Morgunblaðið - 11.09.1932, Side 6

6
WOKGUNBLAÐIÐ
Höhler orgelin
eru þegar þekt fyrir hljóðfegurð og
margbreytileik í hljóiablæ. Frágangur
allur vandlaður, bæði hið innra og
ytra. Nokkrar stærðir eru ennþá til í
Hljóefærasölnnni
á Laugaveg 19.
Bnklingnrlna
„HaUgrfmskirkia“
eftir Snæbjörn Jónsson fæst nú hjá
öllum bóksölum á 50 aura (áður 1
kr.). Með því að káupa hann styðja
menn að kirkjubyggingunni.
Einar Thorlacius.
Einhleypingar
konur og karlar, ættu að borða
EINU SINNI hjá okkur, áður
en þeir fá sjer fast fæði fyrir
veturinn. — Við seljum góðan
og vel útilátinn mat (tvo rjetti)
fyrir aðeins 1 KRÓNU. Smurt
brauð og kaffi alt að helmingi
ódýrara en hjá öðrum.
Máltíðir hjá okkur eru ekki
bundnar við neinn sjerstakan
tíma, heldur getur hver og einn
ýengið það sem hann óskar á
hvaða tíma dagsins sem er — frá
■8 f. h. til 11V2 e. h., og er það
sjerstaklega hentugt fyrir ein-
hleypa.
Heitt & Kalt.
Veltusundi 1. Hafnarstræti 4.
Hús til sölu.
Af sjerstökum ástæðum er hús til
sölu í Sandgerði með tækifærisverði.
Yatnsleiðsla og miðstöð er í því, fleiri
þægindi gætu komið eil mála. Húsið
gæti verið laust til íbúar strax ef
kaup væru gerð nú þegar. Upplýsing-
ar gefa Jóhannes Eiríksson bílstjóri
og Eiríkur Jónsson, Sandgerði.
Föt og
Irakkar
Best kaup í
Mðflchester.
Laugaveg 40.
4. Skifting flutninganna bæði
árin, hvað útflutt var og innflutt
(vörumagn) frá aðalhöfnum og
strandsiglingum.
5. Skifting milli inn- og útflutn-
ingsstaða innanlands af kostnaðin-
um við millilandaflutningana.
6. Skifting heildarkostnaðarins
milii landshlutánna.
Þegar nefndin hefir þannig
skift kostnaðinum með aðferð
þeirri, sem að framan er iýst í
stórum dráttUm, finnur hún eftir
sömu markalínu skifting teknanna
Þar birtast eftirfarandi skýrslur
1. Tekjur af siglingum 1929 og
1930 (fai-mgjöld, fargjöld og póst-
flutningur).
2. Skifting teknanna milli lands-
hlutanna (aðalhafnir og strandsigl
ingar).
3. Rekstrarhagnaður af flutn-
ingunum 1929 og 1930.
Þegar nefndin hefir rannsakað
öli þessi atriði eins ítarlega og
nákvæmlega og unt er, kemst hún
þannig að orði í skýrslunni:
,,Útkoman er því sú, að flutn-
ingamir til aðalhafnanna bæði
árin hafa borið sig, gefið ca.
545.000 króna tekjuafgang árið
1929 og ca. 340.000 kr. tekjuaf
gang 1930, en flutningamir til
annara landshluta hafa verið
reknir með tapi bæði árin og nem-
ur það tap ca. 663.000 kr. árið
1929. en ca. 929.000 kr. árið 1930“
III.
Tölur þær, sem hjer að framan
voru greindar taka af öll tvímæli
nm það, hvort Eimskipafjelag Is-
lands sje ómagi á ríkissjóði. Eng-
um getur blandast hugur um, að
það er skylda ríkisins en ekki
Eimskipafjelagsins, að halda hjer
uppi strandsiglingum.
Engu að síður hefir Eimskipa-
fjelagið árlega tekið á sínar herð-
ar stórkostlega byrði vegna strand
siglinganna. Beinn kostnaður Eim
skipafjelagsins af strandsiglingun-
um hefir árlega numið ca. 650
þús. kr. og er þá frá dreginn all-
ur fjárstyrkur ríkisins til fjelags-
ins.
Það hljóta allir að sjá, að hlut-
hafar í Eimskipafjelaginu gera
sjer það ekki að góðu, að fjelagið
verði áfram rekið á sama grund-
velli og verið hefir, ef það á að
viðgangast, að ábyrgðarlausir
gasprarar og niðurrifsmenn fái ó-
hindrað að rægja og svívirða fje-
lagið fyrir þau verk, sem það
vinnur í þágu alþjóðar.
Ríkið stendur í stórskuld við
Eimskipafjelagið fyrir strandsigl-
ingarnar. Þjóðin mundi bíða stór-
hnekki af Eimskipafjelagið hætti
stmndsiglingunum, en t'æki í þess
stað upp samk'epni við hina er-
kndu keppinauta. En yrði sú leið
farin, mundi fjárhag fjelagsins
borgið; og þá þyrftu eklci póli-
tískir gasprarar lengur að vera
að núa Eimskipafjelaginu því um
nasir, að það væri ómagi á rík-
inu. En mundi þjóðin þakka fyrir
slíkan greiða?
