Morgunblaðið - 12.10.1935, Qupperneq 5

Langardaginn 12. okt. 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
5
Markaðshorfur fyrir
Faxafldasíld.
Á1 i I Pontns Nlltson.
IJTidanfarið hefir Morgunbl.
Iheyrt það í viðræðum við marga
lielstu síldarframleiðendur, hjer
á landi, að þeir teldu Svía nokk
urn, sem nú væri staddur hjer
í Reykjavík, einhvern stærsta
og um leið vinsælasta kaupanda
íslenskar síldar. Maður þessi er
Pontus Nilsson framkvæmdar-
stjóri A. B. Islands Producter i
Göteborg, og einn aðalhvata-
maður að stofnun þess. F. h
verslunarfjelags þessa, hefir hr.
Pontus Nilsson keypt nálægt
20% af síldarframleiðslu ís-
lendinga á yfirstandandi ári,
og þar af 5 þús. tunnur af
Faxaflóasíld.
1 gær átti tíðindamaður
blaðsins tal við hr. Nilsson, í
herbergi hans á Hótel Island,
og spurði hann um álit hans á
Faxaflóa síldinni og söluhorfur
hennar.
Fórust honum svo orð:
— Hvað gæði síldarinnar
. snertir, sem veiðist hjer nú, er
hún ekki nærri eins góð og
haustsíldin, er við eigum að
venjast fyrir Norðurlandi. En
þó hún gæti ekki jafnast á við
Norðurlandssíldina, mun Faxa-
flóasíldin mega teljast útgengi-
leg markaðsvara, að minsta
kosti þau árin, sem lítið er af
norðtan síld. En að mínu áliti
: getur aldrei verið að tala um
mjög hátt verð á síldinni hjer
syðra á venjulegum tíma; því
að hið háa verð, sem maður
verður að telja að sje nú á
Faxaflóasíldinni orsakast ekki
• eingöngu (af því, að síldveiðin
brást* fyrir Norðurlandi í sum-
ar, heldur og af því að und-
anfarið hafa allar nauðsynja-
vörur stigið á heimsmarkaðin-
um, en óvíða þó jafnmikið og
í Svíþjóð.
— En mundi ekki, með ná-
kvæmari flokkun, nokkuð af
sumarsíldinni verða samkepnis-
fær við norðan síldina?
— Jú. Það sem jeg sagði um
. gæði Faxaflóasíldarinnar, og
samanburð hennar við haust-
síld norðanlands, gildir aðeins
um síldina saltaða á venjuleg-
an hátt — þ. e. a. s. án að-
greiningar, segir Pontus Nils-
son. Ef síldarsaltendur vilja
leggja vinnu og fje í nákvæm-
ari flokkun Faxaflóasíldarinn-
>ar, eins og hún hefir verið nú
síðustu dagana, þá efast jeg
ekki um, að hið besta af henni
muni vera samkepnisfært, hvað
gæði snertir, við bestu Norð-
anlands síld — eða hvaða síld
sem vera skal, t. d. hinat róm-
uðu skosku síld. En til þess
verður að framfylgja þeim
kröfum, sem bestu markaðir
setja um mjög nákvæma flokk-
un.
— En hvaða markaðir eru
þá líklegastir fyrir þessa síld?
— Sje síldin aðgreind eftir
óskum k,aupenda, tel jeg eng-
an efa á, að hún geti selst á
aila markaði, sem íslensk síld
hefir haft, undanfarin ár —
, <og sumar stærðir síldarinnar
hjer munu jafnvel ná því að
kallast úrvalssíld.
En jeg vil undirstryka það
álit mitt, að af því, hvað síld-
in hjeðan úr Faxaflóa v,ar upp-
haflega mjög ljeleg vara, hef-
ir hún fengið á sig slæmt orð,
að minsta kosti í Svíþjóð og
Danmörku, þó ættu menn að
vera varkárir með framleiðsl-
una, bæði hyað snertir vöru-
vöndun og eins að íþyngja
ekki markaðinum með offram-
leiðslu.
