Morgunblaðið - 28.07.1935, Blaðsíða 3

Sunnudaginn 28. júlí 1935. , MORGUNBLAÐIÐ
Nútíð og framtíð.
(Frjc'tfabrfei frá úilöntlum).
Eftirfarandi frjettagrein og yfirlit hefir blaðinu
borist frá útlöndum. Er hjer í fáum dráttum brugðið
upp yfirliti yfir nokkur helstu málefni, sem rædd eru
um þessar mundir.
Jeg var spurður að því að
heiman hvað hjer væri talað um
ófriðarhættuna, sem svo mjög er
talað um í íslenskum blaðaskeyt-
um — hvort menn fengju ekki er-
lendis aunað álit á þeim málum, en
fáanlegt ér af hinum stuttorðu
skeytum til íslands.
Þessari spurningu er erfitt að
svara. Enginn veit sína æfina . . .
Alt er á hverfanda hveli. Það sem
ótrúlegt þótti í gær, er orðinn
sjálfsagður og eðlilegur hlutur á
morgun eða liinn daginn.
Almennt trúir fólk því ekki,
að ný Evrópustyrjöld sje í að-
sígi. En á þennan veg hafa menn
vafalaust hugsað líka árið 1914,
áður en alt fór í blossa.
Japanar fara sínu fram.
Eitt er víst, að Japanar gera sem
þeim sýnist í Austur-Asíu. Engin
fjarlæg þjóð þorir eða vill blanda
sjer í þeirra málefni.
Bandaríkjamenn hafa verið
taldir líklegastir til.þess.
En Bandaríkjamenn, sem verið
hafa, langcívölum ' í Norður-Kína,
segja sem svo, að það sjé alveg
eðlilegt að Japanar leggi undir
sig þetta land. Kínverjar hafi
enga skipulega stjórn á neinu.
Hjá þeim sje alt í glundroða.
Ef Japanar taki stjórnartaumana,
þá muni þeir brátt koma þar á
annari skipun á öllum sviðum,
knýja þjóðina td skipulegra starfa
að framfaramálum sínum.
Þessi skoðun er uppi meðal
Bandaríkjamanna. Þeir ráðast
aldrei á Japana að fyrra bragði.
Og Japanar hliðra sjer hjá að
lenda í ófriði við Bandaríkin, þó
grunt sje á því góða milli þessara
tveggja þjóða. Einkum eru Jap-
anar gramir Bandaríkjamönn-
um fyrir það, að þeir hafa bann-
að Japönum að flytjast td Banda-
ríkjanna. Þar er fjöldi Japana
fyrir, enda þótt þeir sjeu þar
hornrekur og illa sjeðir — álíka
illa ef til vill, eins og Gyðingar
í Þýskalandi.
Sjálfsforræði Filippseyja.
Það kann að vera að málefni
Filippseyja geti orðið íkveikjuefni
milli Japana og Bandaríkjamanna.
Margir frjálslyndari Bandaríkja-
menn eru því fylgjandi að Filipps
eyjar fái fult sjálfsforæði.
i En þá segja aðrir. Það er ekki
, til neins að veita Filippseyjum
1 sjálfstæði, og slíta þær xir tengsl-
um við Bandaríkin, því ef það er
gert, þá koma Japanar daginn
(eftir og taka yfirráðin yfir eyj-
. unum í sínar hendur.
Kínaveldi seinunnið.
En þó fjarlæg stórveldi láti að-
gerðir Japana í Kína afskiftalaus-
ar, þá er ekki þar með sagt, að
Japönum takist að leggja undir
sig Kínaveldi.
Það er eklti hlaupið að því, að
leggja undir sig land með þeirri
víðáttu og 4—500 miljónum íbúa.
Kínverjar eru að vísu ónýtir í
ófriði, eins og .t. d. *Rússar hafa
altaf verið. En landið er svo stórt
og fólksmergðin svo mikil, að þó
einhver ráðist á landið á einum
stað, þá er það líkt og að grípa í
svamp, sem skrepþur undan þegar
takinu er slept. Því verður Kína
seinunnið með vopnum. Japanar
reyna því að ná þar yfirráðun-
um með góðu.
En þess.er að gæta, að.Kínverj-
ar hata Japana og fjrrirlíta inni-
lega og hafa gert um langan ald-
ur. Svo mótspyrnan frá þeim
gagnvart Japönum verður seig og
langvinn.
Markaðslandið Kína.
En það sem vitaskuld vakir fyr-
ir Japönum er að leggja undir sig
hinn geysimiklá kínverská mark-
að. Það er yfireitt svo. um allan
heim, að þegar talað er um út-
f J ntn in gsverslun í stójrum stíl,
með einhverja vörutegund, þá er
fyrst rennt augunum til Kína, til
þessara 4—500 miljóna, sem þar
búa, að vísu við ljelegan kost og
litlar þarfir. En þó kröfurnar til
lífsins sjeu lágar hjá fjöldanum
þar, þá er hin vjelræna menning,
iðnaðarframleiðslan á ennþá lægra
stigi.
