Morgunblaðið - 25.01.1931, Blaðsíða 5

Sunnudaginn 25. janúar 1931.
Oisc n heiHj áitim.
IHess b m á |ðlaðagina i Bjaroaaesi.
Mörgum ókunnum mun þykja j
xmdarlegt, að við Nesjamenn skul-
nm ekki hafa skrifað einn staf á
hvoruga hlið um þetta hneykslis-
mál — Brekkumálið — sem búið
«r að véra á döfinni hjer á annað
ár og vekja mikla úlfúð og sund-
urlyndi í sveitinni til stórskaða og
skammar. Mál þetta er orðið land-
fieygt. Blöðin hafa haft það til
meðferðar. Fyrst byrjaði .Tíminn'
með svæsnustu óhróðurs og skamm
argrein um prófastinn. Enginn
hjer kannast við þá lýsingu á hon-
um sem þar er fram sett, ekki einu
sinni mótstöðumenn hans. Vörður
Hænir og ísafold hafa öll tekið
svari lians að maklegleikum og
skýrt satt frá málavöxtum —- en
Tíminn er nú búinn að þrí-endur-
taka sömix ósannindaþvæluna, eins
og vani lians er, ög er honum líkt
farið og manninum stórlygna, sem
sagði sömu lygnsögu sína, þangað
til hann trúði henni sjalfui.
Kirkjumálaráðherra eru eignað-
ar þessar greinir, þó ólíklegt sje.
Bkki liefir liann borið það af sjei
og ótrúlegt er, að sá hái maður,
lægi undir slíkum óþverra, væri
enginn fótur fyrir.
Að við Nesjamenn höfum setið
þegjandi hjá til þessa, veit jeg að
er af því, að bæði með og mót-
partár hafa sárskammast sín fyrir
þetta mál frá upphafi. Vonað að
það mundi hjaðna niður, en aldrei
ganga eins langt og raun er á orð-
Tn. Margur mundi hafa haldið, að
mótstöðumenn prófasts væru nú
ánægðír, ér búið er að hrekja
hann frá starfi sínu, og lofúðu
honum að vera í friði þessa fáu
mánuði, sem hann og folk hans á
eftir að vera hjer, en svo er ekki.
Hann er eltur og honum skapraun-
að á margan hátt, þó ekki sjái
}>að á honum og geði hans, og
kvelur það líklega mest.
Að jeg tek mjer penna í hönd,
er ekki af því, að jeg ætli að fara
að verja prófast í þessu máli, þess
þarf jeg ekki. Sannleikurinn er
kominn í ljós og mun koma betur.
Heldur er það af því, að nú er
búið að draga mig eða sóknar-
nefndina inn í þetta ofsóknarmál
eða afleiðingar þess og mun jeg
skýra frá hvernig því er háttað.
Eftir að brottrekstrarskeytið 25.
júlí kom, var það skilið svo af
mótstöðumönnum síra Olafs og
barið blákalt fram, að hann væri
sviftur öllum prestslegum rjett-
indum, það borið út, að sýslumað-
ur hefði verið látinn taka af hon-
um hempuna — raunar var sýslu-
maður hjer á ferð, áður en skeytið
kom. Það skiftir nú minstu. Við
aðrir lítum svo á, að Jónas kirkju-
málaráðherra hafi ekkert skert
prestsleg rjettindi hans. Það geti
prófastsdómlu* einn gert með því
að dæma hann sekan í embættis-
rekstri. Hjer hafi Jónas aðeins
svift hann launum sínum, en eng-
um prestslegum rjettindum. Þetta
sárnar þeim og vilja ekki viður-
Skal það nú sýnt. Prófastur fór
til Reykjavíkur í vetur og vann
þar tvö prestsverk. Þegar þetta
frjettist hjer, bera þeir það út og
standa á því fastara en fótum sjer,
að þessi verk hans sjeu ógild.
Nú líður að jólum. Frjettist þá,
að við ættum enga jólamessu að fá
að þessu sinni hjá setta prestin-
um. Kunnu margir þessu illa, af
vana að fá jólamessu og báðu mig
að fá síra Ólaf til að messa, fyrst
síra Jón kæmi ekki. Fer jeg að
Suðurhól til sóknarnefndarmanns,
Ragnars Gíslasonar, að tala um
þetta við liann. Kemur okkur sam-
an um, að fara að Hólum, ná presti
í síma og vita vissu um þetta. Við
náum tali af presti og segist hann
ekki koma fyr en á nýári. Segi jeg
honum ósk manna hjer um jóla-
messu hjá prófasti, spjrr hann
hvort hann liafi nokkuð á móti
því, fyrst hann komi ekki. Eins að
hann megi skíra barn fyrir mig.
Prestur segir það öðru nær með
messuna, söfnuðurinn eigi kirkj-
una og það sje sjálfsagt, enn hvort
liann leyfi skírnina, segist liann
ekki geta svarað fyr en eftir 2
daga; skuli síma mjer.
