Morgunblaðið - 11.10.1930, Qupperneq 3

MORGU NBLAÐIÐ
iiiiiiiiiiuiiiiiuimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiimmiiimiimiim
3flarfltmWa&*& j
Útgef.: H.f. Árvakur, Beykjavlk =
Bltstjörar: Jön KJartanaaon. f|
Valtýr Stefánaaon. =
Ritstjörn og afgreiSgla:
Austuratrœtl 8. — Slml 500. =
AuKlýsingastJörl: B. Hafberg-. I§
Aufeiýslngaskrlfstofa:
Austurstrœti 17. — Slml 700. S
Helmaalmar:
Jön KJartanaaon nr. 742.
Valtýr Stefánaaon nr. 1220. =
E. Hafberg nr. 770.
Áakrlftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánutJl. =
Utanlanda kr. 2.50 á mánufti. =
t lausasölu 10 aura elntakiC,
20 aura meB Leabök. =
aimiiiimimimiiimiiiHiimiiiiiiiiiumiimmiiiiiiiimiimiÍM
Dómurinn.
Það eru liðin nœrri tvö ár síðan
-Jónas frá Hriflu, í nafni rjettvís-
innar, hóf ofsóknarherferðina gegn
Jóhannesi Jóhannessyni fyrv. bæj-
arfógeta. Jóhannes var ákærður
fyrir fjárdrátt í sambandi við með-
ferð dánar- og þrotabúá. Hann
hafði yfir 30 ár verið í þjónustu
ríkisins og aldrei neitt verið fund-
ið að hans embættisrekstri. Yfir-
boðarar .Jóhannesar luku lofsorði
■á embættisfærslu hans, og í aug-
nm almennings var hann talinn
meðal allra hæfustu embættis-
Jnanna landsins.
En Jóhannes var pólitískur and-
stæðingur Jónasar frá Hriflu og
•átti auk þess sæti á Alþingi. Þess
vegna varð að reyna að knjesetja
hann. Það varð ekki gert í drengi-
legri baráttu um þingsætið. Og þá
var gripið til rjettvísinnar. Hún
átti að svifta Jóhannes ærunni, og
®m leið rjetti til þingsetu.
Nú hefir Hæstirjettur kveðið
"ápp dóm í máli rjettvísinnar gegn
Jóh. Jóhannessyni. Hann sýknaði
Jóhannes gersamlega af ákærunni
* ‘Um fjárdrátt. Er því slegið föstu
* dómi Hæstarjettar, að meðferð
•Jóh. Jóli. á búafje, hafi verið í
samræmi við landslög og venju
annara skiftaráðanda. Meira að
Segja ríkissjóður hefir farið eins
Æð. —
Með þessum dómi Hæstarjettar
er fenginn fullnaðar úrskurður um,
að það er rjett, sem jafnan hefir
verið haldið fram hjer í blaðinu,
n.ð málsóknin gegn Jóhannesi var
pólitísk ofsókn og ekkert annað.
Jóhannes er ákærður fyrir fjár-
drátt. Hæstirjettur hefir þvegið
hann hreinan af þeirri ákæru og
þar með gerhrundið dómi Bergs
■Jónssonar og slegið niður ofsókn
■Jónasar frá Hriflu.
Það snertir að engu leyti kjarna
þessa máls, að Jóhannes er dæmd-
^ur í sekt fyrir drátt á skiftum
nokkurra búa — kemur í rauninni
málinu ekkert við. Jafnvel ofsókn-
armenn Jóhannesar hafa jafnan
viðurkent, að embættisfærsla hans,
áð öðru leyti, hafi verið prýðileg
í alla staði. Sekt Jóh. Jóh. fyrir
drátt á skiftum nokkurra búa, ber
því að skoða sem umsögn Hæsta-
vjettar um, að yfirleitt liafi skifta-
váðendur átt að flýta meir búskift-
Pm en þeir alment gerðu.
Ekki er ástæða til, að fjölyrða
frekar um dóminn að þessu sinni.
^skum vjer Jóhannesi til ham-
mgju með niðurstöðuna og fær
hann vonandi eftirleiðis að vera í
friði fyrir ofsóknaræði dómsmála-
ráðherrans.
Dettifoss kominn.