Japanskir hermenn á kínverska múrnum
Japanar fara að dæmi ítala. Á að
koma þar á fót 15000 skólum, þar
sem 2y2 miljón barna og unglinga
eiga að nema hernaðarvísindi. —
Hier á myndinni sjást tveir dreng-
ir úr hernum. Er annar þeirra
í herforingjabúningi, en hinn í
s j óliðsf oring j abúningi.
Ódýr framleiðsla Japana.
Þenna mikla marltað vilja Jap-
anar hafa út af fyrir sig.
Framleiðsla þeirra eykst svo
gífurlega. Því þeir eru meistarar
í því að læra af öðrum þjéðum.
Undarlega lítið finna Japanar
upp sjálfir á hinu vjélræna sviði.
En þeir eru eldfljótir að taka upp
og notfæra sjer aðferðir annara.
Allur heimurinn er þeirri skóli.
Vinnuafl hafa þeir nær ótakmark-
að, og svo ódýrt, að enginn get-
ur kept við þá. Japanar eru svo
þurftarlitlir. Þeir gera sig ánægða
með launakjör, sem enginn hvít-
u.r maður getur litið við.
Með þessu móti ausa þeir sinni
ódýru framleiðslu út um keim-
inn.
Þeir undirbjóða alla, hvar sem
þeim sýnist. Á kaupstefnunni síð-
ustu í Leipzig voru t. d. japansltir
hjólhestar, sem kostuðu 12 krón-
ux' þangað komnir. Og öl, sem er
framléitt alveg eins og hið heims-
fræga þýska öl, er bruggað í
Japan, sent suður til Indlands og
selt þar fyrir saxna verð eða lægra,
en framleiðslukostnaðurinn er í
Þýskalandi.
Svona mætti telja í það óendan-
lega.
Nái Japanar fyr eða síðar yfir-
ráðum yfir Kína. þá verðxxr þar
ekki unx neina opna markaði að
ræða fyrir vörur annara þjóða en
Japana.
Og ríkidæmi þeirra Evrópu-
manna, sem bygt hafa borgina
Shanghai, og ráða þar lögum og
lofxxm' verður brátt xxr sögunni.
Fyrirætlanir Mussolini.
Eins er með Mussoliixi eins og
Japana. Hann virðist ætla að fara
sínu fram í Norður-Afríku. Hann
ætlar að stækka yfirráðasvæði
sitt, hvað sem hver segir. Honum
hefir vasið ásmegin við fram-
kvæmdir þær, senx hann hefir
komið í verk heima fyrir.
Hann hefir, sem kunnugt er
gert marga ótrxxlega hluti. T. d.
komið á hinni mestxi reglxx í öll-
um opinberum rekstri. Þar var við
ramman reip að draga. Þjóðin var
að missa stjórn á sjer í kommún-
istiskri óáran, þegar hann tók við.
Iðnaður landsmanna hefir blómg
ast. Stór svæði hafa Arerið ræktuð
■apMi,.í.
upp og borgir reistar. Hvarvetna
m
í landinxi blasa við nývirki. -t .
En fjárhagur ríkisins ír þrongfe
ur, hvernig sem á því stendur.
ítalía hefir mist tekjur áf fefða-
mönnum. Það hefir m.jög komið
við fjárhag ríkisins. Og ófriðuriixn
kostaði ítalíxx stórfje. Þjóðin komst
þá í miklar skuldir.
Þegar Bretar malda í móinn við
Mussolini, út.af fyrirætlumum hans
og aðgerðum gagnvart Abyssiníu,
þá hefir Mussolini það svar á
reiðum höndum:
Þetta kemur ekki ykkur við.
Ekki spurðuð þið neinn uxn leyfi,
er þið lögðuð undir ykkuv ný-
leixdur ykkar. Þið börðust til
valda, og ljetuð vopnin skéra úf.
En Bretar svara því tijÁað þá
hafi verið öðru máli að gegna.
Þá var ekkert Þjóðabandálag. Þá
voi’u styrjaldir þannig, að hérirnir
einir voru þátttakendur, og þáð
vorxx leiguherii’, þar senx herþjón-
xxsta var sem hver önnur atvinna,
er menn fengu sitt kaup f'vrir.
Nú eru st.yrjaldir háðar þannjg,
að þjóð berst við þjóð, og eru
áll.ir beixilínis eða óbeinlínis þátt-
takendxxr.
Eix menn sem óvinveittir eru
,70
Mxxssolini segja, að hann efni til
. g í
ófriðar og landvinninga j Afyíku,
til þess að leiða athygli þegnanna
frá örðugleikunum heima fyrfr.
Hann sje í svipaðri aðstöðu eins
og Rxxssastjórn fyrir rúml. llO ár-
um, er. hún la.gði í ófrið við Jap-
ana til þess að leiða ath’vgli frá
ástandi heima fyrir, og tef'ja. eða
1 - í » ó
konxa í veg fyrir byltingu. En
ófriður sá, hafði sem kunnugt er
þveröfugar afleiðingar| - Hann
ýtt-i undir byltingu, og undirbjó
jarðveginn fyrir það é.r síðar
varð. Niðurlag.
