Morgunblaðið - 01.05.1932, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
7
ingarbrjósti sjómanna, að fá þá
til að kaupa skip, og fá þá til að
gera út skip, með kaupgjalcli í
samræmi við afurðaverð, og skyn-
samlegt vit?
fíða skyldi ]mð vera óhugsandi,
mð sjómenn gerðu í árferði eins og
nú, þá kröfu til svonefndra „for-
ingja“ sinna, að þeir tækju upp
nýja aðferð og hugsuðu fyrir sjó-
mannastjett landsins, af slrynsam-
iegu viti?
Sparisjóður Reykjavíkur
og nágrennis.
Sparisjóður Reykjavíkur og ná-
-grennis tók til starfa fyrir nokk-
«rum dögum. Hann hefir aðsetur
í húsi frú Þóru Magnússon, við
Hverfisgötu. — Sparisjóðstítofhun
J>essi mun hafa vakið marga til
umhugsunar um það, hve hjákát-
lcga lítið því hefir verið sint á
undanförnum árum, að örfa al-
menning til að safna fje í spari-
sjóði. Við a-llan atvinnurekstur
landsmanna vantar rekstiirsfje. En
þeir menn, sem veita þjóðinni ó-
dýrasta rekstursfjeð, með því að
leggja í sparisjóð, eru ofsóttir á
allar lundir. Löggjafarvaldið legg-
ur sig í framkróka, til þess að
ná sem mestu í skatta af spari-
fjáreigendum, í stað þess, ef for-
•sjá rjeði í þessu land, þá ættu
sparifjáreigendur, sem leggja fje-
-sit.t á borð með sjer í búskap ])jóð-
arinnar, að eiga vísa vernd og
•aðhlynning stjórnarvaldanna.
Skyldustörf.
Furðu margir fulltrúar á Al-
þingi haga enn störfum sínum á
þá lund, eins og þeir hafí verið
útvaldir til þess sjerstaklega, að
gera íslehskri togaraútgerð sem
srfiðast fyrir. Undir eins og eitt-
hvað kenmr til orða, að íþyiigja
þeim atvinnuveg, vantar eltki sam-
tökin milli spsíálista og Aftur-
haldsins. Hinn ekki sjerlega guð-
liræddi landlæknir, sem, eins og
allir vita er eins konar pólitískur
stjúpsonur Tímaklíkunnar, kom
uieð þá flugu urn daginn, að alla
islenska togara skyldi kalla í höfn
á hátíðisdögum, rjett eins og
botnvarpan væri óguðlegra veiðar-
í'æri en t. d. net og önglar. Nokkr-
ii þingbændur álitu, að þarna
..kallaði skyldan“ á kristilegar
hendur þeirra, til þess að rjetta
þær upp í loftið ef ske kynni, að
með ])ví gæti togurum hjer fækkað
um einn eða tvo, þessum fleyt-
um, sem drýgst hafa veitt tekjum
t ríkissjóðinn, til að rækta sveit-
irnar ó. þessh.
' Samanburður.
Sá hugsunarháttur, mun nú ekki
vera til, neina í afskektustu bygð-
-arlögum. að togaraiiítgerðin, sje
enn í dag svo arðsamur atvinnu-
vegur að fjársjóðir liennar verði
-ekki tæmdir.
En tiltölulega fáir hafa enn gef-
ið því gaum, að gera samanburð
á hinni íslensku togaraútgerð, og
togaraútgerð annara þjóða, sem
sækja fisk sinn á Islandsmið, og
keppa við íslenska fiskinn í mark-
aðslöndum.
Spánverjar fá hjá stjórn sinni
margs ltonar styrk til útgerðar
.sinnar. Og fisk sipn leggja ])eir
vitaskuld tollfrjálst í land, en af
okkar fiski verður að greiða 45
kr. í toll af skippundi.
Frakkar t. d., með sína dýru og
góðu togara fá 100 franka í rík-
‘isstyrk fyrir hvert skippund sem
þeir flytja inn af útflutningsfiski.
