Morgunblaðið - 18.10.1931, Blaðsíða 3

MORGUNBLAEIÐ
Flóttinn fró gullinu.
ciiiiiiiiiiiiiiniiiiiininiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiii
=
| Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavtk.
Rltstjðrar: Jðn Kjartansson. =
= Valtýr Stefánsson. —
n Rltstjðrn og afgreitSsla: =
1 Austurstrseti 8. — Stmi 500. =
= Auglýsingastjðri: B. Hafberg. |
£ Auglýsingaskrif stota: =
Austurstrseti 17. — Slmi 700. =
Heimastmar: =
E Jðn Kjartansson nr. 742. ~
: Valtýr Stefánsson nr. 1220. =
: B. Hafberg nr. 770. £
: Áskriftagjald: =
[ Innanlands kr. 2.00 á mánuBi. =
Utanlands kr. 2.50 á mánuBl. =
■— í lausasölu 10 aura eintakiB. =
20 aura meB Lesbök. =
i jllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHH
Bílskúr brennur
meö 7 bílum.
Klukkan tæplega 12 í fyrra-
kvöld var slökkviliðið kvatt suð-
ur að Skildinganesi. Hafði kom-
ið þar upp eldur í bifreiðaskúr
sem bifreiðastöð Kristins og
Gunnars átti. Voru þarna geymd
ir 7 bílar.
Slökkviliðið brá við þegar
<og fór þangað suðureftir á
tveimur bflum, en þá var skúr-
inn orðinn alelda og engin leið
að slökkva, því að ekkert vatn
or þarna. Gat slökkviliðið því
ekkert aðhafst, en hvarf frá
von bráðar og brann skúrinn
dil kaldra kola, með öllu, sem
í var.
Þetta var járnskúr á trje-
grind, um 13.5 X 8.4 metrar
að stærð. Auk bílanna var
geymt í honum eitthvað af heyi
og nokkuð af notuðu gúmmí
af bílunum, en ekkert bensín,
nema það, sem var í bílunum
sjálfum.
Rannsókn út af bruna þess-
um hófst í gær, en ekki mun
hafa vitnast neitt um það,
hvernig eldurinn hefir komið
«pp.
Fjórir af bílunum, sem
forunnu þarna, voru vátrygðir,
en þrír munu hafa verið óvá-
frygðir.
Skúrinn var vátrygður fyrir
S000 krónum.
Eldhaf var þarna mikið og
gusu upp háir logar hvað eftir
annað' þegar bensíngeymar bíl-
anna spfungu. Og gúmmíið er
líka afar eldfimt. Var enn að
brenna í rústunum kl. að ganga
sjö í gærmorgun.
Fylgismenn Briinings.
Berlín 16. okt.
United Press. FB.
Þeir flokkar sem studdu
Briining-stjórnina við atkvæða-
greiðsluna um traustsyfirlýs-
inguna, eru: Kaþólski flokk-
urinn, jafnaðarmenn, stjórn-
arskrárflokkurinn (constitu-
tionalists), bayerski þjóðflokk-
urinn, sambandsflokkur bænda,
kristilegir jafnaðarmenn, í-
baldsmenn og sparnaðarflokk-
«rinn. Jafnaðarmenn og frjáls-
ílyndir lustu upp fagnaðaróp-
um yfir úrslitunum, en Hitlers-
sinnar hrópuðu: Niður með
stjórnina.
Síðari fregn: Ríkisþinginu
frestað til 23. febrúar.
Bamkoma í Sjómannastofunni í
<dag kl. 6. Síra Guðm. Einarsson
#,alar. — Alfir velkomnir.
„Gullið er einkénnilegur lilutur“,
sagði danskur vísinda- og stjórn-
málamaður, nýlega. „Fyrst gröf-
um við það upp úr jörðinni, svo
gröfum við það niður í banka-
kjallarana og geymum það þar.
Og þegar við svo loksins þurfum
á gulUnu að halda þá læsum við
gullkistunnm, svo ag enginn getur
náð í gullið“. Gullið á fyrst og
fremst að vera því til tryggingar,
að seðlamir jafngildi gullli. En
hvert landið á fætur öðru lokar
nú gullhirslunum og afnemur gull-
innlausnina, þegar á það reynir,
hvort seðlamir sjeu gullgildir og
menn geti fengig gull í stað papp-
írspeninganna.
