Morgunblaðið - 30.09.1927, Blaðsíða 6

ö
8I0RGUNBLAÐIÐ
Einskonar rannsóknaskij) var
þarna frá Hellyer, norsk skonn-
orta, „Paustina“. Hafði hún þaii
hlutverk á hendi, að leita uppi
iúðumiðin, og fluttu liin skipin
sig’ eftir því, sem hún benti til.
Dýpi var mjög breytilegt á
þessum miðum, og botn víða slæin-
ur. Varð gífurlégt veiðarfæratap,
bæði af straumur, vindum og ill-
um botni. Segir tíðindamaður
blaðsins, að þegar á alt, sje litið,
þá viti hann ekki af öllu kostnað-
arsamari útgerð en þessari.
Tíðarfar var fremur óhagstætt,
’júiímánuður mjög illviðrasamur,
ágúst betri, og september ágætur.
Gaf þá bátum í róður á hverjum
degi.
Það sem einkennir grænlensku
miðin mest, segir tíðindamaður,
er þoka og straumar. Straumar
eru að vísu mjög mismunandi, eft-
ir því hvar veitt er.
A hverri viku sóttu tveir tog-
arar frá Englandi aflann til þeirra
til Grænlands.
Hafsíld sáu þeir enga þarna
vestra, lítið af hvölum, og fugla-
líf var mjög fábreytt. En mikla
gengd síla sáu þeir þar einn dag.
Er sennilegt, að skipin hafi ver-
ið of djúpt til þess að fugtalíf
væri þar fjölbreytt.
Aldrei komu slcipin til lands,
og hafði enginn maður samband
við landsmenn. Fengu þeir allar
sínar nauðsýnjar frá Englandi
með togurunum, sem aflann sóttu
til þeirra.
A Imperialist vegnaði skipverj-
um hið besta. Koní það aldrei
fyrir, að maður slasaðist, eða bát
brotnaði. En eit.t sinn viltist einn
báturinn frá „Helder“, og fann
hann færevsk skúta.
Það segir tíðindamaður blaðsins,
að þess verði menn að gæta, sem
í hyggju hafi að stundá veiðaf
við Grænland með þessari aðferð,
smábátaveiðum frá stærri skipum,
að leggja mikla áherslu á það, að
fá hæfa menn á bátana, menn,
sem sjeu vanir þokum og straum-
um, og þaulvanir línumenn. Ekki
sje til neins að láta togaramenn
og þilskipasjómenn á þessa báta,
þó afbragðsmenn sjeu á stærri
skipum. Þokan sje aðalþröskuld-
urinn, og henni verði menn að
vera vanir. Það sje ekkert glæsi-
legt, að legg.ja út frá skipum a
smákænum í svarta þoku og brælu
stormi, sækja áður en lagt er, um
2—3 tíma ferð, og eiga svo að
hitta skipið, lítinn depil á úthafi,
aftur. Þeir menn, sem það eigi að
gera, verði að vera blindþokunni
vanir, hvergi deigir við hana, og
kunna að nota sjer alla þá ieiðir-
vísira, sem fáanlegir eru, þegar
þokan hylur alt sýn.
Ekki segist hann þora að eg'gja
íslendinga á að stunda þorskveið-
ar við Grænland eftir þeirri
reynslu,j sem hann hafi fengið. —
Hún sje ónóg, því hann hafi ein-
göngu verið á þeim svæðum, sem
ilúðan haldi til á; annarstaðar geti
verið mikil mergð þorska. Og það
feje seiinileg't að svo sje. En hann
þori ekkert um það að fullyrða.
Frá skólastjóra Hvítárbakka-
skólans, Ludvig Guðinundssyni,
lid’ir Morgunblaðið fengið eftir-
f*andi upplýsingar.
I reg'lugerð skólans er þannig
ákveðið, að markmið sbólans sje
*að víita almen ía fræðslu, or >j'la
þjóðlega menningu
Xámsgreinar eru þessar:
íslenska, danska, enska, .stærð-
fræði, saga, fjelagsfræði, landa-
fræði, náttúrnsaga, eðlisfræði og
efnafræði, söngur, leikfimi, teikn-
ing og hannyrðir. Siðfræði verður
og kend í fyrirlestrum og sam-
tölum.
Skólinn starfar frá veturnóttum
til sumarmála.
Auk þessara náinsgreina verður
nemendum gefinn kostur á að
læra þýsku og hljóðfæraslátt.
Öðru hvoru mun formaður skóla-
nefndar, Guðmundur Jónsson
hreppstjóri, flyt.ja erindi um rækt-
un landsins. Lúðv. Guðni. og Kr.
