Morgunblaðið - 24.11.1928, Blaðsíða 5

Laugardaginn 24. nóv. 1928.
5
Takið það
nógu
snemma.
Bíðid ekki *9
taka Fersói, þangað tú
bér eruð orðio
Ryrsetur og innivemr haia ehePwtog Mf
ft líffærin og evekki* lOiamehraít—■ NO tmr tO
bera ft taugaveiklun, maga Ofl ■frasftiytmas
gigt ( vöövum og liOamólun, aveiaiofai og fnffti
•g of fljótum ellialiótaika-
Byrjiö þvi atraka í dag aO aob FaruftU
%Huhetdur þann Hfakraft aaa ffkaminn þorfoaah
Fersól D. er heppQegr^. fyck þft mm ÍHAft
■MliingarðrOugleUu.
Varist eftiirUklxtgar. y
Fast hjá héraOslæknum, tytsötaoa flg
best f
Versiunin Fram.
Lanfartf lfl,
flfml HM.
Biðjið um
ELITE-
eldspýtnr.
Fást f öllmn verslunnm.
NewZealand
„Imperial Bee“
Hnnang
er mjög nœringarmikið og holt.
Sjerstaklega er það gott fyrii
þá er hafa hjarta eða nýmasjúk-
dóma.
1 heildsölu hjá
G. Behrens,
Hafnarstræti 21. — Sími 21.
Launlð
þeim kaupmönnum, sem selja yður
góða vöru með auknum viðskiftum
Grystamueitl
fæst nvi í flestum verslunum í
bænum.
f bæjarkeyrslu hefir
Ba Sa Rn
Þægilegar samt ódýrar 5 manna
og 7 manna drossíur.
Studebaker eru bíla bestir.
B. S. R.
hefir Studebaker drossíur í fastar
ferðir til Hafnarfjarðar og Yífils-
staða aiíann daginn, alla daga.
Afgreiðslnsímar: 715 og 711.
Bifreiðastöð Reykjavikur.
Erasmic
sápan
gerir meira en a5
hreinsa, hún nærir skinn
ið og dregur fram æsku-
roða í kinnunum og hún
umlykur þig með ilmir
sem hefir í sjer fólgið
seiðandi aðdráttarafl..
Sápa þessi er búin til úr
hinum völdustu efnum og með aðferð, sem algjörlega er
haldið leyndri og ekki notuð við tilbúning nokkurrar ann-
arar sáputegundar. Svo er hún vel pressuð, að ótrúlega
lítið vatn er eftir í henni, og hún helst hörð, meðan nokkuð
er eftir af kökunni. Samsetningurinn er svo fullkominnr
sem verða má.
Peerless Erasmic Soap, einnig Erasmic Cream og hin-
ar heimsfrægu Erasmic raksápur fást í Parísbúðinni,
Laugaveg 15.
Einkaumboð á fslandi fyrir
The Erasmic Company, Ltd., London og París.
B. Kjartansson & Go.
Baflysing sveftabœla.
Hvað kostar
strandfeiðasklpið n$ja?
I.
Undanfárin ár hefir verið’ háð
snörp deila um samgöngumálin
milli tveggja stóru flokkanna í
landinu, Ihaldsflokksins og Fram-
sóknarflokksins. Hafa llialdsmenn
viljað leggja aðaláhersluna á hætt-
ar samgöngur á landi (bílvegi,
brvr og síma,) en Framsóknar-
menn hafa barist fyrir strand-
ferðalskipi og fengu á síðasta
þingi heimild til þess að byggja
nýtt skip.
Þó að deilu þessari hafi þannig
lokið með sigri Framsóknarmanna
á yfirborðinu, er engan veginn
sjeð að sá sigur verði varanlegur.
Þvert á móti virðast miklar líkur
fyrir því, að málstaður íhalds-
manna muni sigra lijá þjóðinhi.
Landsmenn eru nú sem óðast aði
sjá, að það eru samgöngubætur
á landi, sem okkur vanhagar mest
nó; þessar samgöngu eru besta
lyftistöngin fyrir landhúnaðinn.
A landsmálafnndum þeim, sem
lialdnir voru austur í sýslum á
síð'astliðnu hausti, voru sam-
gÖngumálin rædd mest allra mála.
Mátti glögt heyra og sjá á fund-
armönnum, að þorri þeirra fylgdu
íhaldsmönnum þar að málum.
!
ii.
