Morgunblaðið - 01.10.1932, Blaðsíða 5

Laugardag 1. okt.
5
Úrin.
Munið, að I. W. C. úrin taka
öllum öðrum úrum langt
fram. Fást hjá umboðsmanni
verksmiðjunnar — Sigurþór
Jónssyni, Austurstræti 3.
Hmatðrar
Liggur ykkur á! — Samdægurs.
verða filmur tilbúnar, sem kom-.
ið er með fyrir hádegi.
Albúm, pappír o. fl., frá
- KOOAK. -
Austurstræti 20.
THIELE.
Akranes
bartöfíur
í heilum sekkjum
op- lausri vigt.
fialrófnr.
7IRir>iWDl
LAUGAVEG 63. SÍMI 2393.
Húsgagnaversl. vii
Dðmkirkjuna er ðd$r-
ust og kar eru vðr-
urnar gðiar og
smekklegar.
HB„DTNGJA“
eríslenskt skúri- og ræstiduft
og fæst í
Versluuinni Fell.;
Notií ísieazkar
c og íslewt skip.

JHðtSttttbÍNótó
Ueiðarfœraslit
íslenskra togara.
Það getur ekki talist að bera í
bakkafullan lækinn, þó nokkur orð
yrðu rituð af hálfu togaraskipstjór-
anna íslensku til andmæla fullyrðing-
um þeirra, er í blöðin hafa ritað um
ofeyðslu þeirra á veiðarfærum o. s.
frv.
Það verður strax ljóst, við lestur
slíkra greina, að þær eru ekki bygð-
aí' á þekkingu nje reynslu. Rökseinda-
lausum fullyrðingum er jafnan slegið
fram. Bendir það ótvírætt á, að erfitt
muni um að benda á með hverjum
i:ætti betur mætti fara. Þetta gerir
allan tilgang höfundanna tvíræðari,
auglýsir þekkingarskort þeirra á mál-
inu. Fæ jeg vart varist þeirri hugsun,
g illkvitni liggi á bak við hjá sumuin
liverjum. Jeg minnist þess að einn af
þessum mönnum, getur þess til sönn-
unar á þekkingu sinni, að hann hafi í
þrjár vertíðar haft tækifæri til að
fylgjast með þesáum málum. Gæti jeg
triiað, að þetta væri hámark þekkingar
á þessurn málum er þeir menn hafa,
er verið hafa að senda skipstjórum
hnútur í blöðunum öðru hvoru. Það er
því ekki að undra þótt dómar slíkra
manna sjeu sleggjudómar.
Til samanburðar vil jeg benda á, að
sá maður, sem keppir að því marki,
áð komast í togaraskipstjórastöðu, get-
ur verið ágætur, ef það tekur hann
ekki meira en 10 ár, að vinna sig upp.
Hann mun samt halda áfram að bæta
við sig dýrmætari þekkingu. En engan
hyfi jeg vitað komast svo langt á
þrem vertíðum, að geta talist fullgild-
ur háseti. ITefi jeg verið með mörgum
;ráðduglegum byrjendum.
Það er mjög eðlilegt að þessir menn
geti ekkþ nema að sára litlu leyti lýst
starfi- skipstjóra, enda hafa þeir ekki
gert það, heldur verið hugleiknara, að
níða þá niður ef hægt væri. Þeir hafa
kki farið þá heiðarlegu leið, að benda
á þá örðugleika, sem stjettin á við að
stríða, í sambandi við ásakanir sínar.
En svo háar kröfur gerir þjóðin til
felenskra togaraskipstjóra, að slíks eru
engin dæmi annara þjóða á meðal, og
á jeg hjer við aflabrögðin. Til þess
nú að geta uppfylt þær kröfur, verður
áð leita á þau miðin, sem vænlegust
þykja til fiskjar, enda þótt veiðar-
Eærafrek sjeu, með tilliti til þess, að
aukinn afli borgi aukið slit. Að þetta
'iafí tekist íslenskum togaraskipstjór-
um, tel jeg sannað með því, að ekki
>fa útgerðarmenn aftrað skipstjórum
sínum frá því að afla á, hinu svo-
nefnda „Hrauni“ vegna þess að það
kki borgaði sig, en það mun nú
; ðarf æraf rekasta fiskislóð, sem
i tunduð er. Ber tvent til þess, og er
annað, það, hversu botn er harður, og
svo hitt, hvað fiskur er þar í þjettum
hnöppum, netin fyllast af fiski á
svipstundu, og springa svo utan af
öllu saman, ef ekki er um níðsterk
;iet að ræða. Þetta leiðir af sjer að
tm mikla útnýtingu netja er ekki að
ræða í Hrauninu, samanborið við slitið
á öðrum fiskislóSum, þar sem fiskur
er strjálli og botn mýkri.