Englendingar hafa leyst pundið
úr hlekkjum gullsins. Pundið fór
þá strax að falla. Á nokkurum
dögum fjell það 30% niður úr gull-
gildi, en hækkaði svo aftur og er
sem stendur um 22%, neðan við
gullgildið. Enn er framtíð punds-
ins óviss. Og þessi óvissa hlýtur
að«- valda traflun í viðskiftalífi
þjóðanna. En eng.in ástæða er til
þess að ætla, að pundið muni falla
niður úr öllu valdi. Þrátt fyrir
fjárhagsvandræðin eru Englend-
ingar stöðugt efnahagslega þrótt-
mikil þjóð, og geta vafalaust haft
hemil á pundinu. Alment er búist
við a<5 pundið muni verða verð-
fest 15—20% neðan við liið gamla
gullgildi. Hins vegar er óvíst, hve
nær pundið verður verðfest.
Yfirleitt hefir það valdð ánægju
í Englandi, að Englendingar hafa
snúið bakinu að gullinu. Flestir
í Englandi og margir aðrir líta svo
á. að þetta sje eina færa leiðin út úr
kreppuvandræðunum. Afnám gull-
innlausnarinnar í Englandi og
lækkun pundsins er í fyrsta lagi
vörn gegn hinum lamandi áhrjfum,
sem gullskorturinn og gengishækk-
un gullsins hefir ha.ft á atvinnu-
lífið, í öðm lagi árás á hið vaxandi
peningavald gullauðugu þjóðanna,
Frakka og Bandaríkjamanna. —
He.imskreppan er afleiðing peirrar
stefnu, sem Frakkar og Banda-
ríkjamenn liafa fylgt í peninga-
og tollamálunum. Þeir hafa neytt
þjóðimar tíl þess ag greiða hem-
aðarskaðabætur og stríðsskuldir.
Með verndartollunum hafa þeir
þvingað þær tíl þess að borga í
gulli, ekki í vörum. Þess vegna
hefir gullið streymt tík Frakklands
og Bandaríkja. Þessi tvö ríki ráða
nú yfir næstum % alls gulls í
heiminum. Og mikill hlutí þessa
gulls liggur ónotaður í bankakjöll-
urunum í Frakklandi og U. S. A.
En í öðrum löndum hefir gullskort-
urinn stöðugt aukist. Gullskortur-
inn er aðalorök vöruverðfallsins,
atvinnuleysisins, fjái-hagsvandræð-
anna og allra þeirra erfiðleika, er
þjóðirnar hafa átt váð að stríða
síðan kreppan hófst. Það er því
engin ástæða tfl þess að harma
það, þótt Englendingar reyni að
lmekkja valdi „gullþjóðanna" og
skapa sjer betri lífsskilyrði.
Hjer verða ekki taldir upp þeir
kostir eða ókostir, sem lækkun
pundsins hefir í för með sjer. Að
eins skal það tekið fram, að bú-
ast. má vig að lækkun pundsins
örvi atvinnulífið í Englandi.
Gagnvart erlendum vörum hefir
lækkun pundsins sömu áhrif og
vemdartollar. Eríendur gjaldeyrir,
og um leið erlendar vömr, hækka
í verði í Englandi. Lækkun punds-
ins reisir þannig skorður við inn-
flutningi ónauðsynlegra vara til
Englands og vemdar um leið
enska framleiðendur gegn erlendri
samkeppni. JafnhUða þessu örvar
lækkim pundsins utanríkisverslun
Englendinga. >— Samkeppnisgeta
Englendinga vex. Enskar vörur
verða ódýrari erlendis, þar sem
punclig hefir lækkað í verði. —
Englendingar geta því aflað sjer
nýrra markaða eriendis. Utflutn-
ingsverslun Englendánga vex og
atvinnuleysið í Englandi minkar.
Atvinnulausum hefir þegar fækk-
að um 11.000 síðan pundið fór að
falla.
Lækkun pundsins hlýtur að
valda erfiðleikum í öllum þeim
löndum, sem reyna að lialda gjald-
eyri sínum áfram í gullgildi. —
Vöruútflutningar þeirra til Eng-
lands minka og Englendingar
vinna eríenda markaði frá þeim.
Þess vegna er hugsanlegt, að marg-
ar þjóðir farí að fordæmi Englend-
inga og lækki gjaldeyri sinn, til
þesss að komast hjá vandræðun-
um og geta staðið jafnféetis Eng-
lendingum, hvað samkeppnisgetu
snertir. Danir, Norðmenn og Svíar
hafa þegar lækkað gjaldeyri! sinn.
