Morgunblaðið - 31.01.1934, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Útgef.: H.f. Árvakur, Rerkjavfk.
Rltatjðrar: J6n KJartansaon,
Valtýr Stefánaaon.
Rltatjórn og afgreiðsla:
Auaturatrætl 8. — Stml 1600.
Auglýaingastjðri: B. Hafberg.
Auglýsingaskrifstofa:
Austurstrœti 17. — Sími IT00.
Heimaslmar:
Jön Kjartarasson nr. 1712.
Valtýr Stefánsaon nr. 1220.
Árnl Öla nr. 3016.
B. Hafberg nr. STTO.
Áskrif tagjald:
Innanlanda kr. 2.00 á máauSi.
TJtanlandS kr. 2.50 á mánutii.
f lausasölu 10 aura elntakiS.
20 aura met Lesbðk.
Barnavinafj elagið
Sumargjöf.
tllfí:
ífi
Fyrir áhuga og fórnfýsi nokk
nrra bæjarmanná, er leggja fram
starfskrafta sína í þágu góðs mál-
efnis hefir Barnavinaf jelagíð
Sumargjöf getað lifað og starfað
um 10 ára keið.
Fjelagið á nú skuldlaust barna-
hæli sitt á Grænuborgartúni, en
allvíðlent tún hefir bærinn látið
fjelaginu í tje. Ber að þakka það.
En ómögulegt er að neita þvír
að bæjarstjórn befir annars verið
naum við þetta nytsama fjelag.
Forráðamenn bæjarins geta ekki^
búist við því, að áhugamenn inn-
an fjelagsins vinni áratugum sam-
an og leggi í það tíma og erfiði,
að halda uppi uppeldis- og heilsu-
hæli fyrir fátæk börn í bænum,
án þess að bærinn leggi þar nokk-
urt árlegt lið.
Með því að taka fátæk börn
a dagheimili eins og G^rænpþor^
vinst það, að börnin fá.fyetrj, n.ð-
hlynning en ella, veikluð fá beiísu-
Eddu strandið
Vegamælirinn mun hafa svikið.
I
Frá sjáprófinu i gær.
í gær var haldið sjópróf út af
strandi flutningaskipsins Edda
Og hófst það kl. 2.
;jfííP. '.
Frásögn skipstjóra.
Fyrstur mætti í rjettinum Jón
Kristófersson skipstjóri á Eddu.
íí&rin gat þess, að þeir hefði
; r l/j æinast haft landsýn kl. 5.10 á
mánudagsmorgun. Fóru þeir þá
fram hjá vitanum á Point Lewis
som er nyrsti oddinn á Suðureyj
um.. t>ar athuguðu þeir vega-
mælirinn og reiknuðu út stað
skipsins frá vitanum. Síðan var
tekin stefna á Portland. Var
þá StV, stormur og helst það veð
ur að mestu óbreytt allan tím-
ápm. Voru oftast 8—9 vindstig,
stórsjór og dimmviðri altaf, svo
áð aldrei sá til sólar, og því ekki
,hapg£ að taka sólarhæð og reikna
,ú}4,stað skipsins. Höfðu þeir því
,ekki á annað að treysta en vega-.
I I 1
mælinnn. Þenna vegamælir
höfðu þeir fengið nýjan hjer í
5j| ’ A .'i,
^esykjavík í septembermánuði
óg hafði hann altaf reynst rjett-
’úr. Meðal annars höfðu þeir
Veynt hann nákvæmlega á leið
'ihni frá Englandi til Spánar, og
frá Spáni til Englands aftur, og
tóku ekki eftir því að neitt væri
'að honum þá.
Skipið varð fyrir smááföllum
B f.
11 i
bót, þau verndast frá' óþriíúm big sjó svo að naglar biluðu í þil
'u ii __„ x
gatnanna, njóta höllra npþéldis-
áhrifa. En jafnframt er Ijett und-
ir með mæðrum að afla sjer at-
vinnu utan heimilanna.
Dagheimili sem Græpaborg, eru
nauðsynleg hjer' í bænum. Þau
þurfa að vera fleiri en eitt. —
Barnavinafjelagið Sumargjöf á
mjög erfitt með að leysa það
verkefni að stækka Grænubor^
og reisa nýtt dagheimili í viðbót.