Sildaraflinn. |
Siglufirði 27. júlí F. U.
í dag var veiði skipanna sem
hafa lagt á land hjá Ríkisyerk-
smiðjunum, til bræðslii, orðin
þessi:
Anna og Brynja 754 mál, Aldeix
3692, Atli 2037, Ágústa 1198,. Ár-.
mann frá Réykjavík 2548, Ár-
mann frá Bíldudal 3867, Ái’rii
Árnason 3007, Bára 931, Birki.r
1498, Bjarnarey 1429, Bjöi'ix 2568,
Bangsi og Sæþór 1538, Björgvin
660, Eldborg 617, Fáfnir 839,
Fjölnir 1626, Fróði 2588‘' Fylkir
462, Freyja 502, Frigg 605,' Úeir
goði 1190, Geysir 1663, Grótta
2643, Gotta 383, Hafakkm- 1-32%
Hilnxir 2533, Hrefna 1119, Hrönn
3414, Hvítingur 1080, Huginn
2330, Heimir 943, Jakob 1^50,. Jón
Þorláksson 1025, Kári 1027’, Kjárt-
an Ólafsson 1522, Kolbeinn. a'jngi
2698, Kolbrún 1484, Kristjana og
Stathav 865, Leó 841, Máhney
1705, Minnie 2891, Mjöhiir 273.
Már 2452, Nanna 2951, Njáll 354,
Olav 468, Ólafur Bjarnásön 4133,
Pjetursey 2371, l’ilot 1415, Rifs-
nes 2708, Reynir og Víðir 233,
Sigríður 2445, Sindri 027, Sjöi'n
1725, Skagfirðingur 174.2, Sk,xxh
fógeti 617, Sleipnir 132, : Siiorri
1483, Stella 1040, Súlan 810, Svan-
ur 623, Sæborg 2420, Sæt’ari 3027,
Sæhríxnnir 3862, Uðafoss og Reyn-
ir 139, Valur 544, Venús 2559,
Víðir 756, Vonin 734, Þorgeir goði
3
Foruk krónprins.
Faruk ríkiserfihgi Egyptalands
héfir nxi lokið almennu skólanámi.
Nú er liahn kominn á liðsforingja-
iskóla í Englaridi.
=2552, Þoi’steinn 1536, Þór 2395,
iÞói'ir 760, Æg-ir <jg Mtininn 1344,
Örn 2677, Gunnbjörn 3107, fs-
björn 2432, ValbjÖrp, 2813, \'je-
bjiirn 4053, Ásbjörn 3879, Auð-
Ibjörn 3339, Sæbjörn 2430 mál.
Hjá Snorra og Hjaltalín hat'a
jlkgt upp írá því síldveiðl hófst:
líösknldur 4413, Erna 3407, Víð-
ir 351, Höfruugur 408, Huþirin
fvrsti 3275, Huginn annar 3300,
'Húginn þriðji 2706, Hermóðux’
1633, Perey 330. Haraldur 1747,
Bruni 137, B.jarki 1144, Gax-ðár
1179, Hárþa 1053, Svalan 896, Þór
|249, Frey.ja 5228, Drauþhir og
-Bruni 1254, Kári; Bragi og Gxill-
Jfoss 1211, Einár, Skúli og Þorkell
anárii 1()69, N'illi og Erlingur 834,
IMagni 25 nxál.
Er því Freyja aflaliæsti ' bátxir-
inn, méð 5228 mál.
RíkisverkSmiðjUrnar liafa alls
fengið 143,622 mál — þannig að
Nýa verksmðijan liefir fengið
47,427, en eldri 58,033, dr. Paul
37,800, Gránuverksmiðjan 9.155
og Rariða verksíxiiðjan 26.500.
Piltur druknar
náiægt Hrísey
•
Akureyri 27. jxxlí F. U.
Síðastíiðinn miðvikudag, er
Jörundur Jörundsson, Hrísey, var
að flvtja bein frá Dal-vík til Hrís-
eyjar, ásamt tveimur ungum son-
Úm síiium, . varð báturinn fyrir
ólagi á austurleið og sökk. Yngrí
dreugui'iim, Þorsteinn, druknaði,
en -lörundi og eldra syni Itans
tókst að fleyta sjer á hlerunx frá
bátnurix, uhs bátxxi' 'irá Dalvík
bjargaði þeim.
SfálfslæHft Ausl-
urríbis frytít.
London 26. jxxlx F. U.
Fregnir frá Rónx herma, að
Frakkar og Italír hafi konxið'sjer
saman urn ákvæði Dónárlanda-
samnings, og verður hamx borhm
undir Breta og Pólverja inrian
skamms.
í samiiingnum er meðal annax’s
yfirlýsing unx að aðilar viðui'-
kenni sjálfstæði Austurríkis, og
að engin ein þjóð skuli þlanda
sjer inn í málefni þess.