Andrjesson flytja öðru hvoru fyr-
irlestra ýmislegs efnis. L. G. mun
og kenna bókband þeirn nemend-
um er Jiess óska.
Þar sein því verður koinið við
og kennarar telja æskilegt, fer
kensian fram í fyrirlestrum og við-
ræðum.Keniuirar skólans eru sjálf-
kjörnir leiðtogar og fjelagar nem-
endanna og eru reiðubúnir að láta
þeim aðstoð sína í tje, í og' utan
kenslustunda.
Óreglulegir nemendur. Þeir, er
lokið hafa náini í yngri deild skól-
ans, geta#síðar fengið inntöku sem
óreglulegir nemendur. Er þeim þá
heimilt að stunda þæsr af náms-
greinum skólans, sem þeir vilja
en taki þátt í matarfjelagi n'em-
enda og greiði sama skólagjald
og aðrir nemendur.
Heimavistin. Allir nemendur búa
í skólanuin og hafa með sjer mat-
arfjelag. Matarstjórar'tveir, kosn-
ir af nem., stýra því í sambandi
við formann skóianefndarinnar og
ráðskonu.
Fjelagslífið. llver starfsdagur
byrjar og endar með stuttri lielgi-
stund. Eitt kvöld í viku svara
kennarar — í viðurvist allra nem-
enda — spurningum, er nemenduv
hafa sent þeirn sltriflega. Tvisvar
í mánuði verða skeintikvöld: dans,
söngur, upplestur, ræðuhöld o. s.
frv. Nemendur hafa með sjer mál-
fundafjelag, taflfjelag, knatt-
spyrnufjelag og gefa út skrifað
blað.
Námsskeið. í nóv. n.k. verður
haldið tvegg'ja vikna námsskeið:
Bíkarður Jónsson myndskeri kenn-
ir byrjunaratriði trjeskurðar og
flytur tvö erindi um myndlist. —
Helgi Valtýsson forstjóri, kennir
vikivaka og flytur nokkur erindi.
Sömuleiðis flytja L. G. og K. A.
nokkra fyrirlestra. Auk nemenda
'skólans geta nokkrir ungmennafjo-
lagar úr Mýra- og Borgarfjarðar-
sýslum komist að. Nemendur skól-
ans sem taka þátt í námsskeiðum
greiði fyrir það kr. 3,00; aðrir
þátttakendur greiði kr. 5,00 auk
fæðis. i
Um rniðjan næsta vetur flytur
sjera Jakoh Kristinsson í skólan-
um nokkur erindi um andleg mál.
Næsta vor verður að forfalla-
lausu haldið garðyrkjunámsskeið á
Hvítárbakka.
frá Norðtungu.
Hún var fædd á Ytra-Vatni :
Skagafirði 22. apríl 1885. Foreldr-
ar hennar voru Skúli Jónsson
bóndi og Guðrún Tómasdóttir
kona hans. Er Skúli dáinn- fyrir
mörgum árum, en Guðrún lifir og
er búsett í Reykjavík. Fyrir 18 ár-
um giftist Ingibjörg Runólfi Run-
ólfssyni bónda í Norðtungu, og
var síðari lcona hans. Ekki várð
Jieim barna auðið. Hún kom tii
Reykjavíkur í ágúst nú í sumar,
veilc, og var gerður á henni hol-
skurður. Virtist henni heilsast
sæmilega, fyrst í stað. en hjarta-
hilun varð henni að bana að kvöldi
hins 16. september.
Ingibjörg Skúladóttir var búin
mörgum ágætum kostum, sem
konu mega prýða. Hún var sjer-
lega fríð og framkoma hennar öll
stillileg og göfugmannleg. Hún
var vel greind og vel að sjer, fyr-
irmvndar húsmóðir og heimili
þeirra, hjónanna í Norðt-ungu var
við brugðið fyrir alla umgengni
innan húss og utan. Heimilið var
ætíð nijög mannmarg't, því ]iau
bjuggu stórbúi, auk þess afar gest
kvæmt, bæði er Nortunga í þjóð-
braut og auk þess dvaldi ]iar jafn-
an á sumrin fjöldi manna, inn-
lendra og útlendra, langdvölum,
margir sumar eftir sumar. Þvl
þeim var gjarnt að koma aftur,
sem eitt sinn höfðu notið hinnar
ágætu aðbúðar og framúp'skarandi
umhyggju, sem Norðtunguhjónin
ætíð nuðsýndu gestum sínum. Má
með sanni seg'ja, nð ]iau voru
samtaka í því að láta öllum á heim
ilinu líða sem best. Unaðslegra,
vistlegra og reglusamara sveita-
lieiinili en í Norðtungu mun erfþt
að finna. Enda eru þau Runólfur
og Ingibjörg í Norðtungu löngu
orðin þjóðkunn og liafa eignast
fjökla vina, víðsvegar um land —
og þótt víðar sje leitað.
