Morgunblaðið - 23.08.1931, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
IÐNÓ, >
hús Alþýðufjelaganna, Vonarstræti 3, Reykjavík.
Talsími 2350.
Eftir gagngerðar breytingar og umbætur, sem gerðax bafa
verið á húsinu, einkum á báðum sölum þess, er hjer að
ræða um ágætt samkomuhús fyrir alls konar mannfagnað,
svo sem: Söng og hljómleika, sjónleika og dansleika, minn-
ingar- og afmælishátíðir einstaklinga og fjelaga. Húsið er
og prýðis vel fallið til ræðuhalda og upplestra, fundar-
halda meiri og minni, góður samkomustaður fyrir fjelög,
hentugt fyrir sjerstakar útsölur, sýningar o. fl.
I húsinu er góð fatageymsla, snyrtíngarherbergi og hrein-
_ lætistæki.
. ' Avalt fáanlegar fjölbreyttar bestu veitingar við sanngjömu
tA; verði. Afgreiðsla öll, eins og áður, í góðu lagi.
>' Hentúgast væri, að pantanir þeirra, sem ætla sjer að nota
T-
húsið, kæmu tímanlega, einkum þeirra, er á því þurfa. að
halda einhver sjerstök kvöld. Lysthafendur snúi sjer, öllu
þessu viðvíkjandi til skrifstofu Iðnóar, sem fyrst um sinn
verður opin hvern virkan dag kl. 4—6 síðdegis.
IÐNÚ,
hús Alþýðufjelaganna, Vonarstræti 3, Reykjavík.
Talsími 2350.
K a n p m e ss n!
Pet mjölklna
þekkja allir, er reynt hafa einu sinni. — Kaupið hana
eingöngu.
H. leneiliifssen l Go.
Sími 8 (fjórar lírtur).
áreiðanlega harðast úti.
stjórnmálunum. Jeg vil aðeins
endurtaka það, að aldrei hefir
verið svartari blika í lofti en
einmitt nú vofir yfir framtíðar-
heill okkar litla og fátæka
lands. Þegar svo stendur
á er það skylda allra
landsins barna, að gjöra það
sem í þeirra valdi stendur til
þess, að stýrt verði út úr ó-
gör.gunum. Framsóknarílokkur-
mn hefir með þessari stjórnar-
m>ndun ekki aðeins látið undir
höfuð leggjast, að tefla fram
þeim mönnum innan sins flokks
sem líklegastir eru til sams'.arfs
um að yfirbuga og ljetta af
þeirri kreppu og þeim örðug-
leikum sem framtíðin býr yfir,
heldur hefir hann með útuafn-
ingu Jónasar Jónssonar til þess
að gegna dómsmálaráðherra-
efbættinu, rekið hnefann fram-
an í alla andstæðinga sína og
framan í alt velsæmi í þessu
landi. Jeg vildi feginn geta boð-
ið þessa stjórn velkomna, því að
á þessum tímum álít eg, að öll
minniháttar fæð eigi að falla
niður og að menn eigi að sam-
einast um heill ættjarðarinnar,
en — jeg get það ekki, því að
jeg hefi enga von um að þessi
stjórn leysi þau viðfangsefni
sem bíða hennar, meðfram af
því, að lítil von er til þess, að
þeir menn, sem hana skipa, geti
neytt hæfileika sinna sökum
sundurþykkis. Jeg held þess(
vegna, að eins og nú horfir viðj
þá sje ekki annað að gera enl
að óska þess að hið illa, sem
fram á að koma, komi strax.
;Jeg vil, áður en jeg lýk máli
mínu, taka það fram, að jeg
álít að ekki eigi allur Framsókn
arflokkurinn óskilið mál um
það sem hjer er að gjörast.
Mjer er vel Ijóst að það er sitt
hvað, að æskja eftir annari
stjórnarmyndun eða hafa þrek
til þess að reka hnefann í borð-
ið og segja: Það skal aldrei
verða. Þau orð, sem jeg hefi nú
mælt, voru fyrst og fremst
mælt til hæstv. f jmrh. og forsrh.
