Morgunblaðið - 06.09.1934, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
i

SklBulagnini klitsOlanur.
Frá forstjóra Slátnrf jelags Suðurlands, Helga
Bergs og Guðmundi Jónssyni bónda að Hvítárbakka
liefir blaðinu borist eftirfarandi grein. Þó ritstj. blaðs-
ins sje ekki að öllu leyti sammála liáttvirtum greinar-
höfundum, þykir sjálfsag't að birta greinina, til skýr-
, ingar á afstöðu þeirra til þessa máls.
'Herra rrítstjóri.
Út af ; greinum um skipulagn-
iiingu kjötsölunnar innanlands, sem
fbirs'ti liafa í heiðruðu blaði yðar
íundanfarna daga, vildum við und-
íirritaðir leyfa okkur að biðja um
rúm fyrir eftirfarandi athuga-
jsemdir.
Samkvæmt þing'sályktun Efri
. deildar Alþingis 29. nóv. f. á.,
'vorum við tilnefiídir af fjelögum
> okkar, Sláturf jelagi Suðurlands
• og Kaupfjelagi Borgfirðinga til
'þess að taka sæti í milliþinga-
nefnd þeirri er þingsályktunin
• gerir ráð fyrir.
Samkvæmt skipunarbrjefi fyrv
. atvinnumálaráðherra, Þorsteinn
Briem tókum við síðan sæti í
nefndinni á s. 1. vori, ásamt öðrum
• samnefndarmönnum okkar, sem
voru:
/Skipaður af átvinnumálaráð-
herra, Hannes Jónsson alþingis-
maður.
Tilnefndur af Sambandi ísl.
• samvinnufjelaga, Jón Arnason
framkvæmdastj., af Búnaðarfje-
lagi íslands, Magnús Þorláksson
BUkastöðum, af Mjólkurbandalagi
1 Suðurlands, Egill Thorarensen
kaupfjelagsstjóri og af Alþýðn-
sambandi íslands, Ingimar Jóns-
: son skólastjóri.
Nefndin skilaði síðan áliti um
fyrirkomulag kjötsölunnar, 2. ág.
■ s. 1., ágreiningslaust að kalla og-
gengu tillögur okkar í nefndinni
síst skemstt, í skipulagsáttina. Jafn-
framt lagði nefndin til að gefin
yrðu út bráðabirgðalög um þetta
>efni, þar sem of langt yrði að
bíða eftir lagasetningu reglulegs
Al])ingis um það. Teljum við okk-
ur hjer hafa starfað í fullú sam-
ræmj við vílja umbjóðenda okkar.
Bráðabirgðalögin frá 9. þ. m.,
■ eni óbreytt frá því sem nefndin
lagði til, að því einu undanskildu,
; að í stað þess að meiri hluti
nefndarinnar lagði til að Bíinað-
arfjelagi Islands yrði falið að
'tilnefna einn mann í kjötverðlags-
nefndina, var Landssambandi iðn-
-aðarmanna falið að g-era það.
Okkur er nokltuð kunnugt um
það, hversu ómögulegt það er orð-
ið að halda viðunandi kjötverði
hjer á innlenda markaðinmn, eins
>og samgöngunum er nú komið, ef
■-•ekkert er að gert. Innlenda verð-
ið/verður fyrst og fremst að mið-
: ast við óvist og óheilbrigt verð á
•erlenduin markaði án þess að hægt
sje að taka tillit til framleiðslu-
kostnaðar eða annars verðlags í
landinu. Hjer við bæ'tist svo tak-
markaðir sölumöguleikar erlendis
og mjög misjafnt verð, eftir því
hvort tök eru á að flytja kjötið út
frosið eða saltað. Er því ekki hægt
að miða við besta væntanlega er-
‘lendan markað, sem sje á frosna
kjötinu, heldur verður einnig að
taka tillit til hins auma verðs sem
væntanlegt er fyrir saltkjötið.
Þeir landsmenn, sem ekki hafa
tök á að flytja kjötið út frosið,
■ eiga um tvo kosti að ræða. Annan
að salta kjötið og sæta því verði
sem fyrir það fæst þannig er-
lendis. Hinn er sá, að bjóða kjötið
á innlendum markaði. Segir það
sig' sjálft, að þeir velja fremur
síðari kostinn ef von er um að
bera eitthvað meira úr bítum á
þann háítt. Méð þessu lagi eru þvi
lítil takmörk sett, hvað lágt inn-
Jenda verðið getur komist.
