Morgunblaðið - 23.09.1934, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Rltstjörar: Jön Kjartansson,
Valtýr Stefánsson.
Rltstjörn og afgreiösla:
Austurstræti 8. — Slmi 1600.
Auglýslngastjörl: B. Hafberg.
Auglýslngaskrifstofa:
Austurstræti 17. — Slmi 3700.
Heimaslmar:
Jðn Kjartansson nr. 3742.
Valtýr Stefánsson nr. 4220,
Árni Óla nr. 3045.
E. Hafbexg nr. 3770.
Áskriftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánuSl.
Útaniands kr. 2.50 á rnánuDÍ
t lausasölu 10 aura eintakið.
20 aura með Lesbók.
ÓmBrkilegurfristtabiirður
Hijivðutilaðsins.
Fyrir skömmu birti Alþvðu-
blaðið frjettir af tillögum þeim, er
milliþinganefndin í launamálum
myndi skila frá sjer.
Var hjer um nokkuð óvenjuleg-
an frjettaburð að ræða, þar sem
hefndin hafði ekki enn skilað til-
lögum nje áliti til þing’s og
stjórnar.
Það kom og' fram tveim dögum
síðar, að Alþýðublaðið hafði
hlaupið á sig, því þá hafði annað
hlað hjer í bænum það eftir for-
manni nefndarinnar, að frjettir
Alþ.bl. væru „alveg tilhæfulaus-
ar“.
Formaður nefndarinnar ljet
ennfremur hafa það eftir sjer, að
nefndin „hafi enn engar ályktanir
gert“ og óvíst sje „hvenær þær
komi og hverjar þær verði“.
Nú bregður svo undarlega við,
að fulltrúi sósíalista í launamála,-
nýfnd, Gunnar M. Magnúss, birt-
ír í Alþ.bl. yfirlýsingu gegn for-
^anni nefndarinnar, þar sem hann
egir, að ummæli þau, sem eftir
jrmanni eru höfð, hljóti að vera
af „misskilningi* ‘ sprottinn, því
að nefndin hafi nær lokið störf-
um, „þó að ekki sje endanlega
gengið frá einstaka tillögum“.
tJt af þessu sneri Mbl. sjer í
gær til formanns launanefndar,
•Jörundar Brynjólfssonar, alþm.,
og staðfesti hann algerlega þau
ummæli, er fyr vóru eftir honum
höfð.
Jör. Brynjólfsson sagði, að
nefndin liti svo á, að störf sín
væru enn á rannsóknar- og ráða-
gerðarstígi, að bindandi atkvæða-
greiðsla um einstaka tillögur
myndi ekki fara fram fyr en
nefndin lyki störfum, og' væri að
þvi komin að skila tillögum og
áliti. *
Er því bert af þessum ummæl-
um Jör. Br., að Alþ-bl hefir orðið
sekt um það, að birta í algerðu
heimildarleysi ýmislegt undan og
ofan af því sem til orða hefir
komið í nefndinni.
Vjer vitum ekki til þess, að
starfandi milliþinganefndir hafi
áður orðið fyrir slíkum stráks-
skap af hálfu ísl. blaða-
Sigurbjörn Sveinsson kennari
hefir um mörg ár verið sá höfund-
ur, sem börnunum hefiir þótt
vænst um. Stafa vinsældir hans
aðallega frá Bernskunni, sem
framan af var næstum eina barna-
bókin með myndum og' íslensku
efni. En nú hafa Skeljamar end-
urnýjað þessar vinsældir, því að
hverju nýju hefti þeirra er tekið
með vaxandi ánægju.
Karlakór iðnaðarmanna. Fund-
ur í Iðnskólanum í dag' kl- 2 e. h.
Kjötsalan
og „skipulagið"
Fyrsta afleiðing þvingunar-
laganna urðu þær að sumar-
slátrunin minkaði stórkost-
lega til stórtjónsfyrirbændur.
