Morgunblaðið - 23.02.1934, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
BÚMAÐflRBfiLKUR
Sauðfjárrækt Norðmanna.
Kjötframleiðsla þeirra er í hröðum vexti
Frjettastofa hins norska land-
bnnaðar sendi nýlega út yfirlits-
skýrslu um sauðfjárrækt Norð-
manna. Er fróðlegt fyrir íslenska
bændur að fylgjast með í þeim
málum.
8kýrslan er tekin eftir Overaae
ráðunaut. Þar segir:
Flestallar. sveitir lands vors eru
vel fallnar til sauðfjárræktar. —
Fjallahjeruðin hafa mikil og víð-
lend beitilönd. Þá er fjörubeitin
ekki lakari við sjávarsíðuna. Enda
er það viðurkent, að sauðakjöts-
framleiðsla er allri kjötframleiðslu
bentugri fyrir okkur, þar eð sauð-
fje þarf minst af aðkeyptu fóður-
efni. Það er því eðlilegt, að sauð-
fjárrækt vor aukist þegar menn
eru komnir að raun um, að sauð-
fjeð getur notfært sjer landkosti,
sem annars koma að engum notum.
Frá því árið 1907 hefir sauðfje
fjölgað í Noregi um 350 þúsundir.
Er sauðfjárstofn landsmanna nú
1.750.000.
Helstu sauðfjárræktarhjeruðin
eru: Rogaland, með yfir 300.000
sauðfjár, Hörðaland með 270.000,
Sogn og Firðir með 200.000. í
Norðurlandi eru 170 þús. sauðfjár
og' á Mæri svipuð tala.
A síðastliðnu hausti var slátað
um 710.000 sauðfjár, fullorðnu og
lömbum. Af því sláturfje notuðu
framleiðendur sjálfir um 320 þús-
und, en 390 þúsund komu á mark-
að. Kjötið var selt nýtt af 350 þús.
fjár, en af 40 þús. var kjötið
saltað.
j Það er því lítið um norskt salt-
| kjöt á markaðinum. En saltkjötið
kemur frá íslandi, sem kunnugt er.
j Þaðan hefir á undanförnum árum
I komið saltkjöt af um 120 þús. fjár.
: En nú síðustu árin hefir sá inn-
flutningur minkað niður í Um 90
þús. og á samkv. samningi að
minka enn, svo árið 1937 megi
ekki selja meira af saltkjöti frá
íslandi en af 29 þús. fjár, fyrir
hinn lækkaða toll.
Alls er notað hjer í landinu um
, 800.000 kindakjötsskrokkar. Aust-
j urhjeruð landsins þurfa mestan
innflutning af þessari matvöru. Til
Oslo og Akerhus er t. d. flutt
nú 157 þús. skrokkar á ári. Frá
Rogalandi er t. d. aftur á móti
útflutt til annara hjeraða um 90
þús. skrokkar og frá Hörðalandi,
Fjörðum og Sogni samtals um 40
þúsund, Norðurlandi 35 þús., Mæri
16 þús. Agdafylki og Þrándheims-
fylkin hafa nóg fyrir sig'.
I í lok skýrslunnar talar ráðu-
J nauturinn um það, að kjötsalan
sje of ójöfn, of mikið af kjöti
komi á markaðinn t. d. í Oslo
haustmánuðina. Dreifa þurfi kjöt-
innflutningnum þangað jafnara yf-
ir mánuði ársins.
1 Innanlandsneysluna af kinda-
kjöti heldur hann að hægt sje að
iauka, svo markaður fáist fvrir um
2 miljónir fjár á ári. En fari
framleiðslan fram úr því, sem
: Norðmenn nota sjálfir, segir hann
hægðarleik að koma afganginum
á hinn enska markað.
Hefja þarf rannnsóknir
á plöntusjúkdómum
og varnir gegn útbreiðslu
þeirra.
Samtaí víð C. Ferdínandsen, prófessor.
