Morgunblaðið - 27.08.1933, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
SaiDgöngubæturnar
í Rangárvallasýslu og
Skaftafellssýslu.
í sumar er unnið að stórfeldari
samgöngubótum í Rangárvalla- og
Vestur-Skaftafellssýslu, en dæmi
eru til nokkru sinni áður.
í Rangárvallasýslu er unnið að
þessum samgöngubótum: Brú á
Markarfljót hjá Litlu-Dimon á-
samt varnargarði frá brúnni upp
í Stóru-Dimon. Er sú vegalengd
rúml. 2 km., en ekki er gert ráð
fyrir að garðurinn verði allur
bygður í sumar, enda er hann mik-
ið mannvirki.
Markarfljótsbrúnni miðar vel á-
fram og er búist við að hún verði
fullgerð um mánaðamótin sept- og
október, Brúin er feikna mann-
virki, 242 metrar á lengd, gerð
úr járnbentri steinsteypu (stein-
steyptii- bitar).
Þá befir verið lagður vegur frá
Markarfljótsbrúnni að austanverðu
snður undir Seljalandsmúla og er
jjeirri vegagerð að mestu lokið.
Einnig mun í ráði að bygðar
verði nokkrar smábrýr á ár undir
Eyjafjöllum, en óvíst er Iivort
]iær komast á í liaust. En þegar
þessum miklu samgöngubótum öll-
xim er lokið þá er greiðfær bílveg-
ur kominn alla leið austur í Mýr-
<Ial. —
í Vestur-Skaftafellssýslu er unn-
Ið að þessum samgöngubótum: —
Brú er reist á Klifandi, austan
Pjeturseyjar. Er hún 100 metrar
ú lengd, úr járni og gegndreyptu
timbri. Við brúna eru langir garð-
ar til beggja handa til þess að
hakla vatnselgnum í skefjum. Brú-
in á Klifandi er nærri fullgerð.
í sambandi við brúna á Klif-
andi er einnig enn stærra mann-
virki nokkru austar, við Hafursá.
Ætlunin er að veita Hafursá vest-
ur í Klifandi, en það er erfitt
verk, því að Hafursá er oft vatns-
mikil og ill viðureignar. Hefir
hún valdið feikna usla á jörðum
með aurframburði sínum og vants-
flóðum. Og fengi hún áfram að
leika lausum hala er ekki annað
sjáanlegt, en að hún mundi brátt
leggja í auðn margar jarðir í
Dyrhólahreppi-
En nú er verið að glíma við
Hafursá. Á að veita henni úr far-
vegi sínum vestur í farveg Klif-
andi. Takist þetta, sem vonandi
verður, er tvent unnið: Miklu og
góðu landi er bjargað frá algerðri
oj-ðileggingu og samgöngur fást
■öruggar til Víkur í Mýrdal. Nokk-
'ur spjöll verða að vísu á landi við
það að Hafursá verður veitt í
Klifandi; má t. d. búast við að
..jörðin Holt leggist í eyði. En þessi
■spjöll eru miklu minni en þau, sem
;yfir vofðu ef Hafursá fengi áfram
að leika lausum hala, og því er
talið sjálfsagt að veita ánni og
hæta tjón það, sem af hlýst.
Fyrirhleðslan í Hafursá er mikið
mannvirki. Þar verður bygður
1100 metra garður mikill og traust
ur. Fer það eftir veðráttu í haust
livort hægt verði að Ijúka mann-
virki þessu á þessu éri.
Þá verða einnig nú í liaust bygð-
m- brýr yfir smáárnar, Deildará
•og Hvammsá í Mýrdal, en báðar
þessar ár eru fyrir vestan Vík.
Austan Víkur er einnig unnið að
stórfeldum samgöngubótum. Er
það vegagerð mikil frá Fagradal,
austnr lijá KerlingadaJ, inn Höfða-
brekkuheiðí að brúarstæði því,
sem fyrirhugað er á Múlakvísl-
Byrjað var á vegagerð þessari í
siunar, en hún er skamt komin
ennþá, verður lokið að sumri. í
sambandi við vegagerð þessa
verða tvær brýr, á Kerlingadalsá,
austur af Bólstað og Múlakvísl
fyrir norðan Selfjall.
Von manna var sú, að þegar
vegagerð þessari yrði lokið og
brýi-nai' komnar á Kerlingadalsá
og Múlakvísl, þá yrði greiðfær
bílvegur alla leið austur á Síðu.
