Morgunblaðið - 07.04.1929, Blaðsíða 8

8
MORGU NBLAÐIÐ
gjaldmælia
bifreiðar altaf
til leigu bjá
B. S. R. —
Hvergi ódýrari bæjarkeyrala, en
hjá B. S. R. — — Studebaker
eru bfla bestir.
Ferðir til Yífilsstaða og Hafnar-
fjarðar alla daga á hverjum kl.-
tíma. Best að ferðast með Stude-
baker drossíum.
Ferðir austur í Fljótshlíð þegar
yeður og færð leyfir.
Afgreiðslusímar 715 og 716.
Sifreiðastöð ifeykjavikar.
Austurstræti 24.
Obels
umnntóbak
er best.
Ifýtt grænmeti:
Hvítkál,
Ranðkál,
Gnlrætnr,
Ranðrðfnr,
Blaðlanknr,
Gnlrófnr ísl.
TIRaMNÐl
þrjáraíferðii:
en aðeins eitv
er rétt
►AWLRLUG
Vérmælum sterklegameð Rawlplugs
og höfum ætíð nægar birgðir.
Fást hjá öllum járnvörusölum.
Biðjid um verðskrá.
Aðalsali:
L. V. ERICHSEN, Nörrebrogade 55.
Kauprríannahöfrj N.
Kraftlímið Durofix
límir gler og leir sem heilt væri.
Þolir sjóðandi vatn og gufu óend-
anlega. Límir málma og klæðnað,
teður og pappír. Hentugt til að
bæta skó og stígvjel. — Enginn
rengir sem reynir.
Kostar 1,50 dósin.
Von'.
: Kjólar
úr ullartaui frá 13.00, úr öðrum
efnum frá 5.75.
Svuntnr
fyrir börn og fullorðna. Nýupp-
tekið hjá
S. Iðhannesdóttur
AuetupetpatS 14.
(Beint á móti Landib ankuuajl
Siml 1887.
smábátamótorar ávalt
fyrirliggjanöi hér
á staðnum.
C. Proppé.
Liebig-Harmonium,
Einkasali:
K. SÖEBECH, Lækjargötu 4.
þær mjög mismunandi. 1 mörg-
um nýrri húsum vel hæfar til
íbúðar, einkum ef þær væru að
mestu ofanjarðar og vel nyti
sólar, en slæm í mörgum eldri
húsum. Væri rjett að setja
strangar reglur um íbúðir í
kjöllurum, en varhugavert og
ástæðulaust að banna þær skil-
yrðislaust. Slíkt mundi auka
mjög húsnæðisvandræðin í bæn-
um og stuðla að hækkun húsa-
leigunnar. Benti hann á, að
samkv. upplýsingum frá Hag-
stofunni væri manndauði hjer í
bæ hlutfallslega minni en á land
inu í heild sinni, og ámóta og
hjá þeim nágrannaþjóðum vor-
þm þar sem hann er hæstur.
Bæri það ekki vott um að húsa-
kynni manná hér í bæ væri al-
ment hættuleg heilsu manna eða
lífi, eins og socialistar hefðu
haldið fram, þótt undantekning
ar kynnu að vera frá því. En
})ótt ekki væri brögð að slíku,
];yrfti að bæta eftir föngum úr
hinu, hvað húsakynnin væru
þröng hjá öllum almenningi og
leigan há.
Þá vjek hann að sjálfu frum-
varpinu um verkamannabústaði.
Þar er gert ráð fyrir að bær-
inn taki lán til að byggja 2ja
og 3ja herbergja íbúðir fyrir
verkamenn og að ríkið leggi
fram 10% af byggingarkostn-
aði. Síðan selji bærinn verkam.
einstakar íbúðir fyrir kostnað-
arverð -f- ríkissjóðs styrknum.
Á kaupandinn að borga út 15 %,
en greiða eftirstöðvarnar á 42
árum með 5% árl. í vexti og
afborgun. — Þetta væru kosta-
kjör fyrir þá fáu, sem hreptu,
því það samsvaraði því að ca.