— Álítið þjer, að Norðmenn
muni senda nokkra síld á
sænska markaðinn, sem geti
orsakað verðfall á Faxaflóa-
síldinni?
— Já. Hin svokallaða „sló-
feitsíld“, sem er mjög lík á
stærð og mikið af þeirri síld,
sem veiðist hjer nú, kemur
venjulega á sænska markaðinn
seint í desember eða fyrst í
j,anúar, og getur fitumagn
hennar verið 16—18%, og í
fyrra var verð hennar komið í
sænska höfn, fyrir velfylta
tunnu, 12 kr. sænskar. Og þó
gert sje ráð fyrir nokkru
hærra verði, á þessari síld nú,
þá liggur það í augum uppi,
að þegar hún kemur á mark-
aðinn orsakar hún verðfall á
Faxaflóasíldinni, og það því
fremur, sem margir síldarinn-
flytjendur, er keyptu norska
,,slófeitsíld“ í fyrra, vegna
þess hvað síldartegund þessi
líkaði þá vel, ákváðu þegar
snemma í sumar að kaupa tölu-
vert af þessari ódýru vöru. Því
Pontus Nilsson,
við stýrið á Bremen.
er það skiljanlegt, að ýmsir
síldarinnflytjendur í Svíþjóð,
og þá einkum niðursuðuverk-
smiðjurnar, hafa nú upp á síð-
kastið dregið sig í hlje með
innkaup á síld hjeðan. En eins
og jeg benti fyr á, er það ein-
dregin skoðun mín, að ef síld-
arsaltendur hjer við Faxaflóa
vilja aðgreina síldina nægilega,
eins og þeir geta, þá þurfi þeir
ekki mjög að óttast, að þeir
fái ekki sæmilegt verð fyrir
framleiðslu sína.
— Verður aðgreiningin þá
ekki of dýr fyrir framleiðend-
urna, þannig, að of mikið gangi
úr síldinni?
— Nei, — það er af og frá
segir Nilsson. Jeg get búist við
að um 34% muni ganga úr,
sem íjeleg vara, en þau 66%,
sem þá eru eftir, aðgreind og
verkuð á rjettan hátt, er jeg
sannfærður um, að yrði seljan-
leg fyrir það hátt verð, að að-
greiningin muni margborga sig
fyrir framleiðendurna sjálfa.
arnir, sem stjórna
stríðinu i Afríku.
Sjómannastofan opnuð
að nýju hjer í bænum.
Nýlega var opnuð að nýju
sjómannastofa fyrir íslenska sjó-
menn lijer í Reykjavík.
í ágústmánuði 1923 var fyrst
opnuð lestrarstofa fyrir sjómenn
hjer í bænum. Þá var kristilegt
sjómanna starf flestum íslend-
ingum lítið kunnugt. Þó hafði
sjómannatrúboðið norska, um
nokknr ár, haft slíka Starfsemi
meðal norskra sjómanna á Siglu-
firði um síldveiðitímann, og höfðu
reist þar myndarlegt heimili, þar
sem íslenskum sjómönnum stóðu
líka opnar dyr. Ýmsir íslenskir
farmenn höfðu kynst kristulegu
sjómannastarfi í erlendum hafnar
bæjum og Sumir þeirra hlotið
mikla blessun af, enda er kristið
sjómannastarf mjög útbreytt og
vinsælt meðal allra nágranna-
þjóða okkar. Tæplega mun finn-
ast á Norðurlöndum svo lítill hafn
arbær, að ekki sje þar opin ein
eða fleiri lestrastofur fyrir sjó-
menn og í mörgum stærri bæjum
eru éitt eða fleiri sjómannaheim-
ili, þar sem sjómönnum gefst
kostur á blessunarríkum næði-
stundum. Þar sem þeir geta feng-
ið hvíld eftir volkið og ónæðið á
öldum hafsins.
Á sjómannastofum og sjómanna
heimilum eiga sjómennirnir að
geta vérið sem heima. Þangað
láta þeir senda sjer brjefin heim-
an að, þaðan skrifa þeir heim.