Á fimtudaginn fór C. Ferdinand kartöfluuppskera landsmanna
sen prófessor með „íslandi“ heim- j varð aðeinss 7 miljónir sekkja, en
leiðis. Áður en hann steig á skips- j meðal uppskera er 12—13 milj.
fjöl hafði blaðið tal af prófess- Það tjón var þó lítið í samanburði
ornum. ; við tjón Þjóðverjá sumarið 1917.
Hann sagði m. a.. Það var óvenjulegt votviðrasum-
Jeg hefi haft mjög mikla á- J ar. Var reiknað út að kartöflu-
nægju af því að koma. hingað og myglan hafi það ár valdið tjóni
kynnast því sem hjer er að sjá, þar í landi, er nam 1000 miljónum
jafnframt því, sem jeg hefi feng-
ið nokkurn kunnleik á því mikla
verkefni sem búvísindi eiga hjer
óleyst, á mínu sviði, sem öðrum.
En vitaskuld er ekki hægt að
fá vitneskju um íslenska plöntu-
sjúkdóma af eigin sjón, nema að
litlu leyti með því að koma hing-
að að vetri til. Ánæg'ja væri mjer
að því, að koma hingað að sumri,
til að geta kynst íslenskum gróðri
alment, og íslenskum nytjajurtum
sjerstaklega.
Stærsta og merkilegasta verk-
efnið á sviði sjúkdómsvarna nytja
gullmarka.
En mikið er hægt að draga úr
skemdum af völdum myglunnar.
Það fyrsta sem g'era þarf hjer,
er að fá sem hraustust kartöfluaf-
brigði, sem mest mótstöðuafl hafa
gegn myglunni. Eftir reynslu ann-
ara þjóða á öldinni sem leið, t. j
d. íra, má gera ráð fyrir því, að
hinn innlendi kartöflustofn sje
sjerlega móttækilegur fyrir sjúk-
dóm þenna. Enda hefir það sýnt
sig, að hjer drepur myglan kart-
öflugrasið alveg, gereyðileggur
þáð. En venjan er, að af grasinu
plantna er vafalaust kartöflusýki j rotna aðeins hlöðin og eyðilegg'j-
sem hjer er mikið talað um. En ast, en stöngullinn stendur eftir.
í raun og veru er hjer um fleiri en j Varnarlyf gegn kartöflumygl-
einn sjúkdóm að ræða.
Kreppulánasjóðurinn.
Auglýstir hafa verið 2345
lánbeiðendur. Lánveitingar
að byrja.
Fram eru komnar 2345 lánbeiðn-
ir til Kreppulánasjóðs, er aug-
lýstar hafa verið um. Var gert
ráð fyrir, að alls myndu lánbeiðn-
ir verða um 2500, og má vera, að
ívo margar sjeu enn ókomnar, að
lánbeiðnir náni þessari tölu.
Hefir sjóðstjórnin nú gert yfir-
lit yfir eignir lánbeiðenda, og
sundurliðað vfirlit yfir skuldir
þeirra.
Eignir þeirra eru samtals kr.
11.656.491. Skuldirnar hafa reynst
?em hjer segir. Skuldir með fast-
rignaveði, sem /ekki koma til
^reina við lánveitingar úr sjóðn-
um, að því leyti, að samningar
nm afslátt á þeim verða ekki
íerðir, eru samtals kr. 7.048.933.
Skuldir með vafasömu veði eru kr.
157.561. En ótrygðar skuldir kr.
10.158.798. ' .
Skuldir einstakra lánbeiðenda
;em eru úmfram eignir þeirra,
lema samtals kr. 1.580.704.
Kreppulánasjóður fær til um-
•áða í reiðu fje 2% rrlúj. króna,
sem er framlag ríkissjóðs. En
talsvert af því fje fer til lánveit-
ing'a til þeirra er lán fá úr sjóðn-
nm, til að standast vexti og af-
borganir af fasteignaveðslánum.