Mun nú mörgum þykja höggvið
stórt skarð og' margur finna sárt
til saknaðar er það frjettist, að
Ingibjörg í Norðtungu er dáin
snögglega, horfin frá sínu mikla
íog góða starfi á besta aldri. Og'
fjölda margir eru þeir, vafalaust,
sem af einlægum huga vildu geta
tekið þátt í hinni miklu sorg eft-
irlifandi manns hennar, sem margt
hefir áður orðið að reyna í lífinu,
aldurhniginnar móður hennar og
annara ástvina.
„Enginn veit sína æfina fyr en
öll er,“ og víst má segja, að hver
sje hamingjusamur er hjeðari
hverfur ]>amiig, að þeir sem eftir
lifa íTiinnist hans eða hennar með
innilega hlýjum og' sáknandi huga,
Ineð þakklæti og virðingu. Svo
'jmni u inenn minnast Ingibjargar
Skúladóttur. Hún bar skjöld sinu
ihreinan og óflekkaðan til æfiloka,
'svo að hún 'skilur nú þær einar
endurniinningar eftir, sem eru góð
ar og göfugar.
Þ.
Frá Vestur-íslendingum
í september. FB.
Mannalát.
27. maí s.l. andaðist á heimili
tengdasonar síns, nálægt Leslie í
Saskatchewan., .Sigurjón Jónsson,
faðir Lárusar Sigurjónssonar, cand.
theol. og skálds. Sigurjón var f.
11. nóv. 1852 á Hlíðarenda í N,-
Múlasýslu. Hann var kvæntur Jó-
hönnu Jóhannesardóttur, ættaðn
úr Mjóafirði. Þau eignuðust sjö
börn, ]irjá pilta og fjórar stúlkur
og dó ein þeirra ung. Sigurjón og
kona hans fluttu vestur um haf
190.'!. Konu sína misti Sigurjón
1922. Sigurjón liafði verið greind-
ur maður vel, trúmaður mikill og
bókhneigður.
Þaun 8. ágúst Ijest að heimili
sínu í Framnes-bygð í Nýja ís-
landi, Isak bóndi Jónsson, hátt á
fjórða ári yfir sjötugt. ísak var
fæddur á Stapaseli í Stafholts-
tungum 1853, en fluttist til A’est-
urheims um eða fyrir 1880. Isak
var hættur búskap að mest.u, enda
farinn að heilsu og kröftum, en
einkasonur hans, Aðalsteinn Sig-
urjón, var tekinn við. Fyrstu tuti-
ugu árin vestra var ísak í l)a-
kota eða þar til laust eftir alda-
mót, en þá fluttu allmargir I)a-
kota-íslendingar til Canada og
námu Ardals-bygð og Framnes-
þygð og var ísak einn Jieirra.
„Frá Vestfjöröum
til Vestribygöar“
heitir bók, sem Ólafur Friðriks-
son hefir ritað. Er hún í þremur
heftum og er seinasta heftið ný-
lega komið út. Þar er sögð ferða-
saga Friðþjófs Nansens, er hamí
fór við sjötta mann fótgangandí
þvert yfir Grænland. Gengu þeir
á jökulinn á austurströndinni, eigi
alllangt frá Angmagsalik og koinu
niður í Lýsufjörð í Vestri bygð,
]iar seni Þorsteinn Eiríksson rauða
frá Brattahlíð bar heinin forðum
daga. Er þessi för Nansens fræg
orðin, en ekki hefir verið ítarloga
sagt frá henni á íslensku fyr en
í þessari bók Ólafs. , Grænlandsför
sína liófu þeir fjelagar á ísafirði
og ]iess vegna liefir Ólafur gefið
bókinni þetta nafn.
Olafi or sýnt um ]>að, að segja
skemtilega frá og vinsa úr það,
sein helst er í frásögur færandi.
En ekki er málið á bókinni að
sama skapi gott, og er það leiðin-
!legt, ]>ví að Ólafur getur ritað
þott mál, ef hann vill. Hjer skulu
þó ekki rakin neiu dæmi |>essu til
sönnumir, en þessu aðeins skotið
til Ólafs, svo að liann vandi sig
betur á næstu bók sinni, sein fjali-
ar um fornleifafundinn á Egypta-
landi, þegar haugur Tut-ank-am-
ens var rofinn.