Þar lesa þeir blöð, bækur og tíma-
rit, ef tími vinst til. Þar fá ókunn
ugir sjómenn alla nauðsynlega að-
hlynningu, leiðbeiningar og hjálp
í tímanlegum og andlegum efn-
um.
Sjómannastofan sem byrjaði
hjer 1923, hefir verið á ýmsum
stöðum hjer við höfnina og starf-
aði mikinn hluta ársins í tíu ár
samfleitt. Margir höfðu góðan
skilning á þessu starfi og rjettu
því hjálparhönd, enda var það að
mestu rekið með frjálsum gjöfum
og samskotum, eins og títt er
með slíka starfsemi erlendis. —
Margir gestir sóttu sjómannastof-
una í þessi ár og margir fengu
þar tímanlega og andlega bless-
un. Margir útlendingar fengu
leiðbeningar, og næðistundir á
þessari stofu, enda notfærðu þeir
sjer hana hlutfallslega betur en
íslenskir sjómenn. Af þessu mun
sá misskilningur hafa komið upp,
að sjómannastofan væri einkum
fyrir útlendinga. En sjómanna-
stofan var og á að vera bæði fyrir
íslenska og erlenda sjómenn. Alla
1 Afríku eru fimm hershöfðingj-
ar, sem stjórna her ítala þar. Hers
höfðingjarnir eru: Emilo de
Bono, Melchiade Gabba, Alesandro
Birali, Rodolfo Granziani og
At'fillio Teruzzi.
ítalir eru orðnir vanir að berj-
ast í heitari löndum og þessir
ménn, sem Mussolini hefir valið til
að stjórn stríðinu þar eystra, eru
engir viðvaningar, og þeir þekkja
vel alla staðháttu í Abyssiníu.
Hjer fer á eftir stutt lýsing á
þessnm fimm hershöfðingjum.
Emilio de Bono.
er yfistjórnandi alls hersins í
Austur-Afríku. Hann er 69 ára að
aldri og grár fyrir hærum. De
Bono er harður í horn að taka ef
því er að skifta, en getur þess
utan verið fjörugur og gert að
gamni sínu.
Mussolini og de Bono hittust
fyrst er II Duce var óbreyttur her
maður. Síðan urðu þeir mestu
mátar, og hefir hershöfðinginn
jafnan verið í ráðum með Musso-
lini, þegar um hermál hefir verið
að ræða. Um tíma var de Bono
lögreglustjóri og síðan lands-
stjóri í Tripolis. 1929 varð hann
nýlendumálaráðherra.
Hann er vanur nýlendustríði
frá Lybiu og þekkir nýtísku
stríðshætti úr heimsstyrjöldinni.
Melchiade Gabba
komst fljótt í virðingarstöðu inn-
an hersins. Hann er nú 61 árs
gamall. Hann fekk mörg heiðurs-
mérki fyrir hreysti í heimstyrj-
öldinni. Árið 1911 varð hann yfir-
foringi í Eritreu.
í heimsstyrjöldinni særðist hana
en samt helt hann áfram að
stjórna herdeild sinni, þótt hann
: þyrfti daglega að mæta hjá lækni
i til að láta athuga sár sín.
Gabba tók þátt í bardögunúi*
við Piave og Isonso.
i
Alesandro Birali
er enn á unga aldri. Hann er
þektur fyrir að vera fljótur að
ákveða sig og það sem hann hefir
einu sinni sagt, stendur óhagg-
anlegt, en er þó rjettsýnn. HaH»
þekkir manna best blökkumenn,
alla siðu þeirra og skapferli.
Birali er yfirmaður blökku-
mannahersveita ítala í Eritreu Og
Somalilandi.