-Jónas Þorbergsson getur þess
í „Pólitískri ferðasögu11 sintii í
Tíinanum, að jeg hafi sagt á Sauð-
húsvallafundinum að strandferða-
slcipið nýja mundi kosta um 800
þúsund krónur og að árlegur
rekstrarhalli skipsins mundi nema
um 200 þúsund krónum; sjera
.JakoR 0. Lárusson í Holti hafi
viljað fá þessi ummæli mín skrif-
leg, en þá hafi jeg runnið af hólmi.
Vill svo J. Þ. gefa í skyn, að jeg
liafi ekki þorað að standa við
orð mín.
Þar sem Jónas Þorbergsson
minnist á viðskifti okkar sjera
.Tafvobs frá Sauðhúsvallafundinum,
er rjett að þau komi fram óbjög-
uð. Það er rjett hermt eft-ir mjer,
að jeg sagði á þessum fundi, að
strandferðaskipið nýja mundi
kosta um 800 þúsund krónur. Enn-
fremur fullyrti jeg, samkvæmt
fenginni reynslu um Esju, þá yrði
árlegt rekstrartap skipsins ekki
undir 200 þús. kr. Þarna væri þá
fyrsta árið lcominn miljón króna
baggi á ríkissjóð'.
Þegar jeg nefndi þessar tölur
virtist sjera Jakob komast í æst
skap. Ilann fær orðið á eftir, og
þegar hann lcemur í ræðustólinn,
les liann upp yfirlýsingu og legg-
ur á borðið og slcorar á mig að
skrifa undir. (Yyfirlýsing þessi
er birt í „Pólitískri ferðasögu“
Jónasar Þorhergssonar).
Askorun sjera Jakobs svara jeg
samstundis á fundinum á þá leið,
að jeg endurtek fyrri ummæli mín
um strandferðaskipið og bendi sr.
Jalcobi á, að á fundinum sjeu um
200 sóknarbörn hans, sem hafi
heyrt hvað jeg sagði. Þau geti
best borið vitni um það sem jeg
sagði á fundinum, og væri því und-
irskriftin barnaleikur einn, nema
því aðeins að presturinn van-
treysti sínum sóknarhörnum.
Þannig er þessti máli farið, og
má á því sjá, að Jónas Þorbergs-
Son fer eigi lítið á snið við sann-
leikann, þar sem hann gefur í skyn
að jeg hafi ekki viljað standa við
orð mín.
III.
Þá er eftir að athuga hvort jeg
hafi farið með rangar tölur á Sauð
húsvallafundinum um það, hvað
strandferðaskipið nýja muni kosta
og' hvað líklegt er að ríkissjóður
tapi árlega á rekstri skipsins. —
Skal þetta livorttveggja athugað
nánar.
I nefndarálitum meiri og minni
hluta samgöngumálanefndar neðri
deildar er nokkuð vikið að kostn-
aði hins nýja. skips. Meiri hluti
nefndarinnar (Gunnar Sigurðsson,
Jón A. Jónsson og Hákon J.
Kristófersson) segir svo um kostn-
aðinn (sbr. Alþt. 1928, A. þskj.
335): „Skip aÆ slíkri stærð og
Esja með nokkru frystirúmi mun
kosta um 800 þús. ,ísl. kr.“ (Letur-
breyting mín.) Þessar upplýsingar
um verð skipsins voru frá fram-
kvæmdarstjóra Eimskipafjelags Is-
lands. — Minnihluti nefndarinnar
(Hannes Jónsson og Sigurjón A.
Ólafsson) segja um kostnaðinn
(þskj. 248) : „Um kostnað við
smíði nýs skips getum við ekki
sagt með vissu, en samkvæmt laus-
legri áætlun mundi »það verða
milli 600—700 þús. kr.“
Fljótt á litið kynni að líta svo
út sem nefndarhlutana greindi
mjög á um kostnaðinn, þar sem
annar segir 800 þúsund krónur,
en hinn 600—700 þúsund krónur.
En þegar betur er að' gáð, er
ágreiniugurinn í raun og veru
enginn. Meiri lilutinn segir að
skipið muni kosta um 800 þús.
íslenskar kr., en- minni hlutinn á
í áliti sínu við dænskar krónur.