Þessu vandræða framboði varð
ekki bægt frá nema með opin-
berum ráðstöfunum, en slíkar
ráðstafanir var óhugsandi að gera
nema nokkurt tillit væri jafn-
framt tekið til allra aðila. Vernd
á innlendum markaði var nauð-
synleg, en hana var tæplega liugs
■ anlegt að fá nema eifthvað væri
látið í staðinn. Við sáum ekki
aðra #leið en verðjöfnunartillag
til þess að bæta þeim að nokkru,
sem að saltkjötsmarkaðinum búa,
' þeirra óhæfilega lága verð, og' síst
I méð bráðabirgðalögum, en sjái Al-
þingi og ríkisstjórn fært að taka
þá verðjöfnun á ríkissjóðinn, verð
ur það eflaust vel þegið af öll-
um kjötframleiðendum.
i Við getum ekki sjeð, að verð-
jöfnunartillagið sje neinn óeðli-
jlegur ska'ttur á framleiðslu þeirra
! er á innlendum markaði selja. Með
J lögunum er einmitt verið að g'era
þeim mögulegt, að ná sæmilegu
! verði fyrir afurðir sínar gegn því,
| að þeir leggi dálítið af miirkum
til hinna sem lakasta erlenda
| markaðinum verða að sæta, svo
• þeir bjóði ekki kjöt sitt iuúan-
Jlands alt niður í bað verð, sem
jvon er á fyrir saltkjötið erlendis,
og eyðileggi þar með allan kjit-
markað í landinu.
Vi 1 ji menn lesa lögin og' reglu-
gerðina munu þeir sjá, að tilgang-
ur laganna er sá, að tryggja þeim
sem á innlenda markaðinum selja.
noklcru betra verð en von er um á
erlendum markaði, enda er það
beint, tekið fram, að verðuppbót á
útflutt kjöt megi ekki verða svo
liá, að nettóverð þess verði henn-
ar vegna fyllilega eins hátt og
j nettóverð sömu tegundar af kjöti
seldu á innlendum marltaði, og er
jnettóverð talið það verð sem fram-
I leiðandi fær fyrir kjötið á slátr-
, unarstað. Eklci er heldur ætlast til
þess, að verðjöfnunartillagið verði
' notað til þess að bæta verð út-
flutta saltkjötsins svo mikið upp,
! að það verði uppbótarinnar vegna
' eins liátt og verð útflutia freð-
I kjötsins, heldur skal það sem eft-
ir kann að verða í verðjöfnúnar-
j sjóði þegar búið er að bæta þessi
|Verð upp í eðlileg hlutfÖU, nötað
t.il uppbótar á öllu seldu kjöti
þannig, að sá verðmismunur sem
nefndin hefir ákveðið raskist ekki
Kjötverðlagsnefndina skipa nú 2
fulltrúar framleiðenda, 2 fulltrú-
ar neytenda og oddamaður skip-
aður af landbúnaðarráðherra. Er
; þar því ekki um að ræða yfirráð
neins einstaks aðila. Vonandi
iekst henni að haga ákvörðmunu
sínum svo, að allir megi við una,
bæði seliendur og kaupendur, eu
þar á nefndin intanlega mikið
vandaverk fyrir höndum, þar sem
hún á nákvæmlega sömu erfið,-
leika við að etja, sem altaf hefir
fylgt verðákvörðun á innlendum
markaði sem sje þá, að verða að
lang mestu ieyti að geta sjer þess
til, livaða verð fáist fyrir kjötið
erlendis, þegar innlenda verðið
má til að ákveðast.
Munum við svo ekki taka frekari
þátt í opinberum umræðum um
þetta mál nema sjerstakt tilefni
gefist til, en óskum þéss eindreg-
ið að ráðstafanir þessar fái að
sýna það í framkvæmdinni hvort
þær vinna gagn eða ógagn, áður
en þær eru dæmdar áfellisdómi.
Reykjavík, 30. ágúst 1934.
Helgi Bergs. Guðmundur Jónsson.
Dánarminning.
Hinn 12. jan. síðastliðinn and-
aðist að heimili sínu, Minni-Vog-
um í Vatnsleysustrandarhreppi,
merkisbóndinn Klemens 'Egilsson,
89 ára að aldri. ,
Klemens var fæddur í Austur-
koti í Vogum, 31. okt. 1844, voru
foreldrar Jians Egill bóndi Hall-
grímssdn í Austurkoti, prests í
Görðum á Akranesi, Jónssonar
prests og stiftsprófasts á 'Staðar-
stað, er var bróðir Skúla Magnús-
sonar fógeía. En móðir Egils
Hallgrímssonar var Guðrún Egils-
dóttir frá Njarðvík, systir Svein-
bjarnar rekfors Egilssonar á Bessa
stöðum. Móðir Klemensar var
Þuríður Klemensdót'tir frá Stapa-
Jioti í Njarðvíkum, Sæmundssonar,
Þórðarsonar frá Stóru-Seilu í
Skagafirði af ætt Hrólfs hins
sterka. ,
Klemens ólst upp hjá foreldr-
um sínum og var hjá þeim til
þrítugsaldurs að hann giftist Guð-
riinu Þórðardóttur frændkonu
sinni frá Stapakoti í Njarðvíkum
og' byrjaði þá búskap í Minni-Vog-
um. Konu sína misti hann árið
1914.