En nú virðist nýr, óvæntur þrösk-
uldur ætla að umturna þessari von
manna — a. m. k. í svipinn. 1
sumar tók mikið vatn að renna úr
Mýrdalsjökli austan Hafurseyjar
og rennur það fram af miðjum
Mýrdalssandi, en Múlakvísl hefir
fjarað að sama skapi. Hefir vatnið
austur á sandinum lengst af í sum-
ar verið svo mikið, að það er al-
ófært bílum. Flæðir það yfir sand-
inn á hingu svæði. Menn eystra
eru þó að vona, að breyting verði
hjer brátt á aftur, þannig að vatns
elgurinn hverfi í Múlakvísl, þar
sem hann hefir verið síðan Kötlu-
gosið 1918. Ef sú von bregst verða,
verkfræðingar að finna einhver
ráð til þess að vinna bug á þess-
ari samgönguteppu austur á Mýr-
dalssandi.
----------------
Frá ísafirði.
Sundmót
var háð sunnudaginn 6. ágúst við
Suðurtangann í Isafirði, að tilhlut-
un íþróttaráðs Vestfjarða. Kept
var í tveimur flokkum, fegurðar-
sundi og öO metra hraðsundi. í
fyrri flokknum keptu 6 og hlaut
Sigríður -lónsdóttir úr U. M. F.
Árvakri 1- verðlaun, að einróma á-
liti dómnefn'dar.
í hraðsundi keptu 11, þar af ein
stúlka. Fyrstu verðlaun hlaut Jón-
as Magnússon úr Knattspyrnufje-
laginu Vestra. Synti hann 50 metr-
ana á 46.5 sek. í fyrra vann liann
einnig í þessu sundi, en var þá
5C.7 sek. á leiðinni. Er því hjer um
mikla framför að ræða.
Togari veiðir í landhelgi.
Varðbáturinn „Skúli fógeti““,
sem annast landhelgisgæslu fyrir
Vestfjörðum (skipstj. Hannes Frið-
steinsson) stóð fyrir nokkru ensk-
,an togara að veiðum í mynni Arn-
arfjarðar, Togarinn heitir „LoyaT
og er frá Grimsby.
Mannslát.
Hallgrímur Rosinkranzson and-
aðist í ísafirði aðfaranótt 19- þ.
mán. Hann var 78 ára að aldri og
hafði verið búsettur í Isafirði í
rúm 30 ár.
Ný fiskverkun.
Sveinn Árnason fiskimatsmaður
hefir dvalið í ísafirði að undan-
förnu til þess að ræða við útgerð-
armenn um hina nýju fiskverkun,
er hann fekk einkaleyfi á um
næstu 5 ár á síðasta Alþingi. Hefir
Sveinn kallað þenna fisk Magna,
en á honum er sama verkun og á
Newfoundlandsfiski, sem gengúr
undir nafninu Shore. Er fiskur
þessi eftirsótt vara sumstaðar í
fiskmarkaðslöndum okkar og stór-
fiskurinn einkum í hærra verði en
íiskur verkaður á annan hátt. —
Sveinn er því eindregið fylgjandi
að tekin sje alment upp pækilsölt-
un á fiski og telur að á þann
hátt fáum vjer Islendingar miklu
verðmeiri fisk en ella.
(Eftir ,Vesturlandi.‘)
Óhollu brauðin.
1 sambandi við það sem hefir
verið ritað hjer um gamla mjölið
og' óhollustu er af því stafar, er
vert að geta þess, að útlend blöð
hafa nú einnig þetta mál til með-
ferðar. — 1 dönsk blöð rita ýmsir
nierkir heilsufræðingar og er þar
í fyrstu röð dr. Hindhede, sem
bendir á annað sem er verra en
mjölið sje gamalt. Hann segir að
útflytjendur mjöls gjori mikið að
því að lireinsa mjölið með ýmsum
eitruðum efnum, til þess að gjöra
það hvítara og drepa í því maur
og sveppa og búa það undir lang-
an flutning og geymslu. Ameríku-
menn sjeu þar fyrstir í flokki. Þeir
noti t. d. bíásýru, nikótíngufu,
brennisteinsgufu, klórgas, brenni-
steinssýring og margt fleira þessu
líkt. Svo koma bakararnir, sem
þektir eru að því að hafa mikla
tilhneigingu til að nota fyrst og
fremst svó ódýrt efni sem völ er
á og „bæta“ það svo með ýmsum
efnum svo sem klór- og bróm-
söltnm, jarðsýru, ýmsum sambönd-
um úr brennisteini og fosfór auk
ammoníaksaltanna, sem höfð eru
til að blása brauðin út og gera
þau stærri.
Þeir sem fyrstir hófust handa
gegn óholla mjölinu, voru Frakkar
og Svissar.Þeir hafa nú sett ströng
lagáákvæði um verslun með mjöl-
vörur og gjört ráðstafanir til þess
að brauðvörur verði hollari. Er nú
í dönskum blöðum liafin barátta,
fyrir því að samsltonar ráðstafanir
verði gjörðar þar í landi. — Nýj-
um dönskum blöðum verður nú tíð
rætt um húðkvilla, eða útslátt,
sem bakarar þjáist af. Hafa blöðin
sjiúið sjer til yfirlæknis dr. Skúlai
Guðjónssonar o. fl. lækna þessu
viðvíkjandi, og segir Skúli að
þetta komi af persúlfati, sem jafn-
vel danskar myllur blandi saman
við mjölið. .Nálægt 40 af hverjum
100 bökurum hafi meiri eða minni
aðkenningu af þessum kvilla, og
því muni verða að banna þetta
efni.