því að þeir bera höfuð ábyrgð-
ina á-þessum atburði.
Tryggvi Þórhallsson.
Ræða Ól. Thors minnir mig
á það sem sagt var um Þórð
kakala, að hann væri vitsmuna-
maður ef hann stillti skap sitt.
Ó. Th. var allt of harðorður.
Hann er að fárast yfir því að
Framsókn leiti ekki samvinnu,
en skammar samt flokkinn fyrir
að standa saman. .Við höfum
gert alt til þess að standa sam-
an og munum allt af setja heill
alþjóðar öllu öðru ofar.
Hjeðinn.
Jeg sje enga ástæðu til að
amast við þessari stjórn, síst fyr
ir Ól. Th. sem hefir ráðið ein-
um ráðherranum og ræður
mestu um gerðir hans.
Ásgeir.
Engri stjórn mundi hafa ver-
ið fagnað og við kippum okkur
ekki upp við móttökurnar.
Mjer er ljóst að kreppa er skoll
in á. En hún er óviðkomandi
stjórnmálamönnum og á rætur
sínar í Ameríku. Sortinn kem-
ur utan úr hafsbrún. Það verð-
um við að skilja. Skattastefna
síðari ára hefir engin áhrif á
kreppuna.
Nú duga engin ráð nema að
vanda sinn málstað.
Ólafur Thors.
Tr. Þ. hælist um af því að
Framsókn standi vel saman. Það
er rjett að Framsókn hnappar
sig þjett til varnar fornum og
nýjum ódáðum, en þegar til
þjóðmálanna kemur, vita allir
að Framsókn er tveir sundur-
leitir flokkar.
Tryggvi Þórhallsson segir. að
Framsókn setji þjóðarheill ofar
flokkshagsmunum. En er það
ekki einmitt það sem öllu öðru
fremur hefir einkent stjórn Tr.
Þ. að setja allt af flokkshags-
muni yfir þjóðarheildina, og af
þessu stafar það kannske fyrst
og fremst, hver ógæfa hefir
fylgt stjórn hans.
Ásgeir verður að skilja það
nú þegar hann tekur við fjár-
málastjórninni að fjármála-
stjórnin hefir ávalt mikil áhrif
á það hvernig sjerhver þjóð fær
risið undir þeim kreppum, sem
yfir ganga. Við værum t. d.
ólíkt betur búnir við kreppunni
ef við ættum 10 miljónir í sjóði
af þeim 60 miljónum sem stjórn
in hefir ausið út á 3 árum, eða
ef skattar hefðu verið Ijettir
og slík upphæð þannig eftir-
skilin í buddu skattborgaranna.
Vafalaust kemur það frá hjart-
anu þegar Ásgeir hvetur sjer-
staklega til að vanda málstað
sinn. En óneitanlega er röddin
hjáróma. Nú, þegar Á. Á. er
að víkja af þeirri braut er
hann þó í lengstu - lög hefir
leitast við að troða, einmitt
núna, þegar Á. Á. er sestur við
fótskör J. J., og hefir þar með
tekið á sig ábyrgð á foinum og
nýjum óknyttum hans, þá geta
sjálfsagt fæstir stilt sig um að
brosa að hjali hans um að
vanda málstaðinn.
Tryggvi Þórhallsson.
Jeg vil ekki láta ómótmælt
er Ól. Th. talar um að ógæfa
hafi fylgt starfi mínu og minn-
ar stjórnar. Þetta er mesta for-
sinna. Jeg skila landinu miklu
betur en það var þegar jeg tók
við stjórn. Stórfeld ræktun, mikl
ar byggingar, framfarir á öll-
um sviðum. Jeg óska ÓI. Th.
þess að hans gæfa megi verða
eigi minni ef hann tekur þátt 1
stjórn landsins.
Ólafur Thors.