Þá hefir því veriS haldiS fram, ,aS
skipstjórar slitu veiðarfærum í vond-
um veðrum um of, toguðu, hvort sem
það borgaði sig eða ekki og að orsök
þessa væri kaupgrundvöllur skipstjóra.
Jeg fullyrði þá staðhæfingu ranga
;ueð öllu, og styð mál mitt með því,
að til eru margir skipstjórar sem stýra
.kipum, sem þeir eru hluthafar í sjálf-
ir. Það ætti því ekki ,að þurfa að
væna þá um óprúttni í garð útgerðar-
manna. Nú vil jeg halda því fram, að
vinnubrögð þeirra og hinna sjeu mjög
hin sömu hvað þetta áhrærir, og er
hárviss um að engin reiðist því innan
stjettarinnar.
Því má ekki gleyma, að það er
heildarútkoman, en ekki hin einstöku
■tilfelli, sem taka verður til greina.
Jeg vil benda á, að mismunur á því
að toga og toga ekki, er að mestu
veiðarfæraslit, og að nokkru meiri
kolaeyðsla, því aðrir kostnaðarliðir
halda sjer enda þótt legið sje.
Það má því fiskast allmikið minna,
án taps í ljelegu togveðri og munu
skipstjórarnir eftir föngum leggja
þetta atriði niður fyrir sjer.
Það eru jafnan skipstjórarnir einir
sem sakaðir eru þegar skrifað er um
eyðslu á togurum, rjett eins og enga
aðra eyðslu sje þar um að ræða, nema
veiðarfæra, og kolaeyðsla af völdum
þeirra. Svo djúpt hefir verið tekið til
að aðrir hafa þar verið undanskyldir
með öllu. Er slíkt fáfræði eða blátt á-
fram hræsni ? Allir skipverjar undan-
tekningarlaust fara með ýmsa hluti
sem skipið á (t. d. veiðarfæri að ýmsu
leyti meðal annars) og undir þeirri
meðferð er þol og ending þeirra ekki
lítið komin. — Sparnaðarpostularnir
auindu því hitta nær marki, ef þeir
íjeldu fram að fullkomiiTni sparsemi
yrði best náð með sameiginlegu átaki
ig ábyrgðartilí'inningu allrar skips-
hafnar. Að þeir teldu skipstjóra og
'ðra yfirmenn sjálfsagða til að ganga
í' undan með góðu eftirdæmi, mundi
jeg láta mjer vel líka.
Það þarf meiri nærfærni eu margur
hyggnr í því að spara rjett á sjó.
Til er sá spaniaður, sem getur valdið
alvarlegu tjóni. En um veiðarfærameð-
ferð er það að segja, að mjög auðvelt
er að komast inn á þær brautir, að
sparnaðurinn verði eyðslunni verri. Is-
lenskir togaraskipstjórar eyða ekki
meiru enn samviska og reynsla þeirra
sjálfra segir þeim að nauðsynlegt sje
til betri útkomu. Þeim er öllum svo
afar vel ljóst hvað bíðnr þeirra, ef
kip þau er þeir stýra, ekki bera sig.
\ð ætla þeim að þeir hendi stöðum
ínum frá sjer, með óprúttni og kæru-
leysi er vægast sagt mjög mikil fjar-
itæða í alla staði.
Hjer stunduðu franskir og ítalskir
togarar veiðar síðastliðna vertíð, og
ýmsra hluta vegna aðallega á því
besta botnlagi sem til er á Selvogs-
banka. Þeir höfðu íslenska fiskiskip-
stjóra, sem sýndu verulega betri út-
komu á þessi skip, en áður hafði tíðk-
ast. Er víst ekki ofmælt, þótt sagt
sje, að þessi skip öfluðu hálfu minna
en íslensk skip á sama tfma, þau verða
því að eyða hálfu meiri tíma til sama
fiskjar, með öllum þeim kostnaði sem
því fylgir.
Væri nú ósanngjarnt þótt íslenska
skipið hefði eytt að nokkru meiri veið-
arfæl'um yfir sama tíma? Hann liggur
nefnilega nokkuð þungt í „sá guli' ‘
þegar mikið er af honum. Og t. d. er
afli suinra hverra íslensku togaranna
|á síðustu vertíð, efni í ca. 40 ís-
fisktúra miðað við 700—800 kitt í túr.
