Morgunblaðið - 15.01.1933, Blaðsíða 7

Morgunblaðið - 15.01.1933, Blaðsíða 7
MORGUNBLAÐIÐ 7 <!• Reykjavíkurbrjel. 14. janúar. VeÖriS. Síðustn viku hafa þrjár djúpar lægðrr farið norður eftir Græn- ’íandi og Grænlandshafi fyrir vest- an ísland og' haft í för með með sjer ýmist S- og SA-átt með hláku «.g rigningu eða SV- og V-átt með hríðarjeljum eða hryðjum á og V-landi og víða norðanlands. Vindur hefir jafnan verið hvass, veðurhæð stundum náð 10 og jafn- vel 11 vindstigum, en frost liefir ekki orðið mikið. fyr en í dag ftaugardag . Síðasta lægðin fór í'ram hjá í nótt (aðfaranótt laug- ardags), mjög nálægt V-landi. í Revkjavík varð hiti mestur ■fi.9 stig á miðvikudag, en minstur --T' 4.3 stig aðfaranótt miðviku- >dags. Innflutningurinn. Síðastliðið ár nam innflutning- rarinn til landsins nm 35 miljón- um króna. Er það mun minna en undanfarin :ár, enda framkvæmdir ug kaupgeta minni en áður. Árið 1931 var innflutningurinn 43 milj. króna, samkvæmt ára- mótaskýrslu. en innflutningurinn 1930 var (57 milj. kr. Ríkissjóður fær að kenna á því, Shve verðtollurinn hefir minkað. Hann hefir komist upp í 2y2 milj. irróna á ári, en mun nú nema um 700 þús. kr. að sögn. Það munar um minna. Tíminn er sítalandi um að eyðsla þess fólks sem eitthvað lcann að eiga »m fram daglegar lífsnauðsynjar, «g leyfir sjer einhvern óþarfa, sje að sliga þjóðarbúskapinn. Verð- tollurinn er drýgstur af óþarfan- »m. Þegar harðnar í ári, og inn- flutningur minkar skellur tapið á ríkissjóði. Skuldaskýrslusöfnunin. Greiðlega gengur landbúnaðar- »efndinni að safna skýrslum um skuldir bænda,. Er búist við, að því verki verði lokið innan skamms. Hafa menn víðast hvar bmgðið fljótt við. Vantar nefnd- ma mest af Austurlandi. en það stafar af tregum póstgöngum. Enn er vitanlega ekkert yfirl.it fengið um þessi mál. En að söfnun þessari lokinni er fengin mjög merkileg útsýn yfir búnaðarástæður og skilvrði bú- skapar í sveitum landsins, er gefið getur tilefni til margs konar til- Tagna og ráðstafana. T einum hreppi fjekk nefndin þær viðtökur er skuldaskýrslum áttí að safna, að hreppsbúar hefðu hingað til enga utanaðkomandi hjálp þurft og myndi óþarfi, að Vinýsast um skuldir einstakra manna. Endurminningar „stýrunannsins“. Enn er mönnum í fersku minni hver nefndi sig „stýrimann“ Síld- areinkasölunnar. Gjaldþrotaskift- um þess .svindil1-fyrirtækis miðar bægt og bítandi áfram, og á langt í land að lokið-sje. Þegar Sveinn Benediktsson sæll- ar minningar tók fyrir kverkar Sildareinkasölunnar var áætlað að hana vantaði % miljón til þess að eiga fyrir skuldum. Nú telja kunnugir víst að á vanti eina miljón. iírið 1930 mun einkasalan hafa greitt síldveiðamönnum 3 krónur fyrir tunnuna, árið 1931 voru þeim greiddar 2 krónur, sem nokkuð fengu. Hefði einkasalan átt að geta staðið straum að verkunar- og stjórnarkostnaði liefði hún þurft að fá síldina gefins þessi tvö ár, og nokkurn styrk til að verka hana. Getur hinn sósíalistiski „stýri- maður“ ritað álitlegan kafla um fyrirtæki þetta í bók sinna „tal- andi verka.