Morgunblaðið - 08.10.1935, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Þrigjudagkin 8. ofct. 15935,
Fjáröflun
landsmálaflokkanna.
Handavinnukensla
Heimilisiðnaðarfjelags íslands
Sósíalistar, bæði Tímaklíkan og
þrajar Hjeðins, hafa hvað eftir
annað gert óp að Sjálfstæðis-
flokknum fyrir það, að flokks-
menn styrktu flokksstarfsemina
með fjárframlögum. Alþýðublað-
ið byrjaði enn þennan mánuð, með
sama sálminum, og snýr þá máli
sínu að mestu leyti til mín, per-
sónulega.
Það er ekkert leyndarmál, og
þarf því ekki að skrafa um það
hljóðlega, að landsmálaflokkam-
ir þurfa fje til starfsemi sinnar.
En mikill munur er á því, hve
mikið fje þeir nota, og ekki er
hitt síður, að ólíkar sjeu aðferð-
ir flokkanna, bæði við öflun og
notkun fjárins.
Einkennílegt er það, að stærsti
landsmálaflokkurinn notar lang-
minst fje til flokksstarfsemi.
Hefir Sjálfstæðisflokkurinn sætt
nokkru ámæli fyrir það, hve „í-
haldssamur" hann væri, að því er
„herkostnað" snerti, samanborið
við aðra flokka. Það er og satt,
að Sjálfstæðisfl. eyðir varla
meiru til flokksstarfsemi en sem
svarar 1/10 móti því, sem rauðu
flokkarnir eyða hvor um sig.
Þetta stafar ekki eingöngu af
tómlæti flokksstjórnarinnar, held-
ur af hinu, að Sjálfstæðisfl. eyð-
ir aðeins sínu eigin fje, sem er
frjáls framlög flokksmanna.
Eyðsla flokksins takmarkast því
af örlæti flokksmanna, og flokks-
starfsemin verður að langmestu
leyti sjálfboðavinna áhugamanna
flokksins.
Þessu er öðruvísi háttað hjá
andstæðingum Sjálfstæðismanna.
þeir eyða ekki sínu fje, lieldur
annara. Þeir þurfa því ekki að
vera „íhaldssamir“. Sannast all-
óprúðlega á þeim, að margur rist-
ir breiðan þveng af annars
skinni.
Það hefir sjálfsagt í upphafi
átt að fara leynt, hvernig rauðu
flokkarnir afla sjer fjár, en nú er
það orðið opinbert leyndarmál.
Það er vitað, að núv. stjórnar-
flokkar ráða yfir ógrynni fjár til
flokksstarfsemi, og að það fje er
að langmestu leyti illa fengið
Aðallega afla þessir flokkar fjár
á þrennan hátt:
1. Með því að taka á móti er-
lendu mútufje. Er það Al-
þýðuflokkurinn, sem veitt hef-
ir júdasarskildingunum mót-
töku, og dettur víst engum í
huga, að erlendir pólitískir
flokkar mundu greiða póli-
tískri klíku hjer á landi tugi
eða jafnvel hundruð þús. kr.,
án þess að sú klíka skuld-
bindi sig til að vinna eitt-
hvað fyrir það. Landsfólkið
verður því að gera sjer það
alveg ljóst, að hjer á landi er
starfandi fjelagsskapur, einn
eða fleiri, sem tekur við stór-
fje erlendu, til þess að vinna
fyrir erlenda hagsmuni hjer á
landi, pólitíska og fjárhags-
lega.
% Með því að kúga fje af mönn-
nm. Alþýðuflokkurinn kúgar
árlega fje af hverjum verka-
manni, sem í verkalýðsfjelög-
unum er, liversu fátækur sem
hann er og hverjar skoðanir
sem hann hefir á landsmálum.
Fjenu er síðan varið til flokks-
starfsemi. Hjer í Reykjavík
nemur þetta lausnargjald um
16—20 kr. árlega fyrir hvern
mann, og þýðir engum í móti
að mæla, því þá er honum
bægt frá vinnu. í Alþýðu-
flokknum eru menn sveltir til
hlýðni.
Kaupfjelögin ræna meðlimi
sína blátt áfram til flokks-
starfseminnar. Fjeð er sum-
part tekið af hinum sameigin-
lega sjóði, sumpart af hverj-
um einstökum fjelagsmanni,
án tillits til þess, hverja stefnu
í landsmálum hann aðhyllist.