Mundi það taka alt að 3 ár fyrir
enskan togara að afkasta því. Olíklegt
er að hann þvrfti ekki þriggja mánaða
netaeyðslu íslensku togaranna á því
tímabili, eða hver trúir öðru.
Það ætti því að vera augljóst mál,
að íslenskir togaraskipstjórar leggja
meiri fisk á land fyrir minni neta-
eyðzslu heldur en þeir útlendu og ættu
þessi dæmi að nægja því til sönnunar,
c-nda þótt það síðara sje ekki hliðstætt.
Það eru illþolandi ásakanir sem
stjettin verður fyrir, þegar jafnvel er
fið od með 1. oktðber n. k.
lækka forvexlir af víxlnm og vexllr af
fánnm. nm 1°|0
Framlengingargialdið betst ábreytt.
Reykjavík, 30. sept. 1932.
landsbanki ’lslands. Útvegsbanki íslands h.f.
Búnaðarbanki islands.
Kol og Koks.
Nýkomið K O K S, mulið og ómulið. Ensk og pólsk
KOL.~ Bestu tegundir.
Kolasalan hf.
Eimskipafjelagshúsinu. — Sími 1514.
Aðalinndnr
Fasteignaláaafjelags Islands i
verður haldinn á skrifstofu fjelagsins í nýja Oddfjelaga-húsinn í Reykjavík
mánudaginn 31. október n.k. klukkan 5 síðd.
Dagskrá samkvæmt fjelagslögnnum.
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir í skrifstofu fjelagsins þrjá
síðustu dagana fyrir fundinn.
STJÖRNIN.
Café
5uanur
selur einstakar máltíðir frá
1 krónu og fast fæði að sama
skapi ódýrt.
Kaffi, Öl, Gosdrykkir, —
Smurt brauð o. fl. — allan
daginn til kl. IIV2 síðd.
Svanurinn fæst einnig fyr-
ir veislur og samkvæmi.
..■fið í skyn, að það sje henni að
kenna, að erfitt er með útgerðarmögu-
leika og ofeyðslu hennar um kent.
Það er ósanngjarnt, jregar það er
jafnaugljóst mál, sem nú er, að kröfur
þjóðfjelagsins til útgerðarinnar eru
langt úr hófi, eiga hvergi sinn líka,
og eru að sliga hana.
Kröfurnar til útgerðarinnar, og þá
um leið til skipstjóranna, hafa sífelt
verið að aukast. Hingað til hefir það
gttað gengið sakir einmuna góðæra og
yfirburða íslenskrar fiskimensku. —
Kröfurnar þurfu að miðast við gjald
þol atvinnuvðganna — í það og það
skiftið, hvort heldur sem um er að
ræða einstakljnga eða það opinbera.
En því opinbera virðist mjer bera sjer-
stök skylda til að liggja ekki sem
ír.ara á atvinnuvégunum, hvort sem vel
eða illa gengur heldur, gera það hóg-
látar kröfur, að atvinnufyrirtækjunum
verði- ekki um megn að fæða þá sem
við þau vinna.
Það sem kreppir aðallega að út-
gerðarmálum vorum nú, og auðveld-
ast ætti að vera að ráða við, eru
kröfur hins opinbera, að slaka þar
verulega á, ætti að vera fyrsta og (»'
raunverulega sjálfsagðasta sporið í
áttina til minkandi dýrtíðar í land-
inu, og þar með aukinnar getu at-
vinnuveganna til að fæða fólkið.
Mjer verðui' á að spyrja: Er ekki
hægt að lækka ríkisútgjöld að mnn!
Er ekki hægt að stjórna málefnum
hinnar fámennu íslensku þjóðar með
minni tilkostnaði ?
Bæði í ræðu og riti er oft verið að
kvarta undan of miklu starfsmanna-
haldi hins opinbera.
Ef nú öll þessi embætti eru þörf,
eru þau þá fult dagsverk fyrir við-
komanda? (Ekki miðar við dagsverk
íi 1. togaraskipstjóra).
Svo verður ekki s.jeð, þar sem það
ur vitanlegt að margir liinna opinberu
starfsmanna bæta á sig aukaverkum
meira og minna. Hjer virðist opin leið
til sparnaðar, og það ætti að þykja
nokkru ináli skifta, hvort menn þeir,
;'í’ ráðnir eru til opinberra starfa,
vinna heilan dag eða part úr degi
fyrir kaupi sínu.
Að þeir væru flokkaðir eftir verð-
leikum, svo trygt væri að þeir