Rodolfo Granziani
er 53 ára að aldri. Hann er lands-
stjóri í Italska Somalilandi. Allir
Arabar og Abyssiníumenn þekkja
hann undir nafninu „refsivöndnr
Tripolis“. Það var hann sem stjóm
aði hinu áhættusama stríði í Tri-
polis 1929. Eftir það slíðraði
hann sverð sitt um stund óg seti-
ist að í Trípolis til að sýna frata
á hvernig stjórna á nýlendnm. '
I Attielio Teruzzi,
stjórnar svartskyrtuhermönnun-
um. Hann fæddist í Milano fyrir
52 árum síðan. Hann tók þátt í
stríðinu í Lybíu.
Teruzzi tók einnig þátt í heims-
styrjöldinni og gat sjer mikinn
orðstí, sém stórskotaliðskaptein.
Hann var einn af þeim, sefli
ótrauðast fylgdu Mussolini í fas-
istahreyfingunni. Árið 1921 varð
hann ritari Fasistaflokksins 0Í?
þrem árum seinna ritari í utan-
rikisráðuneytinu.
sem vilja þiggja hjálp hennar og
leiðbeiningar.
Þegar kreppan skall yfir, virt-
ist svo sem hún bitna hvað mest
á sjómannastofustarfinu og í stað
þess, sem það hefði átt, að auk-
ast og geta fært út kvíarnar, og
eflt starfsemi sína til blessunar
landi og lýð, barðist það mjög í
bökkum fjárliagslega, þar sem til-
lög margra minkuðu og hættu.
Þessi fjárhagsvandræði ollu því
að leggja varð starfsemina niður
að mestu. Tvö síðastliðin ár hefir
hjer í Rvík, aðeins verið opin
sjómannastofa tvo til þrjá mán-
uði á vetrarvertíðinni og það
aðallega fyrir færeyska sjómenn,
sem stundað hafa fiskiveiðar hjer
við land. Þessi ár hefir færeyskur
maður annast starfið og þó, að
það liafi einnig verið opið ís-
lenskum sjómönnum, hafa flestir
þeirra einhvernveginn fundið sig
þar sem útlendinga.
Margir sjómenn og aðrir, hafa
saknað þess mjög, að íslenskt sjó-
mannastofustarf, á kristilegum
grundvelli skyldi hafa þurft að
leggjast niður, vegna fjárhags-
örðugleika. Og eftir því sem bær-
inn stækkar, er þetta á allan hátt
tilfinnanlegra.
Þess vegna hefir forstöðunefnd
sjómannastofunnar, sem í öll þessi
ár hefir barist fyrir auknu sjó-
mannastofustarfi hjer á landi, á
ný hafist handa og opnað sjó-
mannastofu á Norðurstíg 4, sem
fyrst og fremst er æfluð íslensk-
um sjómönnum, en jafnframt opin
erlendum fiskimönnum og sjófar-
endum, sem hingað koma og vilja
njóta aðstoðar stofunnar á ein-
hvem hátt.
Herbergin eru björt, hlý og rúm
góð, þar fást blöð og bækur til
lesturs ókeypis. Brjefsefni fást
keypt mjög ódýrt, og gott næði
verður til að skrifa brjefin.
Matur og kaffi verður fáanlegt
með lægsta verði. Allir eru vel-
komnir.
Mörgum mun þetta fagnaðar-
efni og við biðjum Drottinn að
blessa með nærveru sinni hina
nýju sjómannastofu hjer og alla
gesti hennar, og þá sem styðja
starfið með gjöfum sínum. Yænst
er þess að gamlir vinir starfsins
rjetti henni að nýju hjálparhönd.
Óskað er eftir að blaðaútgefend
ur sendi stofunni blöð sín endur-
gjaldslaust. Eins eru bókagjafir
og annað, sem að gagni mætti
verða starfseminni, með þakklæti
þegið.
Munið sjómannastofuna, Norður
stíg 4.
Sig. Guðmundsson.
Síldveiðin. Akranesbátar lögðu
á land í gær, Ver 54 tunnur síld-
ar, Höfrungur 109, Reynir 15,
Skírnir 32, Kjartan 65, Sjöfn 66,
Víkingur lagði á land í Sandgerði
40 til 50 tunnur. (FÚ).