Morgunblaðið - 13.11.1932, Síða 7

Morgunblaðið - 13.11.1932, Síða 7
W O R r.íT N B T 4 RÍP Afsökun Hermanns á að vera sú, að h^nn stendar á öndverðum meið við Sjálfstæðisflokkinn í bæj arstjórnarmálum, en það voru þess ir andstæðingar lians, sem bolsarn- ir sóttu að, og hótuðu fjörtjóni. Þykir Tímanum það sýnilega til mikils mælst, að Hermann Jónas son hirði um líf og limi pólitískra andstæðinga. Með þessum fáu, en mjög svo innihaldsríku orðum, hefir Tíminn undirstrikað þann grun sem áður lag á því, að Hermann Jónasson Væri og hafi verið í beinú makki vrið fylgismenh sína í bæjarmálum -— ofbeldismennina. Endurminningar Eydals. Málgagn Pramsóknarflokksins á Akureyri er svo nákvæm smækk- un á því sem kemur út í- Tíman- um, að ekki hefir árum saman verið ástæða til þess að svara þar einu orði sjerstaklega. En fyrir nokkru birti ritstjór- inn, Ingimar Eydal, dálitla /liug- leiðing út af þvi, að þeirri skoðun var haldið fram hjer í blaðinu, að sambandskaupf jelögin hafi að verulegu leyti svikið stefnuskrá sína. En fyrir svik þau hafi starf það, sem kaupfjelög þessi hugðust að gera, snúist upp í ógagn. Ingimar Eydal hefir fylgst vel með starfsemi kaupfjelaganna og þá einkum Kapufjelags Eyfirð- ínga. Hann er maður ágætlega minnugur. Hann á vafalaust ákaf- lega auðvelt með að rifja upp fyr- ir sjer hve rík áhersla var lögð á það stefnuskráratriði kaupfjelag- anna, að útrýma skuldaverslun bænda. Vafalaust er ákvæðið um útrýming skuldaverslunar enn í lcgum kaupfjelags Eyfirðinga, Ey dal til leiðbeiningar. En hvernig hefir kaupfjelögun- um yfirleitt tekist að framfylgja því að útrýma skuldaversluninni ? Þarf að lýsa því fyrir Eydal 1 Er þann sá einasti landsmanna sem er því máli ókunnugur? Eða tók hann ekki eftir því, þegar vinur hans Jónas frá Hxiflu Ijet þess getið í Tímanum nýlega, að ef bændurnir losnuðu úr kaup- fjelagsskuldunum, þá væri úti um f jelagsskapinn ¥ Væri nær fyrir Evdal, að rifja upp endurminningar sínar frá fyrstu starfsárum kaupfjelaganna, óg sýna manndóm til að viður- kenna, að stefna fjelaganna er nú fótum troðin af sumum þeirra, sem mest þykjast fyrir fjelögin vinna. Dómurinn. Næsta broslegt var það í Tím- anum, er þannig var komist að orði, að blaðið hefði þvingast til þess að birta dóminn í máli Magn- úsar Guðmundssonar, vegna þess að ráðist væri hjer í blaðinu á Hermann Jónasson, Hriflu-dómara. — Annars hefði dómurinn ekki verið birtur — hygst Tíminn að telja lesendum sínum trú um(!) En nú er það sýnilegt, að dóm- urinn er saminn eins og 'blaða- grein, þó klaufaleg sje, enda standa þannig efni til. Hitt er það, að vel gerir hver sá, sem stuðlar að því, að dómur- inn fái útbreiðslu meðal almenn- ings, því hann er og verður eftir- tektarvert plagg í stjórnmálasögu landsins. Síðan hann kom út, hafa lög- fræðingar þeir, sem verið hafa á mála hjá Hriflungum keppst við að breiða það út, að þeir hafi ekkert verið við dóminn riðnir. En allir vita, að einn hefir Hermann ekki hnoðað honum saman. Jafn- vel hinn framlági og kiðfætti lög- fræðingur, er verið hefir einka- sendill Hriflumanns í vandamálum hans, má ekki heyra nafn sitt nefnt í sambandi við dóminn. Annars mega menn ekki álíta, að hin blossandi fyrirlitning á Hermanni Jónassyni stafi að veru- legu leyti af dóm þessum. Dómurinn er ávöxtur af því samstarfi J. J. og