Morgunblaðið - 20.04.1927, Blaðsíða 6

JfcORGUNBDAÐIÐ
Hversvegna
að kaupa erlenda dósa-
mjólk, þegar
Hiðllarniim
er í næstu búð.
24 verslunin.
23 Poulsen.
27 Fossberg.
< KJapparstíg 29,
Framköllun og Kopíering.
Lægst verð.
Sportvöruhús Reykjavíkur.
(Einar Björnsson).
"ábyrgðír lándiö táeki áð sjer, ótak- Övo er' aö sjé á brjefi próf. Ó. L.
markaS í iiendur fárra manna, og aö hann telji þessa grein til stuðn-
það á sviði, sejn eftir þeirra tíma iiigs skoðun sinni. — En syo er
skoðun og margra manná enn ligg- ekki. —
ur algerlega fvrir utan starfsvið Grcinin sýnir það eitt, að iög-
ríkisins, þótt það nevddíst til að gjafarvaldinu er það ljóst, að ekki
fara út L það vegna ástands þess, ,er hægt að skapa bankanum traust
‘ er þá var hjer á landi. nema eitthvað fje, sem um munar,
j I>egar nú það er athugað, að sje fyrir hendi til að bera halla ef
samkvæmt ákvæðum stjórnarskrár- óhapp ber að hendi, án þess að
; innar þarf lagaboð til þess að tak- lcröfur skuldheimtumanna skerðist.
á hendur ábyrgð fyrir skuld- Þess yegna gerir ríkissjóður sitt
; bindingum Landsbankans yfirleitt, lánGil Landsbankans rjettlægra en
mmmmmmmmi^^^^m i er rjett að athuga, livort lands- annað lánsfje hans. — í greininni
jbankalögin uppfylli þau skilyrði, er sýnilega gengið út frá að tap
Símar: !,sem gera verður til slíks lagaboðs, cerði.
en fyrsta skilvrðið er það, að það Ef bankinn yrði lagður niður og
';komi skýrt fram í því, að sú hafi afgangur yrði, rynni hann vitan-
jverið tilætlunin, ekki síst þegar það ]ega til ríkissjóðs. — -En það sann-
'er athugað, að upphað ábvrgðar- ar ekkert um ábvrgð á skuldbind-J
innar er ótakmörkuð og tíminn jngum. — Það rjettlætist af þeirri
sömuleiðis, og að fje það, sem meginreglu að verðmæti, sem eng-
ábyrgðin á að vera tekin á, á ekki inn getur gert tilkall til hverfur
jað nota handa ríkissjóði, heldur til til ríkissjóðs. 1
■ að lána út aftur án Mutdeildar og Alt fyrir þetta er um lán að neða j
utnsjónar forráðamanns ríkissjóðs til stofnunar, sem er sjélfstæð.
— Alþingis. í umræðunum um mál þetta dett-
Það er skemst frá að segja, að nr engum í hug að minnast á ríkis-
l hvprki í Imdsbankalörjunum frá sjóðsábyrgð, en hitt kemur greini-
j 1885 njr í neinum srðari breyting- ](.ga fram, að þingtnenn ætlast tilj
\nni á þeim, er nokkurt ákvœði, er ag Landsbankinn endnrgreiði þettaj
j gefi tilefni til að áUta, að rikis- 500,000 kr. lán eft-ir þvi sem lioiium í
^ísjóður beri ábgrgð á skuldbind- yxi fiskur um biygg.
íingum Landsbankans yfirleitt, um- Þessi uppbæð var stórupphæð í,
■ fram fjárframlagi sínu. þá claga þótt hún nemi ekki meira!
Ilinsvegar hníga öll rök i þá átt, en >/,, af afskriftum Landsbanlcans j
að það hafí atls ekki verið meiu- síðustu 4 ár, en landið átti þá j
j ing löggjafarvaldsins að talcast á ,800,000 krónur í viðlagssjóði og;
hendur fyrir ríkissjóð ábyrgð á var gengið út frá því í umræðunum I
■ skuldbindingum Landsbankans um- ag viðlagasjóðnr væri til tryggingar j
fram með innskotsf jenu. seðlunum ef illa færi, en aldrei væri J
hægt að tapa hærri upphæð.
Lögin frá 1885. Að gengið liafi verið út frá því
í frv. stjórnarinnar að iands- sem gefnu, að ríkissjóður ábjrgðist ,
ibanlcalögunum og athugasemdun- ,ekki skuldbindingar Landsbankans ^
íun við þau kemur þetta glögt fram, öðruvísi, en að liann lcynni að tapa
Miljónir húsmæðra
nota daglega þennan heims-
fræga húsgagnaáburð
mmmm
og eru allar sammála um
að hann sje sá besti.
