Morgunblaðið - 19.06.1925, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
IfffiTIHM
w
• Panther1* skór
Útvegums
Norskar snyrpinætur
af allra beatu gerð sein fil er og úr fyrsta flokks efui.
Einnig
fyrsta ffokks snypplsiótalíiiur
úr besta teguud af ítöiskuai lrirnpi — Spyrj st fyrir um verð og
skiltnála
Nýkomnir
Linoleum-gélfdúkar og Vaxdúkar
af nýjustu gerð. — lferðið eins og édur það lægsta
Hjöptur Hansson
Austur8træti 17
Uppboö.
Þriðja og síðasta nauðungaruppboð á m/sk. ,Marian‘
fer fram laugaraginn 20. júní næstk. kl. 11 f. h. og verð-
ur haldið í skipinu sjálfu hjer á höfninni.
Bæjarfógetinn í Reykjavík, 18. júní 1925.
Jóh. Jóhannesson.
Mikið úr al
nýkomið
m
Tvisttau
í svuntur, milliskyrtur,
sængurver og fl.
Fjölbreytt úrval og ódýrt.

Hellbrigöistíöinöi.
Heilsufarsfrjettir
úr Reykjavík.
Hjeraðslæknir seg'ir heilsufar-
ið í Reykjavík það sama og und-
anfarna viku. Kvefið heldur á-
frrm, en læknum ber saman um
að það sje í rjenun.
Vöxtur bæjanna.
Rafvirki í Hafnarfirði,
sem stundað hefir í nokkur ár raflagningu í smærri og stærri hús-
um, gufuskipum og mótorbátum; hefir gengið undir próf fyrir
rafvirkja 1922, — tekur nú að sjer raflagnir í nýjum og gömlum
liúsum, fyrir ljós og rafvjelar. Einnig • viðgerðir og viðhald ljós-
lagna á sikipum. Notar aðeins vel þekt efni og vandar vinnu Sann-
g.arn í viðskiftum.
Enok Helgason, Vesturbrú 3 B
Vöxtur bæjanna er einhver
merkasta breytingin í þjóðlífi
voru á síðustu tímuin. pað þarf
ekki annað en ,að líta á íbúatölu
í Reykjavík, til þess að sjá hve
stórvaxinn hann hefir verið:
Árið 1801 307 íb.
— 1840 890 —
— 1860 1444 —
— 1880 2567 —
— 1901 6882 —
— 1915 14200 —
— 1924 rúm 19000 —
Krossviður.
(Krydsfiner).
Verðið mikið lækkað.
Ludvig Storr,
Sími 333.
peim var ef til vill einn kost-
ur nauðugur, en þeir hafa heldur
elrki yfirleitt sýnt neina alvarlega
viðleitni til þess að sjá börnunnm
farborða á annan veg. pað er
ektki til neins að benda á það, að
þörf sje fyrir 3—4000 ódýra
______ vinnumenn og vinnukonur í sveit-
. . , „ . , , unum. Unga fólkið gerir flest þá
stakt iyrir oss heldur gengur hann . „ . , * „ *
„. „. A ... -■ ^ krotu, þegar það er fulltiða, að
ytir tlest lond og er auðvitað .
. geta att með sjg sjalft, og eignast
sprottmn af knýjandi nauðsyn. ^ heimUi fyrir sig.
Fólksfjölgunin. pað er eftirtekt-: Jeg get ekki Íáð því það.
Afkoman á mölinni. pær vorn
ega álitlegar í fyrstn
■ þessar horfur útbornu barnanna,
sem settust að á kaupstaðamöl-
inni. Þar voru lítil eða engin hús
fyrir snauoa aðkomumenn, lantl-
arvert, að vöxtur bæjanna og
fólksfjölgun í landinu hefir hald- ■ j
ist í höndur. pað sem hætist við af
ungu fólki lendir í bæjunnm. —
Síðan 1880—1890 befir fólki fjölg-
að mjög hratt, vegna þess að
manndauði hefir minkað stórkost-1 .... . ., .