Hjer hefir aldrei verið svo
aum stjórn, að henni hafi tekist
að lama svo framtak einstak-
lingsins að ekki sje byggt og
ræktað. En það er barnalegt af
Tr. Þ. að færa sjer það til á-
gætis að hann hafi ekki orðið
undantekning í þessum efnum.
En það er gæfuleysi að í
stjórnartíð Tr. Þ. hefir stjórn-
málaspillingin magnast svo, að
þess eru engin dæmi hjer á
landi. Samtímis hefir fjárhagur
landsins farið svo versnandi, að
nú, eftir samfelt 3 mestu góð-
æri sem hjer hafa verið að því
er kemur til ríkisbúskapar, er
alt á heljar þröminni.
Stjórnin hefir lifað líkt og
þeir nýríku, sem duttu í gull-
tunnuna, eyddu og sóuðu í
gengdarlausan óþarfa og sukk
og lentu svo á vonar völ fyr en
þá varði.
Slík hefir stjórnin verið. Slík
verður stjórnin. — Slíkri stjórn
er ekki hægt að fagna.
Pingrofið.
og skeytasendingarnar til konungs
Eins og skýrt^ hefir verið frá
hjer í blaðinu báru sósíalistar í
Neðri deild fram fyrirspum til
forsætisráðherra nm það, hvert
hafi verið efni símskeyta þeirra,
er fóru milli forsætisráðherra og
konungs, út af þingrofinu 14.
apríl.
Forsætisráðherra svaraði fyrir-
spurn þessari í þinginu á föstudag.
Gat hann þeirra símskeyta, sem
hann hagði ag frarn hefðu farið
milli sín og konungs og mintist á
Innihald þeirra. Þessi lestur for-
sætisráðherra var vitanlega alveg
gagnslaus fyrir áheyrendur. Þá
kröfu verður að gera, að öll sím-
skeytin verði birt opinberlega.
Má telja víst, að slík krafa komi
fram á næsta þingi.
Menn; minnast þess eflaust, að
1 þingrofsboðskap Tryggva Þór-
halTssonar, er hann las upp 14.
apríl, var þess meðal annars getið,
að andjtöðnfl okkar ger^æðis-
stjónxarinnar gætu ekki myndað
stjóm á þingræðisgrundvelli. —
Þetta vom ósannindi, því að
stjörnarandstæðingar höfðu lcomið
sj'er saman um ,myndun bráða-
bir^ðastj óraar.
í símskeyti sem forsætisráðherra
sendi konungi, 15. apríl, er skyrt
frá því, að einn af þingmönnum
Alþýðuflokksins, Erlingur Friðj-
ónsson, hafi lýst yfír því, við for-
sætisráðberra og leyft að hafa
eftir að hann mundi ekki styðja
eða veiía. hlutleysi nokkurri nýrri
stjórn. Bendir svo Tr. Þ. konungi
á, að eftir slíka yfirlýsingu Er-
lings geti stjómarandstæðingar
ekki myndað þingræðisstjóm.
Hjeðinn Valdimarsson upplýsti í
sambandi við þetta, að það væri
bókað í gerðabók Alþýðuflokksins
og undirskrifa<5 af Erlingi sjálfum,
að hann (Erlingur) mundi ekki
greiða atkvæði á móti bráðabirgða
stjórn, ef mynduð yrði.
Afstaða Erlings fer því að verða
harla undarleg, ef forsætisráðherr-
ann skýrir rjett frá.
Við skeytalestur forsætisráð-
herra í þinginu veittu menn þvl
eftirtekt, að stjórain hefir farið
að blanda sendiherra Islands í
Kaupmannahöfn inn í þessa mál.
Símaði hún sendiherra og bað
hann fara til konungs og stuðla
að fljótri a.fgreiðslu málsins. Þetta
framferði gagnvart sendiherra er
gersamlega óþolandi. Hann á vita-
skuld ekki að koma nálægt slík-
um málum sem þessum.