Kl. 6Y2 í gærkvöldi kom hið nýja
skip Eimskipafjelagsins, Dettifoss,
hingað til Reykjavíkur. Yar skipið
fullfermt vörum og farþegarúm
fullskipuð. Dettifóss lagðist við
Nýju bryggjuna. Þangað streymdi
múgur og margmenni í gærkvöldi,
til þess að skoða hið fallega og
vandaða skip, og luku allir upp
einum rómi um það, að hjer væri
ásjálegur farltostur kominn í ís-
lenska flotann.
Skipið er bygt eftir ströngustu
reglum Veritas með 1700 hestafla
vjel. Lengdin er 235 fet, breidd 30
fet, dýpt 236 fet. Farrúm fyrir
2000 tonn. f tilraunaferð sinni fór
hann með 14 mílna hraða.
Farþegarúm er fyrir 22 farþega
á 1. farrými og 14 á 2. farrými.
Á 1. eru tveggja manna klefar, og
eru þar öll nútíma þægindi, m. a.
vatnslásar fyrir drykkjarvatn
við livert rpm. Matsalur er úr pól-
eruðu mahogni. Á 2. farrými eru
rúmgóðir klefar, bjartir og með
góðri loftræstingu. Skipshafnar-
klefarnir eru undir hvalbaknum.
Þar er og baðklefi fyrir skipshöfn-
ina. —
Loftskeytastöð skipsins hefir 1
kiv. styrkleika. Ennfremur eru þar
stuttbylgjutæki, og viðtæki með
gelli bæði í farrýmunum og í klef-
uni' skipstjórnar.
Skipstjóri er Einar Stefánsson.
Slys.
Mann tekur út af togaranum Ólafi.
Togarinn „Ólafur“ kom liingað
fyrrinótt úr Englandsför, og
hafði þá sorgarsögu að segja, að
einn hásetann hefði tekið fyrir
borð á leiðinni og hann druknað.
Vildi slysið til í fyrradag fyrir
sunnan land. Var maðurinn að
ganga eftir þilfarinu en varð fóta-
skortur og hraut útbyrðis. Hann
hjet Ágúst Gissurarson, ógiftur
maður um þrítugt, og átti heima í
Hafnarfirði.
Ranusókn
næmra sjúkdóma.
Mbl. vill vekja athygli á auglýs-
ingu í þessu blaði um Rannsóknar-
stofu háskólans.
Eins og kunnugt er liefir Rann-
sóknarstofan haft á hendi allar
rannsóknir viðvíkjandi smitandi
sjúkdómum o. fl. fyrir heilbrigðis-
stjórnina, enda eini staðurinn hjer
á landi, þar sem bæði voru þeklt-
ing og tæki til þess að framkvæma
vandasamar rannsóknir.
Svo hættir dómsmálaráðuneytið
alt í einu að greiða Rannsóknar-
stofunni nokkuð fyrir þessar nauð-
synlegu og að nokkru leyti lög-
goðnu rannsóknir, en til þess að
firra lækna og sjúklinga vandræð-
um, hjelt þó stofan áfram í nokkra
mánuði að framkvæma rannsóknir
fyrir lækna endurgjaldslaust. Eins
og við var að búast neitaði for-
stöðumaður stofunnar, dóeent Ni-
els Dungal, að vinna að þessu
endalaust fyrir ekkert, og fjellu
þa rannsóknirnar niður.
Að sjálfsögðu hefir þetta komið
sjer mjög bagalega, bæði fyrir
lækna og sjúklinga. Ýmsar rann-
sóknir hefir orðið að láta fram-
kvæma í Kaupmannahöfn, en langt
að seilast þangað og ekki allskost-
ar þjóðinni til sóma. En það var'
ekki í annað hús að venda, þegar
öllum slíkum rannsóknum var
iverneitað á Rannsóknarstofunni.
Læknadeild Háskólans þótti hjer
í óefni komið, og mæltist til þess
við dócent Dungal, að hann tæki
aftur að sjer nauðsynlegar rann-
sóknir fyrir lækna og sjúklinga
gegn borgun. Hann hefir nú orðið
við þessum tilmælum, en til þess
að komast hjá fyrirhöfp. við inn-
köllun á borgun var það ákveðið,
að hver rannsókn skyldi borguð
fyrir fram. Hvort sjiiklingarnir fá
svo kostnað sinn endurgoldinn hjá
heilbrigðisstjóminni, svo sem lög
mæla fyrir, verður reynslan að
sýna.