, ., , 130 otrjott og i ; jid . rt, vnrleitt
lega og þessi mikla fólksfjölgun,• ,, , *
° J & . ekkert að hfa af nema biikamli
um 1000 menn á ári, — er ein
af helstu orsökunum til uppgangs;
bæjanna. An hennar hefði hann
hlotið að vera lítilf jöriegur. Aft-'
hafið við ströndin'a. pað var eijia
von-in og eini atvinnuvegurinn.
Og unga fólkið, sem var að
Regnhlífar
fallegastar og ódýrastar í
borginni
hjá
9Í * EO.
og
Silkisj öl
eru nýkomin
nýkomið:
Speglar
Vatnsglös, með stöfum
Hárgreiður
Höfuðkambar
Barnahringir
Manchethnappar
Barnanælur
og fleira.
R. Mnm * BiðPiisson.
Bankastræti 11. Sími 915.
pSSBKRR]
<di>
Vallar8træti4. Laugaveg
IS
ávalt fyrirliggjandi,
Fæst einnig hji Róaenberg
VÖxturinn er þá mjög hægfara
fram yfir miðja síðastliðna öld
en mjög hraður eftir aldamótin.
Svo mikið hefir að þessu kveðið,
að sveitafólki hefir fækkað í sum-
nm hjeruðum og nú eru það að-
eins 43% — ekki helmingur þjóð-
arinnar, — sem lifir á landbún-
aði. pó er fóliksfækkunin lítilfjör-
leg eða engin í flestum sýslum
frá því 1?em hún var árið 1880,
en langmest i Arnes- og Rangár-
vallasýslum og .töluverð í Húna-
vatnssýslu.
Eftir því sem áhorfist er þess
skam't að bíða, að meirihluti þjóð-
arinnar sjeu borgabúar. pað má
geta nærri að þessi mikla bylt-
ing hefir rík áhrif á - heilbrigðis-
mál vor og þess vegna þótti mjer
ástæða til þess að minnast á hana
í Heilbrigðistíðindum.
Hræðslan við bæina. Að sjálf-
sögðu hefir uppgangur bæjanfta
vakið hina mestu athygli og ýms-
um getum verið leitt að því, af
hverju hann kæmi. Flestum hættir
við að líta á hann sem einhvers-
konar villigötu, að það sje eink-
um leti og skemtanafýsn, sem
teymi fólkið í kauptúnin. Sumir
halda að það s.jeu skólarnir, sem
venja unga fólkið á borgalífið og
vilja bæta úr þessu með því að
flytja þá upp í sveit, þó oft sje
það dýrara og að mörgu leyti
óþægilegra. Jafnvel heilsuhæli
vilja menn nú hafa sem lengst frá
kauptúnunum. Menn eru bersýni-
lega hræddir við þau, halda að
þau 'hljóti að vera spillingarhæli
í samanburði við sveitirnar.
Flest af því, sem jeg hefi sjeð
í blöðum vorum nm vöxt bæjanna
er óljóst tilfinningamál og þekk-
ingarlitlir hleypidómar.Oft og ein-
att ber á kala og öfund til bæja-
búa. petta er illa farið og sikýrir
ekki málið vitund. Oss væri nær
að reyna að skilja vöxt bæjanna
út í hörgul. Hann er ekkert sjér-j
ur held jeg, að flestir sjeu í raun
og vern sammála um, að fólks-
fjölgunin hafi verið fremur til
góðs en ills, jafnvel að liún sje
órækur vottur þess, að nú fyrst
sje þjóðin að komast úr kútnum
eftir sult og seyru liðinna alda.