I heildsölu fyrir
kaupmenn og kaupfjelög hjá
O. Johnson & Kaaber.
Vjelareimar,
mikil verðlækkun.
Fyrirliggjandi:
Girðinganet
Gaddavip
S.Einarsson S Funk.
Slóajas er lang úf
breiddasta Liniment
í heimi, og þúsundir
manna reiða sig ó
það. Hitar strax og
linar verki. Er bor',
ið á án núnings. Se:t
í öllum lyfjabúðum.
Nákvæmar notkun-
arreglur fylgja
hverri flösku-
SLOANS
liniment j

Lögin frá 1907
til þess að greiða með lán Lands-
og það frv. var afgreitt sem lög af seðlaskuldinni, sjest, greinilega eru hcimild til Landsbankans til hankans, 2 miljónir, sem tekið var
Ofnar, emaill. og svartir
eldavjelar, hvítemaill. og
svartar
þvottapottar
skipsofnar
ofnrör, steypt og úr
smíðajárni
eldf. steinn og leir.
fyrirhggjandi
C. Behrens.
Simi 21.
án efnisbreytinga, er máli skifta. af athugasemdum stjómarinnar við . a£ gefa út bankaskuldabrjef er
j Samkvæmt frv. og lögunum er frubivarpið (Alþt. 1885 C. bls. 73). nema alt aö 2 miljónum króna.
bankinn stofnaður sem algjödega Lar segir svo: „Ilinn fyrirhugaðij T 2. gr. laganna er svo ákveðið:
sjádfstœð stofnun með sjerstakri hanki verður þannig opinber stofn- „Trygging fyrir hankaskulda.brjef-
isijórn, sjálfstæðu reilcningshaldi og un, sett með lögum, landssjóður unum er eign bankans og ábyrgð
' sjálfstæðum sjóði. býr hana út með fje og styður á landssjóðsim .............“
Stofnfje bankans var lcr. 10,000, annan hátt, stjórnarnefnd stýrir Er af þessu Ijóst að löggjafar-
scm landssjÖður lagði til og ekki henni, sem kosin er af opinberum valdið hefir árið 1007 talið ríkis-
Aar afturkræft. Þessi upphæð er yfirvöldum, og hið opinbera hefir sjóði óviðkomandi álbyrgðir á slculd
stofnfje bankans. - eftirlit með henni. — Að ótöldu bindingum lændsbankans, því að
En til styrktar þessari stofnun því tillagi, sem landssjóður verður. öðrum lcosti væri ákvæðið um á-
lánar ríkissjóður honurn smátt og að greiða tM þess að koma bankan- byrgð landssjóðs eklci einasta óþarft
smátt 500,000 krónur í óinnlevsan- v.m allra fyrst á stofn, sem stungið heldur villandi. — Þétta er líka sýni
samkvæmt lánsheimild í lögum nr.
82, 22. nóv. 1907.
Landssjóður skal vera innskots-
eigandi (interessent) að þessu fje.
Slcal hann af því fá sömu hlutdeild,
sem hann myndi fá af jafnhárri
hlutafjárupphæð af lireinum ágóða
tankaus, í hlutfalli við anuað eigna
fje hans.
I þessu efni skal skoða seðla
landssjóðs sem eign bankans
Er hjer enn á ný staðfest svo
Ijóst sem aískilegt er, að ríkíssjóð-
legiuu seðlum, sem ríkissjóður (elcki cr upp á að verðt 10,000 krónur, legt a ræðu
og að ótölelu seðlaláni því, sem Tryggva sál.
flutningsmarms frv. :’nr ber ekki ábju-gð á slculdbinding-
Gunnarssonar þar úm bankahs öðru 'vísi en sem leiðir
bankinn) gefur út.
Þessi upphæð er lán til stofn- tantlssjóður veitir bankanum mun sem hann segir þegar liann er að ;;t' því að hann er innskotseigandi
unarinnar en veitt með vægum hann eigi, hvað peninga snertir, mæla með frv. : Hann (varasjóður, í hinni sjálfstæðu stofnun Lands-
verða bundinn við bankann. — A- banlcans) er nú orðinn 550,000 kr„' bankanum og sem leiðir af því, sem
rir liann við framkvœmd svo það sýnist ljetta nolckuð á á-' áður er sagt um seðlaskuld bankans
lcjörum til þess að þessari nýju
eða fá ógildinguna staðfesta, þeg- stofnun ýxi fiskur um hrygg og 1-œttan fynr _ , .
ar þin* o<> stjórn eru lö-brjótarnir hún gæti safnað varasjóði. Lánið ir bankans verður aðems su, að byrgg landssjóðs“ (Alþt. 1907 B. vi« rikissjoð.
