Morgunblaðið - 04.06.1933, Blaðsíða 5

Smmudaginn 4. juní 1933.
m&ttttkUkðitð
Hið nýja Þýskalanð.
Eitler heldur hina merkilegu ræðu sína í þýska ríkisþinginu þ. 17 maí.
Brjef frá Berlín.
Um leið og heimsstyrjöldinni
lauk, var lokið keisaraveldinu í
Þýskalandi. Landið varð þá lýð-
stjórnarríki. Og með friðarsamn
ingunum misti það að mestu leyti
áhrif sín iit á við. En síðan hefir
verið háð hörð barátta um völdin
innanlands. Enginn flokkur náði
að fá fullkominn meiri hluta. Hver
stjórn var háð öðrum flokkum.
Oft kom það fyrir, að áhrifamik-
ill ráðherra sat á alþjóðaráðstefnu
Dr. Frick,
innanríkisráðherra Þjóðverja.
criendis, þegar stjórnin varð að
taka mikilsvarðandi ákvarðanir.
sem komu í bág við hlutverk
hans á ráðstefnunni. — Erlendis
voru menn yfirleitt farn-
ir að álíta, að engin stjórn gæti
Rudolf Hers
einkafulltrúi Hitlers.
setið lengur að völdum í Þýska-
landi en nokkra mánuði. — Og
þetta varð til þess að á-
hrif Þjóðverja í utanrikismálum
voru mjög óviss.
Um innanríkispólitíkina var
ekki betur ástatt. Við hverjar
Kosningar, sem fram fóru, fjölgaði
flokkum í landinu, þangað til þeir
voru orðnir um 30. Flokkarnir
voru háðir iðjuhöldum, bænda-
samtökum, verkiýðsfjeiögum, og
vinnuveitendafjelögum. Auk þess
má geta þess ,að hin ýmsu ríki i
Þýskalandi ráku sína eigir póii-
tik. og lenti "< ríkisrjettarlegum
máhiferlum milli þeirra og alrik
isins. Hvað eftir annað var ríkinu
i nin sú hætta af þessn, að það
nioodi uppleysast. Það vir. 'st eng-
irn endir ætla að verðn á hatri
og flokkabaráttu, en stjórnmála-
mennirnir kveinkuðu sjer við því
að taka af skarið.
Óvissunni í utanríkismálum og
deilunum innanlands virðist nvi
i lokið síðan stjórn Adolf Hitlers
I tók við völdum. Þessi stjórn st-yðst
| við kosningasigurinn 5. mars í
'vetur, er þjóðernissinnar og fána-
lið „svart—hvítt—rautt“ náðu
51% af greiddum atkvæðum. Með
því hafði stjórn í landinu í fyrsta
sinn algeran meirihluta.
Þjóðernissinnar hófu baráttu
sína árið 1919 og nefndist floklc-
urinn þá „þýskur verkamanna-
flokkur“. Adolf Hitler var 7. mað
urinn, sem gekk í þennan flokk.
Við seinustu kosningar fekk flokk-
urinn 17 miljónir atkvæða, eða
44,1% af öllum kjósendum í rík-
inu. Þennan mikla kosningasigur
átti flokknrinn aðallegá því að
þakka, að hann hafði frá upphafi
unnið eftir fastákveðinni stefnu-
skrá.
Þar er fyrst og fremst, lögð á-
hersla á að sameina þjóðina og
láta eingöngu Þjóðverja gegna op-
inberum embættum. Og flokkur-
inn tók afstöðu gegn alþjóða-
hreyfingum í pólitík, svo sem
liberalisma, Marxisma og bolsi-
visma. Þess vegna var það fyrsta
verk stjómarinnar, að svifta á-
hangendur þessara stefna opin-
berum embættum. Kom þetla nið-
ur á mörgum Gyðingum. En allir
]veir, sem sviftir voru stöðum sín-
um, fá eftirlaun.
H. B. I Gö.
Þakjðrn,
Höfum fengið aliar lengðir af
þakjárni og sljettu járni.
Hringið if síma 1228 og spyrjist fyrir um verð.^
1 : H.f:Benediktsson & Co.
Sími 1228 (3 línur).
v. Epp hershöfðingi
sem er nú ríkis-yfirumsjónar-
j maður með lögreglunni í Bayern.
j í hinum suður-þýsku ríkjunum
i hafa líka verið skipaðir slíkir
ríkis-umsjónarmenn.
Jafnhliða var öll stjórnskipun
i innan ríkis gerð óbrotnari, og á-
kveðin afstaða sjerríkjanna til al-
j ríkisins og rjettindi þeirra tak-
mörkuð í þágu alríkisins.
! Cíerðar voru öflugar ráðstafanir
, til þess að endurlífga viðskifta-
i lífið og auka framleiðsluna í
i ýmsum iðnaðargreinum til að bæta
: úr atvinnuskorti. Um stórbygg-'
■ ingar liggja mörg verkefni fyrir.!