Er það álíka upliæð (30 kr.) og
íslenskir útgerðarmenn fá nú að
láni til útgerðar sinnar. í vetur
ætlaði franska stjórnin að kippa
að sjer hendinni með styrkinn. En
þá voru togararnir bundnir, uns
framlenging fjekkst á stvrknum
til fimm ára.
En íslenska útgerðin á að geta
staðist, og framleitt samkeppnis-
liæfa vöru, ofsótt á tvær hendur,
af ríkisvaldi sem heimtar dráps-
skatta og sjómanna-„leiðtogum“,
er heimta uppsprengt kaup.
Skyldur lækna.
Olán Afturhaldsins ríður elcki
við einteyming. Fyrir tveim árum
þóttist Tímaklíkan hrósa sigri yfir
dr. Helga Tómassyni, og geta
sannfært þjóðina um, að það liefði
verið hin mesta ósvinna af honum
að láta Jónas Jónsson vita, hvern-
ig heilbrigðisástand hans liti út,
frá sjónarmiði geðveikislæknis.
En Jónas Jónsson hafði ekki fyr
gert Vilmund Jónsson að land-
iækni, en Vilmundur þrífur danskt
lagafrumvarp er fjallar um skyld-
ur lækna, þýðir það á íslensku,
og leggur fj'rii' Alþingi til skjótr-
ar afgreiðslu, því hann lítur svo
á, sem bráð nauðsyn beri til, að
frumvarp þetta verði að lögum.
Jónasi Jónssyni verður sjaldan
orðfátt í skömmum. Þó hefir það
þvælst fyrir honum, að finna nægi-
lega sterkt orð yfir' það athæfi
læknis, eins og dr. Helga Tómas-
sonar, að sjá um, að geðveikur
skipstjóri yrði sviftur vakli sínu.
Þetta þótti Afturhaldinu liin mesta
ósvinna af læltni. Fyrir slík verk
átti að gera menn landræka. En í
greinargerð hin« danska frumvarps
um skyldur lækna, sem stjórnar-
iiðið er nú að lögleiða lijer, er
það sjerstaklega tekið fram, að
Sæknum beri að sjá um, að geð-
veikir skipstjórar verði liandsam-
aðir í tíma. Það sem var landráð,
ósvinna og glæpur talið í blöðum
Afturhaldsins 1930, er stjórnarlið-
ið að gera að lagaskyldu lækna
1932.
Miskunnarlausir eru þræðir ör-
laganna er vefjast um fætur Aft-
urhaldsins í þessu landi.
Nýr útgjaldaliður.
Margvísleg eru þau útgjöld, sem
hlaðast á ríkissjóðinn í stjórnar-
sukkinu. Nýr útgjaldaliður hefir
bæst við á þessu ári.
Sú lúxusbifreið landsstjórnar-
innar, sem rekin er einvörðungu
Jónasi Jónssyni til gamans, ók í
innanbæjarsnattferð um Hafnar-
stræti á gamlársdag. Bifreiðin ók
á mann og' fótbraut hann, og
fekk maðurinn brotinn, frítt far
með bifreiðinni á spítalann.
Þetta er eldheitur Framsóknar-
maður, sem þarna var á ferð. —
Hann Ijet lítið uppi um áfallið.
Þótti bifreiðarnotandanum, Jónasi
Jónssyni, best að sem minst væri
um málið talað. Var fyrst látið í
veðri vaka, að ])eim fótbrotna yrði
selt sjálfdæmi um skaðabætur,
ltaup, meðan á sjúkralegu stæði,
læknishjálp og bót fyrir bæklun.
En er_ til kom gengu útborganir á
fj'enu ógreiðar, en búist var við,
og hefir blaðið ekki heyrt, hvort
fuil sætt sje komin í málið.