Hermanns er hafði áður komið fyllilega í dags- ljósið. En hin rjettmæta reiði Reykvík- inga í garð Hermanns stafar fyrst og fremst af svikum hans við bæjarbúa á miðvikudaginn var. 5kulöaklafinn. Oddvitar úr ýmsum hrepp- um Norður-Múlasýslu. hailda fund til þess að ræða um skuldirnar. Þann 17. okt. s.l. komu 6 oddvitar Norður-Múlasýslu saman á fund á .Fossvöllum til þess að ræða um erfið- leika þá, sem almenningur á nú við að stríða. Hafa blaðinu verið sendar eftirfar- andi ályktanir, sem samþyktar voru á fundinum: Mánudaginn 17. október 1932 mættu á Fossvöllum eftir fundarboði frá oddvita Jökuldalshrepps þessir odd- vitar úr hreppum Norður-Múlasýslu: Steindór Kristjánsson úr Vopna- fjarðarhreppi, Björn Sigbjörnsson úr Hlíðarhreppi, Jón Jónsson úr Jökul- dalshreppi, Gunnldugur Eiríksson úr Fellahreppi, síra Ingvar Sigurðsson úr Borgarfjarðarhreppi og Sigurður Jónsson úr Loðmundarfjarðarhreppi. Öllum oddvitum sýslunnar hafði verið I boðaður fundurinn, en fleiri mættu j ekki. Verkefni fundarins var að ræða um skuldir sýslubúaog gera ályktanir þar að lútandi. Fundarstjóri var kosinn Gunnlaugur Eiríksson og skrifari Jón Jónsson. Eftir miklar umræður ályktaði fund urinn: 1. Að skora á stjórnina og næsta Mþingi að gera alvarlegar ráðstafan- ir til að ljetta á almenningi því skuldafargani, sem er að sliga atvinnu vepý landsins. Sömuleiðis skorar fundurinn á stjóm og þing að hlutast til um, að kki sje seldar fasteignir manna nje gengið hart að fyrir vangreiðslu á afborgunum veðskulda, meðan krepp- an stendur og undirbúin er stórum endurbætt veðlánalöggjöf. Ennfremur lítur fundurinn svo á, að stjóm og Alþingi beri að annast um, að vegna þjóðfjelagsins verði aðför ekki gerð að framleiðendum, sem skulda, meðan verið er að ná skyn- samlegri lausn um skuldamálin. 2. Að fela oddvita Jökuldalshrepps, Jóni Jónssyni á Hvanná, að leggja fyrir næsta sýslufund NorðurMúla- sýslu erindi um, að sýslunefndin geri alt, sem í hennar valdi stendur, til að greiða úr þeim vandræðum, sem al- menningur í sýslunni á nú við að búa. Er Jóni Jónssyni á Hvanná falið að skrifa þeim oddvitum, sem ekki mættu á þessum fundi, að senda á næsta sýslufund glöggar upplýsingar um hag manna, hver úr sínum hreppi. Gunnlaugur Eiríksson. Jón Jónsson. Steindór Kristjánsson. Bjöm Sigbjörnsson. V. I. Sigurðsson. Sigurður Jónsson. Skip sem mætast á nótiu. 5tórfelð heilbrigðisrdðstöfun fyrir Reyhuíhinga. Jeg ætla ekki að fara að skrifa ritdóm um þessa bók. Það hafa gert aðrir menn og mjer færari. Jafnvel sjálfur æðsti prestur ís- lenskra bókmenta hefir talið sig ekki geta tekið henni með kaldri þögn, og því skrifað um hana í Lesbók Morgunblaðsins. — Allir þeir menn, sem hingað til hafa um hana ritað svo mjer sje kunn- ugt, standa í fremstu röð ís- lenskra rithöfunda og allir eru þeir sammála í lofi sínu, bæði Um bókina sjálfa og þýðinguna á henni. Og sammála munu þeir vera öllum þeim, sem um hana hafa ritað á erlendum málum í fjörutíu ár. Af sögunni á frummálinu hefi jeg sjeð eintak, sem mörgum mundi þykja merkilegt. Núver andi eigandi þess keypti það fornbókabúð í Lundúnum. Það eintak hefir einn af lærðustu, gáfuðustu, vitrustu og bestu mönnum nítjándu aldarinnar — franski vísindamaðurinn Gaston Paris, sent einum vina sinna að gjöf, 24. maí 1894, með þessari áritun: „Þitt skip