Skuldaólin er hert að hálsi
manna, ef þeir mögla.
Loks er þeim mönnum, sem
eitthvert opinbert starf hafa
á hendi, ógnað með atvinnu-
sviftingu, til þess að gjalda
fje í flokkssjóði stjómarflokk-
anná.
3. Langmestum hluta þess fjár,
sem stjórnarflokkarnir nota til
flokksstarfsemi, er hnuplað úr
ríkissjóði, eða reitt með svik-
samlegu móti af ríkisstofnnn-
um.
Á því leikur ekki aðeins grun-
ur, heldur eru skriflegar og stað-
festar sannanir fyrir því, að fje
er án afláts hnuplað iir ríkis-
sjóði til starfsemi rauðu flokk-
anna. Leyndardómsfullar ávísanir
á ríkissjóð fæðast uppi í „hvíta
húsinu við Lækjartorg“. Tor-
tryggilegir reikningar skjóta upp
höfðinu í ríkisstofnunum. Em-
bætti og stöður verða t-il með ó-
eðlilega háum launum, og allir
vita, að þeir sem í stöðurnar eru
skipaðir, fá ekki nema hluta af
þeim launum, sem þeir kvitta
fyrir.
Alkunnugt er, að ýmsar sam-
þyktir og lög síðustu þinga eru
beinlínis þjófalyklar að sjóðum
ríkisins eða almenningsstofnana.
Rjett til dæmis má nefna það, að
mjólkursölulögin eru notuð til
þess að láta bændur borga stór-'
fje í flokkssjóð Alþýðuflokksins.
Var um þetta samið fyrirfram og
lögin við það miðuð.
Það er sjálfsagt ekki einsdæmi
að flokkar lifi á illa fengnu, jafn-
vel stolnu fje. En hitt er sjálfsagt
alveg einsdæmi, að flokkar verði
svo samdauna óþverranum, að
þeir, eins og Alþýðublaðið,
lineykslist á því, að aðrir flokk-
ar skuli afla sjer fjár eingöngu
á heiðarlegan hátt, og takmarka
fjáreyðslu sína við það, sem þann-
ig aflast.
Eins og áður segir, ræður Sjálf-
stæðisflokkurinn engu öðru fje en
því, sem flokksmenn skjóta sam-
an. Fjárframlög þessi em alger-
lega frjáls og eingöngu bundin
við áhuga manna fyrir góðu mál-
efni. Með birtingu brjefs þess, er
jeg f. h. Miðstjórnarinnar skrif-
aði ýmsum flokksmönnum hjer í
bæ, hefir Alþ.bl. eflaust ætlað að
telja ■ menn af því að styrkja
flokkinn með þessum frjálsu fram
lögnm. En það sannast á Alþ.bl.,
að ilt innræti er ekki einhlítt til
þess að koma fram vilja sínum.
Tel jeg mjer þetta tiltæki Al-
þýðublaðsins alveg óvæntan
greiða, því brjefið er allveiga-
mikið sóknargagn gegn rauðu
flokknnum, og rökstuðningur fyr-
ir þeim óskum, sem þar eru fram
bornar. En jeg vænti þess, að
skítkast blaðsins á flokkinn og
ótti þess við þessi frjálsu sam-
skot Sjálfstæðismanöa, verði
þeim mikil hvöt til þess að veita
flokknum öflugan fjárhagslegan
stuðning. Vil jeg því sæta þessu
færi til þess að bera fram þá ósk
til flokksmanna, að þeir veiti
flokknum fjárhagslegan stuðning,
hver eftir sinni getu, hvort sera
þeim hefir verið skrifað um það
sjerstaklega eða ekki, og mundi
það spara flokknum útgjöld og
fyrirhöfn, ef flokksmenn vildu
gera svo vel að skila framlögum
sínum sjálfir á skrifstofu Mið-
stjórnarinnar í Varðarhúsinu.
Jafnframt vil jeg nota tækifærið
til að þakka þeim mörgu og ágætu
flokksmönnum og konum, sem
þegar hafa sent flokknum fjár-
framlög., Sigurður Kristjánsson.
