Morgunblaðið - 23.11.1934, Blaðsíða 4

IÐMflDUR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGLINGnR
* V % - **■'% .
I j 1 1 í j ; Í\~T1 3 I I • J , J
Á að bjarga
sjávarútveginum?
Því hefir verið hamrað inn í
meðvitund manna árum saman,
að eitthvert ofurmagn fjármuna
vsðri bundið í sjávarútveg’i vor-
uik. Niðurstöðutölur milliþinga-
nlfhdárinriar í sjávarútVegsmál
uni hljóta því að koma mönnum
algerlega á óvart. Rannsókriir
ndfridarinnár leiða í Ijós, áð
í árs’lok 1932 er hagur útgerð-
aiíúianna þannig, vað eignirnar
erú alls 3Í21/y miljón króna, eri
skuldirnar litlu minni, eða kr.
2$% miíjón.
Þéssar rúmar 30 miljónir eru
ekfd aðeins þær eignír utgerð-
armanna, sem beinlínis srierta
atvinnu þeirra, svo sem bátar,
veiðarfæri, verkunarstöðvar, o.
s. frv., heldur allar eignir, jarð-
ir, hús, innanstokksmunir —: aít
sem nöfnum tjáir að nefnq.
Ef skipastóll útgerðarinnar,
togarar, línuveiðarar, mótqrbát-
ar fltærri og smærri, er tékinn
sjer, nemur sú upphæð alls ein-
urigis — 12 — tólf miljónum
króná. En aflinn á þessár fleyt-
ur hefir verið slíkur, að útflutn-
ingur sjávarafurða hefir að með
altali numið 53 mHjórium krðná
á ári; þáu 5 ár sem skýrslur
miriíþirigánefndárinnar ná yfir.
líágúr útgerðarinnar hefir ekki
bafnað síðan í árslók 1932,
nmfti síMt sjét“;Pess Vegria 'er
alVeg éhsett áð slá'cþýí lö^ttíj
útgerðármannastjettin, skoðuð
sém 'heíld, er nálega Öreígar.
Nú er' enginn sá skynskiftfrig-
ur til, áð hann viðurkenrii ekki
— í orði — að sjávárútvegur-
inn hefir leyst af hendi slíkt
hlutverk seinasta mannsaldur-
inn, a? óvíða verði fundjn hliðp
-st|Eð dæmi, þótt lqitað sje um
vígg veröld.
-Enginn neitar því, að tilvera
okkar sem sjálfstárðrar þjóðar
byggist á sjávarút.veginum. Þess
'á.ð eng
in hjárÖma rödd heyrðist, þeg-
ar um það er að ra:ða. að þefesi
afiþrerígdi akyirinUvegrir . fái áð
blása mæðinni ,,andartak“. Því
það sem farið er fram á í frum-
^fmiríffiUi^inga-
ritg'qdin hefir samið,. fqr að-
eins það, að sjávarútvégúrinn
fái' tækifæri til að koma undir
síjt fótum, með því áð til hans
rénni Örlítið brqt af þeim skött-
um, sem af honum er krafist.
Skuldáskilasjóðuririn og Fiski-
veiðasjóðufinn eru bornir fram
í þessu skyni. En stjórnarflokk-
arnir íslénsku telja það hlut-
vqrk sittj í nafni hinna ..vian-
andi stjetta“, að flækjast fyrir
svona sjájfsögðum kröfum.
Og þegar Ólafur Thors ber
fram frumvarp sitt um Fiskiráð,
sem stefnir að því, að skipa
sjávarútveginum örugga for-
ySiu þeirra marina sem mesta
hafa reynslu og þékkingu á því
svlði, þá rísa báðir flókkarnir
upp með sííkum ókvæðisorðum
uríi flutriíngsmanninn, áð eins
dæmi er í 'þinásðguritt?;1^
Verslunarnám —
ver§lunara(vinna.
, „ Sx r rf frrí!h r •-1
Ai 76 nemendiim, sem utskrifuðust
úr Verslunarskólamim á tveinfur ár-
um, fengu 74 verslunaratvinnu.