og ekki er hægt að benda á beina var vaxtalaust fyrstu 5 árin en hin lánaða upphað eða liluti af bls. 2479). , 1 umræðunum um þetta mál er
skerðingu ItagSmuna ákveðinna árlega skyldi leggja 2% af upp-
manna. —
henni missist, ef bankastörfin eigi Framsögumaður nefndarinnar því hvergi haldið fram, að ríkis-
hæðimii í varasjóð og eftir 5 ár horga sig.“ (Jón frá Múla) segir: „Það' ern sjóður beri ábyrgð á skuldbinding-
greiða 1% vexti árlega í ríkissjóð. Jeg þykist nú hafa sýnt greini- allar líkur til þess, að lanclssjóður um bankans.
í varasjóð skyldi auk þess leggja. lega frain á það, að með hinum Iiafi nóg með fje sitt, og lánstraust En á þessu þingi (1913) geröist
þann gróða, or ársreikningar sýndu upphaflegu bankalögum' liafi ríkis- að gera, ba*ði fyrir sjálfan sig og merkilegur viðburður í þessu málj.
ofJ af houum greiða tap, ef það sjóðnr eklci tekist á hendur ábyrgð m. a. til að ábyrgjast stórt lán fyr-, ]'ví af „nefndinrti í Landsbanlcamál
vrgj á slcundbindingum bankans. — Er ir Reykjavík .... Það er því full inu“ var borið fram:
Samkv 32 »r la"anna er þetta þá rjett að atliuga livort breyting ástæða til að landssjóður fari var- Frumvarp til laga um landssjóðs-
lán sett skör lægra en önnur lán, hafi á. orðið með síðari lögum og lega með sitt lánstraust.“ (Alþt.
er bankinn kyuni að stofna, — Þar hverjn fylgt hefir verið í fram- 1907 B. 2481). Sjest á þessu, að
seMr svo: „Ef svo slcyldi fara, að kvæmdinni. nefndin befir ekki álitið ábyrgðina
bankinn. yrði lagður niður, eða Liig þau, sem máli skifta í þessu formsatriði eitt.
Alþingismenn árið 1885 voru framkvmdir bankans ha*tta að efni eru 1. nr. 2, 12 janúar 1900, T,mræður voru stuttar og kom
takvert ólíkir a.nr.k. sumum þeirra fullu, slcal fvrst greiða öllum lán- 1 nr. 82, 22. nóv. 1907 og 1. nr. 50, hvergi fram neitt í þá átt er benti
hv. þm., sem nú sitja á Alþingi. sölum bankans allar slculdakröfur 10. nóv. 1913. til þess að þingm. álitu rílcissjóð
Þeir tóku starf sitt með alvöru og þeirra, að undanskildum landssjóði Lögin frá 1900 bera Hbyr|
áhyrgðartilfinningu og sjerstaklega sem lánsala að seðlauppba*ð þeirri, heimila landsstjórninni að gefa út bankans.
er varfærni þeirra í fjármálum al- er hann hefir- lánað bankanum. — 250,000 kr. í seSlum i viöbót við |
kunn. Þær eignir, sem þá eru eftir reuna fyrnefnda Vi miljón til að léina Lögin fra 1913.
Er því harla ótrúlegt, að þeir í landssjóð, og leysir hann síðan til Landsbankanum með væguin kjör- 1. gr. þeirra hljoðar svo: „Lands
hefðu fariÖ aS afsala AÍþingi valdi sín hina útgefnu seðla fnllu á- um svo sem í upphafi hafði verið sjóður leggur Landsbankanum til
sínu til að ákveða hvaða fjár- kvæðisverði.“ gert. ' árlega næstu 20 ár 100,000 krónur
Jeg verS því að lialda því fram,
að ef Alþingi 1885 hafi með lancls-
hankalögunnm tekist á hendur á-
hyrgð á öllnm skuldbindingnm
Jjandsbankans á livaða tíma sem
væri, þá hefði það vériS stjórnar-
skrárbrot.
Þingmenn 1885.
á slculdbindingum
abyrgð á sparisjóðsfje og innláns-
fje Landsbankans og útbúa hans og
vm meðferð á varasjóði bankans.
Frv. þetta var 2 greinar og hljóö-
aSi 1. gr. svo: „Frá þeim degi er
lög þessi koma í gildi, tekur lands-
sjóður að sjer aS öllu leyti ábyrgð
á sparisjóðsfje og innlánsfje Lands-
banlcans og útibúa hans.“
2. gr. var svo hljóSandi: „Frá
sama tíma, er lög Jiessi öðlast gildi,
ruá Landsbankinn hafa allan vara-
sjóS sinn í veltu.“
Frumvarp þetta var samþykt í