Morgunblaðið - 12.06.1932, Blaðsíða 5

Sxmnudag 12. júni.
o
Ráðstefnurnar þrjár
öenf — Lausanne — OttaLua.
Skuldamálin og afvopnun-
armálin nátengd.
Lausanne um skaðabótamálin, og
»vo alríkisráðstefnan breska í
Ottawa.
Allar þessar þrjár ráðstefnur
munu hafa mikilvæg áhrif á breska
ríkið. Tvær þeirra eru alþjóðaráð-
stefnur, og getur breska ríkið því
ekki ráðið þar úrslitum. Hin þriðja
er innanríkisráðstefna, og hefir
breska ríkið því allan veg og
▼anda af henni.
Takmörkun vígbúnaðar.
líeð mikilli eftirvænting hafa
nenn litið til afvopnunarráðstefn-
unnar í Genf, síðan það vitnaðist
að allsherjarnefnd ráðstefnunnar
samþykti þá tillögu í einu hljóði,
' að banna skyldi algerlega ákveðn-
ar tegtmdir vopnabitnaðar og setja
þau mál undir alþjóða eftirlit.
Bn síðan nefndin afgreiddi það
mál, hafa farið fram kosningar í
Frakklandi, og ekki hefir verið
hægt að binda enda á það mál, sem
vakið hefir svo miklar vonir í
brjóstum manna. Ekki einasta að
málið hafi tafist. Vonir manna
hafa líka dofnað í millitíðinni
um að heppileg úrlausn fengist.
Nokkrir nefndai-manna hafa gefið
tilefni ti'l þessa, með ýmsu því,
er þeir liafa sagt. Og árangurs-
lausar umræður í .tekniskú nefnd-
inni um það, hvaða voþhategund-
ii eigi að banna og hverskonar víg-
búnað að takmarka, leiða ósjálf-
rátt hugi msnna að hinum fyrri
þrotlausu ráðstefnum nm alþjóða-
naál, sem alls engán árangur hafa
horið.
Hið yfirvofandi fjár-.
mállahrun.
En of snemt er að gefa upp alla
von, því um leið og' menn eru
vonlausir orðnir um árangur af
Oenf-ráðstei'nuiini, þá hat'a menn
og mist alla von um að hægt verði
að stöðva fjárhagslegt hrun þjóð-
anna.
A þau mál hefir Genfráðstefnan
eins miki! áhrif og Lausanneráð-
stefnan. Verslunarviðskifti þjóða
á milli komast ekki í lag, nema
stjórnmálandúðin og tortrygnin
minki, en engin von er um að
tortrygnin hverfi fyr en samkomu-
lag er fengið um vígbúnaðinn. —
Herafli þjóðanna. verður vitanlega
að vera mismunandi mikill, eftir
því hvaða hlutverk og skyldur
herirnir hafa.En enginn varan-
legur friður er fenginn eða or-
yggi, með&n summn þjóðum er
haldið á rjettlægra grundvelli en
öðrum í þessu efni, og sumum er
ieyfður vígbúnaður, sem öðrum er
bannaður.
Ójiarft er að fjölyrða um það
nú á dögum, að nauðsyn beri til
þess að minka útgjöld þjóðanna
til vígbúnaðar. Það er og öllum
lýðum ljóst, að hertýgjun þjóð
anna hver í kapp við aðra miðar
í sjálfu sjer til þess að auka
ófriðarhættuna, í stað þess að
gefið er í skyn, að vígbúnaður
tryffgi friðinn.
j forystugrein í Times í maí-
‘lokin er komist þannig að orði um
hinar þrjár mikilsvarðandi ráð- J gn þvj er ekkj gefinn jafn mik-
•tefnur, sem nú eru fyrir dyrum1;,, gaumur sem sky]di, að fyrsta
í Genf um afvopnunarmálinu, í sporið til afVOpnunar er einmitt
það, að þjóðirnar komist að fastri
niðurstöðu í skuldamálunum, sem
nu gera heimsversluninni erfitt
fyrir.