Lúxusbifreiðin óvátrygð fyrir
slysum — og því mun ríkisútgerð
Pálma Loftssonar hafa greitt
Framsóknarmanninum fjeð. En
um reikningsfærslu hefir blaðið
ekki frjett, hvort skaðabæturnar
verða færðar sem útgjöld við land-
helgisgæsluna, ellegar á reikning
Strandferðaskipa. En hvað um það,
ríkissjóður borgar. Og þingmenn
Afturhaldsins segja eins og um
daginn, er rætt var um kenslu-
prófastana: Hvað munar um það
í ö'llu því sukki sem nú er?
Vigfús — Cook.
Vigfús Guðmundsson vert í
Borgarnesi er kominn heim úr
siglingunni. Hann hefir látið í
Ijós í Tímanum, að hann teldi sig
vera rjettan mann á rjettum stað.
Hann mun í því efni hafa rjett
fyrir sjer.
Afturlialdið sendi Vigfús út. af
örkinni til að tala við stórútgerð-
arfjelög ferðamanna í Evrópu. —
Hann fór með meðmæli „dóms-
málaráðherra lslands“ upp á vas-
ann. Segir sitt hvað af ferðum
hans .Hann ltom t. d. á skrifstofu
heimsfjelagsins Cook í Lundúnum.
Dróg hann meðmælaskjal ráðherr-
ans úr pússi sínu. Bretanum var
starsýnt á Vigfús. Með aðstoð
túlks sagði Vigfús umboðsmanni
Cooks, að dómsmálaráðherrann á
Islandi ætlaði að „einoka ferða-
mannastrauminn“ og hann sjálfur,
Vigfús Guðmundsson vert í Brák-
arey, væri tilvonandi einokunar-
forstjóri" (!) Enn fremur ljet Vig-
fiis þess getið, að nmboðsmenn
Cooks hjer á íslandi væru menn
misjafnir í viðskiftum, og því viss-
ara fyrir Cook að snúa sjer fram-
vegis til sín.
Umboðsmaður Cooks, sá er liafði
tal af Vigfúsi, uppgafst við að
skilja meira af framburði hans,
og vísaði þessum erindreka hins
íslenska dómsmálaráðherra hæ-
versklega á dyr. Hefir liann síðan
ineð kímni sagt frá þessari mis-
heppnuðu tilraun er Vigfús gerði
t.il að rægja landa sína.
Lokað land.
Þrent er það sem einkennir all-
ar athafnir Afturhaldsins, sagði
Reykvíkingur einn við þann er
þetta ritar; óráðvendnin, rógurinn
og ráðleysið. Engum efa er það
bundið, að með styrk af alinanna-
fje er Vigfús látinn sigla. Óráð-
vendnin þar. Þegar hann kemur
út byrjar rógurinn um ýmsa menn
hjer heima, sem Afturhaldinu eru
andvígir. Sá rógur er fluttur í
skjóli þess, að maðurinn hefir
meðinælabrjef frá íslenskum dóms-
málaráðlierra, og því fær hann
málfrelsi um stund í salarkynnum
siðaðra manna, uns hinir erlendu
ferðamannaleiðtogar hafa fengið
af Vigfúsi kynni af siðferði hinn-
ar íslensku stjórnar. En að lokunt
birtist, ráðleysið í því, hjá Aftur-
haldinu, úr því það ætlar að fær-
ast það í fang að gera hólmann
okkar að „lokuðu landi“, eins
konar Grænlandi, þar sem menn
verða að sækja um innflutnings-
leyfi á sjálfum sjer, þá skuli ekki
beisnari maður fást til forystunn-
ár en aumingja Vigfús.
50 miljónir.
Einn af málurum landsins hefir
ýms uppátæki sjer til dægrastytt-
ingar á vetrum, þegar veðráttan
bannar honum útivist. -— Fyrir
nokkru kom hann með gjafabrjef
á skrifstofu Alþingis. Samkvæmt
brjefi þessu gaf hann liinu fjár-
þurfa íslenska ríki 50 miljónir kr.