En hversu sem þetta ræðst, þá
geta menn nú fengið slíkar rann-
sóknir framkvæmdar af færasta
manninum á landinu, — hvað svo
sem dómsmálaráðuneytinu líður.
Stórkostlegt fjárhrun.
London (UP) 10. okt. FB.
New York: Firmað Prinee &
Whitely, sem var eitthvert öfiug-
asta kauphallarfirmað, hefir verið
lýst gjaldþrota. Er það þriðja
stórgjaldþrotið síðan verðhrunið
síðasta. Tapið nemur miljörðum.
Áhrifa verðhrunsihs hefir gætt um
alt landið. Mikil verðbrjefasala á
kauphöllum um alt landið, en verð-
en' dæmi eru til áður. Jafnframt
brjef í liunctraðatali hrapað meir
hefir orðið verðfall á korni og
bómúll. Sala í fyrradag nam 2
milj. dollara, í gær fimm miljónum.
Finsku kosningarnar.
Ounnar Gunnarsson
talinn líklegur að fá bókmenta-
verðlaun Nobels.
Flug Columbia.
London (UP) 9 .okt. FB.
New York: Ameríska eimskipið
„Quaker City“ hefir sent loft-
skeyti þess efnis, að „Columbia“
hafi sjest frá skipinu kl. 12.45 e. li.
(Eastern Standard tími) eitt
hundrað mílum fyrir austan Cape
Race.
London (UP) 10. okt. FB.
New York: Eimskipið Lancestria
hefir sent loftskeyti upi að ,Colum-
bia‘ hafi sjest frá skipinu kl. 5.40
e. h. á 54.39 gr. nl. br. og 42.43
vl. 1.
Croydon: Flugvjelin Columbia
lenti við Tresco á Scillu-eyjum
samkvæmt óstaðfestri fregn, er
hingað hefir borist. Flugmennirnir
halda kyrru fyrir í Tresco í nótt.
í símskeyti frá Stokkhólmi til
„Berlingske Tidende“, er sagt, að
þeir, sen^ standi næst því að fá
bókmentaverðlaun Nobels sje Ame-
ríkumaðurinn Theodore Dreiser,
Johannes V. Jensen og Gunnar
Gunnarsson.
„Nya Dagligt Allehánda“ segir,
að fái hvoi:ugur hinna síðast töldu
verðlaunin, þá stafi það af því, að
sænska akademíið vilji ekki, að það
sje sagt um sig, að það sje hlut-
drægt vegna norrænna bókmenta.
(Sendihei’rafrjett).
Driðji fyrírlestur
"pröl. Heckels.
í gær tók próf. Neckel sjer ís-
lendingasögur að umræðuefni. Gat
hann þess í upphafi, sem hann
hafði rætt nokkuð um í fyrsta fyr-
irlestri sínum, að líf það, sem vjer
lítum í skuggsjá íslendingasagna,
lifnaðarhættir, atvinnubrögð, hugs-
uuarliáttur og átrúnaður, væri að
öllu leyti rammfornt, heiðið og
germanskt. Besta sönnun þessa
væri að finna í riti Tacitusar um
Germana. Kæmu lýsingar hans &
lífi hinna suðrænustu Germana á
fyrstu öld eftir Krists burð í mörg-
um efnum heim við það, sem vjer
þekkjum af frásögn fslendinga-
sagna um lifnaðarhætti þúsund ár-
um síðar með ytsta og yngsta þjóð-
flokki germanskra kynstofnsins.
Dró hann fram ýmis dæmi þessu
til sönnunar, svo sem nm borðsiðu,
greftrunarháttu, vopnaburð og
fleira. Hefðu Germanar að vitni
Tacitusar biiið í dreifðum býlum,
eins og vjer gerum enn í dag, en
ekki í þorpum eins og suðrænar
þjóðir, en þar kæmi ljóslega fram
sá sjálfræðisandi, sem ^ einkendi
germanskar þjóðir. Síðan ræddi
próf. Neckel um mannhefndir,
vígsbætur, sættir og eftirmál og
loks um ástir og hjónaband. Kem-
ur þar lýsing Tacitusar enn heim
við íslendingasögur, að ekki var
að ræða um ástalíf utan hjóna-
bands eða á undan því, og var
tekið mjög hart á öllum brotum í
þessu efni; hinsvegar var mjög
fyrirhafnarlítið að fá hjónaskilnað.
