunum,
tekjuafgangur einar 16 þvis. kr.
Hinsvegar vona jeg að tekjuáætl-
unin sje gætileg, svo vvnt verði í
reyndinni að fá einhveru afgang
ef engin óvæ.ut óhöpp koma fyrir
og ef Alþingi fylgir sömu stefnu
um takmörkun útgjaldanna, sevn
svðasta þing tók npp og stjórnin
hefir fylgt. pað er lvka mjög
nauðsynlegt að fá þannig tekjvvaf-
gang, þvv að í frumvarpinu er
ekkert áætlað fyrir afborgunum
á lau-saskuldunv, en þær verðum
við þó að horga, og skal jeg
svðar víkja að því.
Lagaákvæðin um dýrtíðarupp-
bót opinberra starfsmanna falla
viv gildj í lok yfirstandandi árs,
og hefði því nváske verið form-
lega r.jett að taka enga dýrtíð-
aruppbót í þetta frv. Stjórnin
lítvvr mi svo á, að ekíki geti konvið
til vnáta að uppbótin falli burtu
uvn næstiv áramót, það sje óhjá-
kvæmilegt að setja framhalds-
ákvæði í einhverri rnynd mvv hana,
og ef það verðvvr gert, þá mundi
þetta. frv. gefa rnjög skakka
mynd af útgjöldunum, ef upphót-
inni væri slept úr því. Yarð því
ofan á, að taka hana v frumVarpið
og áætla 50% uppbót á launurn
alt upp að 4500 kr. eftir sömu
reglum sem nú gilda og er jafn-
fravnt lagt ‘sjerstakt lagafrumvarp
fyvir Alþingi uin framhald dýrtíð-
aruppbótarinnar.
--------x-------
Loftis.
Hann hefir veriS leystur út.
Mömvvun er í fersku minni mál
enska skipstjórans, Joíhn Williauv
Loftis, senv nvesta unvtalið vakti í
enskunv hlöðum, vegna vvnvmæla sevn
hiifð vorvv eftir honum úr brjefi.
sevn lvann hafði skrifað vvr hegning-
arlvúsiim. Þau vvmmæli bav Loftis til
baka hjfer í hlaðinu, en fáir inumv
þó hafa lagt trvvnað á þaS.
Nú lvefir Loftis verið leystvvr út
úr kegningahúsinu. Síðastliðinn
sunvmdag, 8. þ. vn. konv hingað Jón
Oddsson, skipstjóri, og 1‘eysti Loftis
vvt. Jón er anágvvr Loftis, er búsettur
í Grivnsby á Engl’andi og skipstjóri
á enskvvnv togara.
Mönnunv þykir sjálfsagt fróðlegt
að beyra, IvVað nvikið af sektinni
Loftis var búinn a.ð afplána, 'þegar
hann var leystvvr út. Hann byvjaði
aS afplána þánn 12. jan. s.l., en vax
leystur út 8. þ. m., og hafði þá ver-
ið 27 daga að afplána.. Þessa 27
daga liafði hann afplánað 85 krón-
vvr. Nú var Loftis dæmdur í máls-
kostna.ð 52 kr., svo það vvrðu 19967
krónur, sem Jón Oddsson þurfti að
greiða. Þessa upphæð greiddi Jón,
og Loftis fór með honum áleiðis
lieim til sín.
Hefir mál þetta þá fengið góðarv
endir, og vonandi ber Loftis íslend-
ingvun og vslenskvvm stjórnarvöld-
um betri söguna nú, en þá, sem
höfð var eftir honvun í lenskvvm blöð-
vim nýlega.
-o-
præp hon.
Ijest á heinvili sínu á ísafÍTði í
fyvradag, 77 ára að aldri. Æfi-
atriða hans verður nánar getið
lvjer í blaðinu innan skamms, af
manni, sem kivnriugur var þeim
látna.
hjer v bænum, er orðið að almenna
hneykslismáli. Pormaður Dýra-
verndunarfj'elags íslands kærði til
lögreglustjóra yfir illri meðferð
þessara fugla, þegar veður versn-
aði til muua í vetur, þar sem þeir
væru hafðir í ha.ldi nótt og dag-
undir beru lofti v opinni netgirð-
ingn, og var farið fram á, að
fuglvmum yrði þegar fargað, þavr
sem þeir mundu ekki geta bjarg-
að sjer, væri þeinv slept, — en
eigandi látinn sæta ábyrgð fju-ivr
illa nveðferð á þeim á liðnunv tív»a..
Lögreglustjóri sendi málið bæj-
arfógeta, og dómur var kveðinn
upp 28. f. nv. Eigandinn sekt-
aður um 50 kr. Sagt er að málið
'eigi að fara til hæstarjettar. E!n
Olafur heldur fuglunum og held-
uv þá við sama aðbúnað og áður.
Næst gerist það í málivvu, að
einn bæjarfulltrnanna hreyfir þv£
á bæjarstjórnarfundi. Hann hafði
það upp úr „krafsinu“, að annar
lækningafróði nvaðurinn í bæjar-»
stjórn, gaf yfirlýsingu um, í.ð
nef Reykvíkinga væru að líkind-
um ekki svo fín, að þau þylchi
ekíki þá lykt, sem af fuglahaldi
Ólafs leiddi, og Ólafur sjálfur
taldi líklegt, að dónvur bæjarfó-
geta yrði innan skams alm'ent tal-
inn „hneykslisdónvur.“ Ekki vant-
ar eimvrðina.
Pessn næs tkevnur málið fyrir
tiv untræðu á aðalfundi dýra-
verndunarfjelagsms. Pundurinn
srieri sjer enn til lögreglustjóra
með beiðni um að hann bannaði
þetta fuglahald nú þegar, til þess.
að frelsa fuglana úr prísundinvii,
sem þeir hafa verið haldnir í svö
mánvvðutm skiftir. Sá var vitan-
lega aðaltilgangurinn með kær-
umvi, og sú var aðalkrafan i
lienni. Hitt liggvvr dýraverndim-
arfjelaginu í ljettu rúmi, hvort
Ólafnr *er dæmdvvr í sekt eða ekki,
eða hvort sektin er 10 krónur eða
50 kr.
pví va.r hreyft á fundmunv, að
efasamt kynni að vera, a.ð lög-
reglustjóri hefði vald til að láta
taka þessa ftvgla, til að firra þá.
frekar; þjáningum. En sú skoðxm
varð þó ofan á, að hann hlyti
að hafa heimild til þess, og studd-
ist hún við þá staðreynd, að þaf>*
hefir iðulega komið fyrir, að lög-
reglan hjer, hefir tekið skepmn
af eigendum, svo sem halta og~
meidda hesta og látið lækna þá á
kostnað eigenda, eða horaða hestja,
sem hafa verið fitaðir á kostnaíW
eigenda, og jafnvel látið fargía.