Bæði „Ecconomist" og hinn heims-
fiægi hagfræðingur Keynes búast
við að allar þjóðir nema Frakkar
og Bandaríkjamenn geri að lokum
hið sama. Sá hagnaður, sem Eng-
lendingar hafa af lækkun punds-
ins, hlýtur að minka, ef svo fer.
En vandræðin í þeim löndum, sem
halda gjaldeyri sírium í gullgildi,
hljóta að aukast, eftír því sem
fleiri þjóðir fylgja fordæmi Eng-
lendinga.
Keynes nefnir þann möguleika,
að Bandaríkjamenn og Frakkar
haldi að lokum einir fast við gull-
gildið. Keynes spáir, að þá fari
svo, að þessar þjóðir geti ekki
komið út vömm sínum, því aðrar
þjóðir sem lækkag hafa gjaldeyri
sinn, undirbjóði þær bæði á heims-
markaðnum og annars staðar.
Þar að auki ber þess að gæta,
að Frakkar eru aðallánardrottinn
Englendinga. Mikið af þeim lán-
um, sem Englendingar hafa feng-
i? í Frakkíandi, eiga að endur-
greiðast í enskum pundum. Frakk-
ar verða því fyrir miklu tapi ef
pundið kemst ekki aftur upp í hið
gamla gullgildi. Og því lægra sem
pundið stendur í hlutfalli við
frankann, því meira verður tapið.
En það væri þó engin endan-
leg úriausnrá kreppuvandræðunum,
þótt nokkuram þjóðum takist að
örva atvinnulíf sitt og velta byrð-
unum á aðrar þjóðir. En ef til vill
getur það, sem nú hefir gerst
í Englandi og á Norðuriöndum,
neytt Frakka og Bandaríkjamenn
til þess að slaka tíl í skulda- og
tollamálunum og verja gullforða
sínum til þess að auka kaupget-
una og örva atvinnulífið í heim-
inum. Annars er hugsanlegt, að
„gullsnauðu“ þjóðirnar reyni að
skapa sjer nýtt gjaldeyriskerfi
(valutasystem), sem byggist ekki
á gullinu, eins og Keynes hefir
vakið máls á. Og þá minkar verð-
mæti gulldyngjanna í Frakklandi
og TJ. S. A.
Khöfn, í sept. 1931. P.
* '
Vetrarkápntan,
skinnkanta og kraga
Verslnniu Bjðrn Kristjánsson
Jðni Björnssyni & Co
Kosningarnar í Englandi.
London 17. okt.
United Press. FB.
Frambjóðendur til þings eru
1286 talsins, þar af 61 kona.
Frambjóðendur íhaldsmanna
517, jafnaðarmanna 514, frjáls
lyndir frambjóðendur, sem
fylgja þjóðstjórninni eða „Na-
tional-liberals“ 123, frjálslynd-
ir frambjóðendur 37, komm-
únistar 24, nýi Mosley-flokkur-
inn 23, jafnaðarmenn, sem
fylgja þjóðstjórninni eða „Na-
tionalsosialists“ 21, og 26 aðrhv
Vextir lækka.
Oslo 17. okt.
United Press. FB.
Forvextir hafa verið lækkað-
ir um 1% í 7% frá og með
mánudegi að telja.
Stokkhólmi 17. okt.
Forvextir hafa verið lækkað-
ir um 1% í 6% frá og með
mánudegi að telja.
Dagbók.
I. O. O. F. 3. == 11310198 =
Veðrið (laugardagskv. kl. 5).
Hæg V-átt um alt laud nema útí
fyrir N-landi er allh.vast (veður-
hæð 7 í Grímsey). Smáskúrir vest-
anlands og í útsveitum nyrðra, en
þurt og bjart á Austuriandi. Hití
+—6 st. um alt land. Háþrýstí-
svæði er yfir hafinu fyrir sunnan
ísland en grunn lægð yfir Norð-
ur-Grænlandi.
Veðurútlit í Rvík í dag: V-gola.
Smáskúrir en bjartviðri á milli.
Síra Einar Thoriacius lieldur
guðsþjónustu á Elliheimlinu Grund
kl. 2 síðd. í dag.
Stúkan Dröfn hefir flutt fundar
t-íma sinn tfl ld. 4J4 síðd. á sunnu-
dögum.