Þegar litið er á þann yaxandi
fjölda aemenda, fqr í Versl
unarskólamr og útskrifast það-
ap, vaknar eðl lega sú spurn-
ing hvað uta þetta fólk verði
eftir á, — fær það vinnu, eða er
það of margt? Það er þess
vegna mjög mqrkilegf að taka
eftir því, að á þeim tyeimur ár-
um sem skýrslur hafa fengist
um þetta síðast, hefir útkoman
orðið sú, að af 76 nemendum,
§£m útskrifuðu^, fepgu 74 at-
#mnu y,fð’veysluriar- og atvinnu-
fyrirtækþ, þanhig: kaupmaður
1, verslunarstjórar 4, í heiM-
vqfsl. 4, í útgerðarskrifstofum
5, í skipamiðlaraskrifstofu 1,
við banka og sparisjóði 3, við
vátryggingur 3, við iðriað (skrif
st.) 7, vfð símavinnu 2, við
tollstörf 1, auglýsingastarf 1,
bókaverslun 1, í matvöru- og
vefnaðarvöruverslunum 14, á
ýmsum verslunarskrifstofum 12
o. s. frv. Þetta sýnir ekKi ein-
ungis það, að verslunarskóla-
fólkið hefir staðið mjög vel að
-jJlöliíi U J&DjfTS Lfí í* i / f ffj
vígi í atvinnuleit á þessum at-
vinnuleysisárum (þó að senni-
lega sjeu það ekki mikil storf,
sem aftir haíá férigi^), íiéldur
sýnir það einnig, hitt, að ,,próf-
ið b.einir iiemenduni svo að
segja eingqngu að framleiðslu-
og viðskiftalífi landsins, og
viroist skólinn því að þessu
leyti full|hægja jjtflgangi.,wmi
sem sjerskan TJbisfera^ MOTTnu
greina
skólans ’vfð hagriýtt
iriu sje^j reipnig ,á; arinari ske.rnti
IpiftFl ;gpríugup,;,^ern
if sem
nemenda í dagskó)adeildum,
þar pm það kom í Ijós, að 44
þeirra unnu viö vqrslun, 3-9 við
heyskap, 38 við úígerð og; fejí-
vey(kun, 5 við smíðar, 5 í -y^st-
um, 4 við yega- og símavinnu,
fnuóudTod i
Lok,s vfrðast .stjóynaxflokk-
arrjjr á)eitt sáttir um, að spn;dra
söly§amtöku,m sjómanna og út-
gerðarmanna, qftir að sýnt @r,
að þessi samtök hafa fært jand-
ipu gróða, sem nerpur árlega
mörgum miljónum króna.
Það er sjerstaklega eftirtekt-
a-rvert tímanna tákn, að sam-
vinnumennirnir íslensku eru
hinit ötuluStu i því að sundra
þessum samtökum, !þótt þeir
komist ekki hjá að viðurkenna
að þau hafi orðið þjóðinni til
ómetanlegrar blessunar.
Á að bjarga sjávarútvegin-
'f!lv
—■ Stjórnarflo,kkarnir virðast
ekki Við því'búínir að-svara þess-
ari spurriingu játandi.
?;na:ú&öii(f(f,0írftg1i
:olans við hagnytt lrf í land-
4 við iðnað, 3 við eyrarvinnu,
2 við bílkeyrslu og 1 við skepnu
hirðingu o. s. frv., en aðeins 2
töldu sig ekki gera neitt. Þetta
virðist, eins og berit er á í skýrsl
unni, afsanna það, að þv-í er til
Verslunarskólans tekur, að skól
arnir ali uþp í fólki ógeð á
líkamlegri vinnu eða fjarlægi
það hagnýtum störfum, eins og
stundum er haldið fram.
Þetta má alt teljast góður ár-
angur, og því undarlegra er það
hversu Verslunarskólinn hefir
verið herfilega afskiftur um op-
inber fjárframlög, langt um-
fram aðra skóla, „þótt aðsókn-
in að honum ljetti bersýnilega
af því opinbera mikilli byrði,
sem annars mundi lenda á skól-
um þess?‘. — Þetta misrjetti í
styrkveitingum öetti þingið þeg-
ar áð leiðrjetta, ékki éinungis
vegna skólans sjálfs, heldur
einnig vegna nemendanna. Og
því fremur á skólinn sanngirn-
iskrqfu á þess.u, sem hann er
ekki einungis stærsti framhalds
skóli, laadsins, heldur einnig
sóttur af nemendum hvaðan-
æfa af landinu og frá heimilum
allra stjetta. Þetta sjést á því,
að sum árin hafa útskrifast
fleiri utanbæjarnemendur, en
Reykvíkingár, en síðast 26 úr
Reykjavík og 17 utan af landi,
og þegar némendum er skift
eftir atvinnu feðra þeirra eða
mæðm, sjest. að 60 þeirra eru
kaupsýslumenn, 32 útgerðar-
merin ?éða sjqmenn, 20 iðnaðar-
ménn, 17 embættismenn og
starfsmenri hiris opinbera, 16
bænídur, 11 verkamenn, 5 bíl-
stjórár, en 14 sturida ýmisleg
önnur störf.