Það 'er að segja: Hann hafði ekki
fjeð á takteinum. En hann gaf Al-
þingi til kynna að hann hefði
metið list landsmanna frá dögum
Ingólfs 50 miljón króna virði með
rentum og renturentum. Og nú
færði hann löggjafarsamkomu
þjóðarinnar þessa matsgjörð sem
50 miljón króna gjöf.
Hann gat þess um leið, að hann
óskaði eftir að fá tvær miljónir
endurgreiddar af gjöfinni — og
færi sú greiðsla frarn í krónum.
Þetta „meinlausa grm{< málar-
ans þótti einstakt í sinni röð.
Gufa.
1 svörum ráðherranna við nýút-
kominn landsreikning fyrir árið
1930 er ritgerð frá dómstmálaráðu-
neytinu um framlög til byggingar
Laugarvatnsskólans. Þar er að því
fundið við Magnús Guðmundsson,
að liann skyldi eltki hafa tekið
ti'lit til ýmsra stofnkostnaðarliða,
sem hann „virðist ekki hafa haft
rnilli handa“. Þar segir enn freni-
ur: „Gerum ráð fyrir, að bygging-
arnefnd hefði fundið þar í jörðu
300 Jui.s. kr. í gulli og silfri. —
Byggingarnefndin fann ekki gull
og ekki silfur“ — segir ennfremur:
en hún fann gufu.
Gufan í Laugarvatnsskóla á svo
samkvæmt landsreikningnum að
kosta kr. 311.067.00. Og ríkissjóð-
ur, sem hefir lagt fram % af
byggingarkostnaði skólans, skuld-
ar skólanum um 200 þús. króntir
fyrir tiltækið.
Þegar landsreikningurinn kom út
með gufunni, er M. Guðm. hafði
ekki handsamað, sáu menn uppá-
tæki málarans í öðru ljósi. Hann
hafði tekið dómsímálaráðherrann
sjer til fyrirmyndar. Munurinn
var sá, að hjá málaranum var
meinlaust grín á ferðinni, en lauds-
reikningurinn hefir hingað til ver-
ið skoðaður í alvöru. í tiltæki
málarans leyndist meiri alvara en
nokkurn grunaði, áþreifanleg bend
ing um, að viss persóna í stjórn
landsins hefði helgað sjer veru-
rjett í fávitaliæli.
Iðnskólinn
Honum var sagt upp kl 7 í gær-
kvöldi. í ltonuin liafa stundað nám
300 nemendur í vetur og 51 luku
burtfararprófi. Þeir eru þessir og
iongrein hvers tilgreind:
Árni Ögmundsson, skipasmíði.
Bergþór Jónsson, húsasmíði. Ellert
Agúst Magnússon, prent. Eyjólfur
Runólfsson, múrsmíði. Gísli Gest-
ur Guðmundsson, málari. Gissur
Guðmundsson, húsasmíði. Guð-
brandur Guðjónsson, múrsmíði.
Guðjón Guðmundsson húsasmíði.
Guðm Helgason, húsgagnasmíði.
Guðm. Ingimundarson. bakari.
Guðm. Jón Pálsson húsgagnasmíði.
Guðm. Þorsteinsson, málari. Har-
í'ldur Bjarni Bjarnason, múrsmíði.
Ilaraldur Lárusson, rafvirki. Heigi
Hal lgrímsson, húsgagnasmíði.