Þeir ánægðu. i þeirri vöru, sem þvingunarlögin
Jón Árnason forstjóri S. í. S. { ná til.
skrifar langa grein í Tímann I Þetta hafa skipulagspostul-
18. þ. m., þar sem hann lofar! amir ekki tekið með í reikning-
mjög sínar eigin gerðir og inn, og óvíst er, að þeir fáist
rauðu stjórnarinnar í skipulagn- J nokkurn tíma til að viðurkenna
ing kjötsölunnar. j þenna sannleika. Svo rótgróið
Þessi lofsöngur er full-1 er einokunar- og ófrelsis-eðli
snemma á ferðinni, því sú litla j þeirra.
reynsla, sem enn er.fengin af; Það þarf nú ekki orðum að
,.skipulaginu“, bendir ekki til því að eyða, hvílíkt feikna tjón
þess, að hið nýja fyrirkomulag1 bændur bíða við það, að kjöt-
ætli að gefast vel. Betur færi I neyslan innanlands minkar stór
og á því, að einhverjir aðrir en j kostlega yfir sumarmánuðina,
J. Á. og aðrir hreinræktaðir j þegar markaðurinn er bestur.
Tímamenn, sem hata frjáls1 Skipulags-postularnir segja e.
viðskifti, fengjust til að bera t. v. að þetta saki ekki, því
lof á þetta nýja skipulag. : bændur fái þetta bætt með
Samtímis því, sem J. Á. er að , hækkuðu kjötverði í aðalslátr-
lofa og vegsama sín eigin verk i uninni að haustinu.
í skiplagningu kjötsölunnar,' En hvaða trygging er fyrir
sendir hann Morgunblaðinu því að ekki fari eins þá, að
nokkur kveðjuorð. Er hann auð- haust- og vetrameyslan minki
sjáanlega gramur Mbl. fyrir einnig stórkostlega?
það, að flett skyldi ofan af ó- Hafa skipulagspostularnir at
heilingunum og blekkingunum hugað hverju það munar á
í fyrri skrifum hans um þessi j neyslunni ef t. d. öll heimili í
mál. Reykjavík borða kjöt að eins
Mbl. mun ekki fara að skatt- tvisvar í viku í stað þrisvar
yrðast við J. Á.; blaðið hefir áður? ,
áður sannað fullkomlega, að J. Hafa þeir einnig athugað það
Á. gaf rangar skýrslur, er hann að kaupgeta almennings í kaup
var að gera samanburð á kjöt- stöðum landsins er nú svo tak-
verðinu innan lands og utan.
Fyrsta afleiðing þvinffunar-
laganna.
Þegar J. Á. er að lofa sínar
mörkuð, að menn hafa alis ekki
ráð á að kaupa dýrt kjöt?
Þetta og ótal margÞ fleira
ætti að kenna mönnum þann
sannleika, að ekki er til neins
eigin gerðir í kjötmahnu, la»t ag ætla gier með þvingunarlög.
honum alveg að geta þess, sem um að neyða f61k tn að kaupa
alkunnugt er nú orðið, að kjöt-
íicyslan í landinu í september-
mánuði var miklu minni en und
ahfarin ár.
vöru við uppskrúfuðu verði.
Frá sjónarhó! bænda.
Það er enginn velgerningur
Þetta voru fyrstu afleiðingar við bændur> að setja aðalfram-
þvingunarlaganna, sem J. Á. er leiðsiuvöru þeirra undir þving-
að lofa og vegsama. unarlög, jafnvel þótt tilgang-
Samkvæmt upplýsingum, sem arinn eigi að vera sá einn, að
Mbl. hefir fengið hjá kjötversl- koma verðinu eitthvað upp.
unum í Hafnarfirði, hefir kjöt- Bændur hefðu vissulega ver-
neyslan þar verið a. m. k. þriðj- ið þetur settir nú, ef stjóm
ungi minni í september, en und- rauðlsða hefði aldrei nálægt
anfarin ár. þeirra málum komið.