Eina leiðin út úr þeim ógöng-
um, sem vjer stöndum nú í er
vitanlega sú, að fela Eimskipa-
fjelagi íslands allar strandsigling-
ar og afhenda fjelaginu strand-
ferðaskip ríkisins til fullrar eign-
ar og umráða. Ríkið sparaði við
þetta stórfje og þjóðin fengi greið
ar og hagfeklar samgöngur.
Reykiavikurbrjef.
lj. september.
Útflutningur.
Samkvæmt nýútkominni skýrslu frá
Uengisnefnd um útflutning íslenskra
afurða á þessu ári fram til ágústloka,
hefix- andvirði fyrir útfluttar vörur
vsrið með minsta móti, eða 24.700.900
krónur. Til samanburðar má geta þess
að í fyrra nam útflutningur á sama
tínva rúmlega 26 ’/j miljóu, 1930 nam
bann nær 32 miljónum, og 1929 nær
36 miljónum. Hinn 1. september voru
fiskbirgðir í landinu mikið minni
heldur én í fýrra, eðá 26.624 smál.,
en í fyrra 42.263 smál. og í nittifyrra
34.781 smál.
Saltfi8ks-„maurinn“.
A j-annsóknastofu Dungals hafa ver-
ið rannsakaðar í sumar skemdir þær
í saltfiski, sem allir kannast við er
við saltfisksverkun fást, og stundum
hefír verið nefndur „maur“. — En
skemdirnar lýsa sjer þannig, að fisk-
urinn fær roðalit, sem byrjar um
dálkinn, en breiðist þaðan út nm
fiskinn. •
Rannsóknir hafa verið gerðar í
New-Foundland á samskonar skemd-
um, og koma þær rannsóknir heim
við þær, sem hjer hafa verið gerðar.
Sigurður Pjetursson gerði rannsókn-
irnar hjer. Honum tókst að hreinrækta
geril þann ei' skemdunum veldur. Og
liann fekk fullvissu um, að gerillinn
kemur úr saltinu. Af þrem sýnishorn-
um Spánarsalts, er hann hefir rann-
sakað, fann hann gerilinn í tveimur.
Gerill þessi lifir í sjávarsalti. En
ef saltið er geymt missiri, eða svo,
frá því það er unnið úr sjó, er talið,
að gerilsins verði ekki vart. Gerillinn
þarf falsverðan hita til að þróast, og
valda skemdum, meiri hita en hjer
tíðkast undir beru lofti. Því má bú-
ast við, að skemdir af völdum ger-
ilsins haldist niðri meðan fiskur er
hjer heima, enda þótt fiskurinn sje
smitaður, en komi fram er fiskurinn
kemur suður í heitara loftslag.
Úr því fundin er orsök skemda
þessara, ætti að vera hægt, að verjast
þeim í framtíðinni.
Lýsið.
Gleðileg framför er hjer að komast
á um meðferð hins íslenska lýsis, eins
og skýi't er frá á öðrum stað hjer í
blaðinu. Með því að framleiða hið ís-
lenska meðalalýsi svo að sje við hæfi
neytendanna, fá framleiðendur fyrst
fullt verð fyrir vöru sína.
En þegar komið er svo langt, að
íslenska lýsið verður sett á markað,
með eins konar matsvottorði um fjör-
cfnagildi þess, er íslenskum framleið-
endum trygður sá hagnaður, sem af því
kann að verða, ef íslenska lýsið reyn-
ist í framtíðinni fjörefnaríkara, an
lýsi frá öðrum löndum. Rannsóknir á
íslensku lýsi frá árunum 1929, 1930
og 1931 sýna, að á þeim árum var ís-
lenskt lýsi sjerlega auðugt af fjörefn-
um, auðugra en annað lýsi. Er því
ástæða til að vænta hins besta af ný-
breytni þeirri, sem hjer er á ferðinni.
Grænlandsflug.
Þegar undirbúin verður flugleið um
norðanvert Atlantshaf, verður Græn-
land erfiðasti þröskuldurinn. Menn
hafa búist við, að það væri veðrátta
og náttúra landsins, sem ylli erfiðleik-
unum. — En því er líkast, sem aðrir
erfiðleikar ætli að verða örðugri.
Yfirráðamönnum Grænlands virðist
vera í nöp við þá tilhugsun, að flug-
leið verði lögð um landið. Frá því
sjónarmiði verður helst skilin su rað-
stöfun, að dæma Ameríkumanninn
fl Ma¥mM i Olsbm ((
Nýkomlð:
Gaddavír No. 14 og 12
Girðinganot, hæð 68 cm.
Þakjárn No. 24 og 26.