Förum við síðan beint að Bjarna
nesi og bið jeg prófast messa og
skíra barn mitt. Prófastur segist
ekkert verk vinna nema með leyfi
.síra Jóns, því að hann megi ekki
fara inn á verksvið annara presta
án þeirra leyfis. Segjum við hon-
um ferð okkar að Hólum og við-
talið við prest. Segist hann þá gera
livort tveggja með ánægju fyrst
Jeyfi síra Jóns sje fengið og með
skírnarleyfið láti jeg sig vita. —
Kom það á tilsettum tíma og var
messa boðuð.
Daginn fyrir Þorláksmessu kem-
ur Þorbergur í Hólum að Suður-
hól með þau skilaboð til Ragnars
Gíslasonar, að þriðji sóknarnefnd-
armaðurinn, Björn í Dilksnesi,
vilji finra hann að Hólum og
verða sjer samferða. Er að Hólum
kemur er Björn þar ekki, en kem-
ur von bráðar í bíl. Segist Björn
liafa frjett um þetta messuboð, og
fer að lýsa fyrir Ragnari, að settar
reglúr þjóðkirkjunnar sjeu brotn-
ar með því að afsettur prestur
messi í kirkjunni, og vill fá hann
til að taka aftur messubón sína
hjá prófasti. Sóknarnefndin verði
að mótmæla slíku athæfi. Ragnar
svarar því, að hann liafi hvorki
sjeð nje heyrt neinn dóm fyrir
því, að síra Ólafur hafi verið svift-
ur prestslegum rjettindum, enda
hafi hann £ýlega unnið prestsverk
suður í Reykjavík. Björn segir þau
varla gild vera. Kveðst Ragnar
eltki eta ofan í sig, það sem hann
sje búinn að geia viðvíkjandi
messu á jóladaginn, sem söfnuð-
urinn óski eftir og hann taki af-
leiðingunum, hverjar sem verði —-
en því talarðu ekki um þetta við
formanninn ?
Nú .er þetta reipi brást til að
ná meiri Iduta í sóknarnefndinni,
kenna, því að þeir skammást sín |ei sest á Hólaskrifstofuna og mjer
fyrir, að hafa stuðlað «ð því, að skrifað svohljóðandi brjef — raun
gamall maður var sviftur lífsupp-^ar dagsett í Dilksnesi — sem Ragn
eldi sínu og öðru ekki. jar færir mjer:
Dilksnesi, 22. desember 1930.
Góði vin!
Með því að jeg tel mig hafa
sannfrjett, að fyrverandi prestur,
Ólafur Stephensen í Bjarnanesi,
ætti að messa í Bjarnaneskirkju á
jóladaginn næstkomandi, þá vil
jeg sem sóknarnefndarmaður mót-
mæla því, að nefnd messugerð
fari fram í kirkjunni, því jeg tel
að settar reglur þjóðkirkjunnar
sjeu þar með brotnar. Til þess að
iessu verði mótmælt frá hálfu
sóknarnefndar, yrði fyrverandi
préstur að geta sýnt skrifleg skil-
ríki frá kirkjustjórninni fyrir því,
að hann hafi fengið leyfi til þess
að bafa messugerð í kirkjunni
þenna dag eða aðra helgidaga
þjóðkirkjunnar.
Yænti jeg þess að þú sem for-
maður sóknarnefndar gefir ekki
leyfi til þess, að reglur þjóðltirkj-
unnar sjeu þannig brotnar.
Virðingarfylst,
Björn Jónsson.
Á Þorláksmessumorgun fer jeg
með brjefið að Bjarnanesi. Spyr
prófastur hvort sr. Jón hafi ekki
gefið samþykki sitt? Segi jeg svo
vera og megi hver sem vilji væna
okkur Ragnar um, að liafa ekki
skýrt rjett frá viðtalinu við sr.
Jón. Talast svo til, að jeg sími
biskupi málavexti og spyrji hvort
próf. megi ekki í kirkjuna koma.
Er skeytið sent samstundis til
Seyðisfjarðar.
J birtingu á aðfangadag kemur
vinnumaður Þorl. í Hólum með
skeyti til mín. Er það frá sr. Jóni
og fylgir hjer:
Kálfafellsstað, 23. des.
Að gefnu tilefni og samkvæmt
fyrirskipun, leyfi jeg engum
prestvígðum, sem ekki er starfandi
í þjóðkirkjunni að framkvæma
prestsverk í kirkjum prófastsdæm-
isins.
Prófastur Austur-Skaftafells-
prófastsdæmis.
Jeg fer strax að Bjarnanesi. Næ
presti í síma, get skeytisins og
spyr hvort hann gangi á móti
loforði sínu um daginn. . Prestur
svarar: „Jeg sagði aldrei „já“ og
sjerðu ekki að í skeytinu stendur
samkvæmt fyrirskipun“. „Hve*
skipar svo fyrir?“ „Jónas ráð-
herra“. „Hefir þú kært?“ „Nei“.