En það er ekki einun^is hið.
opinbera, sem látið hefir sig
skólann mihna skifta, en vera
ætti, þó að mest sje það áber-
andi, þar sém skólínn fær nú
aðeins 5000 krönur á ári úr
ríkissjöði og ékkert úr bæjar-
sjóði, eða miklu miriria eri nokk-
ur annar sambærilegur skóli.
Káupsýslumenn sjálfir hafa
líka verið áhngamiríni um efl-
ingu skólans en vera ætti. —
Þégar friá eru skilin góð fram-
lög ríokkurrá þeirra til ákóla-
hússins, þótt þau framlög Væru
hvergi nærri nógu álmerín, þá
héfir rékstur skólanS ekki hvílt
á þeim eða fjélöguiri þéirra síð-
ustu árin. Þéir ættu að sjá sóma
sirín og stjettar sinríár í því, að
efla skólann á alla grein óg
krefjást þess þá um leið, að
hann tíjóti fullrar sanngimi frá
öðrum.
Það er sýnt að góður verslun-
arskóli er mikil nauðsyn og
;rnanna
verndar rjett meðlima sinna.
Fyrir nokknim árum mynduðn
iðnaðarniiMin i.jvr í bay þeir rr að
(húsbyggxngúm vítíná' — ’ tííeð öjér
gamtök, er þeif nefii'du Iðnsám-
band bj'g'ging'aítíanria í ‘Reýkjá-
vík. 1 sambandinu eru niF lí' fje-
lög' sveina, og íneistárá, og iríéð-
Íimir s.ambandsirís samtais’ nríúqgt
650 manns.
I ! . ! 11 1 ! I '1 ' í ' '■ ;.!l I
Aðalmarkmjð tíambandsiiys og .
það„ sem fyrst qg ffgjnKt. þfjtttj
stofnun þess á ,staÁ yar a,ð yerndq j
þann sjálfsagða rjqtt, er iðnaðar- j
mönnum ber. Að njóta þeirrar j
vinnu, er tii feílstí iðngrein hverri. j
A,ðj pjótq. þeiryq at.vinnu, sem þeir j
ineð erfiðleikuni og ærnum kqstn- !
aði hafa búið, sig undir og gjört j
að lí.festaj'fi síini. 3j[un ölhun ljóst j
þvílíkt, sanngirnismril hjer ;e,r um
að yæða-
Þyí ínjður k.efir það reynst.
býsna toryeit. að yernda þennan
rjett .iðnaðarnianna. , Hvaðan.æfg.
Strqymdu að r jettipdalausu s menn-
írnir, pg bu?Ú! sig yexkkaripenclum
fyrir litla i borgpn qg ýpriskopar
öpp-qy,,,.fríðkuíþ, ,§vq , að, áðnaðar-
tíiönnunuip yar ómögulegt að
keppa við þá frá efnahagslegu
sjónanniði: og Iiöfðu beldur eigi
|jpimil{), tjl, söknp! smna stjettiar-
arsamtaka. Talið pr að vimui-
kajipendui' þafi jafnan haft lít-
inp ágqða rpf : ;þes^,rim; viðskifjtripi:,
pip það ,er..)auk.
Árið 1928 jgísagu; í gildi lög tiin
iðjp -og íiðnáð og lög ttm iðnaðaf-
nám.-.ÞesSi lög krefjafeti þéss, að
þejuq spjn i*tlg;'iíjeri:«ð gijöfaníðnað
að: ‘lífsstarfi sínu. stúndii ifeérklegt
og bókleþt ,nám ■ í +—44% ár, svo
að segja ,katttríap.sf,
Hamliliða þvíyað náírí.íktíöfurriár
v:uu anbríar- með Iögúrrí:'þessúm,
fi»á." því seín áðnf vftf, héfði 'áttð-
feitað'verið Kaniigjáfrify'áð' fjetítrif :
faglærðrá mánna yrðí þéirii tíirin
betur trygðnr. og' rjettindalausu
piennirnir, útilokaðir frá að
„praktisera“ á þeijfer&f|fSi. tMító
nefmira la&'P-
iHjér í bæ ;er málmu þessmn
nú þánnig kojhfð, áð Sökrím'úheppi
íegra ákvæða í 'Jöggjöf ' þessari',
háfa. 'ýmsar ■ bygg'higar :yfir tfýlst
pf rjettindalánsnrií 'mönnmp:' á!
sarná tínJa ’.qg n'jettmdámferinirnir
g®nga,atviriiaplámiiik; Krepþif skóf- :
þjóðf.jeláginu tíl mikilla hytja.