heldur áfram, og við, minnug hins hjáfarna, bíðum þess, að hið næsta láti til sín heyra“. Eitthvað hefir hon um fundist um bókina vert, úr því hann valdi hana til vinar- gjafar. Það var í öðrum tilgangi að jeg tók pennan. — Jeg hefi um langt skeið fengist nokkuð við að segja til í ensku, og jeg hefi oft fundið til þess, hve skaðvæn- leg áhrif það hefir á lærdóm nemandanna, að vera bundnir við andlausar orðaþýðingar, eins og þýðingar orðabókanna hljóta ávalt að verða. Hitt er æði miklu betra, að geta einnig stuðst við góða þýðingu á bók þeirri sem lesin er. En mjer hafa reynst nokkur vandkvæði á því að finna slíka þýðingu. Flestar þýðingar eru næsta ófullkomnar. — Hin snildarlega enska þýðing á Pilti og stuUcu er löngu ófáanleg. — Ekki fæst nú heldur þýðing Ei- ríks Magnússonar á För píla- grhnsins. Þýðing síra Jóns Bjarnasonar á Ben Húr er býsna dýr fyrir fjelitla unglinga. Þýð- ing Einars H. Kvaran á ritgerð Macaulays lávarðar um Warren Hastings er vitanlega góð og ná- kvæm, en daglegt mál læra menn ekki eins vel af sögulegri rit- gerð eins og af skáldsögu með miklum samtölum. Auk þess hef- ir ritgerðin á frummálinu aðeins fengist hjer í ritgerðasöfnum höfundarins, en ekki sjerstök. — Hjer er lesbók, sem jeg hygg að fullnægi öllum kröfum. Frumrit- ið er á sjerstaklega látlausu og hreinu máli, enda hefir bókin af þeirri ástæðu mjög verið notuð við enskukenslu í skólum, t. d*. lengi á alþýðuskólanum í Askov. Þýðingin er einkar nákvæm, svo að hún heldur jafnvel hinum minstu blæbrigðum í hugsun frumritsins. En þó ber það ör- sjaldan við, að orð enskunnar sjeu þrædd um of. Bæði á frummálinu og í þýð- ingu er bókin ákaflega ódýr, en verðið er atriði, sem flest náms- fólk verður að taka til greina. Kennari. Mjólkurfjelag Reykjavíkur hreinsar mjólk sína með Stassaniseringstækjum Mjólkin hrein og gerilsneidd, missir ekkert af fjörefnum og upprunalegu eðlisástandi sínu. Meðan mjólk var pasteuriseruð að kallað er, eða í henni voru drepnar sóttkveikjur með hinni svonefndu pasteurhitun, var sá galli á lxeilbrigðisráðstöfun þess- ari, að mjólkin breyttist að eðlis- ástandi við pasteur-meðferðina, rjómi settist ekki eins á hana, og á ópasteurhitaða mjólkina, mjólk- urbragðið varð ekki eins viðfeld- ið, og síðast en ekki síst, fjörefni mjólkurinnar þoldu ekki að öllu leyti pasteurhitunina. Því hafa menn jafnan reynt, með sem bestri meðferð mjólkur- innar, í vönduðum húsakynnum að framleiða mjólk ópasteurhit- aða, sem notuð hefir verið m. a. handa ungbörnum, er síst mega missa af fjörefnum mjólkurinnar. En vísindunum og verkhyggn- inni fleygir fram á sviði mjólk- urmeðferðar, sem annars staðar. Og nú fyrir nokkru hefir maður að nafni Stassano fuödið upp sjerstaka aðferð til mjólkurhreins- unar og gerilsneyðingar, er tekur pasteurhitun mjög fram. Þó mjólkin fari gegnum hin svonefndu stassaniseringsáhöld, hreinsist þar og gerilsneyðist, breytist bragð hennar ekki, rjómi sest á hana sem áður og eftir því sem læknar segja, fer ekkert af fjörefnainnihaldi mjólkurinnar forgörðum. Nú hefir Mjólkurfjelag Reykja- víkur ráðist í það, að hætta að nota öll pasteurhitunaráhöld sín, og hefir fengið Stassano-áhöld í Stassano er sá, að á allri leið sinni, frá því mjólkinni er steypt úi flutningafötunum, og þar til hún kemur hrein, gerilsneydd og kæld í 6° í