“ Pjörvi. Níels P. Huugal hefir fyrir nokkru byrjað á mjög merkileg- um rannsóknum á því, hvort börn og unglingar hjer 1 Reykjavík hefðu nægilega fjörefna ríka fæðu. Mataræði okkar íslendinga er þannig farið, að mest hætta er á, að við fáum ekki í daglegri fæðu okkar nægilega mikið af C-f jörvi. Hefir Dungal því tekið sjer fyrir hendur að athuga þessa hlið máls- ins sjerstaklega. Hann héfir í ný- útkomnið Læknablað ritað grein um fyrsta þátt þessara rannsókna sinna. O-fjörvi fáum við í fæðuna með neytslu garðaávaxta og grænmet- is. Bendir margt til þess, að rann- sóknir Dungals verði ný og brýn hvöt til þess að tryggja lands- mönnum meiri garðávext.i með auk inni garðrækt í landinu. Tveir aðilai’. Magnús Jónsson alþm. flutti ný- lega erindi í landsmálafjelaginu Verði, um atvinnuleysið og krepp- una. Magnús er alviðurkendur sem einn af okkar gleggstu og víðsýn- ustu fjármálamönnum. f niðurlagi erindisins bar hann fram skýr rök að því, að lausnin á deilumálum vinnuveitenda og verkafólks ætti að verða sú, að ]mssir tveir aðilar kæmu sjer sam- an um að skifta með sjer áhættu og ágóða. Að ýmsu leyti á slíkt fyrirkomu- lag best við íslenskt lunderni og hugarfar. H’ásetinn á fiskiskipinu oe sá sem vinnur á landi, verður að fá vist kaup fyrir vinnu sína- En þessir menn geta sætt sig við, að það sem þeir bera úr býtum fari að nokkru leyti eftir árferði cp hvernig tekst með atvinnufyrir- tæki þeirra. Sje um gróða að ræða, þá fer ákaflega vel á því, að allir sem að honum vinna, fái hlutdeild í gróðanum. En til þess að tryggja sjer þá hlutdeild geta sömu menn dregið úr kaupkröfunum, svo fyr- irtæki þeirra komist klakklaust vfir hin lakari ár. Með því mót.i finna menn sjálfir sannvirði vinnu sinnar, og atvinn- an helst st.öðug. í sátt. og sam- lyndi. Reynsla. f sumar tóku sjómenn togara einn á leigu, og hafa síðan gert hann út á ísfiskveiðar. Liðnir eru einir 5 mánuðir síðan þeir byrjuðu á veiðunum. Útgerðin er algerlega á þeirra ábvrgð, og fá þeir kaup sitt, þegar annar útgerðarkostnað- ur hefir verið greiddur. Tilraun sem þessi er spor. í rjetta átt. Sjómennirnir sýna sjálf ir framtak við að bjarga sjer. Og þeir kynnast út.gerðinni niður í kjölinn. get.a af eigin reynslu dæmt um það, hvérir erfiðleikar eru á útgerð. * Nú hefir heyrst að þessir fram- t-akssömu menn hafi sama og ekk- ert kaup fengið síðan þeir byrj- uðu. Hefir þessi tími því verið þeim dýrkeypt reynsla í því, hve útgerðin á erfitt uppdrátter. En jafnframt er hjer glögt dæmi þess, að vart er að treysta á útgerð, sem ekkert fjármagn hefir að baki sjer, engan varasjóð að grípa til er illa tekst. Ber hjer að sama brunni. Samvinna milli fjármagns of>' vinnuafls þarf til, svo vel fari. Kosningafundir. Danskur stjórnmálamaður, Hol- stein-Hleiðruborg greifi, flutti ný- lega útvarpserindi um kosninga- fundi þar í landi. Segir hann ber- um orðum, að fáist ekki breyting á hinum almennu kosningafund- um, þar sem frambjóðendur flokk- anna tala, þá verði að leggja fundi þessa niður. Hann skiftir fundarmönnum í fjórar manntegundir. 1. Þá sem hlusta, og vilja fræðast, 2. Þá sem komi til að „gera sprell“, einn og emn, þeir sjeu venjulega druknir. 3. Klíkufólkið, sem komi til að klappa fyrir flokksmanni sínum, og trnfla aðra ræðumenn. 