En hjónaskilnaðir voru engu að
síður afar fátíðir, og lýsir það vel
þroska forfeðra vorra í þessum
efnum.
Næsti fyrirlestur próf Neckels,
um reimleika í fornum bókment-
um, verður fluttur á föstudaginn
kemur kl. 6 í Kaupþingssalnum.
London (UP) 9 .okt. FB.
Helsingfors: Kosningaúrslitin:
Þjóðernisflokkurinn sameinaði 42
þingsæti. Framsóknarfl. 11 þing-
sæti. Bændaflokkur 59 þingsæti.
Smábændur 1 þingsæti. Sænski
þjóðflokkurinn 20 þingsæti. Sænski
vinstriflokkurinn 1 þingsæti. Jafn-
aðarmenn 66 þihgsæti. Kommún-
istar 0 þingsæti.
Guðrún Halldórsdóttir ljósmóðir,
frá Varmá, ætlar að setjast að lijer
í borginni og gegna ljósmóður-
störfum. Hún er nýkomin lieim
frá Kaupmannahöfn og hefir ágæt
meðmæli frá kennurum sínum þar.
Heimili hennar verður á Njálsgötu

1, og hefir hún sama símanúmer
og Helga M. Nielsdóttir ljósmóðir. I alt af 17 st. frost.
□ Edda 593010147—1. Fyrirl.
Veðrið (föstudagskvöld kl. 5) :
Lægðin fyrir sunnan landið þok-
ast hægt austur eftir og veldur
ennþá hvassri A-átt í Vestmanna-
eyjum og einnig í útsveitum norð-
an lands. Á morgun mun áttin
verða norðlægari og veður yfirleitt
bjart suðvestan lands, en þykk-
viðri og snjójel víða norðan lands.
Hiti er víðast 3—4 st„ þó aðeins
0—2 st. norðaustan lands. Yfir
N-Grænlandi er há loftþrýsting og
Það er hjer
sem þjer verslið.
Fullkomnasla Gler-
vöruverslun landsins.
Nýkomnar vörur.
Matar og Kaffistell.
Þvottastell
8.75, 11.60, 12.95.
Mjólkurkönnur.
Kökuföt.
■ EDINBORG ■
Borðbúnaður.
Hnífapör
ótal verð og gæði.
Ávaxtahnífar
í skrautkössum 6.75
Ryðfríir borðhnífar
á 0.80.
Skurðarhnífar.
Alpacka skeiðar og
gafflar 0.65.
Teskeiðar 0,85.
EDINBORG ■
í sláturtíðinrii
gerið þjer hvergi betri
kaup á pottum, leir-
krukkum, án og með
loki.
Niðursuðuglös.
Föt og dallar.
EDINBORG ■
Aluminiumvörur.
Kaffikönnur, Katlar
með flötum botni.
Pottar 1.35.
Steikarpönnur
o. s. frv.
EDINBORG ■
Straujárnasett 7.95.
Ferðakistur og
Töskur
Skólatöskur
Saumakassar
Dúkkuvagnarnir
komnir aftur í
mörgum litum.
Hlaupahjól
Sögras-stólar og Borð
Körfur ótal teg.
■ EDINBORG ■
Bollabakkar
Speglar
Skjalatöskur
Kventöskur
o. m. m. fl.
■EDINBORG|
ÓDtRASTAR og
BESTAR VÖRUR
Þaðer hjer
sem þjer verslið.
Edinborg.
Veðurútlit í Rvík í dag; NA-
kaldi. Urkomulaust og ljettskýjað,
en fremur kalt.
í Fríkirkjunni á morgun kl. 2,
síra Árni Sigurðsson.
Messur. 1 dómkirkjunni á morg-
un kl. 11, síra Friðrik Hallgríms-
son. Kl. 5, síra Bjarni Jónsson.
Unglingur, drengur eða telpa,
getur fengið atvinnu við að béra
Morgunblaðið til kaupenda í Vest-
urbæinn.