En auk þess hefir sjóðurinn yf-
, irráð yfir kreppulánaskúldabrjef-
I um að upphæð samtals 9 miljónir
króna.
Þegar þess er gætt, að skuldir
þær, sem koma til greina við samn-
inga eru að upphæð (þ. e. ótrygð-
ar og með vafasömú veði) kr.
j 10.916.000, en af þeim skuldum er
Jrúml. 1 V2 milj. kr. sem einstakir
menn skulda umfram eignir sínar,
er sýnilegt, að þessar 9 milj. kr.
í skuldabrjefum nægja til þess að
' fullnægja þeim lánbeiðnum, sem
komnar eru.
Því gera má fyllilega ráð fyrir,
' að afskrifaður verði meginhlut-
inn af þessari iy2 miljón kr. skuld-
um, sem hvíla á mönnum umfram
eignir þeirra. En auk þess fáist
samning'ar um allverulegan afslátt
af skuldarupphæðinni sem eftir
Kartöflumyglan veldur
miljóna tjóni.
Hin illkynjaðasta og skæðasta
kartöflusýki er sú, sem rjettnefnd,
er kartöflumygla, því það er;
j unni er fyrst og fremst hinn svo-:
nefndi ,Bordeaux-vökvi‘ blásteins-
jupplausn, er menn hafa notað hjer.
| En eins hentugt í íslenskum stað-
| háttum mun vera duft, (Bordeaux-,
jduft), sem hefir sömu varn-;
aráhrif og vökvi þessi. Dreif-L». m c i .* «
arar, sem duftinu er dreift Mjolkurframleiðsla
Iljer á landi mun það venjuleg-
ast vera síðast í júlí eða fyrst í
ágúst.
Auk þess er það mjög mikila-
virði, að kartöflugarðarnir sjem
mjög vel hreinsaðir á haustin, þar
lig'gi ekki kartöflur á dreif hjer
og þar. Því í kartöflum helst
myglan við til næsta árs, og er
þá fyrir hendi, er hennar tími
kemur, til að eyðileggja næstm
árs uppskeru.
Yfirlit er nauðsynlegt.
En fullkomið yfirlit yfir plöutu-
sjúkdóma þá, sem hjer eru, vantar-
enn.
Til þess að slíkt yfirlit fáist,.
þarf rannsóknir sjerfróðra matraa,
Væri mjer ánægja að því,.
ef jeg gæti veitt aðstoð í því efni
með því að nafngreina t. d. sjúk-
dóma, ef mjer yrðu sendar sýkt-
ar plöntur.
En til þess að hjer verði um
verulega haldgóðar varnir að
ræða, þurfið þið að hafa sjerfróð-
an mann, er fylgt getur öllu því
er hjer gerist, og gert þær ráð-
stafanir sem hægt er að gera til
að verjast tjóni.
'Geta sjúkdómar í nytjaplöntum.
bæði valdið uppskerubresti og' sýt
ingu á húsdýrum er fóðruð eru
með sýktu fóðri.
Þá skilst mjer og að gera þurfi
ráðstafanir til að verjast innflutu
ingi erlendra plöntusjúkdóma, sem
t. d. geta hæglega borist hingað'
með mold, sem flyst með erlend-
um plöntum sem hingað eru flutt-
ar. —
myglusveppur, sem sjúkdómi þeim ^' ^ handhægari Qg ódýrari)
veldur. Það er þessi sjukdomur, ^ ^ ^ ^ ^ þarf rfð
sem mestu tjóni hefir valdið hjer .
ivokvann.
Norðmanna.
á landi úndanfarni ár.
Svo mikið tjón hefir kartöflu-
myglan g'ert hjer á Suð-Vestur-
landi undanfarin sumur, að alveg
er nauðsynlegt, að hefjast handa
um varnir gegn tjóni af völdum
hennar.