4. Ærsla belgi, sem komi á fundinn sjer til skemtunar, til að grípa fram í, og gera ólæti, og sje sama um á hvaða flokki það bitnar. En þegar þessu fólki ægi saman, nái fundirnir ekki tilgangi sínum, verði ólát.afundir, eða skemtikvöld fyrir ærslulýðinn gersamlega ó- samboðnir þingmönnum og lög- gjafarsamkomu þjóðarinnar. 8 þúsundirnar. Þegar Hriflungum dettur ein- hver kórvillan í hug þykir þeim ekki nóg að færa hana í letur í Tímanum, heldur hafa þeir mann í útlöúdum, til þess að spýta hennií erlend blöð- Hjer heima þykir þeim upphefð að því, hve víða þeirra er minst, en gæta ekki að því, að útbreiðsluna eiga þeir því að þakka, að erlendir blaðamenn taka þessa íslensku „stjórnmála- menn“, sem fágæt flón. Nýjasta flugan er það, að fram- vegis eigi rikissjóður að taka af tekjum manna alt sem er yfir 8 þús. kr. Yel má vera, að hagur ríkissjóðs sje svo, að hann get.i engum greitt hærri laun en þetta og er það athugandi. Hætt er við að ríkistekjurnar af slíkum há- tekjuskatti verði ekki þungar í vasa skattheimtumanna. Því í nú- verandi árferði munu það vera fa- ir menn hjer á landi, sem hafa þá peningaaðsókn, að þeir geti ekki, ef svo ber undir, komist algerlega hjá þvi, að hafa yfir 8 þúsund krónur í nettó árstekjur. Meðan ekki er meiri alvara í sparnaði á ríkisgjöldum, en ennþá á sjer stað, er ákaflega ólíklegt að margir kæri sig um að greiða mörg þús- und að gamni sínu í rikissjóðshit- ina. — Frá Spáni. Valencia 13. jan. United Press. FB. Sprengikúlu var varpað inn á ritstjórnarskrifstofu blaðs eins og varð mikið eignatjón af, en einn maðnr beið bana. hm alt landið eru horfur batnandi. enda þótt ókyrt sje á stöku stað og sprengju tilræðum sje ekki enn hætt. Fyrirliggjandii: Epli Delicions. - Appelslnnr Jaffa 144, Vaiencia 240, Bláber og Hakkarónnr. Eggert Kristjánsson & Co» Sími 1400 (3 línur). Fiskeiiikasalan. Nokkrar athugasemdir. Ut af syari Ólafs Thors við grein minni vil jeg vera fáorður, það var eins og það væri einróma hól um Fisksölusambandið og blessun ríkisstjórnarinnar á Fisk- einkasölunni. Vil jeg taka hjer upp nokkrar línur úr svari Ól. Th. til mín. þar sem hann segir: „Það er kunnugt, að bráða- birgðalögin eru að efni til samin nákvæmlega eftir brjeflegum ein- róma tilmælum Fisksölusambands- stjórnarinnar. Auk þess skal það tekið fram, að ríkisstjórnin var alveg sammála stjórn Fisksölusambandsins í þessu máli. Enginn, sem til þekkir getur neitað því að verðlag á saltfiski er grundvöllur undir þurfiskverð- inu. Verðfall á saltfiski orsakar því verðfall á þurrum fiski.“ Þetta svar mitt, skal verða stutt vegna þess að jeg var búinn að benda á það í fyrri grein minni, að það hefði verið fljótfærni og vanhugsað að hafa saltfiskinn (blautsaltaðan) með í einkasöl- unni. Þeir sem hjer eiga lilut að máli, útvegsbændur og fiskeigendur, eru sjálfir dómbærir um þetta. Jeg þori að fullyrða að Fisk- sambandið hefir ekki haft fylgi alls þorra útvegsmanna nje sjó- manna, þegar þeir báðu ríkis- stjórnina um einkasölu á saltfiski. Væri það ljett verk að sýna það ef á því þyrfti að kalda. Ó. Th. heldur því fram, að