Trúlofun sína hafa nýlega opin-
berað, ungfrú Guðrún Daníels-
dóttir frá fsafirði og Guðni Sveins
son Laugaveg 99.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sína ungfrú Nikoiína Bertelsen og
Carl J. F. Larsen kyndari á
„Botníu“.
Hjúskapur. Gefin voru saman
síðastliðinn föstudag af síra Fr.
Hallgrímssyni ungfrá Jóhanna S.
Jónsdóttír og Guðmundur Hall-
dórsson trjesmiður. Heimili þeirra
ei á Ásvallagötu 21.
í gær voru gefin saman í hjóna-
band, af síra Bjama Jónssyni,
ungfrá Guðný Anna Gunnarsdótt-
ir kenslukona. Lindargötu 18, og
Brynjúlfur Bjarnason Melsteð
vegaverkstjóri frá Framnesi. Heim
il' þeirra verður að Stóra Hofi í
Gnúpverjahreppi í Árnessýsln.
Karlakór Tðnskólans, æfing í
dag kl. 2 e. h. Nýir nemendur
sem óska að ganga í flokkinn komi
til viðtals og prófunar á sama
tíma.
Esperantósamband íslands held-
ur námskeið í Esperanto í vetur
og hefst það á föstudaginn. Kenn-
arinn verður Þóibergur Þórðason.
Var hann í sumar í Hollandi til
þess að kynna sjer kensluaðferð
Andreo Ce, sem er fiægur orðinn
fyrir hana. Og til þess að gefa
mönnum kost á að kynnast kenslu
aðferðinni, verður annað kvöld
haldin ókeypis kenslusýning í
Iðnó kl. 9.
Dansskóli. Systnrnar Hekla og
Daisy Jósefsson auglýsa dansskóla
hjer í blaðinu í dag. Skólinn hef-
ir aðsetur í Austurstræti 10
(uppi) og byrjar á morgun. Hafa
þær systur verið vestan hafs i
sumar tíl þess að fullkomna sig í
danslist, og kenna fullorðnum og
bömum.
Lýsmg íslands handa' bamaskól-
um, eftír Aðalstein Sigmundsson
er nýkomin á markaðinn. Er það
stutt. bók, aðems tvær arkir, en
* henni er fjöldi mynda, svo að
lesmálið er ekki langt. HennS
fylgir sjerstákt íslandskori eftír
Samúel Eggértsson og eru hæðar-
hlutföll sýnd þar með mismunandi
Htum.
Eldur kviknaði í gær í kjallara
hússins í Þingholtstræti, þar sem
er hljóðfæraverslun Helga Hall-
grímssonar. Kom slökkviliðið á
yettvang, en þá hafði tekist, að
slökkva eldinn.
Hækkun símskeyrtagjalda. Eins
og auglýst er hjer í blaðnu í dag,
hefir stjórn landssimans eigi sjeð
sjer annað fært en að liækka
skeytagjöld tíl útlanda all-veru-
Óega, vegna þess hve krónan hefir
lækkað. Mun þessi ráðstöfun eiga
rót sína að rekja til þess, að skatt-
ur landsímans til „Mikla norræna“
er reiknaður í dollumm. Hefir svo
verið undanfarin ár. Hækkar því
skatturinn tfl símafjelagsins í
krónutali, með lækkun krónunnar.
jYerður nú enn tflfinnanlegra en áð-
ur, að eigi var sagt upp símasamn-
ingnum í fvrra eins og til stóð.
Hjálpræðisherinn. Samkomur í
dag. Helgunarsamkoma kl. 10%
árd. Sunnudagaskóli kl 2 síðd.
Utisamkoma á Lækjartorgi kl. 4.
ef veður leyfir. Hjálpræðissam-
koma kl. 8 síðd. Ámi M. Jóhann-
esson stabskapt. og frá stjórna.
Lfiðraflokkurinn og strengjasveitín
aðstoða. Allir vélkomnir! Heimfla-
sambandið hefir fund á mánudag-
inn kl. 4. Þar verður upplestur
Svövu Gísladóttur kapt.
Listsýning Magnfisar Ámasonar
heldur áfiam þessa viku í sýning-
arskálanum við Kirkjustræti og er
opin kl. 10—-5 daglega.
Sókn, heitir nýtt blað, er Stór-
stúka íslands gefur út, og em í
ritnefnd þess, Felix Guðmundsson
(ábyrgðarmaður), Friðrik Á»
Brekkan og Jakob Möller.