Áreiðanlegt. er það, að margur
mun lesa bókina „Frá. Vestfjörð-
um til Vestri bvgða“ sjer til á-
nægju. — Bókin er prýdd fjölda
mynda og eru þær til mikils
.gagns; verður margt auðskildara
í frásögninni þeirra vegna.
Vor um haust.
háðitm.
Florimond leit á hann.
—- Mjer líst ekki á hann, inælti hann. pað getur verið
að hann sje vinur þinn, Maríus, og þú leynir hann engu, en
satt. að segja vil jeg heklur að hjer sje einhver vinur minn.
seiri skifti hiiggum við hnnn me.ðaii við eigumst við.
Hortoginn hafði mikið lil síns máls. Hami liafði nú sjeð,
að hann gat ekki komíst hjá því, að herjast, og talafii hann
þá uni það stillilega og rólega, alveg cins og ekkert væri
um að vera.
petta tafði tímann og það líkaði þeiin Maríusi ekki. —
peim fanst að Florimond vær.i að leifia sig í einhverja gildru.
pafi gat þó ekki verið afi honum heffii borist neinar njósnir
um það, hvafi þeir ætluðust fyrir.
Maríus yjiti öxlinn.
— pað er nokkufi í því, setn þú segir. mælti hann, en jeg
rr ' si.t við látinn og get ekki beðil < l'tir því, að þú náir í
einví/isvott handa þ.jer.
— Jæja, mælti Flórimond og hló. Jeg verð þá að kalla
einn frá dauðum.
peir gláptu báðir á hann. Var hann orðinn vitlaus? Eða
var hann með óráði af hitasóttiimi?
— Ha, hví glápið þ.ið svona á mig? mælti Florimond og
hló. Jæja, þið skuluð fá að sjá nokkuð, sem bætir ykkur upn
ómakifi að koma hingað. Jeg hefi lært ýmsa smágaldra í
ftalíu. pað er skrítíð fólk þarna hinumegin fjallanna! Hvað
í.ögðuð þið að hann, hefði heitið, sendimaður drotningar —
hann, sem l.iggur nú á botni kastalasíkisins í Condillae?
—- Við skulum ekki vera að þessum fíflalátum lengur,
mælti Maríus. Verðu þig, herra hertogi.
llægan, hægan, mælti Floriinond. pú skalt fá afi berj-
ast við mig, því lofa jeg. Gerðu a.ðeins svo vel að segja mjer
f'yrst hvað sendimaSur drotningar hjet.
Hann hjet Garnac.he, mælti þá Fortunio, og ef yfiu''
er Eorvitni á afi vita þafi, þá var það jeg, spm drap hann.
—• pjer? hrópaði Florimond. Blessaðir segið tnjer fra
livernig þ.jer fóruð að því!
— Ætlarðu að hafa okkur fyrir fífI ? lirópaði Maríin
í bræði
— Hafa ykkur fyrir fífl? G-sussu nei! Jeg a'tla hara afi
•ýna ykkur ofurlít.inn galdur, seiiif jeg lærði í Italíu. Segir
mjei' kapteinn, hvernig þjer drápuð þennan Garnaehe.
— Við skulum ekki eyða tímaiium í þessa vitelysu, mælti
Fortunio og var m^ líka orðinn reiður. Hann þóttist finna
það, að Florimond væri að leika á þá, með því að tefja tím-
aiin. Hann dró sverð s.itt úr slíðrum.
Flovimond gaf honum nánar gætur og það kom ein-
konnilogur glanipi í augu hans. I sama bili lagði Maríus tii
Ii,ns. Florimond stökk inri fyrir borðiiVog1 brá sverði sínu,
en enn var hann brosandi,
Tíminn cr koiniim, lien'ar mínii', mælti liann. Mjor
lielði þótt gainan að vita hvernig þjer drápuð Garnaelte, cu
úi' því nð þið viljifi ekki segja tnjer trá því, þá verður þar
við að sitja. Jeg ætla nú að reyria að kveðja Garnae.be li.ing-
að afturgenginn og látn hann skifta hiiggum við yðut', licrrti
kapteinn.
Svo kallaði hann hátt
— Garnae.he ! komifi og veitið mjer lið!
pá sáu illræfiismenn.irnir, afi hann var ekki með óráði,
«g afi hann haffii ekki gortafi ófyrirsytiju af því, að liafa
herf galdur í Italíu. Eða höfðu þeir •sjálfir mist vitið? peir
aáu setn sjc að skápur nokkur, innst í herberginu, opnaðist
skviidilega og út úr honum stökk Martin Garnaclie, með
nakiö sverð í heudi.