35'- af húsverðinu væri gefin,
miðað við þau lánskjör, sem
ætla mætti að bærinn yrði að
hlíta en allur almenningur
færi varhluta af þessu, og fyrir
húsnæðisástandið í bænum
mundi það hafa litla ]>ýðingu.
Gera mætti ráð fyrir, samkv.
frv., að bygt yrði fyrir um 2
milj. kr., t. d. í 2 ár fyrir eina
milj. hvort árið. Síðastl. ár (1.
apríl 1928 til 1. apríl 1929)
mundi hafa verið bygt hjer í
bæ fyrir um 5 milj. kr. og svip-
að undanfarandi ár, og væri út-
lit fyrir að áframhald yrði á
því. Þótt nú bæjarsjóður bygði
í 2 ár fyrir 1 milj. hvort árið,
^mundi það ekki hafa veruleg
áhrif á húsnæðisástandið í bæn-
um yfirleitt, nje húsaleiguna,
einkum ]>ar sem hætt væri við
að það drægi í svip úr bygging-
um einstakra manna. Til þess
að byggingar bæjarins gætu
haft almenn áhrif á húsnæðis-
ástandið og húsaleiguna yrði að
halda þeim áfram í stórum stíl
ár eftir ár, en til þess yrði að
margfalda gjaldið til bygging-
arsjóðs, sem í frv. er áætlað
2 kr. árlega á hvern íbúa í kaup
stöðunum. Yrði það þungur
baggi fyrir bæjarsjóð, ef sú
leið væri farin, og mundi draga
mjög úr framtaki einstakra
fnanna um byggingu slíkra íbúð
arhúsa, svo að bærinn yrði að
taka það að mestu á sínar herð-
ar. Menn mundu hætta að ráð-
ast í að byggja sjálfir, heldur
bíða eftir að reyna að fá Vg hús
verðsins gefins, svo sem eðlilegt
i
væn.
Þá benti J. Á. á það, að skil-
yrði fyrir því, að geta orðið
þeirra kostakjara aðnjótandi,
sem frv. ætlar kaupendum íbúð
anna, væri það að geta borgað
út 15% af kaupverðinu. Þeir
sem eigi hefðu þá fjárhæð hand
bæra, fátækustu verkamennirn-
ir, sem hefðu stærsta fjölskyldu
og mesta þörf fyrir bætt húsa-
kynni, yrðu útilokaðir frá að
öðlast þessar íbúðir. Þetta væri
ótækt, því ef á annað borð yrði
farið að gefa þeim, sem gætu
bjargað sjer sjálfir, ættu þeir
að sitja fyrir, sem fátækastir
væru. En þeir væru ekki ein-
ungis útilokaðir frá gjöfinni;
með framlagi sínu til byggingar
^jóðs yrðu þeir jafnvel að leggja
af mörkum sinn skerf, til að
gefa hinum, sem betur væru efn
um búnir. En þótt 15% af kaup
verði íbúðanna væri ekki stór
fjárhæð, — á að giska 1000
---1500 kr. — mundu margir
fátæklingar, og einmitt þeir,
sem mesta hefðu þörfina, eiga
örðugt með að útvega sjer það
fje. —____________
Þá benti J. Á. á ýmsa minni-
háttar galla á frumv., svo sem
að gert væri ráð fyrir tómum
sambyggingum, að hvert hús
yrði í sameign margra manna,
o. fl., sem að vísu mætti lag-
færa, án þess að haggað væri
við grundvelli þess.
Betra ráð til að bæta úr hús-
næðisvandræðunum hjer í bæ,
en að gefa tiltölulega fáum
mönnum stórgjafir, eins og far-
ið væri fram á í frv., væri að
útvega almenningi hagkvæm lán
til íbúðarhúsabygginga gegn 2.
veðrjetti í húsunum. Væri æski-
legt að Alþingi vildi beita sjer
f.vrir slíku. Lánskjör þau, sem
húseigendur yrðu nú við að búa
ættu mikinn þátt í því, hvað
húsaleigan væri há. Til að
standa straum af byggingar-
Jcostnaðinum yrðu menn einatt
að taka lán með okurkjörum og
greiða þau*aftur á tiltölulega
fám árum. Neyddust menn því
til að setja mjög háa leigu á
íbúðirnar, til að standa straum
af lánunum. Ef unt væri að út-
vega almenningi hagkvæm lán
til húsabygginga, á eftir veð-
deildarlánunum, mundi það
stuðla meir að því að bæta
úr húsnæðisvandræðunum og
lækka húsaleiguna, en vaxta
gjafir til fárra manna, eins og
hjer væri um að ræða.