Skuldamálin verða ekki til lykta
leidd, nema Bandaríkin komi þar
til skjalanna. Borah fjármálaráðh.
þeirra talar vafalaust fyrir munn
amerískra skattborgara, er hann
segir að Bandaríkjamenn vilji
enga samninga gera um skulda-
málin, nema fyrirsjáanlegt sje, að
frá þeim sje gengið á þann hátt
að af því leiði gagngerðar nmbæt-
ur á heimsviðskiftunum. Og hann
bætti því við,- að engra slíkra um-
bóta væri að vænta, nema afvopn-
un kæmist á, og endanleg lausn
skaðabótamálanna.
Eins og nú horfir við, eiga
skuldunautar Bandaríkja hjer í
Evrópu, að byrja afborganir sínar
aÚ nýju Þ- 1- júlí nk. og mun
enska stjórnin hugsa til þess að
auka afborganir sínar miðað við
það að afborgun fjell niður þetta
eina ,Hoover ár‘. Má búast við þvi
að Bandaríkjamenn haldi fast við
gerða samninga, alt til þess að
skuldunautar þeirra hafa gert alt
sem í þeirra valdi stendur til að
bæta fjárhagsástandið í heiminum.
Genf ráðstefnan um afborgun-
armálin og Lausanne ráðstefnan
um skaðabótamálin gefa Evrópu-
þjóðum tækifæri til þess að sýna
iivað þær geta í þessu efni. Og
háðar verða þær að bera árang-
ur, ef von á að vera um að kom-
i.st verði hjá algerðu fjárhags-
hruni.
Ahhent eru menn nú farnir að
viðurkenna og skilja hvaða hætta
er yfirvofandi. Menn vita sem er,
að engin þjóð sleppur frara hjá
sfleiðingum lirnnsins, ef það skell-
ur yfir, þó vitanlega komi það
mismunandi hart niður á þjóð-
unum.
Lausanne ráðstefnan verður
haldin í júni. Og um sama leyti
byrjar Genf ráðstefnan að nýju.
Mikilsvarðandi ákvarðanir þarf að
híka á báðum þessuin ráðstefnum,
sem ekki er hægt að fresta. —
mgasár, sem miklum truflunum
veldur nú á stjórnmálasviðinu.
Ef ráðstefnurnar í Genf og Lau
sanna hepnast nokkurn veginn, þá
nnin öryggi viðskiftanna batna, og
heimviðskiftin öll örfast að nýjti.
Er verslunin eykst hækkar verð
hráefnanna, svo framleiðsluþjóð-
unum tekst betur að rísa undir
skuldabyrðum sínum. Þær geta þá
farið að kaupa meira af iðnaðar-
vörunum, og þá greiðist úr fjár-
hagsmálum og viðskiftamálum
þjóðanna um allan heim.
. d)W*»---
Reykjavíkurbrief.
11. júní.
Frestun yrði verst. áf öllu, því það
þýddi sama og að láta alt reka
á reiðanum.
Tímarnir heimta framsýni for-
ystumannanna, en um fram alt
djarfa og ákveðna stjórn.
Bjargráðin eru til.
Það ætti að vera mögulegt að
l'inna leiðir ti 1 afvopnunar, sem
1 a ti upprætt tortrygni þá, sem
nu ríkir meðal Þjóðver.ja, án þess
þó, að nokkuð yrði hróflað við
öryggi Frakka og bandamanna
þeirra. Þá ætti að vera hægt, að
komast að ákveðinni niðurstöðu
um skaðabótamálin, ef til vill
með ])ví að greiða Frökkum álit-
lega uppliæð, sem þeir með sann-
girni gæt.u heimtað, en sem þó
væri ekki meiri að vöxtum en
það, að ljett vrði þeirri byrði
af Þjóðverjum, er ljetta þarf af
þeim. Með því læknaðist það ýf-
'PfT.
Horfumar.