Fyrir bæjarstjóm er um tvent
að velja. Styrkja áhugasama
harnavini til að efla starfsemi
þessa, sem að sjálfsögðu nýtur
svo vaxandi styrks frá almenn-
ingi í f je og vinnu — ellegar eiga,
það á hættu að öll þessi starfsemi
lendi á bæjarsjóði.
Er augljóst, að hin fyrri leið er
bappasælli.
Iti
Daladiier
myndar stjórn.
Kalundborg 30. jan. F. Ú.
Daladier hefir myndað stjórn
í Frakklandi og gegnir sjálfur
utanríkisráðherraembættinu; —
hvorki Chautemps eða Poul-Bon-
cour eru í stjórninni.
Ú.
sem
Háflug í Rússlandi.
London 30. jan. F.
Rússneskur loftbelgur,
sendur var upp í háloftin í morg-
un, komst í nálega 13 mílnai eða
ifm 21 kílómetra hæð, en það er
um 2.4 kílómetrum hærra én
Rússneski loftbelgurinn konast í
september, en það var met. Loft-
belgurinn komst í þessa hæð á
þremur klukkustundum.
■á leiðinni, fekk t.. d. einu sinni á
þá verið mjög svipað og áður
vár, dimt yfir, svo að skamt
hefði sjeð frá skipinu, hol-
skeflur géngið yfir það að fram-
arí öðru hvoru, en ekki hefði það
tekið á sig neinn grunsamlegan
sjó, er benti til þess að þeir væri
kohmir á grynningar, eða í
námunda við land. Á þessari
vakt- fórí skipið 25 mílur og
kvaðst stýrimaður hafa búist við
því, að kl. 4 ætti þeir eftir 60—
70 sjómílur að Papey.
Frásögn 1. siýrimamis.
Þórður Hjartar, fyrsti stýri-
rhaður, kom á vörð kl. 4 að
rhorgni. Sagðist honum svo frá,
að sjer hefði virst veður og sjór
jalveg með sama hætti og áður á
leiðinni frá Englandi. Fór hann
fyrst upp í kortaskála, klæddi
sig þar í regnföt og sagði síðan
2. stýrimanni að vekja skip-
stjóra. Varð hann ekki var við
neina boða í nánd. Vindur var
hjerum bil þvert á hlið á bak-
borða. En svo sem 3 mín. eftir að
2. stýrimaður var farinn, reið
brotsjór yfir skipið og fylti það
algerlega ofanþilja, svo að það
maraði í kafi. Ekki kveðst hann
hafá þorað að snúa skipinu, því
ef það hefði verið reynt og ann-
ar brotsjór komið á þáð væri
hætt við að allir lestarhlerar
hefði brotnað og skipið sokkið
eins og steinn. Þess vegna tók
hann það fyrst til bragðs að
stöðva vjelina. Rjett í því kom
skipstjóri upp á stjórnpall og
átti þá að reyna að sveigja skip-
ið til með hægri ferð, en það ljeí
ekki að stjórn. Og í sama bili
tók það niðri.
Skýrsla skipstjóra um strandið.
Kl. 4 f. m. var skipstjórinn
kallaður út og fór þá að klæða
sig strax. Kl. 4,05 kom II. stýri-
maður aftur og sagði skipið
komið upp í brimgarð. Þegar
skipstjóri kom upp maraði skip-
ið með fult dekk af sjó undan
brotsjóunum með hægri ferð.
Elckert sást til lands. Skömmu
seinna kendi skipið grunns á
sandi. Var þá hringt á fulla ferð
til að komast hærra ef kostur
væri að bjarga fólkinu. Brotsjóir
gengu yfir skipið allan tímann
frá því það lenti í brimgarðin-
um. Skipið snerist þá og lagðist
með bakborðssíðu að strönd-
inni. Neyðarmerki voru gefin
með flautu og flugeldum. Um kl.
5 sáust 3 menn í fjörunni,
nokkru seinna var hægt að kalla
til þeirra. Sögðu þeir skipið
strandað vestan Hornafjarðar.