Nú mega menn ekki halda, seg-
ir prófessorinn, að hægt sje að
útrýma þessari veiki. Það hefir
okkur ekki tekist í Danmörku,
og það hefir nágrannaþjóðum okk
ar ekki tekist heldur.
Árið 1927 gerði lcartöflumyglan
svo mikinn usla í Danmörku, að
er, af ótrygðum og vafas.
um, þ. e. 9.4 milj. kr.
trygð-
Svo mikið verðfall var í smjöri'
á hinum breska markaði um og
Verjist kartöfluveikinni dag- J eftir áramótin, að smjörflutning-
inn áður en hún gerir vart nr þangað frá nágrannalöndunum
VÍð sig. ; minkaði að mun. Hefir þetta kom-
Eins og mönnum er kunnugt,, ið mjög hart niður á dönskum,
er mjög inikilsvert að varnarduft- bændum. Smjörverðið í heildsölu
inu sje dreift um kartöflugarð- lækkaði þar um 66 aura á kg. Var
inn á rjettum tíma. Danskir bænd smjörverðið í Kaupmannahöfn
ur segja, að menn eigi að gera sjer seint í janúar 130 140 aura kg.
að reg’lu, að dreifa varnarvökv-
anum „daginn áður en myglan
lætur á sjer bera“. En þá er að
vita hvenær sá dagur kemur. —
Hefir útvarpið danska gefið
mönnum leiðbeiningar í því efni,
með því að afla sjer upplýsinga
um það, um leið og kartöflumygl-
an gerir vart við sig einhverstað-
ar. Því sje hún farin að „stinga
sjer niður“, geta menn búist við
þvi, að eigi megi bíða með varn
Hve mikilli hundraðstölu af-
skriftirnar nema, eða afsláttur sá,
sem lánbeiðendur fá af skuldum
sínum, er vitaskuld ekkert hægt _
að segja að svo stöddu. Því þarjað hafa yarnarlyfin við hendina, | mjólkurlítrann.
Norskir bændur eru og háðir-
verðlaginu á smjöri á heimsmark-
aðinum. í norskri markaðsskýrslu
frá janúar er sagt, að eigi sje-
hægt að búast við hærra verði á
útflutningssmjöri en 120 aura fyr-
ir kg. En með því verðlagi fái
bændur 6.6 aura fyrir mjólkur-
lítrann, (undanrenningarlítri reikm
aður á 2 aura).
En með smjörverði því, sen®
verið hefir í Notegi árið sem leið,
arráðstafanirnar. Því verða menn ! hafa bændur fengið 10 aura fyrir
segja
verður sjóðstjórnin að taka upp
samninga fyrir hvern einstakan
fyrir sig. Því samkv. reglugerð
sjóðsins á að haga lánveitingum
og afskriftum skulda þannig, að
bændur, sem lán fá úr sjóðnum,
hafi ekki þyngri skuldabagga eft-
ir, en svo, að þeir geti rekið at-
vinnu sína á heilbrigðum grund-
velli og staðið í skilum með skuld-
ir þær sem eftir eru.
® til þess að geta notað þau undir1 Þ. 15. febrúar var lagaákvæð-
eins og frjettist um að myglan
hafi sýnt sig’ í nærsveitum.
Er þá nefnt tvent, sem menn
fyrst og fremst eiga að gera til
að verjast kartöflumyglunni. Að
fá sjer nýtt og sem ómóttækileg-
ast afbrigði til útsæðis, og hafa
duft eða vökva, við hendina, til
að dreifa um grasið, þegar sá
tími kemur, að menn geta búist
við að myglan fari að gera usla.
unum um smjörblöndun i smjör-
líki breytt. Áður átti að blanda
7% af . smjöri í smjörlíkið, en
þessi smjörhluti var hækkaður í
9%. Með þessum aukna smjör-
skamti í smjörlítið eykst skamtur-
inn um 80.000 kg. á mánuði.
Talið er óráðlegt fyrir norsks
bændur, eins og nú er ástatt, að
auka mjólkurframleiðslu sína.