H.lmar Hafstein Friðriksson, járn-
smíði. Hjeðinn Sveinsson renni-
smíði. Ingi Sigurður Bjarnason,
múrsmíði. Ingólfur Finr.bogason
húsasmíði. Ingólfur Guðmundsson.
húsasmíði. Jóhannes Ingimar
Gíslason, múrsmíði. Jón Þorkeil
Einarsson, húsasmíði. Karl Teodor
Sæmundsson, húsasmíði. Magnús
Kjartan Jónsson, húsasmíði. Ól-
afur Guðmundsson, rafvirki. Ól-
afur Sigurgeir Guðjónsson. hús-
gagnasmíði. Ósltar Axel Sigurðs-
son, bakari. Pjetur Ottesen Jóns-
json, hárskurður. Robert Selimidt,
rennismíði. Sigurður Gúðmunds-
son, málari. Sigurður Jónsson,
liúsasmíði. Sigurfinnur Ólafsson,
húsgagnasmíði. Sigurjón Pálsson,
gnúrsm. Skarhj. Jóhannsson, hús-
gagnasmíði. Snorri Halldórsson,
húsasmíði. Stefán Gíslason, húsa-
sr.iíði. Stefán Jaltobsson, múrsmíði.
Steingríniur Þórðarson, húsasmíði.
Sveinn Guðmundsson, rennismíði.
Sveinn Sigurðsson, málari. Sæm-
uridur Pálsson, múrsmíði. Teódór
Mortensen, rakaraiðn, Tómas
Tóntasson, húsgagnasmíði. Vilhelm
Hákansson. málaraiðn. Þorgeir
Guðnason. málaraiðn. Þorgeir
Þórðarson, ntúrsmíði. Þorlákur
Jón Jónsson;, rafvirki. Þormóður
Jónasson, húsgagnasmíði. Þor-
stein Þorsteinsson, múrsmíði. Þórð-
ur Finnbogason, rafvirki. Ög-
mundur Jónsson, járnsmíði.
Tveir nemendur luku ekki prófi.
Auk þess luku þeir Óskar Þórðar-
son, húsasmíði. Skúli H. Skúlason,
húsasmíði. Tómas Vigfússon, miir-
smíði, prófi frá meistaranámskeiði
skóíans.
✓
Fermingarbörn í dag.
í dómkirkjunni:
P i 11 a r;
i
Aðalsteinn Theódór Gíslason,
Agnar Lúðvíksson,
Árni Þorsteinn Egilsson.
Benedikt Sigfús Jóhannsson.
Einar Einarsson.
Eiríkur Helgi Guðnason.
Eyjólfur Jónsson.
Guðm. Svavar Guðmundsson.
Guðmundur Jóliannsson.
Guðm. Magnús Kristjánsson.
Gunnar Viggó Jóelsson.
Haavarð Markús Karllsson.
Hákon Sumarliðason.
Halldór Þorsteinn Nikulásson.
Hallgrímur Jónsson Staðfeld
Sýlveríusson.
Haukur Claessen.
Helgi Mogensen.
Hlöðver Oliver Ásbjörnsson.
Hreiðar Ágústsson.
Jóhannes Jónsson.
Jóhannes Aðalsteinn Jónsson.
Jón Einársson.
Kristmundur Aðalsteinn Þórð-
arson.
Magnús Benjamínsson.
Ólafur Ingibergsson.
Ólafur Albert Jónsson.
Óskar Guðmundsson.
Óskar Torfi Cortes.
Sigurður Jóhannsson.
Sigurður Gttðni Kristinn Jónsson
Sigurvinur Elíasson.
Símon Svavar Sigurðsson.
Stefán Haraldur Jónsson.
Sverrir Theódór Bergsson.
Vilhelm Sigurður Jensen.
Vilhelm Sigurður Sigurðsson.
Stúlkur:,
Ágústa María Ahrens.
Anna Egilsdóttir.
Ása Guðlaug Gísladóttir.
Áslaug Árnadóttir.
Bergjjót Sigríður Sigurðardóttir
Elín Einarsdóttir.
Fanney Oddsdóttir.
Guðbjörg Fjóla Jónsdóttir.
Guðlaug Sigríður Guðbrands-
dóttir.
Guðmundhta Dýrleif Hermanns-
dóttir.
Guðríður Ólafsdóttir.
Guðrún Fjóla Jónsdóttir.
Guðrún Klara Jónasdóttir.
Guðrún Lúðvíksdóttir.