Ákveðið var að bíða með björg-
un þar til birti. Kl. um 7.50 sner-
ist skipið við og lagðist með
stjórnborðssíðu að landi. Kl. 8 f.
m. tókst að kasta línu í land og
koma kaðli í land er landmenn
gátu fest uppi á kambinum. Var
hann svo strektur um borð og
stól komið fyrir á honum. Allir
verði um nóttina kl. 12—4. Seg- skipverjar voru komnir í land
ir hann að veður og sjólag hafi*kl. 9.45 meira og minna hrakt-
fári og kom leki að skipinu.
Varð að stöðva það og halda því
upp í vindinn í 2 klukkustundir
meðan verið var að gera við þær
skemdir. Einn sólarhring var
veður og sjór svo mikill, að skip
íð gat ekki farið nema 8/i ferð.
bg alla leiðina tók það holskefl-
‘rír yfir sig að framan.
Við hver vaktaskifti vorú
gerðar athuganir á vegamælin-
Úm og báru skipstjóri og stýri
mehn sig saman um hádegi
hvérn dag og stóð alt heima hjá
þeim.
Klukkan 9 á miðvikudags-
ltvöJd var skipstjóri á verði
’á stjómpalli og reiknaðist
honum þá svp, að þeir ætti 100—
120 sjómílur ófarnar til Papeyj-
ar. Samkvæmt vegamælinum
fór skipið þá með 6 mílna hraða,
en seinasta dægrið hafði það
stúndum verið niður í 4 mílna
hraða, því að skipið gekk illa í
hliðvindi og hliðsjó, vegna þess
hvað það valt mikið.
ft Jafnan voru þrír menn á
stjórnpalli, skipstjóri, eða ann-
ar hvor stýrimanna, og tveir há-
setar við stýrið. Dýpi hafði ekki
verið mælt, því að þeir álitu það
^ýðingarlaust þar sem þeir væri
svo langt undan landi. En áður
en skipstjóri færi af verði, bað
hann að vekja sig kl. 4 um nótt-
Í¥ía, því að þá ætlaði hann að
mæla dýpið.
Frásögn 2. stýrimanns.
Annar stýrimaður, Guðmund-
ur Jónsson frá Þingeyri, var á
Flmtán E-Ii§tamenn
gera óskunda á §krif*
§(ufu Þjóðemissinna
i| Ingólfshvoli.
Klukkan um tvö í gær var hvað
eftir annað hringt í símann á
skrifstofu Þjóðernissinna í Ing-
ólfshvoli. Á skrifstofunni var ung-
frú Margrjet Jensdóttir. Hún svar
aði í símann jafnskjótt og hringt
var, en enginn gaf sig fram.
Hún var ein síns liðs á skrif-
' stofunni.
Drykklangri stund á eftir þess-
um einkennilegu símahringingum
ryðjast 15 piltar inn í skrifstof-
una. í fararbroddi vorn þeir í
Helgi S. Jónsson, Kristjárí
Kristofersson, Kjartan Pjeturs-
son og Þorbjörn Jóhannesson
kaupm.
Helgi S. Jónsson hafði orð fyrir
komumönnum. Spurði hann ung-
frú Margrjeti hvort fundur stæði
nú yfir í aðalráði Þjóðernishreyí-
ingarinnar. Fundarherbergi þess
er inn af skrifstofuherberginu. —
Hafði komið til orða, að fundur
yrði haldinn á þessum tíma, en af
einhverjum ástæðum hafði ekkert
oi’ðið iir því. Margrjet kvað nei
við, sagði að fundur væri enginn.
Hún spurði komumenn hvers
vegna þeir spyrðu að því, því
henni heyrðist á samræðum þeirra,
að þeir myndu hafa ætlað sjer að
gera usla á fundinum.
Svöruðu þeir á þá leið, að þeir
hefðu ætlað sjer að hjálpa fund-
armönnum niður stigann.
Hópurinn stóð fyrst í stað fyrir
ir en ómeiddir. Hreppstjóri var
mættur á strandstaðnum og
ráðstafaði skipbrotsmönnum á
næstu bæi. Skeyti var sent til
útgerðarstjóra.
Skýrsla 1. vjelstjóra.