Verðlagshorfur eru í einu orði
sagt slæmar jafnt á landbúnaða
sem sjávarútvegsafurðum. Togarar
nú flestir hættir veiðum, hafa far
ið frá dágóðum afla á Skaga-
grunni. En hvað stoðar það þó afl-
inn sje, ef ekkert útlit er fyrir að
fyrir hann fáist neitt nálægt því
það sem hann kostar.
Síldarútvegurinn
Um starfrækslu síldarverksmiðj-
anna er alt í óvissu enn sem komið
er. Verðlag afurðanna svo lágt, að
ekki er viðlit að starfrækja þær
með sama tilkostnaði og áður. Sam
kvæmt skeyti að norðan lýst verka
fclki því ekki á blikuna sem haft
hefir atvinnu af Krossanesvei’k-
smiðju undanfarin ár, og vill að
leitað verði ráða til að komá
rekstri hennar af stað.
Það er óneitanlega hörmulegt,
tímans tákn fyrir þjóðina, ef st.ór-
feld framleiðslufyrirtæki legðust
íiiður á þessum tímum, þegar þjóð
iua vantar svo tilfinnanlega út-
flutningsvöru, að gjaldeyrisnefnd
verður að skamta hver.ja erlenda
krónu úr hnefa, ef á slíkum tím-
um yrði framleiðsla landsmanna. á
vissum sviðum að engu, af því að
fólk velur frekar þann kostinn að
: anga aðgerðalaust um bjargræðis-
tímann, heldnr en að gera sig á-
nægt með það kaup, sem fram-
ieiðslan getur gefið af sjer.
Tvær leiðir.
Bændur munu láta sjer hægar
mn útvegun kaupafólks nú en
nokkru sinni fyr. — Heyfirningar
sums staðar og góðar sprettuhorf-
m víðast hvar á landinu gefa þeim
vonir um, að þeir geti framfleytt
biistO'fni sínum með minna vinnu-
afli en oft endranær. Á hinn bóg-
inn mun margur bóndinn taka
undir með þeim er tók svo til orða
við þann er þetta ritar; að ef svo
færi að hann þyrfti að minka bú-
slofn sinn í haust komandi, þá
vildi hann helst koma því svo
fyrir, að hann nyti sjálfur þeirra
afui'ða. En ef hann tæki kaupafólk
í sumar, þá væri hann alveg viss
um að þurfa að skera niður fjeð
til þess að geta borgað kauþ
haupafólksins, en sjálfur fengi
hann ekki nema skaðann.
Barnahælin.
Ákaflega er það gleðilegt tím-
anna tákn hve vel bæjarbúar taka
hvers konar viðleit.ni þeirri sem
hjer er gerð til að bæta umönnun
fvrir heilsu barna þeirra, sem
eiga við þröngan kost að búa hjer
í bænum. f sumar starfar barna-
hæli Oddfellowa við Silungapoll,
barnahæli Almælisfjelagsins Egil-
víaAcJ vxxa.
</vS crþaLt^i nxL*. » fxaJL'Xx.
aS rutAjKjCk- )o b cuK
^O- <J
■ ■ ■ Tco r.tli
Aldrei hefir það borgað sig betur en nú
að reykja
TEOFANI
ilmandi egypskar.
20 stk. 1.25.
Jafnan fyrirliggjandí í heildsölu hjá
TÓBAKSEINKASÖLU RÍKISINS.
Pást hvaryetna.
TEOFANI & Co. Ltd.,
London.
Ifaflonal Dealniakassa.
með 4 skúffum, seljum við með tækifærisverði.
Hringið í síma 8 og talið við sölumann.
H. Benediktsson & Co.
Sími 8 (4 línur).
Sttriiaiir os vielstiórl
sem geta lagt fram 5000 krónur bvor geta fengið atvinnu
|og góð kaup á línuveiðara sem hluthafar.
Lysthafendur sendi A. S. í. tilboð merkt: „Góð
!kaup“ fyrir mánudagskvöld.