H. B. h Gð.
Kanpmenn I
Golden Oats haframjölið er best og ódýrast.
Kaupið það því eingöhgu.
H, Benediktsson & Co.
Sími 8 (4 línur).
Erlend blððs
III. Familie Journal.
Dansk Familie Blad.
For AHe.
Filmjoumalen.
Vikingen.
Köbenhavneiúnden.
Tidens Kvinder.
Hjemmet.
Aftenbladet Söndag.
Bömevennen.
Idrœtsbladet.
Berliner IUustrirte Zeitung.
Die Koralle.
Lustige Blatter.
Die Woche.
Der Sport Sonntag.
Filmwelt.
News of the World.
i
Hutchinson í 1000 króna sekt, fyrir I
ao koma fljúgandi tii landsins — £ '
levfisleysi. Grænlenska stjórnin situr.
við þanu keip, að lífshætta sje að
fljúga um Grænland. Brýtur sú skoð-
un í bág við athuganir ensku veðui'-
fræðinganna, Watkins og þeirra fje-
aga og reynslu v. Gronau. í síðustu
skýrslu Watkins, sem kom út í Eng-
landi um líkt leyti og Watkins fórst,
•segir, að hann eigi von á því, að það
sannist, að um Grænland megi fljúga
flesta daga ársins.
Sá, er þetta ritar, spurði dr. Lange
Koch um dagiun, um álit hans á
Grænlandsflugi. Hann taldi það fjar-
stæðu að flugleið yrði lögð um Græn-
land. En sjálfur hefir hann í sumar
flogið um þvert og endilangt Áustur-
Grænland lá svæðinu milli 70 og 77
gráðu norðl. breiddai'. Virðast afrek
hans fremui' vera í andstöðu við þetta
álit hans heldur en styðja það.
Viðsjárverðir vinir.
Út af öllum axarsköftum þeim, sem
Hriflungar hafa gert í samgöngumál-
um landsins, hefir Tíminn Ieiðst út í
það 'upp á síðkastið, að tala um þau Lækjargötu 2.
mál, og þá um leið um Eimskipaf jelag
í sla n d
Þessar umræður hafa þegar komið . —~mmmm_»mmmmmmn„
að því gagni, að Tímanum hefir —j
aldrei þessu vant — ratast satt orð skulduðu bönkunum.
á munn. Hann ljóstar upp þeim sanna | Sarakvæmt framtali forstjóra Sam-
hug Hriflunga til Eimskipaf jelagsins bands ísl. samvinnuf jelaga, voru skuW
_. fjandskaparhug. I il sambandskaupf jelaga 10.322.316 kr.
Tíminn segir: Það á að leggja Eim I við síðustu áramót. Allverulegar er«
skipafjelag íslands niður. Hann vill' l>®r bankaskuldir. Verður eigi fylli-
ltggja eigur þess undir ríkið, taka lega ráðið af orðum Tímans en*,
eignarnámi framlög manna, sem lögðu hvort hann ætlast til þess, að ríkis-
fram hlutaf jeð. Gera einhverskonar ( búinu verði gefin sambandskaupfjelög-
„Súðarútgerð* ‘ úr öllu saman. j in, með öllu því sem þeirra er. í
í orði kveðnu hafa þeir Tímamenn fljótu bragði kunna menn að álíta, at
þóttst vera vinveittir Eimskipafjelag- ^ gjúf sú væri allrausnarleg.
inu. Þegar rætt hefir verið á þingi um j „Valdir menn .
stuðning til fjelagsins, hefir sú vinátta Gamalt máltæki segir: „Sá sem ilt
reynst köld lá síðari árum. Svikul vin-! vinnur, afsakar sig með annara dæm-
átta er oft verri en opinber fjand- um“. Sannmæli reynist þetta vern,
skapur. Það er áreiðanlega fjelaginu þegar litið er til afskifta Tímans af
fýrir bestu, að Tíminn getur ekki, J opinberum málum.
eftir síðustu ummroli sín, vilt á sjer j Reypir hann nú að afsaka ráðninga-
heimildir. ! kjör starfsmannaliðsins, sem fyrver-
Gifta þjóðarinnar mun þess megnug, j andi stjorn sankaði að sjer, með því
pð koma því til leiðar, að óþrifa-Jað taka upp dæmi frá launakjörum
gemsar Tímans geti eigi unnið Eim- t einstakra manna frá tímum fyrri
skipafjelaginu langvarandi ógagn.
Rausnarleg gjöf?
Um sama leyti og Tíminn lýsti
fjandskap sínum við Eimskipafjelag
íslands benti hann á, að ríkisssjóður
ætti í raun og veru fyrirtæki þa.u,
stjórna. En slíkt er engin vör» i
málinu.
Hjer hefir því aldrei verið haldiS
fram, að óheppilegar ráðningar opi»-
berra starfsmanna hafi ekki þekst
lyrri en eftir stjórnarskiftin 1927.