Hjer í Reykjavík hefir neysl- Eitt af fyrstu verkum rauðu
an einnig verið mikið minni en stjórnarinnar var, sem kuhnugt
undanfarin ár. Væri fróðlegt að er, það, að hækka verulega alt
fá nákvæma skýrslu um neysl- kaupgjald í sveitum landsins.
una hjer í bænum nú í sept- Sú kauphækkun kemur þungt
ember og síðustu tvö árin, og niður á bændum nú í haust,
myndi þá koma í ljós, að neysl- bæði við slátrun sauðfjár og
an hefir minkað mjög mikið. ; önnur haustverk. Og næsta ár
Þessi rýrnun á neyslunni hjer ,kemur kauphækkunin, ,,, enn
í Reykjavík stafar þó ekki ein- þyngra niður, því þá kem'ur hýn
göngu af því, að kjötverðlags- fram í hækkuðu kaupi um slátt-
nefnd setti verðið talsvert hærra | inn.
en undanfarin ár, heldur máske J Sjeð frá þessum heimskulégu
öllu meira af sjálfum þvingun- aðgerðum rauðu stjórnarinnar,
arl'ögunum. eru bændur vissulega ekki öf-
Það er svo um allan almenn- sælir af því, þótt þeir fái hæijra
ing, að hann er á móti slíkum verð fyrir afurðirnar. En áð
þvingunarlögum, sem hjer um gera þetta með þvingunarlög-
ræðir. Verka því þvingunarlög- um er heimskulegt, því það verð
in jafnan þannig, að þegjandi,ur einungis til þess, að verð-
samtök verða meðal manna | hækkunin kemur ekki að not-
um það, að neyta sem minst af um, því óvinsældir þær, sem
Ogurleg sprenging
í kolanámu.
Fföldi manna talinn af.
London 22. sept. FÚ.
Ógurlegt námuslys hefir orð-
ið í nágrenni við Wrexham í
norður Wales. Snemma í morg-
un varð sprenging í námunni,
og kom þegar upp eldur á eft-
ir sprengingunni. Af þeim 400
mönnum, sem niðri í námunni
voru, tókst að koma 200 heilu
og höldnu upp á yfirborð jarð-
ar, en útlitið er talið afar al-
varlegt fyrir þá, sem eftir ^ru.
Litlu eftir að björgunarstarf-
ið byrjaði var komið peð 6 lík
upp úr námunni. — Yfir 100
maniis érú króaðir aí eídi í
námugöngum einum, um mílu
vegar frá námu opinu.
Hver einasti maður í nágrenn
inu, sem vetlingi getur valdið,
hefir tekið þátt í björgunarstarf
inu, frá því er það hófst, og
alt hugsanlegt hefir verið gert
ti.1 þess að koma jiinum innilok-
uðu mönnum til hjálpar, Þrír
af þeim, sem þátt hafa tekið í
björguninni eru þegar dánir.
Eldurinn geisar niðri í námunni
í göngum sem eru yfir 1000
ensk fet á lengd.

ttnrl frenlr frð lapii.
Ovist eim Iive margir léruðt.
London 22. sept. FÚ
Enn er ekk iunt að gefa ná-
kvæmt yfirlit um það, hve marg
ir menn hafa farist, eða orðið,
fyrir alvarl., glysum í ofviðri því
sem geisaði í Japan í gærdag.
En eftir því, sem fregnir koma
fleiri frá fjarlægari hjeruðum,
hækka bæði tölur þeirra, sem
dánir eru og fyrir slysum hafa
orðið. Það virðist eftir síðustu
fregnutm nokkum veginn aug-
Ijóst, að yfir 1000 manns hafi
farist, en á fimta þúsund særst
eða oi^ðið fyrir meiðslum.
