Alþýðublaðið - 02.06.1920, Blaðsíða 2

2
Afgreiðsla
blaðsins er í Alþýðuhúsinu við
Ingólfsstræti og Hverfisgötu.
Sími 088.
Auglýsingum sé skilað þangað
eða í Gutenberg í síðasta lagi kl.
io, þann dag, sem þær eiga að
koma í blaðið.
vísinda nám yfirleitt svo erfitt, að
ekki er unt að hafa það að hjá-
verkanárni.
Fyrst ríkið er að fást við upp-
fræðslumál, er því skylt að láta
ekkert kák eða hálfvelgju komast
þar að. Annaðhvort verður það
að annast alla uppfræðslu, sem
að gagni má verða, með alúð og
fyrirhyggju, eða gefa slíkt alveg
frá sér — má nærri geta hvað það
hefði í för með sér.
Nú gengur enginn að þvf grufl-
andi, að Háskóli íslands er langt
frá því að vera fullkominn. Kenzlu
i öllum verkvfsindum vantar við
hann. En landið vantar einmitt
sérfróða dugandi menn á þeim
sviðum öllum. Raffræðinga, verk-
fræðinga, efnafræðinga, eðlisfræð-
inga, veðurfræðinga, húsameistara
o. s. frv. vantar tilfinnanlega.
Hver yrði afleiðingin af því, að
menn hættu að geta stundað nám
annarsstaðar en heima? Hún yrði
sú, að menn neyddust til að nema
þær námsgreinar, sem kendar eru
við skólann hér: lögfræði, guð-
fræði, læknisfræði eða heimspeki.
Má nærri geta hve það yrði vel
séð hjá þeim, sem jafnvel nú
óskapast yfir því, hve margir
ganga .mentaveginn" hér heima.
Landið hefir ekki, að svo stöddu,
efni á því, að gera Háskólann
fjölbreyttari en hann er. Og til
hvers væri líka að stofna til em-
bætta við harm í fögum sem eng-
inn kennari er til í. Fyrsta sporið
er því, að styrkja efnilega menn
til náms utanlands. Og meðan
ekki er hægt að stunda nám f
verkvísindum hér heima, ber land-
inn, vegna heilla heildarinnar,
skylda til að veita árlega hverjum
þeim stúdent ríflegan styrk, er
stunda vill verkvísindi utanlands.
Sama ætti að vera hvar þeir gerðu
það, ef trygging væri fyrir þvf,
að skólinn væri ekki lakari en
Khafnarskólinn.
Og síðast en ekki sízt: Það má
aldrei verða, að þeir, eg þori að
segja rojög efnilegu stúdentar, er
ALÞYÐUBLAÐIÐ
utan fóru síðastliðið haust, verði
að hætta námi, vegna skammsýni
og naglaskapar hins nýfædda ís-
lenzka rfkis.
íslenskir stúdentar voru rændir
Garðstyrknum, á kostnað sjálfstæð-
ismáls landsins. Þess vegna eiga
þeir lfka heimtingu á þvf, að þeir,
sem rændu þá þessum rétti, veiti
þeim fullar bætur fyrir. Sjái svo
um, að ríkiðv veiti þeim jafn mik-
inn styrk og Garðstyrkurinn var.
Ingblýur Jónsscm.
Tjrkjavel liðast í siáur.
Grikkir fá bróðurhlutann.
Laust fyrir miðjan mánuðinn
voru Tyrkjum afhentir friðarskil-
málarnir. Hafa skilmálar þessir
vakið hina mestu undrun um all-
an hinn mentaða heim, bæði sök-
um þess hve harðir og ósanngjarn-
ir þeir eru, og sökum þess að Jap-
anar fá með þessu f íyrsta sinni
virkilega hlutdeild um pvrópumál.
Tyrkir eiga að láta af hendi
Þrakíu mestalla í hendur Grikkj-
um; þeir fá einnig Tenedos og
Imbroseyjar.
1 Litlu-Asíu eiga þeir að láta
af hendi Smyrnu, Tireh, Odemish,
Magnisa, Akhissar o. fl. við Grikki.
Þessi héruð eiga þó að hafa þing
og heimastjórn.
Þeir eiga að viðurkenna sjálf-
stæði Armeníu, Sýrlands, Meso-
potamiu og Hejaz og veita Kurd-
istan fult sjálfræði.
Wilson Bandaríkjaforseti á að
ákveða landamæri Armeníu að
vestanverðu og verður hún algerlega
óháð, en Sýrland, Mesopotamia
og Palestína eiga að vera fyrst
um sinn undir vernd!! ríkja, sem
þó er ekki f samningnum hver
eru. Þar að auki á Tyrkinn að
viðurkenna stjóm Frakka yfir Tun-
is og Marokko.
ítalir fá Lyþíu, Castellorzo og
Dodecaneyjarnar.
Tyrkir skulu viðurkenna vernd-
arstjórn Breta yfir Egyftalandi og
Sudan og einnig eign þeirra á
Cyprusey.
Ásamt þessu skulu þeir afhenda
Bretum réttindi sín eftir Lúlk samn-
ingunum 1888.
Nefnd er þjóðabandalagið kjósi,
skal hafa eftirlit með strandlengj-
unni við Sundin (Bosporus, Dar-
danella og Marmarahafið), og
skulu skipa þá nefnd brezkir,
franskir, ítalskir og jaýanskir full-
trúar. Síðan skulu Tyrkir gersam-
lega afvopna herinn að undanskild-
um fáum þúsundum.
En þótt margt sé upptalið, eru
þó 2 merkilegustu liðirnir eftir
og það er fyrst, að tyrkneskum
fjármálum, alt frá tollum og skött-
um og upp í ríkisviðskifti, skat
stjórnað af þar til skipaðri nefnd,
er sitji f fulltrúar Breta, ítala og;
Frakka. Þó skal sitja f nefndinni
einn ráðgeíandi fulltrúi frá Tyrkj-
um sjálfum.
í öðru lagi skulu þeir breyta
landslögum sínum eftir skipun
Bandamanna, þannig að útlending-
ar séu öruggir í landinu.
Eins og má sjá af þessu, hefir
Bandamönnum eigi orðið svo lít-
ið úr Tyrkjanum er alt var til
týnt. Tyrkinn er nú brottrekinn
úr Evrópu nema hvað hann held-
ur Konstantinopel og litlum land-
skika með undir ströngu eftirliti
Bandamanna.
En það er grunur vor að þetta
verði eigi sfðasta málið í Evrópu
er Japanar vilja ráða nokkru um,
úr því þeir eru komnir upp á þad
lagið. X
£æknabrennivimð.
í Morgunblaðinu i. júní skrifar
„Orn" nokkur um „takmörkun
læknavínsins", og reynir að sýna
fram á það, að hin nýja reglugerð
sé óheppileg. Gengur sú röksemda-
leiðsla aðallega út á það, að „þeg-
ar þeir, sem á annað borð ætla
að fá sér vín, fá það ekki lengur
hjá læknunum, þá fara þeir til
smyglaranna", Ennfremur spáir
hann, að »vegur og gengi smygl-
aranna muni aukast að miklum
mun", við það, að hlunnindi lækn-
anna eru takmörkuð. í þessum
orðum liggur óvart harður dómur
um læknana: læknir og vínsmyg-
ill geti að vissu Ieyti komið hvor
í annars stað; eru að vissu leyti
hér um bil eitt og hið sama. Það
er óneitanlegt, að í þeim orðum
„Arnar", sem hér eru tilfærð,