Unga fólkið og atvinnuvegir
landsins. Næst fólksfjölguninni er
vöxtur bæja atvinnumál. pegar
næg atvinna býðst í bæjum, vaxa
þeir, bregðist hún á einhvern hátt,
minika þeir óðar eða hverfa. Með-
an Rómverjar rjeðu Englandi og
höfðu þar hersveitir, bygðust þar
margar skipulegar borgir, en eft-
ir burtför þeirra og innflutning
Engil-Saxa evddust borgirnar, því
nýju innflytjendurnir stunduðu
sveitabúskap, sem fullnægði öll-
um þeirra þörfum. Nú hefir það
gengið svo hjá oss, að atvinna
eykst ekki að neinu ráði í sveit-
um og býlum fjölgar þar ekki
það teljandi sje. pað bætast við
1000 ménn á hverju ári í land-
inu, og svo framarlega sem sveit-
j berjast, fyrir lífi sínu og framtíð-
j arheimili, lá eikki á liði sínu og
ljet höndur standa fram úr erm-
I um. Hvert húsið var reist eftir
i annað, fyrst l'ítilfjörlegir kofar,
j síðar myndarleg hús og síðast
; stórhýsi. Bátar voru smíðaðir,
síðar þilskip og að lokum keypt
' stóreflis eimskip með besta hún-
i aði. Og jafnframt fór litla kaup-
i túnið að vaxa svo brakaði í
hverju trje, og tók á skömmum
I tíma slíkum stakkaskiftum, að
það varð að heilli borg.
i pað var eins og sjórinn hefði
miskunað sig yfir malarlýðinn.
| Kaldlyndur var hann stundum,
en oftast örlyndur við dugnaðar-
menn. þessvegna fjölguðu bæði
húsin og skipin með hverju ári,
og þessvegna farnaðist útbornu
börnnnum betur en áhorfðist.
pað skipaðist einhvern veginn
svo á stkömmu tíma, að frjósömu
sveitirnar voru orðnar langt á
, eftir ötulu útgerðarbæjunum og
j húsin á mölinni hálfu meira virði
en allar jarðirnar, — þó undarlegt
irnar ættu að sjá þeim fyrir far- sje
borða, þyrfti að ðtofna 300—400 Uppgötvun bónuans. Einusinni
lífvænleg nýbýli á hverju ári. | heimsótti mig merkur bóndi. —
Fæstar sveitir hafa sýnt nokkra | Hann kvaðst vilja segja mjer frá
viðleitni i þessa átt. þvert á móti. merkilegri uppgötvun, sem hann
hefir fjöldi kota verið lagður í hefði gert. Jeg spurði hver hún
eyði og allur þorri bænda hefir
væri. Hann sagði mjer þá, að
þá trú, að ikotabúskapur beri sig ^ hann hefði dvalið mánaðartíma í
ekki og sje til niðurdreps. Satt, bænum og notað hann til þess að
að segja sýnist íslensk búskapar- [ hitta alla sveitunga s'ínna, sem
reynsla styðja það mál, hvort sem bjuggu lijer í bænum, en þeh*
þetta þyrfti enn að ganga svo, voru allmargir, og grenslast eftir
með allri nýju þekkingunni, sem
högum þeirra og afkomu allri.
bæst hefir við á síðari árum, og. Sagðist hann nú vita með vissu
betri afstöðu að mörgu leyti en \ hversvegna fólk flytti til Reykja-
verið hefir undanfarnar aldir. Ef, víkur, en það hefði hann aldrei
f jölga skal býlum að miklum mun skilið fyr.
verður jarðrækt að aukast stór-
kostlega og fjárbúskapur að
breytast að miklu leyti í kúabú-
skap. Enn er það ósannað mál,
að þetta geti borið sig, þó allir
voni að ókleyft sje það ekki. Með-
an svo stendur er ekki vert að
gera mikið úr nýbýlamálinu.
Sveitirnar hafa þá als ekki sjeð
,Og 'hversvegna flytur það
spurði jeg.
„Vegna þess að því líður miklu
betur en í sveitinni, hefir betrí
atvinnu og kemst betur af. pa.ð
er sannarlega eðlilegt, þó það
flýtji til bæjarins!“
pessi uppgötvun bóndans er
margfalt rjettara en alt bulliS
börnum s'ínum fyrir atvinnu — um letina, spillinguna og skemt,-
ekki þeim sem bættust við — og anafýsninaj Margt dregur fólk til
ekki reynt til þess. Öll börnin, bæjanna en mest af öllu tvent:
sem bættust við gömlu íbúatölnna, vonin um að geta eignast heimili
hafa sveitamenn borið út — á'fyrir sig, og að geta fengið betri
kaupstaSamölina! atvinnu.