Gera má þó ráð fyrir, að
þessar tölur hækki enn, því ör-
uggar fregnir eru enn ekki
komnar úr öllum hjeruðum. —
Valda því m. a. örðugleikar á
því að halda uppi samgöngum
og símasambandi eftir skemdir
þær, sem ofviðrið olli. Bráða-
birgða mat á tjóni því, 'sem
talið er að þetta ofviðri hafi or-
sakað, bendir til þess að það
sje að minsta kostí sem svarar
20 milj. sterlingsp.
Osló 22. sept. FB
Fregnir frá Japan herma, að
um 2000 manna hafi farist í
ofviðri og af völdum flóða.
yrvt*- ím

jafnan fj'lgja slíkum lögum,
verða til þess, að neyslan mink-
ar stórkostlega.
Þar á ofan bætist svo hinn
rangláti skattur, sem er lagður
á ait kjöt, sem neytt er í land-j
inu, en hann hefir óhjákvæmi-!
lega þær afleiðingar, að verð-!
hækkun kjötsins kemur bænd-
ura að litlu eða engu gagni.
Loks er á það að. líta, að
bruðlun og óhóf rauðu stjórn-
arinnar á nál. öllum sviðum —|
nefndafár og gengdalaus em-1
bættaf jölgun — hlýtur að boða j
stórfelda skattahækkun. En öll j
skattahælckun verður til þess, |
að sökkva hinum þrautpíndu I
og sliguðu atvinnuvegum lands- 1
manna enn dýpra.
t (V t . :’r, í't'' ( ■
' I
Kjötbúðir og sláturleyfi. j
BlÖð rauðu flokkanna eru
farin að boða það, að fækka
eigi verulega kjötbúðum hjer
í Reykjavík.
Ekki getur þessi ráðstöfun
verið gerð af ótta við samkepni
um kjötsöluna og þ.a.l. verð-,
lækkun. Enginn má selja kjöt
undir því verði, sem kjötverð-'
lagsnefnd ákveður.
Ekki getur ráðstöfunin verið
gerð til hagsmuna fyrir neyt-
endur; þeím er hagræði í því,
að búðirnar sjeu margar.
Ekki getur slík ráðstöfun
heldur verið gerð til hagsbóta,
fyrir bændur, sem þurfa að
selja kjötið. Þeim er hagur í
því, að sem flestir verði til þess
að selja þeirra framleiðsluvöru.
En hversvegna er þá þessi
ráðstöfun gerð?
Hún er gerð fyrst og fremst
til þess, að bola kaispmanna-
stjettinni smám saman út af
þessum vettvangl. K^upmenn
mega ekki selja kjöt, eða aðr-
ar framleiðsluvörur bænda. Það
þarf að koma enn fleiri hálauna
mönnum að við kaupf jelögin
og samvinnuf jelögin — þess-
vegna mega þau ein hafa kjöt-
söluna á hendi.
Annað er einnig eftirtektar-
vert í þesu nýja „skipulagi.“
Eins og menn muna, mæla
þvingunarlögin svo fyrir, að
skylt sje að veita samvinnufje-
lögum sláturleyfi, en að eins
heimilt að leyfa kaupmönnum
að slátra og aðeins frá ári til
árs.
Nú er sýnilegt, hver tilgang-
urinn er með þessu ákvæði. —
Hann er sá, að bola á smám-
saman kaupmönnum einnig
burt af þessum vettvangi.
Kjötverðlagsnefnd hagar til
kaupmanna sínum sláturleyfum
þannig, að hún dregur frá ári
til árs úr fjártölu þeirri, sem
kaupmenn mega slátra, uns svo
er komið, að búið er að bola
kaupmönnum algerlega burtu
af þeim vettvangi og kúga alla
bændur í kaupf jelögin.
Og þetta á alt að vera gert
til hagsbóta fyrir bændur!!