Ef til vill hefir stjómin reynt
að hafa fleiri milliliði milli sín og
konungs, þegar hún va.r að brjóta
stjómarskrána og traðka á þing-
ræðinu. Máske hún hafi reynt að
nota sendiherra Dana hjer til
slíkra hluta. Stjóminni er trviandi
til alls. En hvað sem því líður,
verður krafa Alþingis og þjóðar-
innar, að vera síi, að öll símskeyti
er snerta þingrofið, verði birt al-
menningi.
DýrtiðaruppPótin.
Til septemberloka verður uppbótin
40%, en eftir þann tíma fer hún
eftir útreikningi hagstofunnar.
Eins óg skýrt hefir verið frá
áður hjer í blaðinu, flutti stjórnin
í byrjun þessa þings þingsályktun-
artillögu, þar sem heimilað var að
greiða embættis- og starfsmönnum
ríkisins 40% á yfirstandandi ári.
Stjómin hefir frá áramótum og til
þessa. tíma greitt þessa uppbót,
enda reiknað með henni í gildandi
fjárlögum.
Þegar tillaga stjórnarinnar
kom til umræðu og meðferðar í
þinginu kom í ljós, að bæði stjóm-
in sjálf og hennar lið vildi breyta
tillögunni þannig, að heimila að
greiða 40% uppbót til september-
loka, en frá þeim tíma skyldi
greiða uppbót samkvæmt útreikn-
ingi hagstofunnar, sem er fjórð-
ungi lægri, eða 30%.
Stjómarandstæðingar í Efri
deild feldu breytingartillögu
stjómaírliða hjer að lútandi, en
stjórnarliðið í Neðri deild sam-
þykti breytinguna með þeim við-
auka, að sá „embættis- og starfs-
maður ríkisinsi£, sem hefir 2500
kr. árslavui eða minna megi njóta
uppbótaraukans til ársloka, ef
stjóminni þóknast. Þar sem við-
auki þessi nær aðeins til embættis-
og starfsmanna ríkisins, virðist
ekki heimilt að greiða þeim, er
efti'rlaun Jfiaúv dg þtýrkjþegum
uppbótaraukann, og sýnist þetta
hart, því að þetta. fólk verður
Á frutdi í sameinuðu þingi
reyndu stjómarandstæðingar að
koma stjóminni og henna.r liði í
skilning um, hve ranglátt það væri
að fara nú að klípa af dýrtíðar-
uppbótinni, þareg stjórn og þing
hefði jafnan vanrækt að endur-
skoða launalögin. Sýndu þeir fram
á, að Alþingi í fyrra hefði sam-
þykt þetta með því að áætla dýr-
tíðaruppbótina 40% ; stjórnin sjálf
hefði og til þessa tíma, greitt þessa
uppbót.
En þrátt fyrir rök og rjettlátan
málstað st.j órnara ndst,æð ingareis
Afturhaldið upp, sem einn maður
og samþykti, að 40% uppbót
skyldi aðeins greidd til septem-
berloka, en frá þeim tíma 30%.
Þetta framferði Afturhaldsins
gagnvart embættis- og starfsmönn-
um ríkisins, er í fylsta. samræmi
við önnur verk þessara manna.
Á undanförnum þingum hefir Aft-
urhaldið verið að kippa út úr
launalögunum einstaka rjetttrúuð-
um embættis- og starfmönnum og
hækkað laun þeirra upp úr öllu.
Nýlega voru laun fræðslumálastj.
hækkuð stórlega; laun útvarps-
stjóra voru sett yfir laun biskups
landsins, laun forstjóra ríkisút-
gerðar yfir laun dómara í Hæsta-
rjetti o. s. frv.
Þegar Afturhaldið liefír þannig
búið til sjerstakan launaflokk fyr-
ir helstu gæðinga sína, þá fer það
að skera af launum þeirra lægst
launuðu! Og fjármálaráðherrann
nýi mælir þessari óhæfu bót!