Mfnnintf
Ingvar Gestur Ingvarsson,
fæddur 5. október 1912,
dáinn 27. desember 1934.
Veturinn 1912 mun mörgum í
minni. — Þá skeði það, sem að
vísu of oft á sjer stað — að
horft var út á hafið úr mörgum
bygðum þessa lands, með trega
og tárum. Ægir hafði þá, sem
svo oft endranær — krafist fórn-
ar af hinni íslensku þjóð. Hann
hafði gjörst stórhöggur — og
margar vaskar hetjur úr íslenskri
sjómannastjett höfðu hnígið í
vota gröf. Helfregnin var komin
að landi svipleg og svo undursár
— og breytt mörgu heimilinu í
sorgarrann. —- Á einu þeirra heim-
ila fæddist Gestur litli Breiðfjörð,
en svo var hann oftast nefndur.
Sem lítill sólargeisli kom hannsorg
bit.inni móður til huggunar, eins
og móðurkveðjan ber með sjer:
„Á raunasárri sorgarstundu
Guð sendi þig að hugga mig“.
Á skírnardegi sínum hlaut hann
nafn föður síns.
Það kom brátt í ljós, að Gest-
ur litli yrði þjóð sinni nýtur
sonur, ef honum entist líf og
heilsa. Sem barn var hann óvenju
skýr og glöggur á marga hluti,
— Ijúfur lítill vinur, sem allir
tóku eftir og öllum þótti vænt
um. Þegar Gestur stálpaðist var
það sýnilegt, að hann yrði at-
gjörvismaður, bæði til líkama og
sálar. Hann var karlmannlegur
vexti, fríður sýnum og var auðug-
Á þessum skóla og framfara-
tímum hefir gleymst að sjá nægi-
lega fyrir verklegri kenslu kvenna
hjer í Reykjavík. Samskólarnir
eru notaðir bæði af körlum og
konum, en Kvennaskóli Reykja-
víkur, sem einn veitir konum
verklega fræðslu, annar hvergi
nærri þeirri þörf, sem er á slíkri
kennslu, enda högum margra svo
háttað, að þær geta ekki gengið
í skóla heilan vetur, þótt þeim
sje kleift að sækja skemmri nám-
skeið. Þetta var Heimilisiðnaðar-
fjelagi íslands ljóst, þegar það
fyrir éitthvað sex árum byrjaði
að starfrækja handavinnunám-
skeið, þar sem ungum stúlkum
var gefinn kostur á að læra að
sauma ytri og innri fatnað á kon-
ur og börn, sömuleiðis prjón og
hekl, og auk þess var kent einn.
dag í viku ýmislegt smávegis, sem
ungar stúlkur hafa gaman að.
Námslteið þessi stóðu í tvo mán-
uði og var kent. 4—5 stundir á
dag. Lögð var áhersla á að kenna
það eitt, sem engin stiilka, hvorki
rík nje fátæk, getur án verið,
en það er að sauma og gera við
föt sín og barna sinna. Þessari
kenslu hjelt Heimilisiðnaðarfje-
lagið uppi í þrjá vetur og notaði
til þess nokkuð af styrk þeim, sem
fjelagið hefir- frá Alþingi, en þá
minkaði Alþingi svo styrkinn til
fjelagsins, að það varð, sökum
fjárskorts, að hætta við þessi
námskeið, sem voru þó af öllum,
sem til þeirra þektu, t.alin til mik-
ils gagns.
Þá byrjaði fjelagið að hafa
ur af andlegum þrótti. Hann hafði
ekki vanrækt góðu vöggugjaf-
irnar, heldur báru þær fegurri
blóm, eftir því sem vit og þekk-
ings óx. Hann var stiltur og prúð-
ur, þjettur í lund, en þó glaðvær í
góðra drengja hópi og sem fyr
hvers manns hugljúfi. Ijað leið
öllum vel, sem voru í nærveru
hans. Einlægnin og góður vilji
áttu hjarta hans alt. Hann var
settur til menta — fyrst í Flens-
borgarskóla og síðar í Menta-
skólann á Akureyri. Honum sótt-
ist námið vel og lauk gagnfræða-
prófi vorið 1930, með góðum vitn-
isburði.
Framtíðin virtist brosa við þess-
um góða dreng og bjartar vonir
vina hans, voru við hann bundnar.