Niðurstaðan af þessu sýnist
vera sú, að livert land verði að
mala kornið sjálft og baka úr
mjölinu sem nýjustu.
En þetta er ekki nóg. — ILeil-
brigðisstjórnir verða að taka upp
gagngjörðara eftirlit með bökun-
arhúsunum. í öðrum löndum er
víðast slíkt eftirlit, en lijer á ís-
landi mun það algjörlega Amnta.
Súru brauðin.
Hjer í Reykjavík er það eftir-
tektavert livað brauð eru misjöfn
að gæðum. Þetta sýnir að fólkið
hefir bókstaflega engan smekk og
ekkert vit á því hvað það leggur
sjer til munns. Hjer verður því
að heimta opinbert eftirlit. Það er
ekki síður nauðsynlegt að líta eftir
brauðagerðinni en mjólkursölunni,
því að brauðin eru þó að verða
aðalnæringarefni alls þorra ungra
og gamalla.
Sadolin & Holmblad H.S.
Kaupmannahöfn.
Stærsta, elsta 0.8; fullkomn-
asta verksmiðja Norðurlanda
í allskonar málningum og
lökkum.
Aldarfjórðungs reynsla á ís-
landi.
Öllum þeim vinum minum, kunningjum og
œttfólki, nœr og fjœr, er sendu mjer heilla-
óskir, eða mintust min á annan háit á fimtugs
afmœli minu, þ. 24, þ. m., votta jeg mitt inni-
legasta þakklœti.
HJÖRTUR HANSSON.
Kanpmenn og kanpfélðg!
Iilden Oats hafrimiöllð
er komíð aftur.
Mun ódýrára en áður.
H. Benediktsson & Co.
Símí 1228.
— Hreint og beint hneyksli
eru súru brauðin, sem sumar
brauðgerðir láta sjer sæma að
selja fólki. Gestir í bænum kvarta
oft undan þessum brauðum, enda
hafa sum hótelin ekki haft annað
á boðstólum nú um mörg ár. —
Koma þessi súru brauð af slrökku
geri eða skemdu mjöli eða hvoru
tveggja 1 — Svari þeir sem vit
liafa á! Það eru einkum rúgbrauð-
in, sem lykta af þessari þefillu
sýru. Á hveitibrauðum verður óg
hins sama vart, en auk þess eru
þau oft hálfseig að utan og eins
og kítti að innan. — Þess skal
getið, að allar brauðgerðir bæjar-
ins eru ekki jafn óvandar að virð-
ingu sinni um efni og tilbúning
brauðanna. Sumar baka mjög svo
sæmileg brauð á okkar mæli-
kvarða að minsta kosti. En sann-
ast mun sagt að öll brauðagerð
lijer þvrfti að batna að mun.
Almenningur gæti miklu áorkað
með þvi að reyna fyrir sjer hvar
be'st brauð eru gerð og kaupa þau
þar. Fáir munu vera svo alveg
gersneyddir þéfskynjan, að þeir
finni t. d. ekki mun á súrum
brauðum og ilmandi.
Að treysta opinberu framtaki í
þessu efni, sýnist vera öllu vafa-
samara*
Allur hugur stjórnarvaldanna
sýnist mest snúast um sjúkdóma,
spítala og lækna en minna um hitt
að verja þjóðina kvillum. — En
skyldi nú heilbrigðisstjórnin hef.j-
;ást handa, þá er brauðgerðin á-
reiðanlega eitt stærsta málið, sem
iiún þyrfti að snúa sjer að.
Haupm'a|'n!
er lang útbreiddasta blaðift
til sveita og við sjó, utan
Reykjavíkur og um hverfi*
hennar, og er þvi besta
auglýsingablaðið á þessum
slóðum.
Hinar margeftirspurðu
ljósu
Harlm. regnkðpur
eru nú komnar aftur
og kosta aðeins
kr. 12.00.
VOruhasli.
Balbo liorfði á nauta-at í Lissa-
bon. Til endurminningar nm þá
beimsókn lians, fekk hann, að
spönskum sið, eyrað af einum tarf-
inum að g.jöf.
Grierson. Heyrst hefir, að Gri-
erson flugmaður hugsi til þess að
fljúga frá Englandi um ísland,
Grænland, vestur um haf, næsta
sumar, og þá í stærri og sterkari
f'Iugvjel en liann kom í að þessu
sinni.