Theódór Líndal vildi ekki setja
frekar út á frv. en J. Á. hafði
gert, en kvaðst honum samdóma
í öllum aðalatriðum. Aðeins vildi
liann kveða sterkara að orði um
húsnæðisvandræðin hjer í bænum,
en áliti það þó óþarft þar sem jafn-
aðarmenn hefði útmálað þau með
svartari litnm, en ástæða væri til.
Til þess að koma þessu vand-
ræðaniáli í viðunanlegt horf — og
það mundu allir vilja — yrði fyrst
að athuga hvað Alþingi mundi
fást til að samþykkja í því efni.
Benti hann á að engin von væri
um að frv. þetta yrði gert að lög-
um, þar sem núverandi lánds-
stjórn hefði ekki einu sinni viljað
nota gefna lánsheimild til þess að
halda uppi gengi veðdeildarbrjefa.
Hann kvaðst álíta rjett, að
bændur nyti nokkuð betrilánskjara
en kaupstaðabúar, því að það væri
sjer áhugamál að fólk flýði ekki
sveitirnar, en þó mætti ekki bera
hlut kaupstaðabúa fyrir borð. —
Jafnaðarmenn hefði sagt það, að
með þessu frv. væri ekki verið að
gefa liinum fátækustu neinar gjaf-
ir, heldur hínum hjálpað, sem
eitthvað gætu. Það væri alveg
rjett hugmynd, það ætti að hjálpa
þeim, sem eitthvað geta, til þess
að byggja, en leiðin til þess væri
ekki sú, sem frv. gerði ráð fyrir,
lieldur liin, sem fælist í till. þeirra
J. Ás, og Þ. Sv., þar sem gert,
væri ráð fyrir því, að stofnaður
væri sjerstakur veðdeildarflokkur
í Yeðdeild Landsbankans eða ánn-
ari lánsstofnun, þannig að hægt
verði að fá lán út á 2. veðrjett
í Veðdeildarbrjefum, svo að 1. og 2.
veðrjettur samanlagðir samsvör-
uðu ea. 80% af virðingarverði
húsa. Ríkið ætti að taka lán til
kaupa á þessum brjefum gegn
hakábyrgð hlutaðeigandi bæjar-
sjóðs. Frá sínu eigin sjónarmiði
kvaðst hann álíta þessa láusn máls
ins þá bestu.
StllnDlllur
eru framleiddar úr hreinum
jurtaefnum, þær hafa engin
skaðleg áhrif á líkamann, en
góð og styrkjandi áhrif á
meltingarfærin. — Sólinpillnr
hreinsa skaðleg efni úr blóð-
inu. Sólinpillur hjálpa til að
fyrirbyggja og eyða fili-
pensum. SólinpOlur lækna van
líðan er stafar af óreglulegum
hægðum og hægðaleysi. Notk-
unarfyrirsögn fylgir h^erri
dós. Verð aðeins kr. 1,25. —
Fæst hjá hjeraðslæknum, lyf-
sölum og
LAUGAVEGS APÓTEKL.
Rowntreess eoco
er það besta sem
hægt er að fá.
Nýkomið s
Skyr, Smjör oy Egg.
Ank þess ýmSar vðrar
með hálfvirði.
Versl. FílUnn.
Laugaveg "9. Sírni 1551.
Hunið
eftir
útsOliinni
í
Vöruhúsinu.
Heilsigtimjöl
Hálfsigtimjöl
Rúgmjöl
Kökuhveiti
Svínafeiti
Florsykur
Marmelade
Hunang „Imperial Bee“
fyrirliggjandi hjá
C. Behrens.
HálingarTðrur
allskonar.
Ahðld iyrir málaraiðn.
Vald. Poulsen,
Sími 24. Klapparstig 28