Þessu til sönnunar nægir að benda
á ræðu annars nefndarmanns úr
minnihl. (Sigurj. Á. Ól.) Hann
segir svo: „Sú upphæð, sem nefnd
er í nál. minni hl., 600—700 þtis.
kr„ sem ætlað er að skipið muni
kosta, er liöfð eftir Nielsen fram-
kvæmdarstjóra, en er ekki nákvæm
því athuga verður, að þar er miðað
við danskar krónur. Framkvæmd-
arstjórinn hefir upplýst nú, að'
skip á borð við Esju, en jafnvel
útbúið og með kælirúmi, muni
kosta fullbúið um 800 þúsund fer.
,ísl!ensífear.“ (Alþt. 1928, B, bls.
2685. — Leturbr. mín). Á þessu
sjest, að jeg hefi farið með rjetta
tölu hvað þetta snertir á Sauð-
húsvallafundinum.
Þá er eftir að athuga hver muni
vrrða rekstrarhalli hins nýja skips.
Þar verður að styðjast við reynsl-
una um Esju.
Þegar Esja var bygð, hjeldu
sumir því fram, að árlegur tekju-
halli hennar mundi ekki verða
undir 150 þús. kr. Aðrir sögðu
hinsvegar, að tekjuhallinn yrði
lítill eða enginn. En reynslan hefir
orðið sú, að árlegur tekjuhalli hef-
ir orðið' 180—230 þús. kr. og að
auki vextir af andvirði skipsins.
Raunverulegur halli hefir því orð-
ið um 230—270 þús. kr. á ári.
Nú mun það vera sameiginlegt
álit allra, sem nokkuð skyn hera
á þetta mál, að hallinn á rekstri
Esju muni aukast við komu hins
nýja skips. En ofan á þann halla
bætist svo rekstrarhalli hins nýja
skips, sem verður áreiðanlega ekki
undir 200 þús. kr. á ári; sennilega
verður hallinn miklu hærri, 250—
300( þús. kr.
Þeir fjelagar, sjera Jalcoh í
Holti og Jónas Þorbergsson, geta
á þessu sjeð, að jeg fór ekki með
falskar tölur á Sauðhúsvallafund-
ir.um viðvíkjandi strandferðaskip-
inu nýja.
íhaldsmenn mundu ekki liafa
neitt á móti því, að ráðist yrði nú
þegar í byggingu nýs strandferða-
slcips, ef vissa væri fengin fyrir
því að ekki þyrfti að verja meiru
fje úr ríkissjóði en sem svaraði
verði ski))sin.s, 800 þús. krónum.
En þegar ofan á þá fúlgu bætist
rekstrarlialli beggja skipanna, 400
—500 þús. kr. á ári, er ekkert vit
í að ráðast í byggingu skipsins
nú. Fjárhag ríkissjóðs er þann veg
farið, að ekki er tiltök að bæta
þar á halla af rekstri nýs strand-
fcrðaskips, nema jafnframt að
skera niður sömu upphæð, sem
varið er til annara nytsamlegra
framkvæmda. Og niðurskurðurinn
hlýtur að bitna á framlagi til
samgöngubóta á landi. Þessvegna
eru Ihaldsmenn á móti því, að ráð
ist sje í að byggja nýtt strand-
ferðaskip; þeir telja meiri nauð-
syn á að bæta samgöngurnar á
landi. J. K.
í 58. tbl. ísafoldar er grein senr
áður hefir verið birt í Morgun-
hlaðinu um ,Raflýsing sveitabæja1,.
sem jeg finn ástæðu til að gera
atliugasemd við, og vænti jeg þessr
að þjer ritstjórar ‘ þessara blaða,
leyfið henni rúm í háðum blöðun-
um. —
I grein þessari er reynt að leiða
líkur að því, að jeg hefi með til-
stuðlan Jónasar Jónssonar dóms-
málaráðherra, gengið feti of frarn-
arlega í viðskiftum við Búnaðax*
fjelag Islands, og á þann hátt, að
fordæmi skapist fyrir því, að all-
ir bændur sem koma sjer upp raf-
stöðvum eigi hehntingu á því, að
fá styrk til greiðslu á nokkrum
hluta þeirra vinnulauna, er ganga
til þess að koma upp slíkum stöðv-
um.
En þessi niðurstaða blaðanna er
að minni hyggju bygð á misskiln-
ingi og ókunnugleika á mála-
vöxtum.
Búnaðarfjelagi íslands er, sam-
kvæmt ályktunum síðasta búnaðar-
þings, heimilt að verja alt að 2
þúsund krónum til þess að styrkja