„Ætlarðu líka að ganga á móti
því, að- prófastur megi skíra barn
nntt?“ „Nei“. „Hefirðu ekki feng-
ið svar við skeyti mínu til bisk-
ups?“ „Jú“. „Fæ jeg ekki að
heyra það?“ „Jú. Taktu það“.
Hljóðar svo:
Meðan dómur er óuppkveðinn í
máli síra Ólafs Stephensens tel jeg
mjer, samkvæmt tilskipun 7. okt.
1740 um afsetta presta, ólieimilt
að leyfa honum messuflutning í
sóknarkirkjunni.
Biskup.
Þegar svona var komið sáum
við ekki annað vænna, en sam-
stundis að senda messuafboð um
sveitina og út á Höfn. Þegar Hafn-
arbúar frjettu, símuðu þeir til
prófasts, báðu hann koma til sín
og predika í fundarhúsi. Gjörði
haún það og predikaði svo á ann-
an jóladag á Hoffelli og skírði
þar barn vitanlega með leyfi sj-.
Jóns. Svona er nú sagan um jóla-
messuna okkar hjerna. Nú er
Kanpmenn!
„PET“ mjólkin er sú besta, kaupið því hana.
H. Benediktsson s 5o.
Sími 8 (4 línur).
Jarðir til sfi a.
Tvær samliggjandi jarðir, Hlíðarendi og Litla Land í Ölfusi, eta
til sölu, og lausar til ábúðar nú þegar.
Jarðir þessar eru einhverjar bestu beitarjarðir í Árnessýslu.
Væntanlegur kaupandi snúi sjer til Kristins Jónssonar vagnSi*
smiðs, Reykjavík, sem gefur allar nánari upplýsingar.
((jIkf KfnaÍTÚg"j
0$ íitun
34 1500 J^egkiautk.
HreinsBm 11A gðifteppi a! ðllam starðim oy gerðnm.
ísflelao
Aðalfnndnr
fjelngsins verðnr halA aa snnnndagian 1. fenráar
að Berðnm KL 2'/» e. h.
Dagskra samkvæmt fjelagslðgnnnm
STJÓRNIN.
spurningin: Því er Jónas ráðherra , pkki að leyfa meðan svona stend-
að skifta sjer af þessu? Og Iiver,lu' með mál sr. Ólafs, enn bannar
liefir kært? Ekki sr. Jón? Er það pkki — hann mundi láta hlut-
ólíklega tilgetið, þó maður geti i^vst. Jeg efa það ekki, að þessi
sjer til, að þegar skeyti mitt fór ára tilskipun sje í gildi og
til Seyðisfjarðar, þá hafi Hóla- pi8'i kíer við -— en eitthvað sýn-
stöðin, þessi alþarfasta stöð á hún vera farin að dofna, þvá
landinu, sem hefir það hlutverk, ekki er haft svo milcið við hana>
að gefa samband í allar fjórar prenta hana í Lagasafninu cða
höfuðáttirnar, orðið vör við og ij')gurn íslands. I öðrum hverj-
annaðhvort sjálf eða látið hinn lml staðnum ætti hún að vera ef
þarfa kaupfjelagsþjón, Björn í iu,n varri í fullnm krafti.
Dilksnesi, gera Jónasi aðvart um j JeS vil að endingu taka þaó
þetta jólahneyksli okkar. Segi jeg,fram, að nóg var æsingin hjer í
alls ekki . að svo liafi verið, því söfnuðinum út af þessu Brekku-
Jónas sá er margvís mjög, og á
þefara víða. En það vissa er, að
hann hefir símað Jóni prófasti, að
banna kirkjuna
Jeg sje nú eftirá, að mjer liefir
yfirsjest, er jeg símaði biskupi, að
geta ekki leyfis sr. Jóns. Mjer gat
ðkki til hugar komið, að sr. Jón
væri það lítilmenni að ganga á
móti loforði sínu, eða svo hrædd-
ur við Jónas, að hann þyrði ekki
að síma honum, að prófastur
máli og meðferðinni á gamla pró-
fastinum, þar sem 59 hafa nú þeg-
ar gengið úr kirkjufjelaginu, þó
ekki væri nú bætt því stór-
lineyksli við, að banna söfn-
uðinum að hlýða á guðsþjónustu í
kirkju sinni á sjálfan jóladaginn
hjá góðum presti, sem ekki hefir
annað til saka unnið, en að hann
liefir viljað vernda rjett prests-
setursins fyrir ríkisins hönd sam-
kv. skvldu sinni og sannfæringu
, — en það er nú einmitt hún, þessi
messaði 1 smu umboði, því lítið „ . i •
1 sannfænng, sem menn ekki mega
hafa hjer 1 Hornafirði nú upp á
samræmi sýnist í því, að leyfa að
skíra, en banna að messa.
Andstæðingarnir og sr. Jón
segja að skeyti hiskups sje bann;
því neita jeg. Biskup treystist
úðkastið — heldur hlýða í blindni.
Meðalfelli á gamlársdag 1930.
Sigjón Einarsson,
form. sóknarn.