útmælingarker, er hún útilokuð frá áhrifum lofts. Mjólk- in er í áhöldum Stassano í senti- meters þunnum lögum hituð og kæld, svo bæði hitun og kæling verður jöfn og fer tiltölulega afar fljótt fram. í gær kl. 2 síðd. sýndi forstjóri Mjólkurfjelags Reykjavíkur, Eyj- ólfur Jóhannsson, læknum, hlaða- mönnum o. fl. hin nýju áhöld í mjólkurstöð fjelagsins við Hring- braut. Yrði það of langt mál, að lýsa hjer nákvæmlega vjelum þess um og áhöldum. En óhætt er að fullyrða, að allir þeir sem höfðu tækifæri til að skoða nýjung þessa, dáðust að því hve snillilega þessi áhöld eru útbúin. Jafnframt gátu menn ekki komist hjá því að hug- leiða, hve mikið Mjólkurfjelagið hjer hefir lagt í sölurnar til að vanda vöru sína, er tekin eru úr notkun öll þau tæki, sem áður voru notuð til Pasteurhitunar, og fylla stóra sali stöðvarinnar. Niels Dungal próf. skýrði kosti Stassaniseringarinnar um fram aðra mjólkurmeðferð, og hve mikils virði það væri, að hin verð- mætu C-fjörefni, sem eru í mjólk- inni, eyðileggist ekki. Því það mun yfirleitt vera helst til lítið, einkum af þeirri teg. fjörefna í fæðu manna hjer á landi. Magnús Pjetursson læknir þakk- staðinn, enda þótt pasteurhitunar- aði Eyjólfi Jóhannessyni og Mjólk áhöldin sjeu ekki nema 2% árs [ urfjelaginu með nokkurum vel- gömul. völdum orðum fyrir, hve mikið Eðlismunurinn á meðferð mjólk- hjer er lagt í sölurnar til þess að urinnar í áhöldum Pasteur og | tryggja heilsufar bæjarbúa. Gðtubardaginn á miðvikudaginn Einn af þeim, er sjónarvottar voru að atburðunum 9. þ. m., far- ast svo orð um þær aðfarir: „Jeg kom norðan Pósthússtr. og var kominn fram hjá Hótel Borg. Sje jeg þá aragrúa fólks koma sunnan Templarasund og ryðjast með ópum og óhljóðum norður á milli Alþingishússins og Dómkirkjunnar, fram hjá minnismerkjum þeirra Vídalíns þeir Erlingur aftur út þaðan. biskups og Hallgríms Pjetursson-j Fór Erlingur fyrir, alblóðugur ar. Fremsta í hópnum kom jeg um höfuð og háls, og eggjaði fje- auga á 2—3 lögregluþjóna, er (laga sinn að fylgja sjer, er einn- ar. En nokkrum augnablikum síðar, er jeg stóð gegnt húsi ól- afs Þorsteinssonar læknis, sje jeg Erling Pálsson og annan lög- regluþjón ,er mun heita Stefán, koma þangað með hinn særða fjelaga sinn á milli sín, er þá var víst meðvitundarlaus, og færa hann inn til læknisins. Tveim mínútum síðar, eða svo, komu virtust hörfa undan þessum stefnuvarg, og sá jeg, að einn þeirra var Erlingur Pálsson yf- irlögregluþjónn. Annar var kom- inn norður að grindunum við Austurvöll og hnje þar niður yf- irkominn af sárum og mæði, en yfir honum stóð hrotti einn mik- ill með heljarstóran raft, er hann tvíhenti yfir höfði lögregluþjóns- ins, sem þar lá ósjálfbjarga og sem dauður væri. Aðsúgurinn af mannfjöldanum varð nú svo mik- ill, að jeg hröklaðist frá og sá ógerla, hvað þarna gerðist frek- ig var blóði drifinn. Hlupu þeir síðan báðir út í orrahríðina aft- ur. — Þetta, sem nú var sagt, er að- eins lítill þáttur af öllu því, er fram fór þennan dag. En jeg verð að segja þáð, að mjer varð meira en nóg boðið. Annars veg- ar voru lögregluþjónarnir, er aldrei sýna annað en prúð- mennsku, á meðan því verður við komið og við menska menn er íu5 eiga, en þarna gengu fram með þeirri djörfung og karl- mennsku, er sönnum drengjum

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.