verð- lag á saltfiski sje grundvöllur undir þurfiskverðinu. Þetta er megti misskilningur og er jeg hissa að hann skuli láta þetta frá sjer fara. A meðan það er óráðin gáta hvað mikið fiskmagn t. d. Nor- egur og íslendingar hafa, er salt- fiskverðið ekkert í sambandi við þurfiskverðið. Sá einasti tími, sem um það gæti verið að tala, væri þá að vorinu, eftir að fiskupptaln- ing hefir farið fram eftir vertíð. Einmitt meðan að það er óráðin gáta, hvað fiskmagnið verður mik- ið, er oft gott blautfiskverð sem er ekkert í sambandi við þurfiskverðið, það er einmitt þessi fiskur og þetta fiskverð, sem einkasalan hefir bundið og gert mönnum svo mikil óþægindi með, það er saltfiskurinn fyrri part vertíðar, sem þarf að vera laus og óbundinn. Það eru t. d. 110—120 fleytur í vetur er fiska með línu hjer við Reykjanesskaga og Faxa- flóa. Það er þessi floti sem þarf og vill selja sinn fisk fyrri part vertíðar. en sem einkasalan hefir tekið að mestu leyti fyrir kverk- arnar á. Vegna þess, hvað smáútgerðin er isi. siDior frá bændum í Borgarfirði og ostur. Lækiargötu 10 B. Sími 4046. (Áður Breiðablik). illa stæð og þarf á peningum að halda, má ekki loka fyrir hina fi jálsu verslun á saltfiski. Einka- salan selur aldrei nema lítið eitt af saltfiski til útlanda þennan tíma árs, á móti frjálsri verslun og afleiðingarnar af því verða þær þegar einkasalan bannar mönnum að selja saltfisk beint til útlanda, að þá getur skapast óeðlilega lágt fiskverð innanlands sem sá fátæki og illa stæði útvegsmaður þarf að sæta. Þótt jeg sje að ótugtast við Fisksamlagið, vil jeg geta þess, að það nær ekki til þeirra manna, sem því stjórna — heldur til verkanna. Jeg er mótfallinn t. d. því, að fiskeigendur fari og kjósi þangað menn eins og Fiskif jelags- deildirnar á Vestfjörðum vilja.Jeg vil ekki heldur láta Alþingi koma þar nærri. Jeg tel rjett ef bæta á mönnum þar AÚð, þá eiga það að vera þeir menn sem með fisk- verslun hafa farið áður og eru „lifandi“ í þeirri verslun ennþá. Að vísu kusu þessir menn sig sjálfa til að stjórna Fisksam- bandinu, en jeg lít á það, sem allur fjöldi útvegsbænda gerir lijer í veiðistöðvunum, að banka- stjórarnir í nefndinni sjeu þeirra menn í nefndinni, að vísu gæti það verið athugavert, en það ligg- ur ekki fyrir nú, eins og sakir standa. Óskar Halldórsson. Athugasemd við athugasemdir. í grein hr. Óskars Halldórsson- ar er tvent sem máli skiftir, og hvorutveggja á nokkurum mis- skilningi bygt. Hjð fyrra er, að hr. Ó. H. heldur að verð á þurfiski sje óháð verð- lagi á saltfiski. Þetta er vitaskuld rangt, enda er þess að vænta að hr. Ó. H. skiljist það við at- hugun að því lægra verði sem t. d. hann sjálfur getpr keypt salt- fiskinn, því lægra verð þarf hann að fá fyrir þessa vöru, eftir að búið er að breyta henni í þurfisk. Hin meinlokan er sú, að hr. Ó. H. gengur út frá því sem gefnu að heimild Fisksölusambands stjórnarinnar til afskifta af sölu á útflutningi á saltfiskinum, dragi mjög úr sölunni. Um þetta veit hr. Ó. H. ekkert, og reynslan ein sker úr því. — Sömu menn hafa haft sölu á þurra fisk-

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.