Fyrir rjettinum mætti sem
vitni Andrjes Gunnarsson, 1.
vjelstjóri. Hann kvaðst hafa far-
ið af verði kl. 4 um nóttina og þa
hafí 3. vjelstjóri tekið við. En
er hann varð var við brotsjó-
inn og heyrði að hringt var í vjél
símann, fór hann niður í vjelar-
rúm aftur. Var þá ekkert að
vjelinni. En vegna þess að vjeí-
ardagbókin glataðist, við straríá-
ið, gaf 1. vjelstjóri eftirfarandi
skýrslu:
Keyrð full ferð, snúningar 11C
pg ketilþrýstingur 14 atm. KI.
4.10 hringt á stop og eftir 10
—15 sek. hringt á hæga ferð.
Vegna þess að þá gengu sjóir
niður í vjelarúm gegnum dyr og
glugga voru gefnar skipanir um
.að loka hvorutveggja, ennfrem-
ur var breitt yfir ljósvjelina til
þess að varna því að sjór stöðv-
aði hana. í-þessum svifum urð-
um við varir við að skipið tók
niðri og var þá hringt á fulla
ferð kl. 4.13, síðan var símað af
stjórnpalli og beðið um mest
mögulega ferð vegna þess að
ekki sje annars kostur en að
komast sem næst landi og mögu-
legt sje. Voru þessar skipanir þá
framkvæmdar strax. Kl. 4.18
lagðist skipið á hliðina (bak-
framan afgreiðsluborð skrifstof-
unnar. En einn þeirra Kristján Þ.
Kristóferson
ruddist nú inn fyrir borðið. Tók
gluggaskilti sem á var málaö
Þórshamarsmerki, dró dulu upp
úr vasa sínum og reyndi með
henni að má ÞórshamarsmerkiS
af skiltunum.
Reyndi ungfrú Margrjet, þó hú*
væri ein síns liðs, að stjaka hon-
um frá glugganum, en hann ýtti
henni frá sjer harkalega. Bað hún
þá fjelaga hans að vera sjer hjálp-
lega, en þeir skeyttu því engu.
Er Kristján hafði unnið á Þórs-
hamarsmerkinu, reif hann í skrif-
stofusímann og sleit símaþráðimi
sem lá í talfærið.
Að því búnu sneri hópurinn á
brott.
Ungfrú Margrjet fór þegar í
annan síma í Ingólfshvoli og gerði
aðvart um það hvað þarna hafði
gerst. —
Lögreglan kom brátt á vettvang
og tók hún skýrslu af ungfrú
Margrjeti um atburð þenna, enda
sáu lögreglumenn öll verksum-
merki á skrifstofunni.
Af líkum verður það ráðið, að
þeir sem þarna komu, hafi það
verið sem hringdu í skrifstofu-
símann rjett áður, sennilega tll
þess að komast á snoðir um hvaða
fólk væri þarna fyrir á skrifstof-
unni.
borðssíðu) og var þá hringt á
stop. Samkvæmt skipun skip-
stjóra var eldum þá rakað und-
an báðum kötlum. Ljósvjel var
látin ganga svo lengi sem þrýst-
ingur á kötlum leyfði. Að þess*
loknu fór vjelalið á stjórnpaH
samkvæmt skipun skipstjóra.
Þeim bar öllum saman un
það, skipstjóra og stýrimönnum,
að sú eina orsök, sem þeir gætá
gert sjer grein fyrir að hefði
valdið því hvað útreikningar
þeirra hefði reynst rangir, væri
að leiðarmælirinn hefði bilað
eitthvað í hafi og sýnt færri
mílur sigldar, en skipið fór.
larðskjálftamir
í Inöíanöi.
6000 menn farast.
London 30. jan. F. Ú.
Indlandsmálaskrifstofan í
London hefir gefið út nýja til-
kynningu um tjón það, er hlaust
af jarðskjálftunum í Bihar og
Oriæa í Indlandi 15. janúar,
sámkvæmt síðustu skýrslum ei
borist hafa þaðan. Talið er að
6040 manns muni hafa farist.
Stórt ræktað svæði hefir lagst
undir sand og ösku, og er talið
algjörlega eyðilagt. Sandurinn
hefir sumstaðar ollið út um
sprungur í jörðinni og er sagður
víða vera um 4 fet á dýpt.