En vonimar þær áttu ekki að
rætast. Þungbær veikindi sóttu
hann heim, — dögum og vikum
saman var barist, beðið og vonað
— og svo kom stundin, — þessi
stund, sem allra bíður, — hann
var dáinn. Guðs vilji var hjer
— sem ætíð — meiri og æðri vilja
manns. — En minningin lifir —
minningin um lítinn vin, sem fædd
ist til að flytja birtu og yl inn í
mannlífið, — og við þá minningu
er nú indælt að orna sjer, —
bæði margmæddri móður og öðr-
um vinum.
Gestur! Við vinir þínir sökn-
nm þín, en vitum að þú hvarfst til
æðra lífs — og við unnum þjer
þess. Guð kærleikans blessi þjer
framtíðarsporin. J. M. G.
kvöldnámskeið, aðallega fyrir hús-
mæðup, en fjöldi af ungum stúlk-
um hefir líka notið þar tilsagnar.
Hafa þessi námskeið staðið í 20
kvöld og' verið kent í 2*/^ tíma á.
kvöldi. Kenslugjald hefir verið
5 kr., og hefir fjelaginu verið
kleift að hafa kensluna svo ódýra
sökum þess, að bæjarstjórn
Reykjavíkur hefir frá býrjun
kvöldnámskeiðanna lánað ókeyp-
is húsnæði með ljósi, liita og
áhöldum, og auk þess veitt fje-
laginu nokkurn. fjárstyrk í þessu
skyni síðastliðið ár. Erum við,
sem að þessu höfum unnið, sjer-
lega þakklát fyrir liina miklu
velvild og góða skilning, sem við
höfum frá fyrstu átt að mæta hjá
bæjarfulltrúunum, jafnt af öll-
um flokkum.
Ósk Heimilisiðnaðarfjelagsins
hefir verið síi, að geta fengið til
mnráða liúsnæði allan daginn, svo
að við gætum hagað störfum okk-
ar eins og við ætlum, að komi að
sem mestu gagni, en fátækt okk-
ar hefir hamlað því, að við getum
upp á eigin spýtur leigt húsnæði.
En nú fáum við, fyrir atbeina
bæjarstjórnarinnar, ágæta stofu
til umráða á efsta lofti í húsi
Garðars Gíslasonar, og getum nú
með tilstyrk ríkis og bæjarstjórn-
ar, nnnið að áliugamálum okkar
við svo stórbætt skilyrði, en á-
hugamál okkar eru að kenna
ungum stúlkum gagnlega vinnu
og hjálpa húsmæðrum að sauma á
sig og börn sín..
Hinn 20. okt. næstkomandi
byrjum við á fyrstu námskeiðun-
um, sem haldin verða í vetur og
tökum þar með upp tveggja mán-
aða námskeiðin, sem við urðum
að leggja niður fyrir þrem ár-
um. Ætlun okkar er, að sú
kensla fyrir ungu stúlkurnar
fari fram frá kl. 2—6 á hverjum
virkum degi. Nokkurt kenslu-
gjald verður tekið af þeim nem-
endum, sem geta borgað ,en fá-
tækar stúlkur fá ókeypis kenslu.
Kvöldnámskeið með sama fyr-
irkomulagi sem síðastliðinn vet-
ur verða frá kl. 7y2—10 á kvöld-
in og standa hvert um sig í 20
kvöld. Ætlast er til, að liöfð verði
tvö námskeið fyrir jól. Byrja
þau einnig 20. október.
Jeg þakka öllum, sem stutt
hafa þetta mál, og vona, að það
verði öllum aðiljum til gagns og
gleði. Guðrún Pjetursdóttir.
Danður maður
sprengir líkkistuna.
Fyrir skömmu andaðist Júda-
kaupmaður, Israel Schneidermann
að nafni, í Varsjá. Hann var
fimtugur að aldri. Læknar, sem
skoðuðu líkið, gáfu það vottorð,
að liann liefði dáið af lijartaslagi.
Tveimur dögum seinna átti að
grafa liann og var kistan og lík-
fviydin komin í Júdakirkju. En
alt í einu hrökk lokið af kistunni
og hinn framliðni settist upp.
Brá fólki svo við það að það leið
yfir marga.
Atburður þessi hefir vakið
mikið umtal og furðu meðal lækna
í Varsjá.