Byrjað er á að gera stórt bílvega-'
kerfi, og nýjar járnbrautir verða
lagðar. Vinnuskylda hefir verið
lögleidd og er tilgangurinn með
lienni fyrst og fremst sá, að vinna
að aukinni ræktun. Á þennan hátt
fá 900.000 ungir Þjóðverjar nóg
að starfa í 10 ár. Framleiðsla
landbúnaðarins mun aukast um
2 miljarða marka. árlega. Bændur
þurfa til þessa meiri vinnukraft,
og með því minkar atvinnuleysi í
borgunum, þar sem atvinnulausa
fólkið hefir þyrpst saman.
Allar þessar framkvæmdir inn-
anlands hafa vakið misjafna dóma
erlendis, og það virtist svo sem
Þjóðverjar ættu nýtt viðskiftastríð
fyrir höndum. Þýskur Gyðingur
skrifaði t. d. í enskt blað:
— Viðskiftamenn heimsins eru
nógu sterkir til að neyða þýsku
stjórnina að breyta um stefnu.
Þrátt fyrir það hefir utanríkr
isverslun Þjóðverja ekki minkað,
heldur aukist. Og smám saman
hafa erlend blöð gerst hógværari
í dóinum sínum um ástandið í
Þýskalandi. Þar má rneðal annars
nefna Daily Telegraph, Moming
Post, Herald Tribune, Stockholms
Tidningen, Giornale d’ Italia, Pet-
it Parisien, Vietoire o.s.frv.
Því verður ekki í móti mælt að
með því að ganga í fjórvelda-
bandalagið með Frakklandi, Eng-
landi og Italíu, hefir Þýskaland
náð nýrri og betri aðstöðu í utan-
rikismálum, og meiri tiltrú, þar
sem eru ræður þær sem Hitler helt
21. mars og 17. maí, og lýsti yfir
friðarvilja Þjóðverja.
Þýska ríkisstjórnin mun kapp-
kosta að lifa í sátt og samlyndi
við umheiminn. En hún er jafn-
framt einráðin í því að gera Þýska
land aftur voldugt á sviði stjórn-
mála, viðskifta og menningar. Og
aðrar þjóðir verða að láta sjer það
líka, að'minsta kosti næstu fjögur
árin, að í Þýskalandi sje fram-
kvæmdasöm og þjóðleg stjórn.
HvBnnaskólinn
Blnnðuósi.
lfe*áÍÍ,Íý%--:8SiAi
Nadolny,
fulltrúi Þjóðverja á afvopnunar-
ráðstefnunni.
Fyrsta minnismerkið um
sigur nazismans í Þýskalandi.
Nýlega var prófi lokið í kvenna-
skólanum á Blönduósi og var skól-
! anum sagt upp laugardaginn 27.
maí. Utskrifuðust þaðan 33 stúlk-
ur. Alls voim 34 í skólanum í vet-
ur og geta þar ekki fleiri verið.
í Sýning var haldin á handavinnu
nemendanna áður en skólanum var
i sagt upp. Þótti handavinnan hin
I besta.
j Frú Hulda Stefánsdóttir frá
Þingeyrum tók við stjórn skólans
í haust. Hún hefir á hendi hina
i bóklegu kenslu. En vefnað kenn-
ir Brynh. Ingvarsdóttir, sanma
Margrjet Jónsdóttir frá Spóns-
gerði og matreiðslu Sigurlaug
Björnsdóttir frá Kornsá.
Skólalíf og samstarf kennara og
nemenda hefir verið mjög gott,
og hafa nemendur látið hið besta
vfir skólaverunni. Skóladvölin hef-
ir verið ódýr; fæðispeningar kr.
1.04 á dag. En alls mun náms-
kostnaður nemenda hafa verið
450—500 krónur, og er þá með-
talið skólagjald 60 krónur og
kostnaður við kaup á efni í handa-
vinnuna.
Frk. Halldóra Bjarnadóttir var
gestur skólans meðan á prófi og
sýningu stóð.
Um mánaðamótin mars apríl
var heimboð í skólanum. Var
þangað boðið bændakonum úr
Húnavatnssýslum, tveim úr hvor-
um hreppi. Notuðu konurnar dag-
ana til þess að kynnast starfi
skólans og ýmsum praktiskum
kensluatriðum er snerti lianda-
vinnu og matargerð.
Einn orlofsdaginn var haldinn
umræðufundur. Hefir blaðinu bor-
ist fundargerð frá þeim fundi, svo
hljóðandi:
Á fundinum voru auk forstöðu-
konu, kenslukona og nemenda
skólans, mættar æði margar konur
úr Austur- og Vestur-Húnavatns-
sýslu, auk þess hjeraðslæknir, Jón-
as Sveinsson, og skólanefndarmað-
ur Jónatan J. Líndal. —
1. Forstöðukona skólans, frú
Hulda Á. Stefándóttir innleiddi
umræður með því að rekja sögú
skólans og óskaði eftir umræðnm
um skólann. Hvort konum líkaði
vinna og kensla, og hvort þær
vildu breytingar á skólanum.
Mintist hún á hvað þingeyskar
konur hefðu gjört fyrir sinn skóla
og stakk hún upp á því að hún-
vetnskar konur legðu skólanura
til þá ull er hann þarfnaðist.
Talsverðar umræður urðu um
þetta og töldu konurnar sjálfsagt
að láta skólann fá þá ull sem hann