Klemens ólst upp við sjó og tók
sem unglingur þátt í öllum sjávar-
verkum. 17 ára að aldri byrjaði
Jiann formennsku á bátaútveg föð-
ur síns, en á sumrum stundaði
hann handfæraveiðar á dekkskip-
inu Hafrenning, er faðir hans átti
í fjelagi með öðrum Vogamönnum.
Árið 1863 keypti Egill faðir
Klemensar skonnortuna „Lovísa“
40 smál. að stærð, voru yfirmenn
fyrst dansldr en 1870 tók Klem-
ens við skipstjórn á henni og var
með það skip til 1878. Árið 1880
keyptu þeir feðgar enn skip,
skonnortuna Ane Ma'thiJde og var
þá Ari bróðir Klemensar skip-
stjóri með það, því þá var Klem-
ens farinri að búa í Minni-Vogum.
Þrítugur að ald-i e'“ ' á-ið 1874
fóru þau lijórii'i, Klemcas; og' Guð-
rún að búa sem fyr segir. Varð
heimili þéirra strax stórt og mann
margt, því ærið var starfað bæði
að jarða- og húsabótum, en eink-
uin var það þó útvegurinn til
sjávarins sem rekinn var í stórum
stíl bæði á smærri og stærri skip-
um. Rausn miliil var á Öllum heim-
ilisbrag þeirra hjóna, enda dvaldi
fólk, bæði vinnufólk og sjómenn
þar árum saman jafnvel svo tug-
um ára skifti, og hafði Klemens
jafnan úrvalalið við ix'tiveg sinn.
Rjett fyrir 1900 keypti Klem-
ens kútter „EgiT‘ um 80 smál. að
stærð og g'erði harin út rim nokk-
ur ár, en seldi hann svo til Reykja
víkur. Átti Klemens ekki við stór-
útgerð eftir það, en gerði iit stór-
a» áttæring og var sjálfur m'eð
liann þar !tjl hann hætti róðrum
og var hann þá búinn að vera for-
maður í 50 ár og hafði aldrei neitt
orðið að á skipi lijá honum, svo
0
lánsamur var liann, ' samfara _
hyggni, aðgæslu og góðri stjórn,
og aflasæl] var hamr ætíð í
besta lagi.
Þau Klemens og Guðrún eign-
uðust 6 börn (dó hið fyrst* ungt)
og þessi komust upp: Egill, skip-
stjóri, bjó lengi á ísafirði en síð-
ast í Narfakoti í Njarðvíkum og
dó þar 1918; Þórður, stud. real.,
bóndi í Minni-Vogum (dó 1933) ;
Sæmundur, giftur Aðalbjörgu Ingi
miindardóttur, býr á hálfri jörð-
inni Minni-Vogum. Elín gift Birni
Bogasyni, bókbindara íReykjavík;
Þuríður gift Kristmanni Runólfs-
syni hreppsnefndaroddvita og
bónda á Hlöðversnesi á Vatns-
leysuströnd. Oll börn sín, þau er
upp komust, settu þau lijónin til
menta, eftir því, sem livert þeirra
óskaði sjer til síns æfistarfs.
Samfara liinni miklu atorku til
sjós og lands, s'tjarfaði Klemens
að ýmsuiii opinberum málum. í
hreppsnefnd Vatnsleysustrandar-
lirepps sat hann um 30 ár og var
oddviti nefndarinnar um nokkurt
skeið. Einnig var hann sýslunefnd-
armaður um nokkur ár. Naut
hann til alls þessa trausts og virð-
ingar sveitunga sinna.
Með ráðdeild og dugnaði gúædd
ist Klemens fje svo að hann varð
með ríkustu mönnum sveitar sinn-
ar enda lagði hann drjúgan skerf
til liennar í gjöldum, þar sem
hann að jafnaði var með hæstu
gjaldendum og' liæstur og kvart-
aði aldrei undan. Klemens lagði
mikið til hinna almennu mála bæði
sveiúar og landsmála meðan heilsa
entist.