Aðsókmn að Vérslunáfékólan-
um sýriif það, að harin nýtur
váxatídi tráusts hjá heiiriilum,
sem þurfa að sjá unglingum
sínum fyrir fræðslu, og hin
góðu atvinnuskilyrði þ'é’irra,
sem lokið ha'fa prófi hans, sýna,
að hann nýtur einnig trausts
vinnuveitenda. Þess feegnaÁéttú
allir aðilar að sameinast um
eflingu hans til þess, að hann
geti unnið sem best það hlut-
verk sitt að „sjá þjóðfjelaginu
fyrir vel mentuðrim og vel starf-
hæfum karipsýslumÖnnum“.
inn nú þegár svo nijög að í þessu
efrii; áð iðnaðarmenn fá eigi lfeng-
: líimogö
Végná þéssa máls. lijelt íðnsam-
barrílið fnnd með stjórnmn þeirra
sjnrfjélága, ;Sérn í ttritnhandimi eru,
þárin 13. þ. öi. Á fundinum var
sáiffpyÖt éftirfarandi tillag'á?:
..Furidtirinn sauiþykkir, að
þég'af eigí er Ijægt, að stöðva
ófjelagsbúndna menn og rjett-
indálausa, ev (s*tarfa að þeim
iðnrim, ef heyra undir Tðnsam-
baiid byggingamánna — með
þéim ráðum er Sambandið hefir
notað til jtessa, þá skal slíkt
stöðvað-með valdi. enda er sjer-
líVéf Sambandsmeðlimnr skyld-
nr að veita til þéss a.ðstoð sína,
sje liajjn til kvaddui"1.
Vnnandi kemur aklrei til þess,
að’Samhandið þurfi að beita þessu
ákvæði, enda hafði fundarsam-
þyktin þau áhrif. að rjcttinda-
laukir ménn ög" öfjelagsbundnir
hurfu nr byggingunum hópmn
saman, og leitast riú hokkrir við
að öðlast rjettindi samkv. lands-
lögttm, þeir; er það geta, aðrir
atínaðhvort l.júka tilskyldu náini,
eða hverfa úr iðngrelnuriúm að
tV.lríi ög öllti. Mega þetfa þ*í
tctjast góð málalok.
'Aftur á móti er það víst, áð ei
það kynni að sýna sig, að rjett-
indal'aúsri ög ófjelagsbundnu
mennirnir láta sjer þetta eigi að
kénniugu feefða; þá er isjér.hver
iðnáðarpiaður reiðttbúinn, áð fram
fylgja i sa.mþýktmni; hveriær sem
vera skal.
Vipfkkappendur ejga því á
hættu framvegis að bíða hvers-
kopar odtagnaðs og leiðipda af
næí'venv þeskpra., qqanqa, og:, í,
flesjppi tilfellpm iáð óseikju. því
að (*ig.i er ii.l þess að æt)p^t:, ,að
ók.npprigir iþekk'i ■ rjqttjpdapia,pn
frá iijjettÍridalarikVWi, áður en verk
ér hafið-
Til þess á,ð firra verkkaqpendur
þespá öbæjiai': löljttm óþægffidum í ,
þessu , efrii/! þyjjir ,h(Iýðá *að ,bqnda ;
þéipi á , pðo. sjerbyerjrim ipqjðlim
Iðnsambands byggingamapna ber
að liafa jafnan á sjer áritað fje-
lagsskírteini Sambapdsins (sbr.
Ökuskírteini bifreiðarstjóra) og er ,
varlegast fyrir sjerhvern verk-
kaupapda,, i að kref ja iðnaðarmenn
í húsabyggingum um skírteinið,
áður en þeir ,eru látnir ■ ganga til
verka.,,-1 ; c n'iemY, (it ibfradmés
■ riiv'l ,.r ó -P.
ný, fengum við í gær. — Einnig
Vínber,
Gráfíkjur í pokkum. Konfekt-
rúsínur í pökkum o. m. fl.
Verðið er lágt
á öllu hjá okkur.
Jón & Geiri
Vesturgötu 21. Sími 1853.
i