Trúmaður var Klemens og
Jdrkjurækinn, méðan lieilsa leyfði
og jafnan voru húslestrar lesnir
bæði lielga daga og' aðra tíma er
lestrar eru tíðkaðir.
Klemens lifði langan dag, ef
svo mætti að orði komast, dag,
sem ekki var liinn sami að morgni
og kvöldi. Ævi hans var tími um-
brota og byltinga á öllum svið-
um, bæði livað snertir verklegar
framkvæmdir og svo stjómarfars-
lega. Landið losnar úr margra
alda viðjum pg verður að lyktum
frjálst. Sjávarútivegurinn með opn
um bátum með ljelegum seglaút-
búnaði og litlum dekkuðum smá-
skipum illa löguðum til siglinga
þó þeim eigi að síður væri milcið
boðið, -r— breytast í stór skip, vel
útbúin og liraðskreið og að síð-
ustu í vjelskip með öllum ný-
tíslcunnar útbúnaði að veiðarfær-
um og öðru. Jarðræktin er lítil var
og engin með ljelegum verkfærum
breytist svo með vjeltækni og'
dugnaði að þar, sem áður var
auðn er nú akur, og byggingarn-
ar úr smáum torfbæjum í reisu-
Je g>timbur- og steinhús. ' að 6-
gleymdum hinum miklu framför-
um á sviði samgangnanna. Og með
þessu fylgdist Klemens svo vel, að
ef hann var ekki altaf samferða,
þá Var hann heldur á undan.
Þökk fyrir starf þitt í þágu
sveitar, lands og lýðs.
Samskot
til jarðskjálftafólksins.
Greinargerð sýslumannsins
í Rangárvallasýslu.
Hjermeð bið jeg Morgunblaðið
að birta eftirfarandi áskorunar-
skjal og skilagrein:
„í Morgunblaðinu 5. þ. m. birt-
ist ávarp til almennings um það,
að kefjast handa um fjársöfnun,
til þess að draga úr því eignar-
tjóni og böli sem fjöldi fólks í
Eyjafirði og víða norðanlands,
liefir orðið fyrir af völdum stór-
fenglegra jarðskjálfta, er þar liafa
yfir dunið síðustu dagana. Það
sæti illa á Rangæingum, að sitja
lijá' við þessa fjársöfnun.
Vjer höfum sjálfir orðið fyrir
samskonar áfalli bæði fyrir og
eftir síðustu aldamót, og nutum
þá hjálpar góðra manna víðsvegar
að.
Viljum við undirritaðir því hjer
með skora á samsýslunga vora að
gjalda nú líku líkt, og sýna hlut-
tejniingu með því að rita nöfn sín
á þenna lista og leggja eitthvað
af mörkum til lijálpar, liver eftir
sinni getu.
Viljum vjer biðja presta og'
hreppstjóra að skifta með sjer
verkum, liver á sínu svæði, og
láta samskonar lista gang'a
og veita samskotunum móttöku,
er þeir síðan geri sýslumannin-
um í Rangárvallasýslu*grein fyrir,
Efra-Hvoli, 6. júní 1934. (
Björgvin Vigfússon,
sýslumaður. i
Sveinn Ögmundsson, Jón Gíslason,
prestur. oddviti.
Samskotin liafa orðið úr hrepp-
unum, sem lijer segir:
Ásahreppur kr.
Holtahreppur
Landmamialireppui' —
RangárvaJlahreppur —
Hvolhreppur
Fljótshlíðarlireppur.
V.-Landeyjahreppur —
A.-Landeyjahreppur —
A.-Eyjafjallahreppur ^ —
V.-Eyjafjallahreppiir —
_
Samtals kr. 2589.80
Fje þetta hefir verið afgreitt
þannig:
1. Með brjefi mínu til forsætis-
ráðh. dag's. í dag kr. 2167.30
2. Til Mbl. ráðstafað
af Bjarna Jónssyni
dómk.presti, af til-
lagi Landmanna — 422.50
Samtals kr. 2589.80
Skrifstofa Rangárvallasýslu,
27. ágúst 1934.
Björgvin Vigfússon.
Samband við aðrar stjörnur.
/ikadeniíið franska liefir nýlega
fengið y2 miljón franka í arf eft-
ir gamla konu. Er gjöfin æt.luð
til þess að akademíið beiti sjer
fyrir því að samband fáist við
lífverur á öðrum stjörnum. Er
mælt að engin ákvörðun liafi enn
verið tekin um það, Jivaða aðferð
skuJi nota til þess að koma sam-
bandi þessu í kring.
327.00
156.00
432.50
310.80
268.00
259.50
307.00
164.00
210,00
155.00
«
X.